15e Jaargang.
DONDERDAG 27 DECEMBER 1923
No 4342
iDe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl] vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL
pij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
(Franco per po3t I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., roti Geïllustreerd
jZondagablad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
Dit nummer bestaat uit twee
bladen.
De Liturgie van den
H. Joannes Chrysostomus
H.
Be Grieksche Mis 1) wordt verdeeld in
drie groote deelen: lo. de „Proskomidie"
of Voorbereiding, 2o. de Mis dhr Catechu
menen, 3o. de Mis der Geloovigen.
I. De Proskomidie.
In tegenstelling met onze gebruiken
heeft ook de verwijderde voorbe
reiding van Priester en Assistenten
slee&s plaats in de kerk zelve. Beurte
lings bidden Priester en Diaken, staande
voor de middenpoort der iconostasis, do
schoone en zinrijke gebeden, door do Oos-
tersche Liturgie daartoe voorgeschreven,
waarbij wij als ons bekende gebeden ont
moeten het „Onze Vader" en het „Glorie
zij den Vader". Daarna vereeren zij ach
tereenvolgens met toepasselijk gebed de
afbeeldingen van Christus en de H. Moe
der Gods, en treden, na het koor gegroet
to hebben, het heiligdom binnen. Zij ma
ken drie buigingen voor het Altaar, en
vereeren het Evangelieboek en het Altaar.
Dan gaan Priester en Diaken zich be-
kleeden met de Liturgische gewa
den, die in velerlei opzicht met do ons
bekende overeenkomen. De stola van den
Diaken, „ovaiio n" genaamd, wordt
gedragen over den linkersohoudei^ en
hangt af tot op den grond of wordt onder
de rechterschouder doorgeslagen, zóó
dat het einde komt te hangen op do lin
kerborst. Onze manipel is in deze Litur
gie ^onbekend, en wordt vervangen door
een polsbedekking aan beide armen.^Het
k a s u i f e 1 van den Priester heeft in te-
genstell ng met het onze zijn historischen
vorm behouden, en is dus he.t beste te
vergelijken met onzen „koorkap", die
echter, bctrxyadt-mj Trnrtn
hoofd, geheel gesloten is. Het kasuifel
wordt door den Priester bij den aanvang
der plechtigheden geplisseerd gedragen.
Na zich gekleed te hebben gaat de Dia
ken naar de credenstafel, links van het
Hoogaltaar, en plaatst daarop ter rech
terzijde de kelk, ter linkerzijde de pa
teen, welke beide, eerst ieder afzonderlijk
en daarna beide te zamen door oen velum
worden gedekt. Opdat het velum het
brood niet onmiddellijk zou aanraken,
wordt de discus of pateen eerst overhuifd
door den „asteriscus", een soort
kroontje, in welks boven gedeelte zioh ge
woonlijk een ster bevindt, herinnerend
aan de wonderbare ster, die do Wijzen
-uit bet Oosten geleidde naar het Goddelijk
Kind.
Tot do benoodigdiheden voor het offer
behoort ook de „heilig© 1 a n s", een
tweesnijdend mes, in de vorm van een
'lanspunt, waarvan het heft gevormd
wordt door een kruis. Do noodzakelijk
heid van dit instrument wordt, duidelijk,
wanneer men bedenkt, dat in de Ooster-
scbo Liturgie geen ongedeesemd brood
(zooala onze hosties) doch gedeesemd
brood wordt gebruikt, waardoor het snij
den en verdeelen van het brood niet
•slechts een liturgische, doch tegelijk ook
een noodzakelijke plechtigheid wordt.
Naast de „heilige lans" verdient ook
nog vermelding de „spons", ons eveneens
herinnerend aan het laatste levensuur
van onzen Gocldelijken Zaligmaker,
welke dient tot zuivering van de gewijde
vaten en van do handen van Priester en
Diaken.
Als Priester cn Diaken gekleed zijn,
.wasscheu beide zich de hauden onder bet
bidden van den Psalm „Lavabo".
