sas 16e Jaargang. MAANDAG 3 DECEMBER 1923 No. 4314 3h ytcidóohc Soii/ta/nt en lOeABONNEMENTSPRIJSbodraagt bij vooruitbetaling {Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. JBij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post 1 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., wei Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Fe33tdagen Euresux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverteniiën 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine adverteniiën. van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer bestaat uit tores bladen. „Roomsch troef!" "„Katholiek Nederland", het orgaan vau het Centraal Bureau der K. S. A., doet een veel-arbeid-vragend, maar niet minder nuttig en verdienstelijk werk met liet pu- bliceeren van statistieken, waaruit blijkt, hoeveel Katholieken „baantjes" bezetten, als die van burgemeester en notaris. Dat werk moet worden gewaardeerd! 'I Is voor ons, Katholieken, zelf leerzaam; en leerzaam voor allen in den lande, die zich toch o zoo beangst gevoelen voor de benauwende macht, waarmede Rome, vooral na hot bewind van Ruys de Bee- renbrouck, op allerlei publieke ambten beslag legdel „De Zeeuw", het anti-revolutionaire orgaan van Zeeland, heeft ook eens na gegaan, hoe het nu eigenlijk zit met het „Rome troef!", wat betreft de „baantjes", wat betreft het bekleeden van „invloed rijke betrekkingen, het innemen van lei dende posities. ,,'t Spreekt vanzelf, aldus „De Zeeuw", dat liet innemen door een Roomschen functionaris van een of andere publieke betrekking onder lieden, die zich en hun geestverwanten slechts bekwaam en ge schikt achten, slecht wordt opgenomen. Des te meer, omdat deze lieden het haan tjes-monopolie schenen te moeten bezitten. Bedenkelijk is liet daarom, wanneer men zoo nu en dan in Reclits-Protestan'tgche kringen*alarm hoort maken over „Roomsen gevaar"." Tot zoover genoemd blad, hetwelk dan wijst op het aantal Katholieke burge meesters in de provincie Utrecht. De provincie Utrecht omvat 72 ge meenten. Door velo combinaties van 2 zelfs 3 gemeenten onder één burge meester telt men in deze provincie 46 burgemeesters. Van deze 46 waren voor 14 jaren 4 burgemeesters Roomsch. De bevolking van Utrecht is voor 31.74 pCt. of bijna een derde Roomsch. Volgens deze verhouding zou men komen tot 14 Roomsche burgemeesters. En bet aantal Room sche burgemeesters in Utrecht is: 11. Neem b.v. de gemeenten Bunnik-Odijk- Werkhoven, aan bet hoofd staat een niet-Roomscho burgemeester, terwijl do bevolking in Bunnik bestaat uit 51.55 pCt. Roomschen, Odijk 67.22 Roomschen, Werkhoven 68.03 pCt. Roomschen of gemiddeld 62.26 of drie vijfde. Hoogland heeft, een niet-Room scho burgemeester, ofschoon do be volking voor 74.63 pCt. Roomsch is; Eemnes 54,82 pCt. - Dan gaat het blad na, hoeveel Katho lieken notarissen or zijn in dezelfde pro vincie, waarbij het Protestantsch blad er op aandringt, om toch althans in Katholieke vacaturen beslist een Katho lieken candidaat te benoemen, opdat „do ttchecve verhouding" nu toch niet nog [„scheever" worde! In plaats van met het Roomsch-zijn te kumien „troeven", moet men er nog maar al te veel mee „passen"! BUiTENLAftB De crisis in Duitschland. Hei nieuwe kabinet-Marx. Kansen en voornemens. Hoewel de rcgcoringsverklaring van het kabinet-Marx-Stresemann nog niet gepu bliceerd. is, blijkt thans toch wel op welken koers het nieuwe ministerie sturen zal. Do positie van het nieuwe kabinet wordt in verband met Parijscko persstemmen, in Verantwoordelijke Duitscko