SS
(°P den 91s'«n
15e Jaargang.
DONDERDAG 20 DECEMBER 1923
No 4338
foeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bl| voorultDetallng I „,t bIa(, verschiJnt e|ken „ag uitgezonderd Zon-
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL I 9 9
SBy onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
[Franco per post I 2.95 per kwartaaL
1 per kwartaal
Dat nummer bestaat uit ta
bladen.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS
No. II.
De Eenheid der R.K. Kerk en de
Costersche Liturgieën.
December a.s.)) in de Mon Père-Kerk la
2al™,..®en plechtige Eerste H. Mis
theenschen RuS?38® V°'ïens dcn Ru"
cuacnen mtus, was voor schriiver
met in hot gedrang komt.
£fS ™™en Zich aan ons oog voor-
in verschillend derzelfde zon kan.
ons. in Sot tteTTntZ?33^
zijn geaardhefd" 8 ,e z,agt Tol«ens
Particuliere zoowel ak'thTo&£
awtt- Le"8ez38 de™ *3#
oereif^fi van aeneereuiensi
meerdere verschillen in ceremonieel
kunnen bestaan, en zelfs rechtens moeten
bestaan. Immers, waar de Katholieke Kerk
krachtens Haar goddelijke zending de taak
heeft alle menschen tot de zaligheid to
brengen, mag en moet Zij bij de kettze
der middelen, waarmede Zij de menschen
tot de Zaligheid brengt, zooveel mogelijk
rekening houden met het verschillend ka
rakter der volkeren. En zoo komt ons aan
stonds het verschil tusschen de Ooster-
sche en Westersche Liturgieën voor als
een vanzelf sprekend, natuurlijk verschil,
dat ten zeerste past bij den van nature
zoo gansch verschillenden aanleg der
Oostersche en Westersche rassen.
Dat de Katholieke Geloofseenheid niet
in het minste geschaad wordt door de
verscheidenheid van vormen in den Litur-
giscnen eeredienst, is vervolgens ook dui
delijk uit de geschiedenis der
liturgie.
Men moet nooit vergeten, dat de God-
delijko Stichter der R.-K. Kerk, Die aan
Zijn Apostelen de opdracht gaf: „Gaat en
onderwijst alle volkeren", de regeling van
het bijkomstige, het accidenteele, waartoe
toch ongetwijfeld de Liturgische plechtig
heden gerekend moeten worden, aan Zijne
'Apostelen en hunne door den H. Geest
aangestelde opvolgers heeft overgelaten.
Zoo zien wij dan ook, dat in de eerste
eeuwen na Christus iedere Bisschop voor
zijn rechtsgebied geheel volgens eigen in
zicht den vorm en den tijdsduur der gods
dienstoefeningen bepaalde. Weliswaar
kregen spoedig enkele vormen door per
soonlijke of plaatselijke omstandigheden
een grooter aanzien waaronder dan een
eerste plaats bekleeden gaat de Liturgie
van Rome, doch de invloed van Karei de
Groote, van Gregorius I, den H. Augusti»
mis, H. Malachias en zelfs van Gregorius
II is noodig om de „Praxis Romana"
alom in Europa ingang te doen vinden,
en zelfs heden ten dage vindt men in
Toledo en Salamanca den ouden Grief-
schcn pf Mozarabischen Ritus, in Milaan
'den Milaneeschen of naar den Hervormer
van dien Ritus ook genaamd den Ambro-
siaanschcn Ritus en in Zagra (Agram in
Oost-Hongarije) den oud-Slavischen of
Glagolitischen Ritus, welker voortbestaan
door de Kerk officieel werd goedgekeurd
(Zio o.a. Acta Aposfoliene Sevis 1907,
pag. 54).
Zoo hebben wij dan ook in die ver
schillende Liturgische vormen niets anders
te zien dan een rijko keus van schitterende
gewaden, waarmede de Bruid van Chris
tus zich omkleedt, als Zij opgaat naar het
„Gastmaal van het Lam". En heerlijk
straalt ons daaruit tegen het door den
Goddelijken Stichter zelf gewilde aanpas
singsvermogen dor Kerk, Die geroepen is
om te zijn de leidster van alle volkeren
van alle tijden, do goede Moeder, Die voor
elk Harer kinderen het juiste woord weet
te vinden, om het tot zich te trekken en
mede te voeren naar het Vaderhuis
tWii. R. NIEVEEN j, DIJKUJI, Pr.
3U1TEWLAHP
De crisis in Duitschland,
De geldnood der regeering.
De Ronton.bank weiger i
oen nieuw crodiet.
De Rijksminister van Financiën, dr.
