löe Jaargang.
WOENSDAG 16 JANUARI 1924
No. 4358
■Ste Cciubohe (Bou/fcodit
jDe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl] vooruitbetaling
;Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
'(By onze Agenten 20 cont per week 12.60 per kwartaal.
(Franco per post 2.95 per kwartaal.
!Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., roti Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- an Feestdagen i
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEiDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Ga wono advertentiën 30 cent per regel»
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
u dubbele van het tarief berekend.
Kleine adverientiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
Dit nummar bestaat uit twee
bladen.
v Wat nu?
Wat zal de regeering nu doen?
Een juist antwoord daarop geven, kun
nen wij, ook na de gisteren gegeven re
geeringsverklaring, nog niet.
Maar toch kan er wel op eenige belang
rijke zaken worden gewezen.
Zoo allereerst dat de xegeering zich
niet weer zal vastplakken aan haar oor
spronkelijk Vlootwet-plan. „De beslissing
der Kamer van 26 October wordt door het
Kabinet als een fedt aanvaard" -aldus
luidt de regeeringsverklaring. Dat wil dus,
naar het ons voorkomt, niet alleen zeggen,
dat de Vlootwet zal komen na de finan
cieel© maatregelen, gelijk dan ook minis
ter Ruys gisteren uitdrukkelijk verklaar
de, maar óók dat de inhoud van de wet
aanmerkelijk zal worden gewijzigd
want de wenscli daartoe is ook uitdruk
kelijk neergelegd in het feit deer Vlootwet
verwerping op 26 October j.l.
Op de eerste plaats kunnen dus worden
verwacht „maatregelen tot herstel van het
finacieel evenwicht". En daarvan wordt
gezegd:
„Deze bereids beraamde maat
regelen ter genezing van het ziekteproces,
dat 'a lands financiën doormaken, staan
thans op den voorgrond".
Wij spatieeren hierin eonige woorden,
waaruit geconcludeerd moet worden, dat
de bekende bezuinigingsplannen vap
minister Golijn in behandeling zullen ko
men. Er ligt daarin echter, ons inziens,
niet een besliste aanwijzing, dat in die
plannen middelerwijl geen verandering
zou zijn gekomen; dat behoeft men in die
woorden, dunkt ons, niet te lezen.
Verdei* geeft -do regeeringsverklaring
geen nieuws omtrent do practische poli
tiek voor de naaste toekomst.
Misschien komt er vandaag nog een wat
klaarder geluid uit do Kamer.
BUITENLAND
Duitschland.
;5:"l De arbeidsconflicten.
Stakingen en uitsluitingen.
Te Krefeld is de algemeene staking vol
komen. Ook de dagbladen verschijnen
niet.
Volgens aangeplakte biljetten zouden de
stakers wenschon, dat ook de beambten
dit de bedrijven wonlen gehaald.
In de Oppersilezischo metaalindustrie
zijn 80.000 arbeiders uitgesloten. Met uit
zondering der Donnersmarckhütte en der
Oppersilezischo Eisenbalmbedarfs - A.G.,
waar een gedeelte van het personeel
werkt, liggen alle bedrijven stil. De werk
gevers hebben de uitsluiting afgekondigd
tengevolge van de weigering der arbeiders
■om de overeenkomst inzake den tien-uren
dag na to komen. De vakvereenigingen
verklaren, dat do werknemers den tien
urendag verwerpen, omdat de werkgevers
andere punten der overeenkomst, o.a. die
betreffende het ontslag van personeel er
do* rusttijden, niet hebben uitgevoerd.
De vergadering van vertrouwensman
nen der metaalbewerkers te Maagden
burg beeft met algemeene stemmen de
door de Maagdcnburgsche bemiddelings-
commissie voor de Midden-Duitsche ine-
-tual-industrie gedane uitspraak verwor
pen. Te Maagdenburg, .Halle en Dessau
wordt in de metaalindustrie, wegens on
voldoende hoogte der loonen, gestaakt.
Te Mannheim zijn alle metaalarbeiders
uitgesloten.
Duitschland en Afghanistan.