kringen hoop vol geacht. Men concludeert uit de welwil lende woorden, die to Parijs zoowel over Marx als Stresemann gesproken worden, ook Frankrijk wil medewerken, een nationalistisch gouvernement in Duitsch- land te verhinderen. Stresemann zal, on der invloed van het Centrum en den lin- ker-vleugel der Durtscho Volkspartij zijn aanvankelijke reparatie-politiek voortzet ten en beproeven mot de Franselie regee- ïing tot zakelijke overeenstemming te ge- faken. Deze buitenlandsche politiek zal go- paard gaan met een krachtige binnen- kndscko discipline. Een der eerste daden Van den nieuwen minister van Binnen- Jandscke Zaken, Jarres, zijn den ar'boids- ,'ijd der beambten te verlengen. Eon derde feit van beteekenis is do aan kondiging, dat zoo snel als mogelijk ls aaast de rentemark de goudmark zal ttorden ingevoerd. Do invoering vau do (foadmark is van den beginne af door den fpnunissaris voor het geldwezen, Hjalmar ohaclit, verlangd. Men meent, dat mende ronlenmark niet langer dan absoluut noodzakelijk is, in omloop mag houden, aar zij reeds eonigo neiging tot koers- nies openbaart. fenQtUSSC^Gn z*jn Herlijn de eerste spo- 1 van ontspanning waar te nemen. Voor eerst onhemrlijke tijden nen do prijzen van allo levensbehoeften een neiging lot dalen. Onlusten in Munchen. Een botsing met de politie. Gistermiddag is het te Munchen nabij do Odenstrasso tot een ernstige botsing gekomen tussCben nationalisten en de Landespolizei, waarbij het warm is toege gaan. Een troep nationalistische manifes tanten die hun gewone Zondagsbetoo- ging hielden werd nabij genoemde straat doer reD afdeeling Landespolizei aangehouden. De politie zag zich genood zaakt van den gummistok gebruik te ma ken, teneindo de demonstranten te kunnen verspreiden. Dezen verweerden zich heftig doch moesten ten slotte de wijle nemen. Er werd een groot aantal gearresteerd. Naar verluidt, werden vele personen min of meer ernstig gekwetst. UIT HET BEZETTE GEBIED. Wijziging van regiem in hei Ruhrgebied. Een verzachting aan staande. Er hebben tusschen do Fransche en Belgische regeeringen besprekingen plaats gehad over oen mogelijke vermindering van de bezettingstroepen. Deze besprekin gen hebben er thans toegeleid, dat de finitief is besloten, dp sterkte van de mi litaire bezeltingstroeper jn het Ruhrgebied te verminderen. Verder zal de terugkeer worden toegestaan aan een aantal Duit- schers, die uit bet Ruhrgebied waren uit gewezen. Ook hebben de fiooge commissarissen voor hot bezette gebied besloten, dat 'han delswaren, die uit het onbezette Duitsch- land in het bezete gebied worden inge voerd. niet langer aan douanerechten of andero restricties onderworpen zuilen zijn Botsingen mei Separatisten is felainz. Een bericht uit Mainz aan het „.Jour nal" meldt, dat Duitsche politiebeambten eenige honderden ongewapende separatis ten, die de vrijlating van hun gevangen genomen leiders eischeu met geweervuur ontvingen. Ten gevolge van de bij de uitroeping van de republiek te Ackierten en Biebricb ontstane relletjes werden drie separatisten gedood en een aantal gewond. De militaire autoriteiten ontwapenden do politie en herstelden de orde. DE HERSTELKWESTIE. Het besluit der Com. v. Herstel. Ingenomenheid te Parijs. Hoe verder men van elkaar afgestaan heeft, des te meer verheugenis wekt het als men het toch eens wordt. Dit verklaart dp uitbundige vreugde, die te Parijs wordt uitgesproken wegens de in de Com- missio van Herstel bereikte overeenstem ming, vooral nu die verkregen werd on middellijk na den terugkeer