Luther, heeft gister een poging gedaan om
het bestuur van de rentenbank te bewegen
tfit het verschaffen van nieuwe credieten,
in weerwil van het feit, dat de minister
zelf herhaaldelijk de aandacht er op heeft
gevestigd, dat do rentenbank in geen ge
vat zou mogen gaan buiten het te dien aan
zien aanzien door de wet vastgestelde, in
zake de verleening van credieten aan het
rijk.
Volgens de statuten der rentenbank
heeft 't rijk 'n renteloos voorschot van Mk
1.200.000.
Het bestuur en de raad van conimissa-
ssen van do rentenbank hebben echter
het verzoek van de regeering van de hand
gewezen, aangezien zij vreezen, bij de be
volking den schijn van een nieuwe gcld-
inflatie te zullen wekkien en daardoor het
met moeite verkregen vertrouwen in de
rentenmark weder te schokken.
De Beiersche Machtigingswet verworpen.
Ontbinding van den
Landdag?
In den Beierschen Landdag heeft de
door de Beiersche regeering aangevraagde
machtigingswet hij de gisteren gehouden
hopfdelijke stemming niet de vereischte
meerderheid gekregen, zoodat zij is ver
worpen. Namens de Beiersche volkspartij
werd daarop do ontbinding van den Land
dag gevraagd. De regeering kan nu aan
dit verzoek gevolg geven, dan wel zich de
vrije hand verschaffen, welke zij door de
machtigingswet hoopte te verkrijgen, door
de toepassing van art. 48 van de rijks-
grondwet.
Men kan eohter verwachten een uileen-
,1,1 on A™ —I:.:-
Putsch-geruchten te Munchen.
Betreffende do geruchten °m'repl, ®ea
Putsch, welko tegen d® handdag en
geering geraamd zou zijn. wordt mettege
deeld, dat uitgebreide voorzorgsmaatrege
len zijn getroffen. Het Landdaggebouw was
d«r politie beschermd, tanrijl ineens
het post- en telegraafkantoor door de lands
politie worden bewaakt.
Arbeidsonrust in Thuringen.
In Thuringen neemt de onrust ten go-
volge van de werkloosheid eiken
De Riiksweer moest overgaan tot de bezet
ting van de stad Auhla, waar de var
scherpte staat van beleg is
Alle vergaderingen zijn verboden. De mos
conen moeten te zeven uur s avonds slui
ten. Van zeven uur 's avonds tot zes mm
morgens is elk verkeer op straat verbo
den.
gaf als zijn bedoeling te kennen, dat hij
wilde voorkomen een verklaring te moeten
toekenen, waarbij hij afstand doed van den
Griokschen troon.
Engeland heeft een kruiser gezonden
die de opdracht heeft zich ter beschikking
te stellen voor 's konings reis.
Do vertegenwoordigers van Engeland,
Joegoslavië en Roemenië hebben een be
zoek afgelegd bij de koning, waarbij deze
hun medededeelde, dat de Grieksche troon
in geen geval als vacant moet worden be
schouwd. Be hofhouding blijft in haar ge
wonen staat voortbestaan.
De regeering heeft ten behoeve van de
.reis den koning eenige millioenen drach
men ter beschikking gesteld, terwijl zij
heeft besloten hem een jaargeld uit te kee-
ren, totdat de nationale vergadering te zij
nen aanzien een definitief besluit zal heb
ben genomen.
Daar de koning nadrukkelijk verlangde,
dat het verzoek der regeering officieel zou
worden gedaan, is hem een formeel schrij
ven gezonden, waarop hij antwoordde dat
hij zich bereid verklaarde het land voor-
loopig te verlaten, ten einde de besprekin
gen van 't parlement niet te beïnvloeden.
Hij was overtuigd, dat het volk in staat
zou zijn onafhankelijk over zijn lot te be
schikken.
In het geheele land heerscht rust; in de
straten van Athene patrouilleeren voort
durend cavallerie-afdeelingen.
Venizelos koert niet teruf
De consul-generaal van Mexico te New-
Orieans heeft verklaard, dat de opstande-
hebben genomen van de Mfl-
rna, do hoofdplaats van Yucatan.
Onderhandelingen
overeen wapenstilstand
De bladen melden, dat er sof"
worden getroffen voor het sluiten
wapenstilstand. Generaal Huerfc
met generaal Martinez van de federale
troepen onderhandeld in zake de staking
der vijandelijkheden.
Een tragisch overlijden op Ellis-eiland.