Exploitatie-schema van
S t i n n e s.
Kaar de Berlijnsche correspondent van
do „Daily News" verneemt, is van Afgha
nistan uit een speciale missie naar Duitseh
land onderweg. De missio vertoeft thans
te Moskou" en wordt tegen het einde dezer
week te Berlijn verwacht.
Afghanistan schijnt directe commer-
cieele relaties met Duitschland te willen
aanknoopen, zegt de correspondent verder
Te dien einde heeft het onlangs, afge
scheiden van de missie, welke nu onder
weg is, 56 uitgekozen kooplieden, indus-
trieelen, ingenieurs en technici naar Ber
lijn gezonden, die allen gemeenschappe
lijk leven in een buis, grenzende aan de
Afghaansche legatie.
Mogelijk is, dat het zenden van ge
noemde missie verband houdt met een
gTandioos exploitatie-systeem van Afgha
nistan, door Stinnes en twee andere' lei
dende Duitsche industrieelen, naar ver
luidt, kort voor de Rulir-bezetting was
ontworpen. Volgens dit schema moest
Afghanistan de benoeming van een Duit-
ficbea economiscken dictator goedkeuren.
Deze zou handelen namens een Duitschen
industrieel® on oen finacieele combinatie,
■welke, om Engolscke vermoedens te vér-
mijden, haar hoofdkantoor zou hebben in
Zwitserland.
Een complot tegen Generaal Von Seeckt?
Arrestatie van een voormalig
officier.
In het café „Josti", op den Posldam-
merplatz, is gisteren oen voormalig offi
cier gearresteerd, onder verdenking, dat
hij een aanslag wilde plegen op generaal
Von Seeckt. Naar verluidt, zullen nog
aneer arrestaties volgen.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
De strijd tegen den 10-urendag.
Naar uit Elberfeld wordt gemeld, heeft
do conferentie van dis trie ts-leidcrs en
plaatselijke vakvereenigingen van denAl-
gemeencn Duitschen Vakvereeuigingsbond
voor Rijnland-West falen zich op het
standpunt gesteld, dat dc in Berlijn tot
stand gekomen overeenkomst lusschen de
vertegenwoordigers van werkgevers en
werknemers ten aanzien van de verlen
ging van - den arbeidstijd in *de metaal
industrie der Noord-Westelijke groep tot
10 uur niet erkend kan worden. Allo vak
vereonigingen voor Rijnland-Westfalon
steunen daarom den afweerstrijd der me
taalarbeiders tegen den tienurigen werk
dag. Alle arbeiders, wien zonder do toe
stemming der organisaties een langere
werktijd dan 8 uur wordt opgedrongen,
moeten liet werk neerleggen.
Het Separatisme in de Palts.
Clivo's besprekingen te
Mannheim.
Do besprekingen, welke de Engelscko
consul-generaal Glive te Mannheim heeft
gevoerd met vertegenwoordigers van de
Palts, onder wie de bisschop van Spiers,
<le voorzitter- van den prbteslantschen
kerkeraad en vertegenwoordigers van ver
schillende partijen en bedrijven, hebben
volgens het „Berliner Tageblatt" algehee-
lo overeenstemming opgeleverd tusschen
alle vertegenwoordigers van de Palts te
genover de heerschappij der separatisten.
Door alle deelnemers aan do besprekin
gen, óók door de communisten, werd een
pro test verklaring geteekend.
Een groot aantal werkgeversorganisa
ties van verschillende bedrijven, heeft zich
aangesloten bij het protest van de bevol
king van de Palts tegen de separatisten,
welk protest aan de Hooge Rijnlandcom
missie is overhandigd.
DE HERSTELKWESTIE.
"3 De commissie van experts.
Een uitnoodiging aan-
dr. Schacht.