Nu begint de eigenlijke toeberei
ding van de offergaven. Na drie
maal voor de credenstafel gebogen te
hebben, gaat do Priester over tot do
slachting van het Lam, eene
heerlijk-symbolische handeling, dlio al
lerduidelijkst doorschouwen doet, dat het
Offer, dat hier gaat worden opgedragen,
niets anders is dan de vernieuwing van
liet Kruisoffer van" het Lam Gods, dat de
zonden der wereld wegneemt. Voor de
liturgische handelingen en gebeden, die
de besludeoring overwaard zijn, moge ik
volstaan niet te verwijzen naar do Hol-
landsche vertaling der Grieksch© Mis. 2)
J Na deze ritueele handelingen worden
brood en wijn geofferd en bewierookt, en
met bewierooking van het altaar, het hei
ligdom, de iconostasis, de gelieelo kerk en
het volle neemt de Proskomidie een eimdo,
en begint de Mis der Catechumenen.
R. NIEVEEN JAN DIJKUM, Pr.
(G. J. v. d. Meer), verkrijgbaar te Lei
den o.a. bij de Wed. Huibers en firma v.
Brussel (35 ets.)
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gowone adverlontiën 30 cent per regel*
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend.
Kleine advorientiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop fO.50.
V De Kabinetsformatie.
Wij hebben in ons blad vóór Kerstmis
nog in een gedeelte onzer oplage kunnen
mededeelen, dat H. M. de Koningin door
bemiddeling van de heeren Nolens, Rut
gers en Schokking aan de rechterzijde in
de Tweede Kamer opdracht hoeft gegeven
tot vorming van een Kabinet.
Uit de enkele regels, waarmedo wij dit
bericht commentarieerden, was wel duide
lijk, dat wij het nu juist niet met 'n óver-
grootcn blijdschap ontvingen; maar meer
met een gevoel van aarzeling om een be
slist oordeel naar den een of anderen kant
uit te spreken. Onze indruk is nadien niet
gewijzigd.
Wij nemen aan 'n afwachtende
houding omtrent het voorloop van deze
opdracht, waarvan, mèèr clan bij elke
andere opdracht tot kabinetsformatie, kan
worden gezegd, dat haar effectieve waarde
afhangt van de w ij z e, waarop zij
zal worden uitgevoerd'
En er zij met nadruk op gewezen, dat
oordeelvellingen, als van „Nieuwe Rott.
Crt.", „Vaderland" (zie „Uit de Pers") en
andere bladen (Het „Utrechtscli Dagblad"
maakt een gunstige uitzondering) op een
buitengewone voorbarigheid en oppervlak
kigheid berusten.
Zeker als de ^rechterzijde een kabinet
zou vormen, waarvan de ministers prac-
tisck niets meer zouden zijn, dan uit
voerders van haar wenschen, van een over
eengekomen en tot in bijzonderheden vast
gelegd plan, dan zouden in het parlement
de discussies niet meer hebben dan, laten
zeggen: 'n academische waardo en de
stemmingen overbodig zijn.
Dat wenschen wij natuurlijk evenmin
als de pers der linkerzijde. Maar dat ligt
ook niet in de opdracht opgesloten.
Zeker, de rechterzijde zal moeten maken
een overeenkomst, moeten vaststellen een
program wat (men denke
male wijze een Kabinet wordt gevormd!
En dat is toch zeer gewenscht, zoo al
niet absoluut noodig, om een krachtige
regeering te kunnon erlangen. Maar
in het kader van die overeenkomst en
binnen de lijnen van dat program zal
kunnen, en op de allereerste plaats ook
moeten, zijn een groote mate van vrij
heid voor de Kamerleden der rechterzijde.
Om de waarde van dezo soort Kabinets
formatie als zij slagen zal te kun
nen beoordeelen. zal het nu zeker abso
luut vereischt zijn, dat duidelijk gepubli
ceerd worde de geheele tekst der even
tueel tusschen de drie rechtscke partijen
onderling en tusschen deze en het Kabi
net gesloten overeenkomst, der opge
maakte programpunten. En daaruit moge
dan blijken, dat de vrijheid der rechtsche
Kamerleden niet te beperkt is geworden,
onze Katholieke Kamerclub heeft nu
ook in deze een zeer moelijko en zeer
verantwoordelijke taak te vervullen!
