15e Jaargang. DONDERDAG 27 DECEMBER 1923 No 4342 iDe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl] vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL pij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. (Franco per po3t I 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., roti Geïllustreerd jZondagablad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. Dit nummer bestaat uit twee bladen. De Liturgie van den H. Joannes Chrysostomus H. Be Grieksche Mis 1) wordt verdeeld in drie groote deelen: lo. de „Proskomidie" of Voorbereiding, 2o. de Mis dhr Catechu menen, 3o. de Mis der Geloovigen. I. De Proskomidie. In tegenstelling met onze gebruiken heeft ook de verwijderde voorbe reiding van Priester en Assistenten slee&s plaats in de kerk zelve. Beurte lings bidden Priester en Diaken, staande voor de middenpoort der iconostasis, do schoone en zinrijke gebeden, door do Oos- tersche Liturgie daartoe voorgeschreven, waarbij wij als ons bekende gebeden ont moeten het „Onze Vader" en het „Glorie zij den Vader". Daarna vereeren zij ach tereenvolgens met toepasselijk gebed de afbeeldingen van Christus en de H. Moe der Gods, en treden, na het koor gegroet to hebben, het heiligdom binnen. Zij ma ken drie buigingen voor het Altaar, en vereeren het Evangelieboek en het Altaar. Dan gaan Priester en Diaken zich be- kleeden met de Liturgische gewa den, die in velerlei opzicht met do ons bekende overeenkomen. De stola van den Diaken, „ovaiio n" genaamd, wordt gedragen over den linkersohoudei^ en hangt af tot op den grond of wordt onder de rechterschouder doorgeslagen, zóó dat het einde komt te hangen op do lin kerborst. Onze manipel is in deze Litur gie ^onbekend, en wordt vervangen door een polsbedekking aan beide armen.^Het k a s u i f e 1 van den Priester heeft in te- genstell ng met het onze zijn historischen vorm behouden, en is dus he.t beste te vergelijken met onzen „koorkap", die echter, bctrxyadt-mj Trnrtn hoofd, geheel gesloten is. Het kasuifel wordt door den Priester bij den aanvang der plechtigheden geplisseerd gedragen. Na zich gekleed te hebben gaat de Dia ken naar de credenstafel, links van het Hoogaltaar, en plaatst daarop ter rech terzijde de kelk, ter linkerzijde de pa teen, welke beide, eerst ieder afzonderlijk en daarna beide te zamen door oen velum worden gedekt. Opdat het velum het brood niet onmiddellijk zou aanraken, wordt de discus of pateen eerst overhuifd door den „asteriscus", een soort kroontje, in welks boven gedeelte zioh ge woonlijk een ster bevindt, herinnerend aan de wonderbare ster, die do Wijzen -uit bet Oosten geleidde naar het Goddelijk Kind. Tot do benoodigdiheden voor het offer behoort ook de „heilig© 1 a n s", een tweesnijdend mes, in de vorm van een 'lanspunt, waarvan het heft gevormd wordt door een kruis. Do noodzakelijk heid van dit instrument wordt, duidelijk, wanneer men bedenkt, dat in de Ooster- scbo Liturgie geen ongedeesemd brood (zooala onze hosties) doch gedeesemd brood wordt gebruikt, waardoor het snij den en verdeelen van het brood niet •slechts een liturgische, doch tegelijk ook een noodzakelijke plechtigheid wordt. Naast de „heilige lans" verdient ook nog vermelding de „spons", ons eveneens herinnerend aan het laatste levensuur van onzen Gocldelijken Zaligmaker, welke dient tot zuivering van de gewijde vaten en van do handen van Priester en Diaken. Als