fe Jaargang. DINSDAG 13 NOVEMBER 1323 No. 4306' if Slj-c jeABGNNEMENTSPRIJSbedraegt bij vooruitbetaling Foor Leiden 19 cent per week I 2.50 per kwartaal. onzo Agenten 20 cent per week O 2.60 per kwartaal. Franco per post 1 2.95 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- litbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd ondagsblad 9 ct. jt nummer bestaai uit twea |len« Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: G 9 wo no adverteniiÖEi 30 csni per regels Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het u dubbele van het tarief berekend. Kleino adtferSentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, "koop en verkoop f O.50. R.K. Huisvesting-Comité. LEIDEN EN OMSTREKEN. Voor Duitsche Priesters: tige opgave f 56.— G. Voor een goede uitkomst f 5.—* Voor Duitsche Kloosters: rige opgave f 23.50 Voor Kath. Rijnland: r'go opgave f 160.50 dankbaarheid aan het God delijk Hart, tot lafenis der ge- Iwvigo zielen f 2.50 N. Sassenheim f 2.— Wie volgt? >r moét wel blijken, dat ons d9 liefde ïgt! ellende in Duitschland is onbeschrij- jk; veler leed is haast bovenmensche- zwaar Eu waarom heeft God óns land ge ard, ons gespaard? Men vrage h af, waarom lijd i k geen honger, heb geen gebrek? Waarom? Waarom? Om onze verdiensten? Waarom? Ieder trachte voor zichzelf irop een antwoord te geven een ant- ord, da. icin zeker bréngen moet tot ikbaarhciJ, daadwerkelijk uit- ïd in gaven, in offers voor die diep- Uagenswaardigen, die noodlijdenden r, ook voor de noodlijdenden in land. Buren maken zeker véél rder aanspraak op hulp, dan zij die wonen. Kaar de plicht, om de eigen landgenoo- te helpen, sluit niet uit, dat wij ook leteu helpen onze mede-menschen in een id, dat is verarmd en uitgeput, waar !'i elkaar niet meer helpen N i n. ij fandaag plaatsen wij daarom den op- van het R.-K. Huisvestingscomité ilea en omstreken op deze plaats. Jf Ilea zende zijn gift nog heden aan een 'volgende adressen: h Hoeren Ivap. Th. Blom, Oude Vest G. v. d. Heyden, Haarlemmerstr. dames Mej. V. Hollants, Visch- rkt 2, Mevr. Wilmer, Breestraat 32a en A. v. d. Horst, Oude Singel 230. hoeren en dames zijn gaarne be- giflen in geld te ontvangen. (Giften natura gelieve men te bezorgen bij den sv. d. Heydn). politieke chaos in Duitschland. De Beiersche bier-putsch. iHopelooze verwarring, ïa de November-dagën van 1918 en de ren volgende op do Kapp-Putsch van art 1920 heeft het heel wat moeite ge il tö geraken uit de politieke verwar- welke deze gebeurtenissen na zich tpten. Deze verwarring haalt echter bij den chaos, waarin thans na de. solutie" te Munchen de- Duitsche poli- verkeert. Noch van den toestand in fren noch van de verhouding van iren tot het Rijk noch van de ontwik- bg van de crisis in de Rijksregeering i men zich een duidelijk beeld vormen blijft een ondoordringbare nevel han- i rondom den persoon van Von Kahr. nr blijkt uit berichten uit Munchen is bar een sterke strooming, die de onder- Nkking van Hitler't putsch beschouwt verraad van Von Kahr aan de zaak I het nationalisme. En ook van andere -- k wordt Von Kahr ©en zelfde verwijt ban. et blijft rumoerig. K Ha opwinding in Beieren houdt aan. De Atsradicalen hebben te Munchen en arenberg groote opgewonden betoogin- i gehouden. Ia Munchen vinden nog steeds kleine fcoploopen en onlusten plaats. De ipolitie moet van tijd tot tijd in de 'n der stad patrouilleeren, om groe- iongelieden te verspreiden. Nog steeds jen arrestaties gedaan. In de buiten- jetadswijken. loopen