BUITENLAND
1) Schrijver 'dezes is zoo vrij van meo-i
ning te verschillen met don verdienstelij
ken vertaler van het Grieksche Mis-cere-
monieel. Diens benaming „Liturgie" lijkt
hem minstens even aanvechtbaar.
2) „Do Goddelijke Liturgie van den H.
.(Toannes Chrysostomus", vertaald door J.
F. Th. PeiTidon, uitgegeven te Noordwijk
De Crisis in Duitschland,
Marx' Kerstboodschap.
Demogelijkheid
van Duitschland's saneerï ng.
De Duitsche rijkskanselier, dr. Marx,
heeft, zooals gemeld, op den avond van
den eersten Kerstdag een redevoering ge
houden door middel der draadlooze tele
fonie.
Hij zegde in do eerste plaats dank aan
de edelmoedige personen in N e d e r 1 a n d,
Denemarken, Zwitserland, Tsjecho-Slowa-
kije, Zweden, Noorwegen, Oostenrijk en
Amerika, die door hun gaven millioenen
verarmden Duitschers een maaltijd en een
gemeenschappelijk samenzijn onder den
Kerstboom hebben verschaft.
Uit brieven en berichten uit de voorma
lige vijandelijk© landen, vervolgclo spreker,
'epilog ui noqnz 'uep.xeav uoAo.1p.10a uopo^s
-uooai imq }ui eip 'ita.ieuojqoiö ueprrazmp
uoii uo sraoSuoAöS ep ut s.ioqos]in(j nopuez
-inp Sou Jejqoa uojipuz opjoqsprrepiopBA
uuq ttba öS[OaoS uoj, qqosidaq Sou C4epxnc
do epaiA" nou ©jqoopeS op qooj erasrau
-iveqo opA joq uoa |iavioom ui ^op 'iqfnq
onvriendelijke noodwoningen 't Kerstfeest
mogen vieren. Ook in do gezinnen der 3 Yt
millioen werkloozen en der 4 millioen ge
deeltelijk werkloozen, zal geen Kerstvreug
de zijn. Het ontslag van vele staatsambte
naren en beambten en de aanzienlijke ver
laging der ambtenarensalarissen zijn ech
ter, evenals de nieuwe bolastingverorde-
ningen, noodzakelijk om ordo te brengen
in het staatshuishouden; slechts op deze
wijzo is een binnenlandscho saneering
mogelijk.
Noodzakelijke voorwaarde voor dio sa
neering zal echter zijn de medewerking
van buitenaf. Wanneer men den Duitscher
vrij laat arbeiden, zal bij weder de vrucht
bare prestaties leveren, die hem als man
van plicht en kooge arbeidsproductie over
al ter wereld in aanzien hebben gebracht.
De Duitsche regeering heeft opnieuw
uiting gegeven aan haar verlangen tot eer
lijke en offervaardige overeenstemming.
Duitschland verwacht thans van de tegen
partij het openlijk en eerlijk antwoord,
dat zij daartoe bereid is, doch het verwacht
in de eerste plaats een daad, die van den
wil tot overleg getuigt.
Het geldt niet slechts den nood cn het
lot van Duitschland, hot geldt den vredo
en de rust van Europa.
De onderhandelingen met Frankrijk.
Ze beloven weinig goeds.
Op 14 December hadden de Duitscho
zaakgelastigde (e Parijs en te Brussel een
gesprek met do ministers van buitenland-
sche zaken. Op 1G en 17 December onder
scheidenlijk antwoordden beiden schrifte
lijk. Daarmee was het ijs gebroken. Na
dere voorstellen in zake de vergoeding,
alsmede de Roer en het Rijnland werden
van Duitschen kant in uitzicht gesteld.
De nieuwe besprekingen beginnen echter
niet onder een hoopgevend gesternte. Men
meent, dat Berlijn de ontwikkeling van de
Britsclie crisis afwacht. Daarom zou
Hoesch voor de Duitsche overheid verlof
moeten vragen in liet bestuur van het be
zette gebied te treden, lukt dit, dan is er
een basis voor uitbreiding van het debat,
indien in Engeland de arheidsregeoring
aan het bewind is gekomen, gelegd.