In de gisterochtend gehouden vergade
ring van de eerste commissie van ex
perts is besloten dr. Hjalmar Schacht,
don president van de Rijksbank en de
viezen-commissaris, te verzoeken de eerst
volgende vergadering van de commissie
bij te wonen, ten einde inlichtingen te
verstrekken over verschillende monetaire
aangelegenheden, welke nadere toelich
ting vereischen. i
Een actie tegen Rechberg's besprekingen
te Parijs
Met betrekking tot de besprekingen van
Arnold Rechberg te Par ijs,, heeft de rijks
dagfractie van de Duitsche Volkspartij
tot de rijksregeering bet verzoek gericht,
of deze bereid is te onderaoeken of een
bespreking, met officieele vertegenwoordi
gers der buitenlandsclie politiek, van een
particulier, die hiertoe geen opdracht
hoeft gekregen, en welke bespreking
wordt gevoerd naast de regeeringsbespro-
kingen, langs wettelijken weg of op an
dere krachtige wijze kan worden tegenge
gaan. v
Frankrijk
Da financieele toestand.
Een reeks xegeeringsmaaï-
rogelon voorgesteld.
De onder voorzitterschap van Millerond
gehouden ministerraad besloot, Donderdag
voorstellen in te dienen, welke het herstel
van den financieelen toestand en het even
wicht van de begrooting verzekeren en de
crisis in den wisselkoers verhelpen door
onderdrukking van de fiscale en economi
sche fraudes bij de publieke diensten, op
schorting van alle nieuwe lasten en ver
hooging met ingang van 1 Mei van alle
belastingen. De regeering zal een spoedige
stemming over deze maatregelen eischen
en de kwestie van vertrouwen stellen. Zij
zal onverwijld maatregelen nemen tot
krachtige onderdrukking van de speculatie
in de francs en publieke fondsen.
Engeland.
De val van het kabinet-Sa ld*.vin.
De socialistische moffi
van wantrouwen.
Nadat gisteren de Engolsche koning met
de gebruikelijke plechtigheden het nieuwe
parlement had geopend en de troonrede
had voorgelezen, begonnen de debatten over
het adres van antwoord, welke debatten,
naar men verwacht, zullen -eindigen met
den val van het kablnet-Baldwin en het
optreden van een Labour-regeering.
Het socialistische amendement werd na
liet uitspreken van do troonrede opgesteld
en is geheel in overeenstemming met het
geen de laatste dagen voorspeld werd, n.l.
een eenvoudige motie van wantrouwen.
Het amendement luidt: „Het is evenwel
onze plicht eerbiedig onder do aandacht
van üwo Majesteit te brengen, dat de hui
dige raadgevers van Uwe Majesteit niet
het vertrouwen van dit huis hebben."
Het amendement zal vermoedelijk wor
den ingediend en wel door Clynes en mor
gen zal wellicht reeds d'e stemming plaats
hebben, dus vroeger dan algemeen ver
wacht werd.
Italië
Itaüp.nnschYougc-Slavische
overeenkomst.
Do hoofdpunten
van do overeenkomst.
Tusschen Italië en Yougo-Slavië werden
besprekingen gevoerd omtrent een over
eenkomst, welke besprekingen in principe
tot overeenstemming hebben geleid.
De basis van do ItaliaanschYougo-Sla-
vische overeenkomst wordt, naar verluidt,
door de -volgende punten gevormd:
lo. Italië verplicht zich alle bepalingen
van het verdrag van Rapallo te vervullen
en alle met den vroegeren Italiaanschen
minister van Buitenlandsche Zaken Sforza
gesloten overeenkomsten na te komen.
2o. Yougo-Slavië staaf aan Italië volle
vrijheid toe, wat de organisatie van den
vrijstaat Fiumo betreft.
3o. Aan Yougo-Slavië wordt voor een
tijdvak van 50 jaar recht op het gebruik
van de haven van Fiumo verleend.
4o. Italië en Yougo-Slavië zullen een han
delsverdrag sluiten.
Griekenland.
Venizelos en het buitenland.
Het vertrouwen van Engeland.
Uit Athene wordt .gemeld, dat de Griek-
sche pers veel nadruk legt op Venizelos'
bezoeken aan de Fransche en Britsche
vertegenwoordigers. Zij beschouwen deze
in verband met zijn bezorgdheid over de
houding der mogendheden ten opzichte
van zijn regeering.