Priester cn Diaken gekleed zijn, .wasscheu beide zich de hauden onder bet bidden van den Psalm „Lavabo". Nu begint de eigenlijke toeberei ding van de offergaven. Na drie maal voor de credenstafel gebogen te hebben, gaat do Priester over tot do slachting van het Lam, eene heerlijk-symbolische handeling, dlio al lerduidelijkst doorschouwen doet, dat het Offer, dat hier gaat worden opgedragen, niets anders is dan de vernieuwing van liet Kruisoffer van" het Lam Gods, dat de zonden der wereld wegneemt. Voor de liturgische handelingen en gebeden, die de besludeoring overwaard zijn, moge ik volstaan niet te verwijzen naar do Hol- landsche vertaling der Grieksch© Mis. 2) J Na deze ritueele handelingen worden brood en wijn geofferd en bewierookt, en met bewierooking van het altaar, het hei ligdom, de iconostasis, de gelieelo kerk en het volle neemt de Proskomidie een eimdo, en begint de Mis der Catechumenen. R. NIEVEEN JAN DIJKUM, Pr. (G. J. v. d. Meer), verkrijgbaar te Lei den o.a. bij de Wed. Huibers en firma v. Brussel (35 ets.) DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gowone adverlontiën 30 cent per regel* Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend. Kleine advorientiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop fO.50. V De Kabinetsformatie. Wij hebben in ons blad vóór Kerstmis nog in een gedeelte onzer oplage kunnen mededeelen, dat H. M. de Koningin door bemiddeling van de heeren Nolens, Rut gers en Schokking aan de rechterzijde in de Tweede Kamer opdracht hoeft gegeven tot vorming van een Kabinet. Uit de enkele regels, waarmedo wij dit bericht commentarieerden, was wel duide lijk, dat wij het nu juist niet met 'n óver- grootcn blijdschap ontvingen; maar meer met een gevoel van aarzeling om een be slist oordeel naar den een of anderen kant uit te spreken. Onze indruk is nadien niet gewijzigd. Wij nemen aan 'n afwachtende houding omtrent het voorloop van deze opdracht, waarvan, mèèr clan bij elke andere opdracht tot kabinetsformatie, kan worden gezegd, dat haar effectieve waarde afhangt van de w ij z e, waarop zij zal worden uitgevoerd' En er zij met nadruk op gewezen, dat oordeelvellingen, als van „Nieuwe Rott. Crt.", „Vaderland" (zie „Uit de Pers") en andere bladen (Het „Utrechtscli Dagblad" maakt een gunstige uitzondering) op een buitengewone voorbarigheid en oppervlak kigheid berusten. Zeker als de ^rechterzijde een kabinet zou vormen, waarvan de ministers prac- tisck niets meer zouden zijn, dan uit voerders van haar wenschen, van een over eengekomen en tot in bijzonderheden vast gelegd plan, dan zouden in het parlement de discussies niet meer hebben dan, laten zeggen: 'n academische waardo en de stemmingen overbodig zijn. Dat wenschen wij natuurlijk evenmin als de pers der linkerzijde. Maar dat ligt ook niet in de opdracht opgesloten. Zeker, de rechterzijde zal moeten maken een overeenkomst, moeten vaststellen een program wat (men denke male wijze een Kabinet wordt gevormd! En dat is toch zeer gewenscht, zoo al niet absoluut noodig, om een krachtige regeering te kunnon erlangen. Maar in het kader van die overeenkomst en binnen de lijnen van dat program zal kunnen, en op de allereerste plaats ook moeten, zijn een groote mate van vrij heid voor de Kamerleden der rechterzijde. Om de waarde van dezo soort Kabinets formatie als zij slagen zal te kun nen beoordeelen. zal het nu