5e Jaargang. VRIJDAG 30 NOVEMBER 1923 No. 4321 3)e Qownmiï joABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling foor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal. onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal. Franco per post 1 2.95 per kwartaal, get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- L trijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke numniers 5 ct., roei Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentlën 30 cent per regel* Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. r. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop fO.50. X lis; jit nummer* besbat uit drie laden. Cultuur. Vij lezen in een berichtje in „De Tijd", |j( men in Frankrijk de o o r 1 o g s- 'jn d en niet alleen met onderschei- igsteekenen als eerehalsbanden en der- »!ijko snorrepijperijen hééft voorzien, aar dat men nu ook een monument wil prichfen voor de „op het eere-veld geval- in teI1" "'Minister Poincaré zal de inwijdings- ide uitspreken; er komt een deputatie van (ridderde honden en menschen zullen gadeeren. Natuurlijk hébben do bloemenwinkels ?n goeden dag. Het grenst aan 't idiote, zegt „De Tijd". Hef is die grens al reeds verre over- ons inziens! 'f Is één der vele uitingen van den bitarnen „culluur'-mcnsch, als zoodani; En, bezien van uit diens gezichtspunt, -pn onlogische uiting! Waarom zou hij, die iu de verdwazing tan zijn „cultuur" alle „convenlioueelo" Segrippen omtrent de mensch-waarde, om- Knt oorsprong en bestemming van den senscb, omtrent ziel en lichaam, geest en Jof die al deze en dergelijke „ver- derde" eeningen in zijn kyper-„be- thaving" van zich heeft weggeworpen aarom zou hij eigenlijk anders staan igenover den „onbekenden soldaat" dan igeiiover den „oorlogshond". Trouwens in die vereering van don on- ^kenden soldaat, welke in wezen en. in pzet goed kan zijn geweest, was do zieke- jke verweekelijking, de moderne „cu5- cigen, al tot zulk een hoogtepunt ikomen, dat men niet meer verder kan - er moest ic-ts anders worden gezocht en het is gevonden in den „oorlogs rad"! De moderne ,ciütmir"-mensch handelt !n slotte, zooals wij reeds opmerkten, zóó onlogisch, omdat hij zich hij zijn (indelingen laat leiden door zijn levens-, ozicht zoo hier van „inzicht" mag irden gesproken en we niet beter doen iet te zeggen: gemis aan levensinzicht. Tegenover doze moderne „cultuur" moc- n wij, Katholieken, stellen onz.e cui luur! In den sleur van het alledaagsche leven moet ons levensinzicht hecrschen over al onze handelingen. Dat is Ka- fholioke cultuur! tfUiTENtLAftfe be crisis in Duitsciiland. Nog geen nieuw kabinet. egerwald's pogingen mislukt, pogingen van Stegerwald om een iieuw kabinet te vormen, zijn mislukt, hor do houding der Duitsch-nalionalen, ^vasthielden aan den eisch, dat ook do Rgeering in Pruisen zou worden veran- fcrd. democraten besloten 'daarop, de on- ferhandelingen met de overige fracties «er do vorming van een burgerlijk bloc niet voort te zetten. Harx Kabinetsformateur. Do Rijks president heeft gistermiddag ion centruwsleider Marx met do Kabinets lorraing belast. •Do „Germania", die do candidatuur- Marx bespreekt, wijst er op, dat men in e kringen groot vertrouwen in Mars 'lelt. Juist van zulk een evenwichtige per- «ooulijkkeicl als hij mag men hopen, dat hij er in zal slagen een regocring tot flanel to brengen, die vertrouwen geniet. aanvaarding der kanseliersfunctie toomt het blad voor het centrum