Benling, de vertegenwoordiger van En
geland te Athene, hoeft officieel aan Ve
nizelos kennis gegeven, dat de Engelsche
regeering alle vertrouwen heeft in de
Griekschc regeering, zooals die onder zijn
leiding tot stand is gekomen. Hij sprak
ook de hoop der Engelsche xegeering uit,
dat zij binnenkort in staat zal zijn een
gezant in Griekenland te benoemen.
Polen.
Een fascistische samenzwering.
Een s t a a t s g e v a a r 1 ij k e actie.
Aangaande de ontdekking van een fas
cistisch e samenzwering te Warschau wordt
nog gemeld:
De aanvoerders van do onwettige organi
satie van de Poolsche patriotten werden
allen gearresteerd, daar de Poolsche politie
sporen had ontdekt van staatsgevaarlijke
agitatie. Tot do leden behooren verschil
lende oud-ministers. Gearresteerd werden
o.a. de president van de organisatie en
twee "hooge officieren, oen industrieel en
ongeveer 50 andere personen.
Volgens de socialistische „Robolnik'
werden de leden der geheime organisatie
in een kerk beëedigd. Op verraad van het
geheim stond de doodstraf. De rechtsche
partijen ontkennen, dat er eenig verband
]>estaat tusschen de nationaal-democraten
en do fascistische samenzwering.
Rusland.
Een doodvonnis herzien.
De commissie, benoemd om het vonnis
van het Hoog Gerechtshof te herzien, dat
indertijd uitgesproken word tegen Gern-
stein, Hendelniann en andere leden van de
rechtsche partijen, heeft de doodstraf voor
alle betrokkenen gewijzigd in gevangenis
straf, loopendo van zes maanden tot vijf
jaar. Dit geschiedde op grond, van de
overweging, dat de positie van Sovjet-Rus
land voldoende bevestigd is, zoodat men
voor de contra-revolutionaire propaganda
van een kleine groep verblinde emigranten
niet bovreesd hoeft te zijn.
De Sovjets en de Godsdienst
De populariteit van den patriarch Tik-
kon in geheel Rusland heeft blijkbaar we
derom den aandacht der Sovjets getroffen.
De xegeering te Moskou heeft n.1. aan alle
plaatselijke autoriteiten een rondschrijven
gezonden, hetwelk geteekend is door den
commissaris van Justitie en door Krilenko,
en waarin verklaard wordt, dat de burger
Bellavin of Tikhon onder beschuldiging
staat van misdadige vergrijpen, en alle
„demonstratieve" gebeden voor hem moe
ten worden nagelaten en als een miedaad
zullen worden beschouwd en bestraft. Deze
circulaire is verzonden als antwoord op de
voortdurende verzoeken van de plaatselijke
sovjets, welke houding zij moeten aanne
men tegenover het feit, dat de kerkdienst
nog steeds gebeden voor Tikhon voor
schrijft en deze gehouden worden.
Of en wanneer dergelijke gebeden „de
monstratief" zijn, wordt aan "het oordeel
der plaatselijke autoriteiten overgelaten.
Japan
Het eerste Katholieke blad.
Door Fr anciscanen u i t g e g e_v c n
Naar Kipa meldt, zijn de Franciscaan-
scho missionarissen met de uitgave begon
nen van hot eerste Katholieke blad in de
Japansche taal. De krant verschijnt (e
Sapporo-Hokkiado onder den naam
„Komyo".
BINNENLAND
Koninklijke Besluiten.
Bij Kon. besluit is aan J. Bakker, eervol
ontslag verleend als burgemeester te Fin-
ster wolde.
is benoemd tot notaris binnen het arron
dissement 's-Gravenliage, ter standplaats
's-Gravenbage, A. J. Schouw, candidaat-no-
iaris te 's-Gravcnhage.
Vragen van Kamerleden.
Het schip van „N e d e r 1 a n d."