zeker abso luut vereischt zijn, dat duidelijk gepubli ceerd worde de geheele tekst der even tueel tusschen de drie rechtscke partijen onderling en tusschen deze en het Kabi net gesloten overeenkomst, der opge maakte programpunten. En daaruit moge dan blijken, dat de vrijheid der rechtsche Kamerleden niet te beperkt is geworden, onze Katholieke Kamerclub heeft nu ook in deze een zeer moelijko en zeer verantwoordelijke taak te vervullen! BUITENLAND 1) Schrijver 'dezes is zoo vrij van meo-i ning te verschillen met don verdienstelij ken vertaler van het Grieksche Mis-cere- monieel. Diens benaming „Liturgie" lijkt hem minstens even aanvechtbaar. 2) „Do Goddelijke Liturgie van den H. .(Toannes Chrysostomus", vertaald door J. F. Th. PeiTidon, uitgegeven te Noordwijk De Crisis in Duitschland, Marx' Kerstboodschap. Demogelijkheid van Duitschland's saneerï ng. De Duitsche rijkskanselier, dr. Marx, heeft, zooals gemeld, op den avond van den eersten Kerstdag een redevoering ge houden door middel der draadlooze tele fonie. Hij zegde in do eerste plaats dank aan de edelmoedige personen in N e d e r 1 a n d, Denemarken, Zwitserland, Tsjecho-Slowa- kije, Zweden, Noorwegen, Oostenrijk en Amerika, die door hun gaven millioenen verarmden Duitschers een maaltijd en een gemeenschappelijk samenzijn onder den Kerstboom hebben verschaft. Uit brieven en berichten uit de voorma lige vijandelijk© landen, vervolgclo spreker, 'epilog ui noqnz 'uep.xeav uoAo.1p.10a uopo^s -uooai imq }ui eip 'ita.ieuojqoiö ueprrazmp uoii uo sraoSuoAöS ep ut s.ioqos]in(j nopuez -inp Sou Jejqoa uojipuz opjoqsprrepiopBA uuq ttba öS[OaoS uoj, qqosidaq Sou C4epxnc do epaiA" nou ©jqoopeS op qooj erasrau -iveqo opA joq uoa |iavioom ui ^op 'iqfnq onvriendelijke noodwoningen 't Kerstfeest mogen vieren. Ook in do gezinnen der 3 Yt millioen werkloozen en der 4 millioen ge deeltelijk werkloozen, zal geen Kerstvreug de zijn. Het ontslag van vele staatsambte naren en beambten en de aanzienlijke ver laging der ambtenarensalarissen zijn ech ter, evenals de nieuwe bolastingverorde- ningen, noodzakelijk om ordo te brengen in het staatshuishouden; slechts op deze wijzo is een binnenlandscho saneering mogelijk. Noodzakelijke voorwaarde voor dio sa neering zal echter zijn de medewerking van buitenaf. Wanneer men den Duitscher vrij laat arbeiden, zal bij weder de vrucht bare prestaties leveren, die hem als man van plicht en kooge arbeidsproductie over al ter wereld in aanzien hebben gebracht. De Duitsche regeering heeft opnieuw uiting gegeven aan haar verlangen tot eer lijke en offervaardige overeenstemming. Duitschland verwacht thans van de tegen partij het openlijk en eerlijk antwoord, dat zij daartoe bereid is, doch het verwacht in de eerste plaats een daad, die van den wil tot overleg getuigt. Het geldt niet slechts den nood cn het lot van Duitschland, hot geldt den vredo en de rust van Europa. De onderhandelingen met Frankrijk. Ze beloven weinig goeds. Op 14 December hadden de Duitscho zaakgelastigde (e Parijs en te Brussel een gesprek met do ministers van buitenland- sche zaken. Op 1G en 17 December onder scheidenlijk antwoordden beiden schrifte lijk. Daarmee was het ijs gebroken. Na dere voorstellen in zake de vergoeding, alsmede de Roer en het Rijnland werden van Duitschen kant in uitzicht gesteld. De nieuwe besprekingen beginnen echter niet onder een hoopgevend gesternte. Men