en voor Marx een geweldig offer, e onderhandelingen van D r. M a r x. Do centrumleider Marx onderhandelde jisteren in de late avonduren met ver schillende personen. Het kan als zeker gorden beschouwd, dat hij de tegenwoor- ^go ministers Braun en Höfle, beiden flbii van het centrum, in zijn kabinet zal gnomen, zoo ook, dat Slresemann de lei- jlog der buitenlandsche politiek in handen «ijft houden. Voor binnenlandsche zaken Korden de democraat dr. Hamin en oud- jt'nister Koch genoemd, voor rijksweer, Mien Gessier dit departement niet langer tól beheeren, v. Kardorf van do D.V.P. en joor het vice-kanselierschap dr. Jarres Marx heeft met den afgevaardigde tfhielo (D.-nat.) onderhandeld over de Portefeuille van voedselvoorziening en ver met den heer Henjicli, directeur-gene der Deutsche Werke en minister fUlher. Dr. Minoux, oud-directeur-gene- j^l van Stinnes, heeft een benoeming ge weigerd. Marx hoopt hedenmiddag met de j''Misvorming gereed te zijn. i-D u t h e r verzoekt onthef- T, u i 1 z ij n functie, •t e rijksminister van financiën Luiker verband met het slepend blijven der regeeringscrisis aan Ebert medege deeld, dat hij onder zulke omstandigheden zijn functie niet langer kan vervullen,daar de huidige verwarde toestand vooral de aan zijn departement gestelde taak bui tengewoon bemoeilijkt. Hij verzoekt Ebert derhalve hem van zijn ambt te ontheffen. De economische toestand. 34 millioen w-erkloozen. In het onbezette Duitschland is het aan tal werkloozen in den tijd van 1 tot 15 Nov. met 300.000 toegenomen. Het be droeg op 15 Nov. 1.250.000, dat der ge deeltelijk werkloozen 1.700 000. In het gcheele Rijk, met inbegrip van het bezette gebied, beloopt het aantal werkloozen om streeks 3.500.000. Broodprijs één goudmark. De broodprijs te Berlijn is van 80 goud- piennig tot 1 goudmark verhoogd. Betaling in papiermarken goweigerd. Een drogist to Frankfort a. d. Main, die geweigerd had aan een klant petroleum te verkoopen tegen betaling in papiermar ken, is tot zes maanden gevangenisstraf en lO.billioen mark boete veroordeeld. Dc Duitsche bewapening. Een opzienbarend Rcutertelegr am. Reuter verneemt, dat de mcdedeeling, toegeschreven aan generaal Bingham, lid der geallieerde controlecommissie, als zou de taak vau entwapening van Duitschland maanden geleden zijn afgeloopen, in goed ingelichte kringen niet wordt geloofd. Deze mededeeling is ook in tegenspraak met de- jongste nota der gezantenconfe rentie aan de Duitscho regeering, welke duidelijk to kennen geeft dat een aantal militaire clausules van het verdrag van Versailles niet tot bevrediging der geal lieerden zijn uitgevoerd. Het is hekend, dat de oefening van manschappen voort durend plaats heeft, terwijl .pogingen om Duitschlaud ertoe te brengen rekrntee- ringscijfers in te zenden zonder succes zijn gebleven. Voor het overige gelooft tóen in kringen welke goed met de positie van Duitschland bekend zijn, dat dit lancl thans niet hij machte zal zijn, de grooto aantallen manschappen welke zijn ge oefend, to wapenen met voldoende ge- geschut, daar de Franschen liet voor naamste industriegebied bezet houden. Intusschen is het ook bekend, dat nau- wo relaties tusschen Krupp met Rusland en ook Zweden bestaan. Men gelooft te vens, dat de geweerproductie in Thurin- gen krachtig voortgaat. Dit alles wordt niet als een dreigend, maar als een mo gelijk gevaar beschouwd. Officieele tegenspraak. Gisteravond werd op het Foreign Offi ce to