De heer van den Tempel, lid van de Twee
de Kamer, heeft den Minister van Arbeid,
Handel en Nijverheid de volgende vragen
gesteld:
1. Is de Minister bereid aan de Kamer
een overzicht te geven van de ïjemoeiingen
regee ringswegc om te bereiken dat de
bouw van het nieuwe passagiersschip der
Stoomvaart.-Maatschappij Nederland, welke
thans aan een Fransohe werf is opgedragen,
aan een Nederlandsehe onderneming zou
worden toegewezen1!
2. Kan de Minister mededeel en, waarom
het bestuur der gemeente Amsterdam niet,
betrokken is ia die bemoeiingen?
3. Kan de Minister mededeelen, welke de
voornaamste oorzaken zijn van het groot©
verschil tusschen de inschrijvingssom va-n
de Fransche werf, aan welke de bouw is
opgedragen, en de oorspronkelijke inschrij-
vingissfm van de Nedeflandsche scheeps
bouw ondernemingen?
4. Kan de Minister mededeelen, aan wel
ke omstandigheden het in hoofdzaak is t©
wijten, dat de pogingen, om deze belangrij
ke opdracht voorde Nee!erlandsch© industrie
te behouden, ten slotte geen resultaat- heb
ben opgeleverd?
Het Tweede Kamerlid Kuiper heeft- aan
den Minister van Arbeid, Handel en Nijver
heid gevraagd
1. Wil de Minister mededeelen, of het
juist, is, dat do regeering, om een nieuwe
mailboot voor de maatschappij Nederland,
in ons land t© kirnhen doen bouwen, een
subsidie heeft toegezegd tot ten hoogst© 30
pet-, van het te verwerken loonbedrag ten
bedrage van ongeveer f 450.000, en, zoo ja,
of er in welke mate ook, de gemeente Am
sterdam tot" dit bedrag zou -bijdragen?
2. Heeft de Minister kennis genomen tan
hetgeen do directeur-generaal van den ar
beid- omtrent de opdracht van den bouw van
bodoelde mailboot aan een 'buitenlandsche
onderneming in hot Handelsblad heeft me
degedeeld: speciaal van wat daar wordt
gezegd van „andere kwesties", die aan dezo
zaak vastzitten waaromtrent de direc
teur-generaal zich niet gerechtigd acht
mededeelingen te doen?
5. Is de Minister niet van meening, dat
het, om het groot© belang der zaak voor
onze Nederlaidscbe industrie en om de pu
blieke belangstelling, welke de zaak^ daar-
daardoor heeft getrokken, wenschelijk is,
dat omtrent het ontgaan dezer belangrijke
order aan onze nationale nijverbeid do
grootst mogelijke helderheid wordt vorkre
gen?
'4. 7mo ja, is de Minister dan bereid, aan
de Kamer volledig mededeeling te doen van
hetgeen bij de onrterhandelingen omtrent
deze zaak is gebleken en speciaal ook van
de „andere kwesties", waarvan de direc
teur-generaal in het Handelsblad heeft- ge
waagd?
'A r b e i d s g e s c h 11 1 h w e t.
De heer Weitkamp, lid van de Tweede Ka
mer, heeft den Minister van Arbeid, Han
del en Nijverheid de volgende vragen ge
steld:'
1. Kan de Minister mededeelen den da
tum, tegen welken de invoering van de Ar-
beidsgeschillenwct kan worden tegemoet
gezien?
2. Ta de Minister bereid de invoering van
de Arbeidsgeschillen wet te bespoedigen, met
het oog op het conflict in de Textielindus
trie in Twente?
Ergerlijk optreden van
officieren van g e z o n d h e i-d.
De heer Duymaer van Twist, lid van de
HET VOORNAAMSTE NIEUWSr
BUITENLAND.
De arbeidsconflicten in Duitschjand.
Overal stakingen en uitsluitingen.
De socialisten in het Engelsche Lager
huis hebben een motie van wantrouwen
in da regeering-Baldwin ingediend.
Bij de jongste aardbeving in Japan ziin
toch nog verscheidene menschenlevens tg
betreuren.
BINNENLAND.
Het schip van de „Nederland" Vra
gen van Tweede Kamerleden aan de ra-
geering.
De cessies aan de Coöp. Bóeren-Leen
bank te Eindhoven door debiteuren der
Bossche Hanzebank.