echter ook nog aanhangers van Ei"~r rond, wel in [°rm, dóch ongewapen. aantal slachtoffers van den Putsch [56118 dood en gestegen, terwijl er nog zullen komen, daar do toestand van J* P aaülal der in het raadhuis verwonden HKr ernstig is. De landspolitie heeft een 'al dooden te betreuren. Hitier gearresteerd, öndagavond is Hitler in Uffing aan ^Staffelseo gearresteerd. Het was den Rijken autoriteiten ter oore geko- hij zich ergens in een woning ophield. Toen de beambten van de rpolitie hein mededeelden, dat hij zou l gearresteerd, gaf hij zich zonder s over, Na zijn arrestatie werd hij If" onmiddellijk naar Landsberg aan den Lech overgebracht. Ehrhardt leider der nationalisten. Een gevaarlijker leider dan Hitier. Gister is plotseling kapitein Ehrhardt te Munchen opgetreden als leider van do nationalistische beweging en ongetwijfeld is hij een heel wat gevaarlijker leider dan Hitler en Ludendorff waren. Hij is voor den dag gekomen in een ver gadering van studenten, waar hij mede deelde, dat hij op algemeen verlangen de leiding van de Völkischo beweging op zich had genomen en dat hij van al zijn aan hangers opbèperkte plichtsbetrachting eischte. Allo strijdorganisaties moeten hunne leiders tot hem zenden, om zijn in structies to ontvangen. Ehrhardt verklaarde, dat achter hem staan, niet alleen zijn beruchten eigen or ganisatie „G", doch ook de door Von Kahr ontbonden vereeniging „Oberland", benevens machtige aanhangers in Honga rije. Hij zou den strijd tegen Berlijn opne men, waar die op 9 Novmber moest wor den afgebroken en hij zou dien strijd ten einde voeren. Voor Beieren is op het öögenbiik de meest gewichtige vraag hoe Ehrhardt te genover von Kahr staat. - Ehrhardt zelf verklaarde, dat hij het met von Kahr eens is dat hij met Hitler reeds lang voor do putsch had gebroken. Von Kalir en de aanhangers van Hitier. Een manifest. Von Kahr heeft een oproeping gericht tot de aanhangers van Hitier, waarin hij uiting geeft aan de overtuiging, dat het nat.-soc. streven zuiver en grootsch is. Maar niet alleen om deze verklaring is dit manifest belangwekkend.Von Kahr ver blaart daarin verder, dat hij zich tot taak heeft gesteld Beieren te maken tot de kern van een nie uw D u i t s c h staatslichaam. „Jaren lang", zegt hij, „heb ik de mo gelijkheid en de gevaren van dezen weg onderzocht. Ik mag mij daarbij nj^t laten storen door pogingen, die naar mijn vasté overtuigng ten ondergang leiden moeten, daar zij op hersenschimmen berusten en waarbij men de vruchten wil,plukken voor zij rijp zijn, ook al is het vaderlandsche streven zuiver en grootsch. Ik moet mijn doel in het oog houden, ook «,1 voert mijn pad door ernstige beproevingen, zooals ik de laatste dagen heb ondervonden. Eere den dooden, maar Duitschland boven alles 1" De oppositie tegen Von Kahr. De oppositie tegen Von Kahr schijnt zeer toe te 'nemen. Zijn verklaring van Zondag evenals zijn maatregelen tegen do linksche partijen, vooral de opheffing van de communistische partij en het ver bod van do sociaal-democratische pers hebben blijkbaar ten doel de positie van Von Kahr bij de nationalistische groepen, die hem, zooals men weet, verraad tegen over Hiiler en Ludendorff verwijten, te versterken. Dat dit noodig is blijkt wel daaruit, -dat gisteren oen demonstratie van 2000 studenten plaats had, .waarbij Von Kahr met den dood werd bedreigd. Von Kahr's Invloed in de Beiersche Volkspartij begint sterk te tanen. Dag en nacht bewegen zich groote men- schenmassa's door de straten en gaan