Londen verklaard, dat cr geen offi cieel gezag moet woden toegekend aan hel bericht, door een Britsch persbureau ver spreid* nopens de militaire hulpbronnen van Duitschland. Een klacht van Kardinaal Faulhaber. Kardinaal Faulhaber van Munchen lieoft hij het inwijden van een nieuwe kerk in deze stad een toespraak gehouden, waarin hij ook in het kort melding maakte van de aanvallen, waarvan hij na de mislukking van den Ludendor-ff-Hitler- putscli te lijden had. „Nog nooit", aldus do kardinaal, „heb ik zulk een vloed van leugens meegemaakt Ten tijde van de radenrepubliek kwam ik meermalen daags roode gardisten voorbij, docb geen enkele maal ben ik zoo gehoond als tegenwoordig pleegt te geschieden. Do studenten hebben van den H. Vader le vensmiddelen en andere ondersteuning ontvangen en aangenomen en ook thans nog houden zij in de katholieke parochies inzamelingen. Dat daarbij tegelijkertijd aan de uiversiteit hatelijke redevoeringen werden gehouden tegen den Paus en den aartsbisschop, zal voor altijd een smaad en schande blijven. UIT NET BEZETTE GEBIED. Ontbinding der Rijnlandregeering. De verdrijving van Matt hes Het is in»hoofdzaak de naijver tusschen Dortcn en Matthes, die de scheuring in de Rijnland-regeering heeft veroorzaakt. Dorten wildo niets te maken hebben met Matthes, omdat deze de positie had inge nomen, welke Dorten zichzelf had toebe dacht. Do aanhangers van Dorten wilden Mat thes naar Bonn doen verhuizen om hem van daaruit Noord-Rijnland te laten be sturen, terwijl Dorten over Zuid-Piijnland zou regeeren en op deze wijze do chef van de republiek zou worden. Doch Matthes, die zich niet wilde laten verdringen, wilde Goblenz niet verlaten. Dit had tot gevolg, dat hem eergisteren een ultimatum werd gezonden, met het be vel om binnen 24 uur zijn post te Bonn te gaan betrekken. Matthes antwoordde hierop, met in zijn hoedanigheid van hoofd der regeering de voorloopige regeerlng te ontbinden en dit besluit officieel aan do bezettingsoverheid mede te deelen. Hij voegde er aan toe, dat hij zich o.m. tot dezen maatregel gedwongen voelde, omdat de regeering voor een groot deel was samengesteld uit onbevoegd en oneer lijke lieden. De partijgangers van Dorten trachten nu met den steun van een deel der Rijn- troepen aan het bewind te blijven, terwijl verschillende ministers van het ontbonden kabinet voortgaan hun functies uit te oefenen, alsöf van een ontbinding ge>en sprake was geweest en Dorten alle pogin gen in het werk stelt om Matthes te ver vangen. Een boete. De stad Aken is door de hooge Rijnland commissio beboet tot het Betalen van 22.000 francs aan den separatist Leo Dec kers, wegens schade toegebracht aan diens woning bij de anti-separatistische relletjes. (En welke boete krijgt Deckers voor de schade docr zijn aanhangers toege* bracht?) Nieuwe overeenkomsten mei Ruhr- industrieglen. Naar gemeld wordt, heeft de Micum (ingenieurscommissio) ook met Thyssen en do „Gute Hoffnungsliütte" afzonderlij ke overeenkomsten gesloten op grond van do overeenkomst van Dusseldorp van 24 November. Hei lei van het Rijnland. Naar aanleiding van de door ons ge dane medeieclingen door den Rijksdag afgevaardigde Erkelenz gedaan over de te Koblenz gevoerde onderhandelingen aan gaande het toekomstig lot van het bezette gebied (waarbij het volgens het blad on getwijfeld ging over voorstellen van de z.g. Commissie van Vijftien) betoogt de „Frankf. Z.", dat do door Tirard z.g. goed gekeurdo plannen