In het andere geval is het vraagstuk
zuiver gesteld, in zoo ver dan de schei
ding tusschen beide deelen van Duitsch
land duidelijk blijkt. Londen en Berlijn
zouden dan de politiek kunnen toepassen,
die, naar het heet, door Tom Shaw on
langs te Berlijn is ingeleid. Deze overwe
ging stemt te eer tot wantrouwen, daar de
Britscho zaakgelastigde to Washington en
Sutherland dezer dagen hij Gooligde aan
drongen op samenroeping eener luchtcon-
ferentie, welke tegen Frankrijk gericht zou
zijn en dus Duitschland in zijn verzet
moeten stijven.
Voor de nieuwe besprekingen beginnen,
heeft Stresemanu nog eens de rechtmatig-
béid- d&n- "hitiTAikv'jg betwist. Na een
Gourneuve gehouden, rl^oc. fr*
zooveelsten maal te kennen gaf aan het
vredesverdrag vast te houden, met name
ten opzichte van do Roer, belooft dit wei
nig goeds. Het beste wat men van dit on
derhoud kan zoggen is, dat het contact met
Berlijn althans niet verbroken is.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
De Ver. Staten en de bezetting.
Een vernietigende
c r i t i e k.
Roland Boyden, niet-officieel gedelegoer
do der Vereenigde Staten in de commissie
van herstel, heeft to New-York een rede
gehouden, waarin liij do Fransche bezetting
van het Ruhrgebied scherp critiseerde en
uitvoerig over de schuldonkwestie sprak:
Hij sprak Duitschland niet vrij van mede-
chuldigheid aan den critieken toestand,
maar do hoofdschidd ziet hij in de zware
eischen, die door Duitschland niet vervuld
konden worden. Wanneer Engeland en de
Vereenigd Staten tezamen ter invordering
van het aan verschuldigde legen Frank
rijk dezelfde middelen toepasten als Frank
rijk tegen Duitschland, zeide hij, dan zou
het met Frankrijk precies zoo gaan als
met Duitschland.
Dat Duitschland nog niets betaald beeft,
is onwaar. Boyden noemde, volgens de Ti
mes, een bedrag van tusschen de vier en zes
milliard dollar. Het beginsel van betalings-
capaciteit was evenzeer geldig ten aanzien
van Frankrijk en België als ten aanzien
van Duitschland. Uit zuiver zakenoogpunt
moeten de Vereenigde Staten dus ieder
oogenblik klaar staan om de geallioorde
schulden zakelijk te bespreken. Hij voegde
daaraan natuurlijk nog toe, dat hij in geen
geval door de Vereenigde Staten de ge
dragslijn van Frankrijk tegen Duitschland
gevolgd wil zien.
De uitspraak van de jury kan vooral als
een protest tegen do roaylistiscke actie wor
den beschouwd, vooral daar indertijd ook
Villain vrijgesproken is.
Hongarije.
Arrestaties.
De Hongaarsche politie arresteerde twee
personen, dio indertijd op den afgevaar
digde der Nat. Vergadering Rassay en den
hoofdredacteur Miplos een bomaanslag
wilden plegen.
koorts heeft de politie den schrijver op
gespoord van de door de zoogenaamde
„conimissio van 101" verzonden dreigbrie
ven. Hij heeft bekend de brieven aan den
president der Nat. Vergadering, aan den
Franschen gezant en aan stedelijke hoofd
ambtenaren te hebben gezonden.
Griekenland.
Venizelos keert terug.
België.
Een verijdelde aanslag op een militairen
trein.
Even voordat oen trein met soldaten op
weg naar het kamp van Elsenborn moest
voorbijkomen, werd ontdekt dat hij het
station Weyweertz, niet ver van Malmedy,
verscheiden rails waren losgeschroefd. De
daders zijn tot dusver niet ontdekt,
Frankrijk.