van Bradbu ry van een belangrijke conferentie te Lon den. Van officieele zijdo wordt aangeduid dat do veranderde houding van Enge land niet minder het gevolg is van Frank- rijk's verstandig toegeven van de vorige week in don G v antenraad dan van bet succes, behaald door overeenkomst van de MI.C.U.M. met de Ruhrindustrieelen en van do enorme meerderheid den vorigen Vrijdag door Poincaré na zijn verklarin gen in de Kamer behaald en die aantoont dat het geheele parlement achter hein staat. En aan liet gerustgestelde publiek wordt een blijde toekomst voorgespiegeld van eenstemmigheid en gelijkheid van inzichten Onder hen, die uit eigen oogen kijken, blijkt echter nogal eenige reserve. Men merkt op, dat overeenstemming feitelijk alleen bereikt is doordat men do moeilijk heden weer op zij geschoven heeft. Het plan van een grooto enquêlo naar de beta lingscapaciteit van Duitschland is van de baan en de taak van beide te benoemen commissies, die overeenkomstig ketFran- sch voorstel niet alleen geen Duitschers, maar ook geen neutralen zullen bevatten, is veel minder omvangrijk. Het is echter de vraag, of Baldwin en Curzon, dio thans met het oog op de ver kiezingen in Engeland de zaken niet op de spits hebben willen drijven, bij een eventueelo terugkeer het dispuut over een brcedere enquête en over de geldigheid van do Ruhrbezetting weer niet zullen op rakelen. Terwijl do moeilijkheden niet te overzien zijn, indien Lloyd George terug komen mocht. In verband mot dit all&s wordt aan Poincaré hier van verschillende zijden de goede raad gegeven zich nu ook verder in de uilwerking der genomen beslissingen zoo meegaand mogelijk te to on cm. Do Voreenigdo Staten doen niot officieel mee. De regeering heeft James Logan, den Amerika anschcn waarnemer bij do Com missi e van Herstel, er van in kennis ge steld, dat zij nog steeds ongeneigd is of-i ficieel deel te nemen aan een beperkt on derzoek als aangegeven in do opdracht aan de twee gevormde commissies, of schoon zij er wellicht in zal toestemmen zich niet-officieel te doen vertegenwoordi gen. Het oordeel In Britsche zaken kringen. Terwijl men te Londen officieel natuur lijk tevreden is over het herstel der een heid in do Commissie van Herstel en zegt te gelooven in goede resultaten van do twee voorgestelde commissies van onder zoek, heeft men vooral in zakenkringen een zeer zwaar hoofd in dit succes. Men gelooft thans reeds te kunnen zeggen, dat een onderzoek naar de gelden, die Duitsch land naar het buitenland heeft gestuurd, niets zal opleveren. België en Frankrijk zouden voor zulk een onderzoek natuurlijk toestemming verleenen, doch noch Enge land, noch Amerika, kunnen zonder voor afgaande wetgeving him banken gelasten tot een dergelijk onderzoek over te gaan en zelfs dan is het de vraag of de banken be reid zouden zijn de rekeningen hunner cliënten over te leggen, terwijl van de neutralen, die geen zitting krijgen in do commissie van onderzoek, natuurlijk me dewerking in bet gebied niet is t© ver wachten Rusland. De nieuwe ten eur. De anti-godsdienstige campagne. De „Times"-correspondent te Riga seint o.m., dat de orthodoxe aartsbisschop Ela- rion, een vriend van patriarch Tikhon, met nog talrijke andere aanhangers van den patriarch is gearresteerd. De voor naamste schuldige is de Ogpoe (het ver- cenigde departement voor staatspolitiek), die een waro terreur uitoefent. De sovjetregeering, welke herhaaldelijk de overeenkomst met de Pauselijke missie te Moskou heeft geschvjcüm, heeft zich volgens de „Times" zoo indringerig