wel niet ten volle de Franscbe voornemens met het Rijnland zullen dekken. Bij alle onderhandelingen toch, welke de voorzitter vau de Rijn- 1 an-cloommiOTtcr Icveb&jrtrru tij CL sc-'oerd h-eeft met vele Rijnlanders, ïs hij er steeds bij gebleven, dat Frankrijk, vóór dat het cle bezette gebieden weer tot ar beid en rust laat komen en bevrijdt van do separatistische benden, vast moet houden aan de vorming van een Rijnland- schen slaat. "Wel is waar heeft hij niet imeer verlangd, constateert het blad, dat deze staat formeel uit het rijksverband verdwijnt, maar hij heeft ook voor de vorming van een tot het rijk behoorenden bondsstaat voorwaarden gesteld, welke het blijven binnen bet rijk of tot een fictie of wel tot een gevaar zelfd voor bet rijk zouden maken. De lijn van de Franscbe politiek is en blijft, zegt de „Frankf. Z.": Rijn en Ruhr moeten, in welken vorm ook, van Duitschland worden gescheiden en onderworpen worden aan permanente controle door Frankrijk en Franscbe ex ploitatie. Rusland. De Priesiervervolgingen. Buitenlandsche geestelijken gedwongen het land te v e t 1 a t e 11. Uit alle deelen van Rusland komen te Riga voortdurend Russische Joden aan. Zij beweren, -dat de pas ingestelde „Og- poes", de nieuwe Tsjeka, oen terreur uit oefent. Omtrent de arrestatie van Hilarion, den medewerker van Ticlion, wordt nog ge meld, dat laatstgenoemde blijkbaar hij de Sovjet-regeering in ongenade is gevallen, omdat hij het volk vermaande geen poli- tieko debatten in de kerk te houden, het geen licht tot bloedvergieten zou kunnen leiden. Do Sovjet-regeering schendt herhaalde lijk de overeenkomst, gesloten tusschen haar cn de pauselijke zending te Moskou. Zoo verlangden zij o.a. onlangs, dat de agent van do Ogpoes in het gebouw der zending, tegenover het Brilsche gezant schap zou wonen. Wals, het hoofd der tij delijke zending, heeft hier krachtig tegen geprotesteerd en is naar Rome vertrokken Er bestaat vermoeden, dat de bolsjewi- ki allo buitenlandsche geestelijken willen dwingen Rusland te verlaten, zulk3 met liet oog op een nieuwe vervolging der Rus sische geestelijken. Griekenland. Aanstaande vlucht der koninklijke familie? Do „Loepta" verneemt, dat do koning van Roemenië een onderhoud heeft -gehad met Brafianoe in verhand met berichten uit Athene, dat de Grieksche koningsfami lie eerstdaags, doch in elk geval voor de verkiezingen, 9 December, Griekenland zal verlaten, om een toevlucht in Roeme nië to zoeken. Hoe de stemming in Athene is blijkt wel hieruit, dat bij den terugkeer der ko ningin te Athene niet eens do gebruikelij ke saluutschoten werden gelost. Men ver wacht, dat de verkiezingen een meerder heid van 2 tegen 1 voor de republiek zul len opleveren. Turkije Een moordaanslag op Kemal Pasja? Men verneemt uit Cons tan tinopel, dat er een moordaanslag heeft plaats gehad op Kemal Pasja en zijn echtgenoote door middel van vergif in hun voedsel. Alleen door spoedige geneeskundige hulp konden heiden worden gered. De Kabinetscrisis. De verwerping der Vlootwet een volkomen verrassing Do Haagsche correspondent van het „Deventer Dagblad" verneemt over de ver werping van de Vlootwet het volgende, dat we, zooals vanzelf spreekt, voor zijn rekening laten: De verwerping van de Vlootwet is voor de regeering een zeer onverwachte verras sing geweest. Geen oogenblik heeft zij aan ■een verwerping gedacht. Indien zij dit maar eenigszins had kunnen voorzien, zou zij ongetwijfeld het voorgedragen plan zoo danig hebben gewijzigd, dat er een meer derheid voor was geweest. Toen echter in den Ministerraad op wijziging of uitstel werd gezinspeeld, was liet de Minister- President, die de behandeling wensclite door te zetten en de stellige verwachting uitsprak, dat het ontwerp zou worden aan genomen. Vlak voor de behandeling werd de regeering in deze opvatting versterkt door een bekend en invloedrijk lid van do R.