zich te buiten in grove scheldpartijen op von Kahr en de rijks weer. De. proclamaties van von Kahr zijn overal afgescheurd of bedekt met de aansporing: „Hangt von Kahr op 1" Op do hooken der straten hit sen Völkische agitatoren op tot gewapen- den tegènstand en beweren, in strijd met de waarheid, dat hij de studenten-de monstratie Zaterdag op den „Odeonplatz" vier studenten doodgeschoten en een groot aantal zwaargewond zijn. Er worden strooibiljetten uitgedeeld, waarin de „Vrije Duitsche man Hitier" cn „schurk en verrader v. Kahr" tegenover elkaar worden gesteld en het ontbieden van troepen van buiten in verband wordt gebracht met de onbetrouwbaarheid van het garnizoen te Munclien.De nationaal- socialistische liederen tegen Ebert en de re publiek worden met ©enige verandering op von Kahr toepasselijk gemaakt ©n uit geschreeuwd. In het gebouw van de „Munch. N. Nachr." werden als protest 'tegen het verdedigen van von Kahr alle groote vensterruiten ingeslagen. De rijks- weer heeft het tegenover de menigte zwaar to verantwooren. „Odeonplatz" en „Marien platz" zijn door prikkeldraad afgezet. De aangrenzende stralen moeten telkens weer schoo^pveegd. Waar men ,pp'tegenstand sluit worilt met gummiknuppels er op los geslagen. Do soldaten hebben bevel, slechts in den uitersten nood van de schietwa pens gebruik te maken. Ook cavalerie is in actie. Bij het invallen van de duisternis kre- gen de doYnons'.ranten versterkingen uit het gepeupel. Op het verkeersverbod iia acht uur wordt geen acht geslagen. Toch is de rijksweer den toestand nog moester, en wanneer zij niet door do systematische procovaties de macht over zichzelf ver liest, dan is een ernstige opstand van de fanatieke menigte niet te vreezen. Schouwburgen cn amusementslokalen bhj ven in verband met het verkeersver bod nog gesloten. In do volksscholen zal het onderwijs worden hervat. De gym nasia hebben het onderwijs niet gestaakt,, om deelneming der scholieren aan de de monstraties te verhinderen. De communisten uit het Thüringsehe kabinet. Aftreden van twee ministers. Gisternacht besloten do communistische leden der regeering van Thürihgen, mi nister-president Tenner, minister van Justitie, dr. Korsch en staatsraad dr. Neubauer, uit do Thüringsehe xegeering ,te treden. Zij motiveerden hun uittreden in een bekendmaking aan de regeering, den landdag en aan de arbeidersbevolking van Thüringen. DE ECONOMISCHE CRISIS. Nieuwe prijsstijgingen te Berlijn. De economische toestand te Berlijn is zeer verscherpt. De levensmiddelen zijn sedert Zaterdag j.l. geweldig in prijs ge stegen. In vele markthallen was gisteren zoo goed als niets te krijgen. Vooral zijn vleesch- en vetwaren zeer schaarsch. De vleeschprijzen bedragen het viervoudige - van de vredesprijzen en slaan daarmede ver boven de wereldmarktprijzen. De oor zaak daarvan is, dat sedert verscheidene dagen de dollarstancl aan de Berlijnsche beurs kunstmatig laag gehouden wordt en met 630 milliard mark" per dollar niet op gewassen is tegen de prijzen, die in het bezette gebied voor deviezen betaald wor den, waar do dollar reeds ver in het bil- lioen loopt. Het gevolg is, dat de industrie en de groothandel tegen de officieele om- rekeningsprijzén van den dollar in papier mark, niets kunnen verkoopen ©n de klein handel geen goederen krijgt Het gevaar bestaat dat. wanneer de thans nog aan wezige goederen uitverkocht zijn, geen nieuwe voorraden kannen worden inge slagen. Men verwacht dan ook morgen een sterke verhooging van de