ge toond, dat het hoofd der missie, pater Walsh van Moskou naar Rome is vertrok ken. Te Kieff is de archimandriet Grabians- ky in zijn cel vermoord. Te Perm is een zekere Fimbfeieff ter dood vocoordesid, wijl hij onder Kollsjak heeft grifend, tc Ufa werden vijf anderen vr.g-.is eenzelfde delict veroordeeld. Volgens berichten uit Moskou zijn do sovjets voornemens verschel .leno aange klaagden uit bet Kieff-complot, o.w. ver schillende professoren to fusilleeren. Een voorstel aan het Vaticaan Tsjitserin heeft een koerier naar Romo gezonden, teneinde bet Vaticaan de voor waarden der Sovjetregeering voor te leg gen voor hot stopzetten van de vervolging der Katholieken in Rusland. Deze voor waarden omvatten de erkenning de jure door het Vatikaan van Sovjet-Rusland. Amerika. Gevechi met leden van de Ku-Klux-Klan. Berichten uit Cedarhurst (Long Island) melden, dat de politie aldaar moest optre den ter onderdrukking van wanordelijk beden, toen oud-strijders leden van do Ku-Klux-Klan wilden beletten een krans te loggen aefti den voet van het monument voor do in den wereldoorlog gevallen sol daten. Er ontstond een handgemeen, waarbij een aantal perse nen werd gewond. Britsch-lndië. Bolsjewistische successen. Bij de verkiezingen in Bengalen be- haaldo do Sovjet-partij opmerkelijke suc cessen, aldus wordt geseind uit Calcutta. Japan. Bezuiniging op de vloot. Do Japanscho minister van Marine deeldo mede, dat zijn departement, even als do andere, verplicht was geweest, de' 3)egrooting to verlagen, tengevolge van do gelden, dio onverwacht noodig waren voor bet borstel van de verwoesting, aange richt door do aardbeving. De voorgestelde vlootbegroofing voor 1923 en 1924 tot be dragen van onderscheidenlijk 278 en 279 millioen yen, werden verminderd met 39 en 41 millioen. DE HANZEBANK IN HET BISDOM* HAARLEM. Yoklccndo aan een daartoe van verschil lende zijden gericht verzoek, plaatsen wij den volgenden ..Open Brief 'aan de leden der Hanzevcrecnigingen in het Bisdom Haar •lem"'. „Hetgeen ik in de laatste maanden waar nam onder do loden van uwe organisatie, noopt mij een woord tot U tc richten. Met veel moeito en krachtsinspanning hoeft het hoofdbestuur der Hanze destijds een Hanzebank in het leven geroepen om do materieele belangen uwer leden te die nen. In den vorm naamlooze Vennootschap gefundeerd op een coöperatieve gedachte, is do Hanzebank te Delft verrezen. De R. K. middenstanders hebben niet na gelaten in ruime mate hun gelden toe te vertrouwen aan hun Hanzebank, opdat die Hanzebank harerzijds die gelden kon ver strekken in den vorm van credieten aan andero R. K. middenstanders. Belangrijke-kapitalen op één moment zelfs ruim 24 millioen gulden zijn aan die Bank gegeven om dat geld onder hun medemenschen tot steun in hunne zaken af te staan. Plotseling, tengevolge van omstandighe den die buiten heb Bisdom Haarlem voor vallen en waar uwe Hanzebank geheel bui ten staat en nog veel minder schuld aan heeft, eischt gijB.-K. middenstanders., die jarenlang uw geld toevertrouwd hebt aan die Bank, uw geld op, zonder dat er eenige reden voor is. Alleen de gedachte, dat het bij uwe Han zebank in hot Bisdom Haarlem ook wel eens zoo treurig ken gesteld zijn als bij die in Den Bosch en Utrecht, is voldoende voor U om ook bij uw Bank, die gezond is en waar geen wanbeheer te constatee- ren valt, te hoop te loopen en als wolven voor de deuren der bijkantoren te liggen om te halen wat gij halen kunt. Uwe Hanzebank in het Birdom Haarlem heeft gemeend aan uw vragen te moeten voldoen, denkende