meent, dat Berlijn de ontwikkeling van de Britsclie crisis afwacht. Daarom zou Hoesch voor de Duitsche overheid verlof moeten vragen in liet bestuur van het be zette gebied te treden, lukt dit, dan is er een basis voor uitbreiding van het debat, indien in Engeland de arheidsregeoring aan het bewind is gekomen, gelegd. In het andere geval is het vraagstuk zuiver gesteld, in zoo ver dan de schei ding tusschen beide deelen van Duitsch land duidelijk blijkt. Londen en Berlijn zouden dan de politiek kunnen toepassen, die, naar het heet, door Tom Shaw on langs te Berlijn is ingeleid. Deze overwe ging stemt te eer tot wantrouwen, daar de Britscho zaakgelastigde to Washington en Sutherland dezer dagen hij Gooligde aan drongen op samenroeping eener luchtcon- ferentie, welke tegen Frankrijk gericht zou zijn en dus Duitschland in zijn verzet moeten stijven. Voor de nieuwe besprekingen beginnen, heeft Stresemanu nog eens de rechtmatig- béid- d&n- "hitiTAikv'jg betwist. Na een Gourneuve gehouden, rl^oc. fr* zooveelsten maal te kennen gaf aan het vredesverdrag vast te houden, met name ten opzichte van do Roer, belooft dit wei nig goeds. Het beste wat men van dit on derhoud kan zoggen is, dat het contact met Berlijn althans niet verbroken is. UIT HET BEZETTE GEBIED. De Ver. Staten en de bezetting. Een vernietigende c r i t i e k. Roland Boyden, niet-officieel gedelegoer do der Vereenigde Staten in de commissie van herstel, heeft to New-York een rede gehouden, waarin liij do Fransche bezetting van het Ruhrgebied scherp critiseerde en uitvoerig over de schuldonkwestie sprak: Hij sprak Duitschland niet vrij van mede- chuldigheid aan den critieken toestand, maar do hoofdschidd ziet hij in de zware eischen, die door Duitschland niet vervuld konden worden. Wanneer Engeland en de Vereenigd Staten tezamen ter invordering van het aan verschuldigde legen Frank rijk dezelfde middelen toepasten als Frank rijk tegen Duitschland, zeide hij, dan zou het met Frankrijk precies zoo gaan als met Duitschland. Dat Duitschland nog niets betaald beeft, is onwaar. Boyden noemde, volgens de Ti mes, een bedrag van tusschen de vier en zes milliard dollar. Het beginsel van betalings- capaciteit was evenzeer geldig ten aanzien van Frankrijk en België als ten aanzien van Duitschland. Uit zuiver zakenoogpunt moeten de Vereenigde Staten dus ieder oogenblik klaar staan om de geallioorde schulden zakelijk te bespreken. Hij voegde daaraan natuurlijk nog toe, dat hij in geen geval door de Vereenigde Staten de ge dragslijn van Frankrijk tegen Duitschland gevolgd wil zien. De uitspraak van de jury kan vooral als een protest tegen do roaylistiscke actie wor den beschouwd, vooral daar indertijd ook Villain vrijgesproken is. Hongarije. Arrestaties. De Hongaarsche politie arresteerde twee personen, dio indertijd op den afgevaar digde der Nat. Vergadering Rassay en den hoofdredacteur Miplos een bomaanslag wilden plegen. koorts heeft de politie den schrijver op gespoord van de door de zoogenaamde „conimissio van 101" verzonden dreigbrie ven. Hij heeft bekend de brieven aan den president der Nat. Vergadering, aan den Franschen gezant en aan stedelijke hoofd ambtenaren te hebben gezonden. Griekenland. Venizelos keert terug. België. Een verijdelde aanslag op een militairen trein. Even voordat oen trein met soldaten op weg naar het kamp van Elsenborn moest voorbijkomen, werd