Germaine Berton vrijgesproken
Germaine Berton, d9 moordenares van
den royalistischen agitator Marius Pla
teau, is Maandag te Parijs vrijgesproken.
Zij werd onmiddellijk in vrijheid gesteld.
Vóór do uitgang van het gerechtshof had
oen dichte menigte post gevat om van het
vertrek der jeugdige anarchiste getuige te
zijn. Zij werd echter door oen achterdeur'
weggeleid, allereerst naar het z.g. dépot,
waar oen uitgebreide correspondentie op
haar lag te wachten. Onder de brieven zou
den zich tal van huwelijksaanzoeken heb
ben bevonden.
Zijn verblijf zal slochts
t ij d o 1 ij k z ij n.
Op de verzoeken van kolonel Piastiras en
generaal Danglis, om naar Griekenland te- i
rug te keeren, hoeft Venizelos geantwoord
dat hij besloten heeft niet langer zijn me
dewerking to zullen weigeren en aan de
Voldoen.
Hij zal onmiddellijk naar Griekenland
terugkeeren, doch zijn verblijf zal slechts
van tijdelijken aard zijn. Hij is niet voor
nemens zich aan het hoofd te stellen van
een door hou te benoemen kabinet, of an
derszins aan het openbare politieke leven
deel te nemon; al zijn pogingen zullen er
op gericht zijn het normale leven in Grie
kenland te herstellen.
Venizelos heeft nog medegedeeld, dat hij
den 29sten December van Marseille zal ver
trekken, doch heeft tevens verzocht, hem
officieel noch officieus te ontvangen.
Spanje.
Een ccmplot ontdekt.
Communistische opstaifd
op don 2 den Kerstdag
b o v a a m d.
In een communiqué van do centrale re
cherche wordt mededeeling gedaan van de
ontdekking ©ener wijdvertakte samenzwe
ring. Op 26 December zou tegelijkertijd in
Spanje en Portugal een revolutionair-com
munistische opstand uitbreken. Te Madrid
en in de provincie zijn talrijke personen
gearresteerd. Ook is oen groot aantal docu
menten in beslag genomen.
De secretaris van het hoofdbestuur dor
communistische jeugdorganisatie te Ma
drid is naar Frankrijk uitgeweken.
Rusland.
Het Communistische paradijs.
Eigendom is diefstal?
Do rechtbank tó Moskou behandelt nu
het proces tegen de leiders van Gum (het
rijks waren huis te Moskou), die er van be
schuldigd worden door hun ongeoorloofde
manipulaties het rijk ©en verlies van meer
dan 500.000 goudroebels te hébben berok
kend. In oen artikel waarin dezo onaange
name zaak (do leiders zijn communisten)
wordt besproken, schrijft „Izwestia" o.a.
bet volgende:
„Twee, drie weken lang zal de rechtbank
nu bezig zijn met liet vaststellen „hoo het
gebeurd is". Men zal nauwkeurig onder
zoeken hoeveel X hoeft gestolen en hoe
veel Y hooft verduisterd. Maar dat is toch
niet do hoofdzaak. Van belang is niet „hoo
het gebeurde", maar „hoe het gebeurt". Wij
moeten to weten komen, onder welko om
standigheden deze rooftochten der bandie
ten op de schatkist, dio liot rijk zulke ge
weldige bedragen ontnemen, gebeuren. De
zaak, die nu behandeld wordt, is de eerste
uit oen eindelooze rij dergelijke processen
Wij zullen nog hebben de processen tegen
den Serpoechow-trust, den Bogorodsko-
Sjtsjelkowskv-trust, T.S.T.O., het proces
van Kr asnos j -ts j ekow, Woejenpromtorg,
enz.
En overal: diefstal, bedrog, verduiste
ring, vaLschheid in geschrifte, omkoop
baarheid, verduistering, grenzenloozo na
latigheid, wanbeheer, enz.
Hoo is dit alles mogelijk?"
HET VOORNAAMSTE NIEUWS*
BUITENLAND.
In Spanje is een communistisch complot
ontdekt.
Venizelos keert tijdelijk naar Grieken-»'
land terug.