dat ten slotte het gezond verstand U tob bezinning zal brengen. Vijf maanden lang heeft nu dit geldopvra- gan geduurd en de Bank heeft die benauwde kanten voldaan. Wanneer ik nu, na die rijf maanden van stormloop, aan U vraag om U niet langer te la-ten leiden door wilden, blinden harts tocht, maar door kalm nadenken, dan zult go moeten erkennen, dat ik toch lang ge noeg gewacht heb met deze uitnoodiging. Heb is nn toch voldoende. Laten de vijanden der Bank, indien die er tenminste onder U zijn, bedeniken dat zij die gedurende deze vijf maanden uwe Han zebank hebben moeten besturen en bier heb ik niet. alleen bet oog op do directie, maar ook op de beheerders van bijkantoren een taak hebben gehad, zoo zwaar en zoo moeilijk, a-ls wel niemand uwer in uw eigen zaken ooit zal ge-had hebben en, naar ik van harte hoop, nooit zal krijgen. Is het dan, wanneer men onder die omstandighe den gedurende B maanden moet werken, niet te vergeven als hier of daar eens een hard woord valt of niet een ieder bejegend wordt als hij zou wens client Begrijpt toch. Hanzeleden, heb gaat om u w Bank, om de belangen uwer orga nisatie, om de belangen van u w mede lede^, niet om de personen die het B-ankbes tuur vormen. Laat geen 'berichten in de pers omtrent faillisseoie atsaanvragen van uw Bank U opschrikken en U opnieuw naar de kas van uw Bank doen spoeden! Het indienen van een faillissements-aan- vrage is al buitengewoon gemakkelijk, maar levert gelukkig maar zelden resultaten op. Op faillissement uwer Bank is, hoe gaar ne sommige buitenstaanders zulks ook zou den willen, tooh geen kans. Uw Bank ia niet insolvent. Maar begrijpt één ding goed, dab men een bedrag van 18 millioen guldon uistaand credieb niet in enkele maanden van de credietnemers kan terugeischen. De Bank heeft, meer dan baar lief was roods tengevolge der geldopvragingon credieten moeten terugvragen en in een sneller tempo dan voor die credietnemera •gewenscht was, en zij zal blijven voortgaan ten koste van U. R.-K. middenstanders crcdiet nemers, tenzijgij anderen, R.-K. middenstanderscredieb g e v r s uw kalmte herkrijgt, die gij voor 18 Juni 1923 getoond hebt. Ik heb gemeend dit bezadigd woord tot U met allen ernst in uw eigen belang 'te moeten riekten, niet op verzoek of op aan drang van uw Bankbestuur, inaar op eigen initiatief, omdat ik niet langer kan zien dab zonder eenige reden het werk gesloopt wordt, dat met zooveel moeite en inspan ning is opgebouwd. Mr. A. M. DE GROOT. 's-Gravenhage, 1 December 1923. A CONGRES R.-K. WERKGEVERS- VEREENIGING. Vandaag houdt, de Algemeen© R.-K. Werkge vers vore eniging te 's-Gravenhage in „Do Twee Steden" een reconstructie-con gres een congres n.l., dat ten doel heeft een program op te zétten voor de recon struct ie, den weder opbouw van het bedrijfsleven. De Voorzitter, de heer J. P. J. 'Assel- bergs, mocht in zijn openingswoord, te half twaalf, verwelkomen allereerst Zijne Excel lentie mgr. prof. dr. Nolens, den voorzitter der R.-K. Kamerfractie. Mebv vaste hand, met tactvol beleid al dus spv., wist gij steeds do eenheid te be waren. waardoor de Chr. coalitie in menig opzicht zoozeer ten zegen is geweest voor HET VOORNAAMSTE NIEU 7 BUITENLAND. De koersrichting van hei kabinei-Marx en haar vermoedelijke eerste maatregelen. In het Ruhrgebied wordt het regiem der bezettingstroepen gewijzigd. Tot verminde ring van troepen is besloten. De anti-godsdienstige campagne in Rus* land. Overstrooming in Noord-ltalië. Vermoe delijk zijn 400 700 personen verdronken. (Zie Telegrammen). BINNENLAND. Het rapport van de Ned. Bank inzake den Giro-dienst. De Ned. Ver. van Werkgevers in het Bakkersbedrijf wil geen nieuw collectief arbeidscontract slutfi Vandaag houdt de Algemeen© R.