ontdekt dat hij het station Weyweertz, niet ver van Malmedy, verscheiden rails waren losgeschroefd. De daders zijn tot dusver niet ontdekt, Frankrijk. Germaine Berton vrijgesproken Germaine Berton, d9 moordenares van den royalistischen agitator Marius Pla teau, is Maandag te Parijs vrijgesproken. Zij werd onmiddellijk in vrijheid gesteld. Vóór do uitgang van het gerechtshof had oen dichte menigte post gevat om van het vertrek der jeugdige anarchiste getuige te zijn. Zij werd echter door oen achterdeur' weggeleid, allereerst naar het z.g. dépot, waar oen uitgebreide correspondentie op haar lag te wachten. Onder de brieven zou den zich tal van huwelijksaanzoeken heb ben bevonden. Zijn verblijf zal slochts t ij d o 1 ij k z ij n. Op de verzoeken van kolonel Piastiras en generaal Danglis, om naar Griekenland te- i rug te keeren, hoeft Venizelos geantwoord dat hij besloten heeft niet langer zijn me dewerking to zullen weigeren en aan de Voldoen. Hij zal onmiddellijk naar Griekenland terugkeeren, doch zijn verblijf zal slechts van tijdelijken aard zijn. Hij is niet voor nemens zich aan het hoofd te stellen van een door hou te benoemen kabinet, of an derszins aan het openbare politieke leven deel te nemon; al zijn pogingen zullen er op gericht zijn het normale leven in Grie kenland te herstellen. Venizelos heeft nog medegedeeld, dat hij den 29sten December van Marseille zal ver trekken, doch heeft tevens verzocht, hem officieel noch officieus te ontvangen. Spanje. Een ccmplot ontdekt. Communistische opstaifd op don 2 den Kerstdag b o v a a m d. In een communiqué van do centrale re cherche wordt mededeeling gedaan van de ontdekking ©ener wijdvertakte samenzwe ring. Op 26 December zou tegelijkertijd in Spanje en Portugal een revolutionair-com munistische opstand uitbreken. Te Madrid en in de provincie zijn talrijke personen gearresteerd. Ook is oen groot aantal docu menten in beslag genomen. De secretaris van het hoofdbestuur dor communistische jeugdorganisatie te Ma drid is naar Frankrijk uitgeweken. Rusland. Het Communistische paradijs. Eigendom is diefstal? Do rechtbank tó Moskou behandelt nu het proces tegen de leiders van Gum (het rijks waren huis te Moskou), die er van be schuldigd worden door hun ongeoorloofde manipulaties het rijk ©en verlies van meer dan 500.000 goudroebels te hébben berok kend. In oen artikel waarin dezo onaange name zaak (do leiders zijn communisten) wordt besproken, schrijft „Izwestia" o.a. bet volgende: „Twee, drie weken lang zal de rechtbank nu bezig zijn met liet vaststellen „hoo het gebeurd is". Men zal nauwkeurig onder zoeken hoeveel X hoeft gestolen en hoe veel Y hooft verduisterd. Maar dat is toch niet do hoofdzaak. Van belang is niet „hoo het gebeurde", maar „hoe het gebeurt". Wij moeten to weten komen, onder welko om standigheden deze rooftochten der bandie ten op de schatkist, dio liot rijk zulke ge weldige bedragen ontnemen, gebeuren. De zaak, die nu behandeld wordt, is de eerste uit oen eindelooze rij dergelijke processen Wij zullen nog hebben de processen tegen den Serpoechow-trust, den Bogorodsko- Sjtsjelkowskv-trust, T.S.T.O., het proces van Kr asnos j -ts j ekow, Woejenpromtorg, enz. En overal: diefstal, bedrog, verduiste ring, vaLschheid in geschrifte, omkoop baarheid, verduistering, grenzenloozo na latigheid, wanbeheer, enz. Hoo is dit alles mogelijk?" HET VOORNAAMSTE