-K. Kamerfractie, die den ministers me dedeelde, dat de zaak in orde was. De neuzen waren geteld, bet ontwerp zou worden aangenomen, hoewel slechts met één slem meerderheid. Het curieuss feit deed zich echter voor, dat blijkbaar nog tijdens de stemming een afgevaardigde •van meening veranderde en geheel onver wacht tegen stemde. In enkele bladen is er op 'aangedron gen, dat Minister Karnebcek in elk geval zal aanblijven, maar hiertegenover wordt medegedeeld, dat het lid der regeering dat tot behandeling en aanneming der Vloot- ■rrct het-aangedrongen, was do Minister van Buitenlandsche Zalcen. Verwacht wordt, dat het Kabinet-Beelaerts van Blokland, wanneer 't tot stand mocht komen, ook aanstonds credieten voor den vioolbouw zal aanvragen, maar op een beperkte schaal en over een korter termijn volgens do methode, die den Staten-Ge- neraal ten allen tijd gelegenheid geeft tot- een nieuwe en afwijkende beslissing, n.l. dezelfde melhode, die het Kabinet-ïluys de Beerenbrouck zou hebben gevolgd, indien het den loop van zaken had kunnen voor zien. Een adres. De Kamer van Koophandel voor Maas tricht en omstreken heeft een brief gezon den aan jhr. M. F. Beelaerts van Blokland, waarin zij bet gewensckt verklaart ten aanzien van de aangelegenheden, welke deel uit zullen maken van het program van het door dien to vormen kabinet, zijn aandacht te vestigen op de urgentie van een spoedige uitvoering der bij de wet van 28 Juli vastgestelde kanaalplannen in Zuid-Limburg, iu verband met de in uit voering zijnde Maaskanalisatie. Het afstemmen der Vlootwet. Woensdagavond hield de R.-K. Kies- vereeniging te Ursem een algemaene ver gadering, waarop als spreker was uitge- noodigd de beer H. Ammerdorffer, hoofd der R.-K. school tc Ursem met het onder werp: Vlootwet. Deze diende aan liet einde van zijn le zing de volgende motie in: „De R.-K. Kiesvereeniging „Recht en Plicht" to Ursem, in vergadering bijeen op 27 November 1923, betreurt do verwer ping der Vlootwet en het aftreden van het rechlsclio ministerie; is van meening, dat de R.-K. Kamerleden: mr. J. B. Bornans, A. B. Michielsen en N. J. Loerakker hun i mandaat als lid der Tweede Kamer dienen neer to leggen. „Spreekt als baar meening uit, dat alle betrekkingen met do heeren mr. Bomans, A. B. Michielsen en N. J. Loerakker ook in de toekomst moeten verbroken worden; besluit de R.-K. Kieskringorganisatie „Helder" te verzoeken deze motie over te nemen." 'Met op twee na algemeene stemmen werd deze motie door de vergadering aan genomen. Pesterijen. Bij Kon. besluit is aan den hoofdcom mies der posterijen K. A. van Langeraad cn aan den directeur van het postkantoor te Tilburg, L. A. P. Hoffmann, eervol ont slag als zoodanig verleend. Notariaat. Bij Kon. besluit zijn benoemd tot nota ris binnen het arrondissement: Zwolle», te)r standplaats de gemeente Kampen, jhr. F. G. Bloys van Treslong, candidaat-notarig, to Kampen; Alkmaar, ter standplaats do gemeente Medemblik, G. Kroeb, candidaat-notaris, te Utrecht. Vrij vervoer bij de Ned. Spoorwegen. Naar aanleiding van de loopende ge ruchten omtrent inkrimping van het vrij vervoer van liet personeel op 1 Januari a.s„ heeft de directie medegedeeld, dat deze berichten van allen grond zijn ontbloot. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND Na Stegerwald zal nu dr. Marx probee- ren een nieuw Duitsch kabinet te vormen. Hij hoopt er heden nog mee klaar te zijn. Matthes heeft zijn Rijnlandsche „regee< ring" ontbonden. Priestervervolgingen in Rusland. Een moordaanslag op Kemal Pasja? BINNENLAND. Inwoners van Waddinxveen bepleiten den aanleg van den spoorweg Alphen—4 Gouda. OMGEVING. De gemeenteraad van Noordwijkerhout heeft besloten, Ged. Staten uit te noodigen de door dit College vastgestelde salarissen met 10 pet. te verlagen. De gemeenteraad van Alphen a. d. Rijn heeft besloten, van alle ambtenaren in ge meente-dienst 8a pet. pensioenbijdrage ta heffen. R.K. Huisvestinns-Comité. LEIDEN EN OMSTREKEN. Duitsche Priesters: Vorigo opgave f 310.25 A. v. D., Sassenkeim 5.00 H. V. 25.00 N. N. 2.50 Do G, Voorhout 5.00 N. N., Noordwijkerhout 10.C0 P. K., Roelofarendsvoen 1.00 X. IJ. Z., Leidon 5.C0 Totaal f 363.75 Duitsche Kloosters: Vorige opgavo f 241.50 A. v. D., Sassenhcim 5.00 Voor dó armer zmsters van N. N. te L. 10.00 G. B. 1.00 P. K., Roelofarendsvoen l.CO Totaal f 258.50 Kaih. Rijnland: Vorigo opgave f 3152.75 A. v. D., Sassenlieim 10.00 N. N.. tot lafenis der Gel. Zielen 2.50 G. B. 1.00 P. K., RoelofarenclsA een 1.00 N. N., Leiden 0 25 Totaal f 3167.50 - In totaal ontvangen f 3789.75 Giften in natura. Dames H.: een pak kleeren. N. N., Leiden: twee pakken kleeren. N. N., Noordwijkerhout: een baal bloem voor do Kloosters. UIT DE QfcaGEWlüS BERKEL. Het St. Petrusgesticht. Vorige weck is de nieuwbouw van het St. Petrus-ge sticht door de Serw. Zusters in gebruik genomen. Do nieuwbouw is uitstekend geslaagd: behalve do ouden van dagen, die in het benedengedeelte een prachtige zit- en slaapkamer hebben gekregen, is er boven een prachtgelegenlicid, om kamers to be trekken, voor dames of gehuwde lieden. Een fraaie zitkamer, daar naast een goede slaapkamer, beide met riant uitzicht, alles voorzien van electrisch licht en waterleiding. Do ontwerper was de architect N. J. J. 't Hart, van Voorbuig, en do geheele bouw werd uitgevoerd door de heeren H. J. Buitendijk en Zonen, van Berkel cn Rodenrijs, en allen hebben eer van hun werk. Dat de groote, mooie kamers spoedig har huurders mogen vinden, is de wensck van de Eerw. ZusteTS van Berkel en Rodenrijs, dio met do verzorging der nieuwe huurders belast zijn, cn dio baar sporen verdiend hebben, in het reeds zoo lang bestaande oude gedeelte. GROENENDIJK—HAZERSWOU DE. Vee-Assurantie. De onderlinge Vee assurantie hield Woensdagavond in 't Café Verhaar haar algemeene jaarvergadering. De Voorzitter opende de vergadering met een woord van welkom, zich er over verheu gend. dat. ondanks 't slechto weder bijna alle leden waren opgekomen. De -notulen werden onveranderd goedgekeurd. Uit het verslag van den Secretaris bleek, dat vanaf I Mei tot 1 Nov. waren verzekerd 603 melk koeien a f 256.095 68 vaarzen a f 20.870 fl 117 pinken a f 22.6/3; 17 stieren a f 4.650. Gestorven zijn 18 stuks waarvoor ont vangen f 103.00 p. stuk. Veargoed 18 stuk* a f 305.00 p. stuk. De rekening 6luit met een nadeelig saldo ad f 838.00, zoodat nog is verschuldigd f 0.30 per honderd gulden verzekerde waar^

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1