-K. Werkgeversvereen. een congres te Utrecht. Overleden is de Zeereerw. heer J. J. Vernieuwe, oud-pastoor der St. Petrus parochie te Leiden. Huldiging van den heer J. W. Heimer, redacteur van „De Tijd", die vijftig jaar werkzaam is in de Katholieke journalistiek R.-K. Kaisvestings-Comité. Aiphen aan den Rijn en Omstreken. Vorige opgave f 1105.—* Collect© Parochie Nieuwkoop 291.10 ons Vaderland. Te betreuren is bet daar om dos temeer, dat deze eenheid zoo jam merlijk is verstoord geworden. Moge gij met hen, die mede geroepen zijn om leiding te geven, de wogen vinden, die deze een heid wederom zal herstellen, krachtiger dan to voren. (Applaus.) Vervolgens riep spr. het welkom too aan' de leden der 1st© en 2do Kamer, profos soren der R.-K. Universiteit, hoofdambte naren ran Departementen, leden van den' Nijverheidsraad en de Rijkscommissie voor Werkverruiming, besturen van zusterorga nisaties, besturen van Katholieke Sociale verenigingen en de pers. Spr. zeidei, dat de R.-K. Werkgevers, hoe moeilijk de zijden ook zijn, niet bij de pak ken willen neerzitten, doch een weldoor dacht program willen opzetten en afwerken! Wij staan niet op het standpunt, aidu© spr„ „De overheid moet niets doen". Vol gens onze opvattingen bevestigd door de Pauselijke Encyclieken behoort bet tot d© taak der Overheid, om zoo het algemeen belang dit vordert maatregelen te tref fen eenerzijds om noodlottige belemme ringen die de productiviteit in den weg staan, weg te nemen, en anderzijds om de noodzakelijke voorwaarden te scheppen! of te versterken, die voor heb bestaan der takken van volkswelvaart noodzakelijk oü wenschelijk zijn. Spr. schetst vervolgens den toestaad_ va-fl malaise, waarin Nederland verkeert. ■De mooie sociale maatregelen in lijdeit ran hoog conjunctuur genomen blijken, vol gens spr,, jammer genoeg voor een gedeelte! onhoudbaar te zijn. Spr. besluit met. den we-nsch, dat bet' Nederlands oho volk in al zijn geledingen! moge zien, dat de R.-K. Wcrkgcvera met den goeden wil bezield zijn. da't zij een! open cog hébben voor de reëel© feiten des tijds dat zij met energie en doorzettings vermogen zullen blijven aandringen op heb 1 nemen van maatregelen tot. verbetering der j maatschappelijke toestanden, al mogen en' zullen die maatregelen ook offers eischen, offers van iedereen, al zullen die maatrege len ook oogensclhijnlijk belangen schaden! in eersten aanleg. Na dit openingswoord was de eerste in>^ leider de heer Ch. Stulemeyer over „Ver laging van productiekosten". ii b De' 'Artsen-Gehcelonthouders-Vereeni* ging heeft aan de Tweede Kamer vcrzochty het wetsontwerp tot verhooging van de hef fing op the© niet aan te nemen. De gewone audiënties van de Minister* van Arbeid, Handel en Nijverheid en vad Oorlog zullen deze week niet plaats hebbeif» UIT DE O^GEVliflG i BOSKOOP. Ij Pi. Comité der K. S. A. Op uitnocH^ N diging van genoemd comité, heeft do zeer*, eerw. zeergeL heer Prof. v. d. Burg eeoj lezing gehouden op den door het PL Gch, mité georganiseerden Ouderavond, over 1 onderwerp „Rijpend Leven". Deze Ouderavond had veel bijval, tew wijl de opkomst zeer goed was. De harmonie „St, Cecilia" luisterde met, enkele muzieknummers do feestvergadering op. Do zeereerw. spreker schetste het „Uij-f pend Loven" onzer kinderen op 13—14-jw

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1