Verontwaardiging in
Engeland.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT-
Gawone advertentlën 30 cant per
30 canl per regek
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
z* dubbele van het tarief berekend. z
Kleine adverlentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop I O.SO.
i heeft
federale
De wijze waarop de havenautoriteiten
te New-York nog steeds de quarantaine-
De handelsovereenkomst met Frankrijk.
Eon Fransoh
„ultimatum"?
Een delegatie van textielfabrikanten
heeft dezer dagen aan minister-president
Theunis een rapport aangeboden, waarin
de volgens hen fatale gevolgen voor hun
industrie van de aamiaming van het voor
gestelde Fransdh-Belglsche handelsverdrag
worden uiteengezet. Theunis antwoordde,
dat het voorgestelde verdrag door het par
lement zonder wijziging moet worden aan
genomen, daar de regeering door een soort
ultimatum van Frankrijk daartoe wordt
gedwongen. Aldus wordt uit Brussel {ian
de „Manchester Guardian" gemeld.
- "rankrijk.
'I Hei Tanger-stafuuf.
ïïaïiaansche ontstemming, i
Over het algemeen zijn de Eng<
bladen zeer tevreden over het goede resul
taat der Tanger-besprekingen.
De Italiaansche pers daarentegen is zeer
ontsticht over het verdrag, dat ten aanzien
van Tanger is gesloten en over de wijze,
waarop bij het tot stand komen ervan voor
al de Frans oho opvatting schijnt te hebben
gezegevierd, met voorbijgaan van de be
langen van andere mogendheden, vooral
van Italië en de Voreenigde State».
Griekenland.
r Koning George's vertrek.
T* Hij geeft de hoop niet op.
Be koning en de koningin hebben gister-
namiddag om ongeveer 4 uur Athene ver
laten met bestemming naar Boekarest.
- Nadat de koning zich had bereid ver
klaard aan 't verlangen der regeering te
voldoen en zich voorloopig buitenslands te
begeven, liet hij den kroonraad bijeenko
men teneinde een definitief besluit te ne
men. Koning George was zeer kalm en
1,,-r^r l- Ieider Tan de dralen, dia
n Vifrk;fms™ 20°'n erooto overwin-
FÏÏ-iis ïk r ub®' bMft te
faxijs telegrafisch verzocht onmiddelliik
êlhf '\kren' De slaaSn hert»
rug te "°P he' °°Senblik"
Venizelos leeft op het oogenblik terugge-
dl™ f,InftPar jS mct ziJh vrouw. ffljL
h»!f door d® trouw van zijn aan
hangers dooh voelt, dat het onmogelijk is
2haneva n" h,;rsteUei1' de vriend
heden. gr°°'9 mogend-
Naar men zogt, zijn de groote mogend-
heden niet voornemens thans in te grijpen
Minder gerust is men op de houding van
Roemenië en Servië jegens een republi-
keinsch bewind in Griekenland en in en
kele kringen spreekt men zelfs van demo
gelijkheid van tusschenkomst van die zijde
(Naar men weet zijn koning George II en
koning Alexander van Servië beide ge
huwd met een dochter van den koning van
Roemenië).
Spanje.
Twee generaals voor den krijgsraad.
De doodstraf geëischt.
De auditeur-militair bij het hoog mili
tair gerechtshof te Madrid heeft, naar de
„Daily Telegraph" meldt, aan het hof oen
rapport overgelegd in zake het onderzoek
naar de generaals Don Damaso Beren-
guer, voormalig opperbevelhebber van het
leger in Marokko en Don Felipe Navarro,
die bij Monte Arrint voor den vijand zijn
teruggetrokken.
In dit rapport vraagt de auditeur-mili
tair voor deze beide officieren een zware
straf. Volgens het militair strafrecht wordt
een dergelijk vergrijp met den dood ge
straft en in gevolge het betreffend artikel
in het wetboek vraagt dan ook de auditeur
militair een bevestiging der twee doodvon
nissen.
Het is licht te begrijpen dat deze kwes
tie in de militaire kringen veel beroering
teweeg heeft gebracht. De vrienden dei-
beide generaals beschouwen hen als geheel
onschuldig. Naar een der bekenden van ge
neraal Berenguer aan den verslaggever
van -de „Daily Telegraph" mededeelde,
■wacht deze kalm de uitspraak van 't ge
rechtshof af, daar hij onschuldig is en
steeds voor de vervulling van zijn pHcht
zijn leven heeft veil gehad.
De
Nt c.roua uo quaramaine-
epahngen op Ellis-eiland toepassen, geven
voortdurend weer aanstoot, vooral in En
geland. Thans is het 't overlijden van de
J3-jange mrs. Bert Dodge, de vrouw van
een metselaar uit Liverpool, dat in de En-
geische pers verontwaardiging wekt. Mrs.