Uit het Noorden zoowel als uit het Z"i-
den van Europa komen berichten over
greoten sneeuwval en koude.
BINNENLAND.
De Kabinetscrisis. Een opdracht aan
de rechtsche partijen in de Tweede Kamer.
Roofmoord te Culemborg. (Gemengdo
Berichten).
Als opvolger van prof. mr. dr. Ch. Raay-r
makers S.J., is tot provinciaal der pa'ers
Jesuieten in Nederland bencemd de Hoog*»
eerw. pater E. Beukers S.J.
Een bemiddelingspoging in den strijd ini
de textiel-industrie.
LEIDEN.
De ^Knoeierijen bij den bouw van het
Acad. Ziekenhuis.
De koekfabriek „De Bij" is afgebrand.
Noord-Afrika.
Raisoeli leeft neg.
Uit officieel© bron wordt vernomen, dat
Raisoeli, de rooverhoofdman, wiens over
lijden wij oenige dagen geleden meldden,
nog leeft.
Amerika.
De revolutie in Mexico.
Pogingen der rebellen
ir i n g van
t o t
hero1
P u e b 1 a.
Do „Temps" verneemt, dat do rebellen
zich gereorganiseerd bobben en een po
ging zullen doen Puebla op de fodcra'o
troepen te heroveren.
Eener n stig geval van
corruptie.
Uit Texas wordt gemeld, dat senator
Morris Shippard verklaard, beeft, da» hij
het Congres zal verzoeken om publicatie
van do lijst van de 1400 douane-ambtena
ren, die, naar beweerd wordt, betrok en
zouden zijn bij bet smokkelen van sterke-
drank en, naar men zegt, namen van hoog
geplaatsto regeeringsambtcnaren en zelfs j
ministers bevat. l
Hot betreffende staatsdepartement heeft
dezer dagen <een poging tot liet in beslag
nemen van sterkedrank bij Europcescho
legaties en ambassades, voorkomen.
Van het Vaticaan.
Een draadloos station in de
Vaticaanschc tuinen.
Z. D. H. do Paus liccft een ontwerp j
goedgekeurd voor het installoeren iu^ do j
tuinen van het Vaticaan van ©cn sterken
post voor draadlooze telegrafie. Kardinaal J
Gasparri zou officieus aan do Italiaansclio
rogeering hebben gevraagd, of tegen deze j
installatie bezwaar bestaat.
Do voor dit. werk benoodigdo gelden ziui,
voor een groot deel door Amorikaansclio
katholieken geschonken.
Buitenl. Berichten
Sneeuwstormen in Denemarken.
Schipbreuken op de Wostkusti
In Denemarken beeft gedurende do Kersb-j
dagen een hevige sneeuwstorm gewoed, waar|
door over het geheele land het spoorwegver-*
keer veel vertraging ondervond. Op tal van! 1
plaatsen werd de sneeuw door deu windy
vele meters hoog opgehoopt. Aan de West*
kust strandden verscheidene schepen.
Duitsche viermastschoener gestrand.
In den Kerstnacht is de Duitsche vierA
mastsehoener Herman Felds uit Hamburg
op weg van die haven naar Christiania, inj
de Jammerbuchb tusschen Blockhus e-H
Loekken gestrand.
Do equipage van 18 man werd met S™°t«
moeite door de reddingsboot van Rlockhua
aan land gebracht.
Moorden.
Gedurende de Kesfcdagen zijn in Engeland
en Ierland eenige gruwelijke moorden gej
pleegd. Draadloos wordt gemeld dat te Cooj
permills een krankzinnige man, na er mei
in geslaagd te zijn om zijn vrouw to beweger!
tot hem terug te keeren, zes personen, zijd
vrouw, baar beide zusters, den graafschap?
bestuurder, diens echtgenoot© 'en zoon heel
doodgeschoten. Daarna joeg liij zicli zelf ce
kogel door den kop.
Naar luid van een ander draadl 1 -
f richt is Commander Lesbo Robertsen ine
j afgesneden kec-1 in do buurt der nv.-.niaj
kazernes te Chatham gevonden» J