deviezen- koersen aan de beurs. Bovendien heeft de regeering door een verordening van den opperbevelhebber Von Seeckt maatregelen Ier verbetering van de levensmiddelenvoorzicning genomen. De regeeringen van do landen en de provin cies en steden worden daarbij n.l. gemach tigd waardevast noodgeld uit te geven voor de verschaffing van levensmiddelen. De drukkersstaking. De toestand in de drukkersstaking is nog' onveranderd. Van de 10.000 geëmployeerden bij de -rijksbank werken slechts duizend man. Relletjes te Königsbcrg. Vrijdag en Zaterdag hebben te Königs- berg weer ernstige levensmiddelenonlus ten plaats gevonden. In verschillende dee- len der stad werden winkels geplunderd, hetgeen den winkeliers bij elkaar een scha de van honderden billioenen marken be rokkende. In den namiddag van Zondag begaven zich groote troepen werkloozen naar het vakvereenigingsgebouw. Ook een rijksweer afdeeling verscheen weldra ter plaatse. Toch wist de bende eenige winkels in de omgeving van het vakvereenigingsgebouw te plunderen. De gewapende macht ver strooide eindelijk de menigte; vele arres taties hadden plaats. Ook werd een groot aantal winkels in andere plaatsen geplunderd. Bijna overal worden de winkels gesloten gehouden. UIT HET ROERGEBIED. De hervatting van den arbeid. Overeenkomst met de kleur- stiof fabrikanten^ De onderhandelingen tusschen vertegen woordigers der kleurst off enf abrikanten in het Rijnland met Fransche, Belgische ©n Italiaansche deskundigen, in. tegen woordigheid van een gedelegeerde van Groot-Britannië, zijn beëindigd. Er is een overeenkomst tot stand gekorven. De in- dustrieelen verplichtten zich de geregelde prestatie" van de leveringen in natura op rekening van het herstel te hervatten, over eenkomstig de verordening van de. Hooge Intergeallieerde Rijnlandcommissie. Voorts aanvaardden zij de douane-controle bij 't vertrek der zendingen uit de fabriek. Ac c o o r d met Stinnes en Thyssen De besprekingen met den bond van mijneigenaren, vertegenwoordigd door Stinnes en Tbyssen, enz., zijn beëindigd. Er is een accoord gesloten. Eenige punten moeten nog worden onderzocht. DE RIJNLAND-REPUBLIEK. De separatisten in de Palts. Aanval op Spiers. De separatisten) hebben, Zondag eten verwachten aanval op Spiers ondernomen. De Schupo heeft het regeeringsgebouw te gen hen weten te behouden; in dien strijd zijn 3 separatisten gedood. Het stadhuis en het postkantoor zijn in handen der se paratisten. Om beide gebouwen staan Fransche posten. Gemengde patrouilles van separatisten en Franschen trekken door de straten en dwingen de voorbijgangers naar huis te gaan. Do voorloopigo separatistische regeering heeft haar eerste bijeenkomst te Spiers gehouden. De Duitsche Schupo te Spiers, die zich in het regeeringsgebouw had verschanst, heeft het separatistisch ultimatum aange nomen en haar wapens aan de bezettings overheid uitgeleverd. In een gevecht bij Spiers' zijn acht se paratisten gedood. Hongarije. De nationalistische samenzwering. In verband met do samenzwering van UlainHitier heeft de politie te Boedapest ook nog den Beierschen handelsbediende Friedrich Dohmel gearresteerd, die daar in een ijzerzaak werkzaam was en tevens als diplomatiek agent van Hitier optrad. Ook werden verschillende loden van den „bond van ontwakende Hongaren" gevan gengenomen, omdat zij deel hebben geno me aan de voorbereiding der samenzwe- ring. In zijn verhoor verklaarde Ulain, dat er van een verdrijving-met-geweld der Hon- gaarsche regeering nooit sprake is ge