Hert Dodge kwam Maandag van de vorige
week aan boord van het Cimard-stoom-
schip „Samaxia" aan cn daar het Briteche
emigranten-quotum roede overschreden was
werd haar toegang geweigerd, ofschoon
bekend was dat haar man in Boston woon
de, waar hij zijn vrouw verwachtte cn
feestelijke plannen had gemaakt
ontvangst.
Toen Dodge vernam dat
t voor haar
NET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Rentenbank heeft aan de Duitsch*
regeering nieuwe credieten geweigerd.
De Beiersche Landdag heeft de machtl-
glnswet voor Beieren verworpen.
Koning George van Griekenland heeft
gister het land verlaten.
De Mexicaansche rebellen willen onder
handelingen aanknoopen met de regeerings
troepen omtrent een wapenstilstand.
Dreigende oorlog met Afghanistan. (Te
legrammen.
BINNENLAND.
Zal het demissionair Ministerie aanblij
ven?
LEIDEN.
Voortzetting behandeling Gemeentebe
groting.
R.-K. Huisvestings-Comité.
LEIDEN EN OMSTREKEN.
Duitsche Priesters:
Vorige opgave f 464.00
Oegstgeest: door tusschenkomst
van het R.-K. Huisv. Com. 12.50
Totaal
Duitsche Kloosters:
Vorige opgave
Katholiek Rijnland:
Vorige opgave
Opbrengst busje R.-K. Orator.
Ver.
f 476 50
f 296.25
f 4860.75
573.94
roen nodge vernam dat zijn vrouw op
Lius-edand was aangehouden, vertrok bij
daarheen en vond haar stervende. De
dood is bet gevolg van een longontsteking,
die Bert Dodge had opgedaan toen zij in
het gure weer wachtend was op toelating
tot het land. Het geval is des te tragischer,
omdat de overledene een baby achterlaat, I A lvr' x
voor wier leven men ook een oogenblik I üpbreng3t bioscoopvoorstelling
bevreesd is geweest, omdat zij bronchitis I Bourdes-film
had opgedaan. Aanvankelijk weigerden de
immigratie-autoriteiten den vader toe te
staan, het kind mede te nemen. De tus
schenkomst van den Britschen consul-ge- Bi totaal ontvangen
n°°iiS °m d" «"'«riteiteiL-ln- giften pak kloerro:
do verzekering liaaaen gege-veu, uai «ij
de Voreenigde Staten zou worden toegela- afl de ^vei-bons van f 1.— niet
ten voor een bezoek van zes maanden migfc dan ook allen grond
Naar aanloidmg van vertoogen ran d® maer üpmwelko niet behoeven te
Britschen consul-generaal en van den teirewisseld, dragen de bona van
echtgenoot zai oen ernstig onderzoek naar dagteekemng van 1 Februari 1020
do zaak worden ingesteld. terwijl de bon» van £2.50 zijn gedagtee.
Het proces-De Valera contra den lerschen tend 1 Juli 1018 of later.
Vrijstaat
Totaal f 5440.44
f 6213.19
Rechter Wagner, van het Hooggerechts
hof te New-York, heeft een bevel geteekend
waarbij de Valera, Stack en Barton wor
den opgeroepen getuigenis af te leggen te-
~en den lerschen Vrijstaat in verband met
hun aanspraak op de 250.000 dollars, die
nainens de „Iersche republiek" gedepo
neerd zijn bij Amerikaansche banken. Het
De gehuwde ambtenaressen.
Hot ontworp-K- B. goedgekeurd.
In de gisteren gehouden vergadering
van de Centrale Commissie voor Georgiv-
niseerd Overleg in ambtenarenzaken is op
voorstel van de Alg. H-K. Ambtenaren-
vereeniging met 8 tegen 4 stemmen be-
sloten, aan de regeering te t
neerd zijn bij Amonzaanscno uaoxwi. sloten, aan oe regeerins ----------
bevel bepaalt dat deValera jen dei anderen aan ugo^gekenrde
lüevei jjüpatuk vxu-i- -"o
liet getuigenis moeten afleggen voor den
Amerikaansdhen consul-generaal in "Ier
land tusschen 20 Januari en 28 Februari
BIMMEMLAWP
De Kabinetscrisis.
Behoud van het Kabinet?
Minister Aalberse weigert een nieuwe
benoeming.
Do Haagsche redacteur van do „Mobd."
toe te voegen: „de gehuwde ambtenares,
wier man kostwinner is".