Vier daders van den moord te Etten
hebben een bekentenis afgelegd.
Er is geen overeenstemming bereikt in
het Schildersbedrijf.
LEIDEN.
De bekende Navordering-kwestie voor
den Hoogen Raad De advocaat-gene
raal concludeert tot verwerping van het
beroep der belasting-plichtigen.
Electrische tram LeidenDen Haag
Tweede Kamer, hoeft den Minister van Oor
log de volgende vragen gesteld:
Is het den Minister bekend dat in de
maand October jl. bij de opkomst der lich
ting in het garnizoen Utrecht eenige dienst
pliohligen, die op gepaste wijze meedeelden
bezwaar te moeten maken tesreï het vac
cineeren, op meer dan ergerlijke wijze door
officieren van 'gezondheid, die met dezen
dienst belast waren, zijn behandeld gewor
den?
Zoo deze vraag bevestigend beantwoord
wordt, is de Minister dan bereid van het ge
beurde volledige mededeeling aan do Kamer
te doeu of. in het tegenovergesteld© geval,
een onderzoek naar het voorgevallene in te
stellen?
Dbemoeilijking va-n het
bedrijf der firma Jamin.
Door den heer Duys zijn aan den Minis
ter van Arbeid, Handel en Nijverheid de
■olgende vragen gesteld:
1. Is den Minister bekend de in de Nieu
we Rotterdamsche Courant van 12 Januari
jl. voorkomende bekendmaking van de firma
C. Jamin, to Rotterdam, waai'bij deze firma
mededeelt, genoodzaakt te zijn niet tot
uitbreiding van haar bedrijf over te gaan
zoowel door do belemmeringen, welke hot
tegenwoordige Ministerie va-n Arbeid de
nijverheid in het algemeen in den weg legt,
als door ziin speciaal te haren opzichte ge-
igeven willekeurige, bezwarende ©n door
geenerlei werkelijk belang gemotiveerde
voorschriften?
2. Is do Minister bereid aan de Kamer
mode te deelen, of deze publicatie haar aan
leiding kan vinden" in eventueel© bemoeilij
king van het bedrijf van de firma Jamin
van de zijde onzer Regeering?
3. En, zoo ja, waarin deze bemoeilijking
heeft bestaan? i
De Posterijen In 1923.
Bijna 8 millioen beneden
de raming.
Het staatsbedrijf van de posterijen, de
telegrafie en de telefonie heeft over de
maand December opgebracht f 5.509.399 (v. j.
f 5.139.236).
Do opbrengst over 1923 bedraagt f 65.974.109.
Het vorige jaar (1922) was dit cijfer
f 65.823.985. De opbrengst is over 1923 dus
f 150.124 grooter geweest dan over het
voorafgaande jaar.
De raming voor 1923 was f 73.773.700. De
opbrengst is dus f 7.799.591 benoden dc "ra
ming gebleven. (St-.ct.)
De Algemeene Bond en de
huidige politieke toestand
Het bondsbestuur van den Algom oenen
Bond van R. K. Rijkskieskringorgauisa-
tie6, is opgeroepen tot een vergadering
tegen Zaterdag 26 dezer, om besprekingen
te houden in verband mot den huldigen
politieken toestand.
Arbeidstijd drukkerijen
Op een verzoek van don Ned. Bond van
Boekdrukkerijen, to Amsterdam, de R- K-
Vereen, van Ned. Drakkerspatroons, te
Utrecht, en den Bond van Chr. Drukkers-
patroons in Nederland to Amsterdam, ten
eenre, en den Alg. Nod. Typografenbond
te Amsterdam, den Ned. R. K. Grafisch en
Bond te Utrecht, den Nod. Glir. Gran-
scken Bond, te Amsterdam, cn den A cd.
Grafischen Bond te Utrecht, ter andere
zijde, daartoe strekkende, dat in de on
dernemingen van v -rkgevors, aangesloten
bij de vorengenoemde patroonsorganisa
ties, door arbeiders, aangesloten bij de
vorengenoemde vrerknomr rs-organisaties,