weest. Alleen wenschte men een bondge nootschap met Beieren, Bobula, die tege lijk met Ulain in hechtenis was genomen, weigort op de hem gestelde vragen te ant woorden, zich beroepend op het feit, dat hij Amerikaansch burger is. Argentinië. De post van aartsbisschop te Buenos-Ayres Moeilijkheden met het Vaticaan Mgr. de Andrea heeft zijn candidaat- stolling voor. het aartsbisschoppelijk ambt to Buenos-Ayres ingetrokken, daar bij het Vaticaan invloed was uitgeoefend tegen zijn benoeming. De president der Argentijnsche repu bliek heeft echter besloten deze intrekking niet te aanvaarden. Volgens een mededeeling van de „Pren- sa" zou de regeering verklaard hebben, dat de nuntius niet meer „persona grata" is. Het gerucht doet de rondo, dat de ge zant van Argentinië bij den H. Stoel zijn post zou verlaten. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Het blijft rumcerig in Beieren. Ehr hardt heeft zich opgeworpen als leider der nationalisten. De invloed van von Kahr vermindert. Twee communistische ministers van Thüringen afgetreden. In het Ruhrgebied zijn eenige overeen komsten met de bezsitingsautoriteiien tot stand gekomen. BINNENLAND. De buitenlandsche pers over hel vertrek van den Duitschen ex-Kroonprins. LEIDEN. Twee anti-Katholieke verhalen in het Soc. Democratisch dagblad „Het Volk". mmEELm® De Kabinetscrisis. Geruchten. De „N. R. Ct." meldt, dat mr. Kooien waarschijnlijk wel een poging zal doen om een kabinet te formeeren, maar daarin vrij zeker geen zitting zal nemen, om de eerder genoemde (persoonlijke) redenen. De anti-revolutionairen zouden zich be reid hebben verklaard een rechtsch mi nisterie te steunen, op voorwaarde, dat de bezuinigingsplannen van minister Golijn onverkort (dus met intrekking van art. 40 van het Bezoldigingsbesluit voor rijks ambtenaren) worden overgenomen. Wij hebben reden om het bovenstaande op te nemen met de reserve, die wij gis teren ook plaatsten bij een bericht van het „Hbld.", n.l. „onder allo voorbehoud", of m. a. w., „gelooft er niet te veel van." DE EX-KROONPRINS NAAR DUITSCHLAND TERUG. Onze Minister van Buitenlandsche Zaken. Jhr, dr. Loudon, onze gezant te Parijs, heeft in een interview verklaard, dat geen enkele Nederlandsche wet het vertrek van den kroonprins had kunnen verhinderen. Het karakter van onzen Minister van Buitenlandsche Zaken, zoo voegde hij er aan toe, is van dien aard da-t men niet mag zeggen dat hij van het vertrek op de hoogte was toen hij de Geallieerde gezan ten ontving. Dé „Tel." heeft op het Dep. van Buiten landsche Zaken vernomen, dat toen Minis ter van Kamebeek 10 Nov. de gezanten ont ving, hij in den loop van den ochtend ver nomen had, dat de ex-kroonprins van plan was dien dag te vertrekken, doch niet wist, dat do kroonprins al onderweg was het land' te verlaten. Het feit, dat de ex-kroonprins Wieringen had. verlaten, kwam eerst ter kennis van den minister, toen de gezanten zijn Kabi net reeds hadden verlaten. De gezantenraad. De redacteur van de „Msb." te Parijs meldt ons d.d. 12 November: De gezanten- raad heeft heden langdurig vergaderd, om do verschillende Duitsche nota's te bespre ken. nl. die betreffende den terugkeer van den kroonprins en betreffende de geallieer de militaire controle-commissie. Bovendien en de rapporten ingekomen van de ge zanten in Den Haag betreffende de démar che, die bij de Nederlandsche regeering ge daan is. Na langdurige beraadslaging heeft de gezantenraad. besloten, zijn bevindingen mede te deelen aan de desbetreffende