NIEUWS* BUITENLAND. In Spanje is een communistisch complot ontdekt. Venizelos keert tijdelijk naar Grieken-»' land terug. Uit het Noorden zoowel als uit het Z"i- den van Europa komen berichten over greoten sneeuwval en koude. BINNENLAND. De Kabinetscrisis. Een opdracht aan de rechtsche partijen in de Tweede Kamer. Roofmoord te Culemborg. (Gemengdo Berichten). Als opvolger van prof. mr. dr. Ch. Raay-r makers S.J., is tot provinciaal der pa'ers Jesuieten in Nederland bencemd de Hoog*» eerw. pater E. Beukers S.J. Een bemiddelingspoging in den strijd ini de textiel-industrie. LEIDEN. De ^Knoeierijen bij den bouw van het Acad. Ziekenhuis. De koekfabriek „De Bij" is afgebrand. Noord-Afrika. Raisoeli leeft neg. Uit officieel© bron wordt vernomen, dat Raisoeli, de rooverhoofdman, wiens over lijden wij oenige dagen geleden meldden, nog leeft. Amerika. De revolutie in Mexico. Pogingen der rebellen ir i n g van t o t hero1 P u e b 1 a. Do „Temps" verneemt, dat do rebellen zich gereorganiseerd bobben en een po ging zullen doen Puebla op de fodcra'o troepen te heroveren. Eener n stig geval van corruptie. Uit Texas wordt gemeld, dat senator Morris Shippard verklaard, beeft, da» hij het Congres zal verzoeken om publicatie van do lijst van de 1400 douane-ambtena ren, die, naar beweerd wordt, betrok en zouden zijn bij bet smokkelen van sterke- drank en, naar men zegt, namen van hoog geplaatsto regeeringsambtcnaren en zelfs j ministers bevat. l Hot betreffende staatsdepartement heeft dezer dagen <een poging tot liet in beslag nemen van sterkedrank bij Europcescho legaties en ambassades, voorkomen. Van het Vaticaan. Een draadloos station in de Vaticaanschc tuinen. Z. D. H. do Paus liccft een ontwerp j goedgekeurd voor het installoeren iu^ do j tuinen van het Vaticaan van ©cn sterken post voor draadlooze telegrafie. Kardinaal J Gasparri zou officieus aan do Italiaansclio rogeering hebben gevraagd, of tegen deze j installatie bezwaar bestaat. Do voor dit. werk benoodigdo gelden ziui, voor een groot deel door Amorikaansclio katholieken geschonken. Buitenl. Berichten Sneeuwstormen in Denemarken. Schipbreuken op de Wostkusti In Denemarken beeft gedurende do Kersb-j dagen een hevige sneeuwstorm gewoed, waar| door over het geheele land het spoorwegver-* keer veel vertraging ondervond. Op tal van! 1 plaatsen werd de sneeuw door deu windy vele meters hoog opgehoopt. Aan de West* kust strandden verscheidene schepen. Duitsche viermastschoener gestrand. In den Kerstnacht is de Duitsche vierA mastsehoener Herman Felds uit Hamburg op weg van die haven naar Christiania, inj de Jammerbuchb tusschen Blockhus e-H Loekken gestrand. Do equipage van 18 man werd met S™°t« moeite door de reddingsboot van Rlockhua aan land gebracht. Moorden. Gedurende de Kesfcdagen zijn in Engeland en Ierland eenige gruwelijke moorden gej pleegd. Draadloos wordt gemeld dat te Cooj permills een krankzinnige man, na er mei in geslaagd te zijn om zijn vrouw to beweger! tot hem terug te keeren, zes personen, zijd vrouw, baar beide zusters, den graafschap? bestuurder, diens echtgenoot© 'en zoon heel doodgeschoten. Daarna joeg liij zicli zelf ce kogel door den kop. Naar luid van een ander draadl 1 - f richt is Commander Lesbo Robertsen ine j afgesneden kec-1 in do buurt der nv.-.niaj kazernes te Chatham gevonden» J

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1