Voorts werd met 8 tegen 4 st. het reeda
door ons vermelde ontwerp-K. B. goedge-
k tv ij laten dit nog eens in zijn geheel
^Art 'l Vrouwelijke rijksambtenaren, die
in het huwelijk treden, worden met ingang
van den dag van haar huwelijk eervol
uit '3 lands dienst ontslagen.
Art. 2. De in artikel 1 gestelde regel
lijdt uitzondering:
a. wanneer de vrouw den 45-jari„en
leeftijd heeft vervuld;
b. wanneer ambtelijke ,TOzkiaaïb?divP
kunnen worden verricht in de echtelijke
woning of in een lokaUtmt. wette
•meldt:
Sedert de beeren Kooien en Beelaerts van
Blokland er niet in zijn geslaagd een nieuw
ministerie te vormen, worden pogingen aan- woning 01 m een
gewend, om bet demissionnaire kabinet te buis gemeenschap heeft met die woning!
behouden. c. wanneer dit door ons uit hoofde van
Minister Aalberse schijnt eohter niet van do omstandigheid, dat het ambt als een
plan te zijn zich opnieuw voor de porte- bijbetrekking kan worden waargenomen,
feuille van Arbeid, Handel en Nijverheid Metzij voor een speciaal geval, hetzij voor
nmhteru wordt
Britsch-lndië.
Spanning langs de Afghaansclïfi grenzen
De berichten omtrent de spanning op de
Afgihaansohe grenzen blijven zeer onrust
wekkend. De Britsch-Indische regeering
heeft zich genoodzaakt gezien een vrij aan
zienlijke troepenmacht in de nabijheid dier
grens te concentreeren, om een eventueelen
aanval der Afghanen af te slaan. Alle
Europeesohe vrouwen hebben Khaboel
verlaten en vermoedelijk zullen ook de
mannen spoedig bevel krijgen zich te ver
wijderen. Het Afghaansche leger is in de
buurt van Jolabad geconcentreerd, j
Amerika.
I De revolutie In Mexico.
Successen der rebellen.
Correspondenten bij het leger der Mexi
caansche rebellen melden, dat deze de fe
deralen gedwongen hebben Sanmarcoa te
verlaten en terug to trekken op Huamant-
la. Generaal Gavazos, stafchef der Obrego-
nisten, is
beschikbaar te stellen.
In zijn plaats wordt thans genoemd mx
dr W F. J. Frowein, voorzitter van de
diréeti» der Staatsmijnen in Limburg, die
tijdens den oorlog tevens de directie voerde
van het Rijkskolenbureau.
Mr. Frowein, die ook lid ia van de Provin
ciale Staten van Limburg, behoort tot de
Ohristelijk-Historiscbe partij.
De intrekking van zllverbons.
De oude modellen inwisselbaar
tot 1 Januari a-s.
Men vestigt er de aandacht op dat op 31
dezer de gelegenheid vervalt tot inwisse
ling van de ingetrokken zllverbons van
f 1.—, model 1916, en van f 2.60, model 1915.
hetzij voor een specian s-'»-
een bepaalde categorie van ambten, wordt
'''onder 2 b vaUen ook de kanteorhoud-
sters (briovengaarsters bij P. en T.) ue
datum van invoering van het K. B. Ka
niet met zekerheid worden medegedeeld
Men vermoedt, dat het me voor 1 Jam
1924 in het staatsblad zal kunnen ver.
S° De16 tegenstemmers (Hoogere Centrale,
Fedèratle, A. C. 0. P., on C. N. O. P.),
zullen een minderheidsnota.indienen
Nog kan worden medegedeeld, d&t een
voorstel om alle gehuwde opde£
groep b der wachtgeldregeling te doen
rallhn, met 7 tegen 5 stemmen werd icr-i
W Tmnns werd met algemeene stemmen
sloten de regeering te »d"sef9P
f 1.—, model 1916, en van f 2.50, moaei iuao. sloten de xegeering te au» «wi» -
Tot dezen tntftent 'te
OD aez«ü uauimi
verbons nog ten kantore van bet Agent
schap van het ministerie van Financiën te
Amsterdam, Heerengracht 344346, worden
aangeboden.
Uit het bovenstaande blijkt., dat op het
oogenblik nog alleen in omloop zijn de zil
verbons van f 1.en van f 2.50 van het I samenweriang tussunon «w
nieuwste type. Het bericht dat zoo nu en I spoorweghonden, daar de Ncdcrl. Ver. op
dan opduikt, als zouden met ingang van 1 een. afwijzend standpunt- staat
ling ook op de gehuwde ambtenares
blijven toepassen.
De loonsverlaging voor het Spoorweg-
personeel.
Naar het „Hsgz" verneemt, komt crgeefl
samenweriang tusschen do verscln en