re geeringen, het advies van deze in te winnen en as. Woensdag opnieuw te vergaderen. De Pers. De Fransche Pers i3 in haar oordeel over Nederland's houding niet onwelwillend. De Engelsche pers oordeelt verschillen.:!,. De „Daily Chron." vindt het feit, dat do Nederlandsche regeering de Geallieerden niet in tennis stelde van het voorgenomen vertrek in strijd inet de afspraak, welke tot nu toe tusschen Nederland en de Geallieer den bestond, en waarbij Nederland zijn: verantwoordelijkheid, erkende ter verhoe ding dat Nederlandsch gebied als basis voor do Hohenzollernaetie in Duitschland: werd gebruikt. Volgens het blad. ia het moeilijk de Nederlandsche regeering van kwade trouw vrij te pleiten en acht het 'b noodig, waarborgen te verkrijgen tegen eenzelfde dubbelzinnig optreden in verband met den ex-keizer. De „Westm. Gazette" daarentegen verde digt Nederland's houding en zegt: Neder land was gedurende den oorlog onzijdig en het werd gevraagd terug te komen op dié onzijdigheid. Tweemaal is Nederdand ge vraagd dit te doen, doch beide keeren heeft heb dit. verzoek van de hand gewezen. Het blad verwijt der eigen xegeering gebrek aan onafhanklijkkeid door zich wat betreft de nota aan Nederland bij andere Geallieerden aan te sluiten. Bribtannië is in den loop der tijden een toevluchtsoord geweest voor1, onenig 'belangrijk vluchteling cn van dé, Britsebe regeering kon worden verwacht, dat zij correct zou handelen in zulk een aangelegenheid, wat haar bondgenooten daar ook van mochten denken. De Belgische „Matjn" trekt als volgt vad leer:' „De kroonprins van Duitsobland becfb Wieringen kunnen verlaten, Holland door kunnen trekken, de Hollandsche grens leun nen bereiken en die kunnen overschrijden, zonder dat ergens een ambtenaar of Hol- landsph soldaat klaar is gevonden om hem den weg te versperren. Die feiten zijn zoo onwaarschijnlijk, dat het woord „mede plichtigheid" ons op de lippen brandt De „Nation Beige", het blad der nationa listen plaatst eenige hatelijkheden onze regeering en ons land en zegt 0jla. Door de vervloeking van de geheeits reld achtervolgd, heeft hij (de kroonprins) op Hollands oh grondgebied een gastvrijheid igevonden, die geen beschaafd volk hem on getwijfeld zou gegeven hebben. ,De Geallieerden betalen thans heel duur hun zwakheid ten aanzien va! regee ring, die zich de medeplichtige heeft ge maakt van twee misdadigers, een regee ring, die door een beetje energie van onzeö kant genoodzaakt zou geworden zijn zich te buigen." In zijn toevluchtsoord was de kroon prins thans verzekerd van vrij te kunneni intrigeeren en handelen, hij had geen en kele belemmering te vreezen van de zijdé der Nederlandsche regeering en wachtte kalm het ©ogenblik af om weer op het too- neel te versohijnen. „Sedert weken Teisden de koeriers de® Duitsohe monarchisten heen en weer tus* schon Berlijn en Wieringen om den erfge naam der Hohenzollerns op de hoogte ta houden van alles wat er voorbereid werdl onder begunstiging van de militaire dicta tuur van Stresemann. „De samenzweerders werden des te be* drijviger en stouter, dat zij van de mede werking der Duitsche regeering zcuer waren, die de monarchisten zich liet orga- niseeren en hun actie uitbreiden tof Beieren, Dit alles gebeurde trouwens in bed openbaar; bet was voor niemand in Neaer* land een geheim dat de kroonprins aan stalten maakte om Wieringen. te veria teil dat het hoofdkwartier der Duitsohe monar- chistcn geworden was. j

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1