je Jaargang. VRIJDAG 9 NOVEMBER 1923 No. 4303 ©e Êoicbolie 6ouAa/nt PeABONNEMENTSPRIJSbedreagt bij vooruitbetaling foor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal, [lij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal, franco per post I 2.95 per kwartaal. Jet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Jondagsblad 9 ct. DiS blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen J. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Go w on© advsrlenflën 30 cent per regel») Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het m dubbele van het tarief berekend. u Kleine arïvertentéën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. nummes9 besSaai uit drie Wen. 'Een moois uitvaart. [ij (of zij) heeft een mooie uitvaart 1 belangstelling, veel 'bloemen, enz. Als <00 iet-s kooren, denken we er altijd bij eel gebed?En: moge zijn (haar) ist in d6 eéu-Jrigheid even glorievol zijn p (haar) uitvaart uit dit ondermaan- "oorheen werd J™»" uitvaart gege- isan mensclien, die - ^thans naar het rrlijko te oordeelen; over de "^wendige tseien kan of mag niet gcoordeeiu *- urlijk groote dingen hadden gedaan jr de gemeenschap, een w e r k e 1 ij k iraanstaande plaats hadden ingenomen de samenleving. laar nu is do beoordeeling van wie een :oie uitvaart verdienen ook al zéér ver- !erd. fij lezen in een der bladen: Vrijdag zakte te Kopenhagen bij een openbare bokspartij de Engelsche bok ser Evans in elkaar en stierf. Het on derzoek bracht uit, dat zijn tegenstan der geen schuld had. Uitstorting van bloed in de hersenen .waa de oorzaak. Evans was politieagent te Londen. Maandag is het lijk van het hospitaal het station vervoerd. Evans zou in Engeland worden begraven. Na een godsdienstige plechtigheid in het hospitaal, waar vele vertegenwoor digers van Deensche sportvereenigin- bijeen waren, werd het lijk, met Engelsche vlag bedekt, in een auto gezet. Vele auto's volgden en daar achter een lange stoet van vereenigin- gen met banieren. In de straten stond menigte hoofd aan hoofd. Men schat dab 10.000 menschen de uitvaart heb ben medegemaakt. Bij het station zong koor van politieagenten liederen. Een zanger van de Koninklijke Opera Jörn Nielsen, zong een solo. Inmiddels werd de kist in den trein gezet. Een ïorte gevoelige rede weid uitgesproken de banieren bogen zich en de trein met heb stoffelijk overschot van den bokser Evans reed. weg. Toor den gevallen Evans hopen wij, na- srlijk, een gelukkige eeuwigheid. Het a ook inderdaad een heel goed-willend ia zijn geweest. ïaaris er nu reden, om iemand, die nde dood is neergestort, dk&rom i een groote uitvaart te geven?.... ijst dat niet droevig-duidelijk -op een ver ding van het gezonde begrip van wat [iarlijk groet is, van wat verke- ijkmag worden beschouwd als waardevol »r de gemeenschap. Dxoevig, die dood-neervallende bokser I Droeviger nóg die mooie, die groot-sche fraarfc SSaiJTEBgLUBiiS I) politieke crisis in Duitschland. De Putsch In Beieren. MuNCHEN DOOR HITLER BEZET. Iet driemanschap Hitler- Ludendorff-von Kahr. Ia München is gisteravond aan den loravond van den verjaardag van de re etalie een actie begonnen, waarvan het nog niet precies is na te gaan. Tegen uur des avonds begon de stad die tot a too rustig gebleven was, een ander as- «t te vertoonen. Troepen van Hitler's ;ers trokken door de straten en w de stad gingen de VTeeondste geruch- i de Trophyleeën, aan het eind van -imilian-strasse is, naar door oogge- "Sen wordt medegedeeld, L u d e n d o rff ft dictator uitgeroepen. De waar in een vergaderlokaal de commissaris Von Kahr het woord voeren, werd door de troepen van "tier afgezet. Het hoofdpost- en. telegraaf totoor zijn door de landspolitie bezet. Hitler's troepen zijn naar 'het gebouw to liet voormalige ministerie van Oorlog ■tor thans het Rijks weer commando ge- fctigd s, getrokken; de politie weigert toledeelingen te verstrekken. Allo voor staande personen die gewettigd zijn het gven van inlichtingen, mogen dv ^t doen; terwijl ook vertegenwoordig3 1 vaderlandsche strijd verbond*" onder verbod vallen. "°lgens een mededeel in zou 6611 d r 1 a"sc h a p Hit]'r-Ludondorff- |°n Kahr uitgeven zijn. -Von Knipring gearr estoerd. Nader wordt gemeld: 'Hvfêr is met verscheidene honderden zija manschappen heb lokaal binnen- ongen waar Von Kahr in oen vergade ®prak. Het is nog niet duidelijk of k Von Kahr door do gebeurtenissen is jrrast, dan wel of alles met zijn medo- ^®n is geschied. 1» ieder geval verkladde Hiller, dat de tegenwoordige Beiersche regesring is af gezet, dat Ludendorff thans landelijk be velhebber is, Hitier zijn politieke raadge ver, Von Lossow minister van Rijkswcer en de vroegere Munohensche politiecom missaris Poe'nner hoofd van liet bestuur. De in de zaal aanwezige minister Von Knilling en Schweyer word terstond ge arresteerd. Een later bericht meldt: Het blijkt thans dat de actie van Ludendorff en Hitier niet slechts ton putsch voor Beieren beteckent Er wordt terstond een Duitsch leger ge vormd. Do leiding der Duitsche politiek heeft Hitier op zich genomen; Ludendorff krijgt leiding over het Duilsohe leger, terwijl Von minister van Rijkswcer zal zijn. Von Kahr en Poeu^T Rebben na de verklaring van Hitler in den L'^Qrbrau- keller in korte toespraken verklaard, ambt te zullen vervullen. Ten slotte zeride Hitler, dat thans de dag is aangebroken, waarnaar men vijf jaar lang hoeft ver langd, do dag, waarop Duitschland weer tot een rijk van heerlijkheid zal worden. Uit de rede, die Von Kahr in den Keiler hield, waarbij ook vele nationalisten te genwoordig woren, blijkt echter, dat hij van te voren over-d& actio was ingelicht. Een waarschuwing der Fransche regeering. De Franscho gezant te Berlijn kreeg van zijn regeering opdracht aan do Duit- sche regeering te verklaren, dat de instel ling van oen dictatoriale regeering in Duitschland niet zal worden geduld. Russische oorlcgstosbereidselen Te Reval ziju in welingelichte kringen berichten ontvangen, welke ondubbelzin nig aantoonen, dat de regeering van Mos kou trots alle vredesverzekeriugen zekere militaire voorbereidingen treft, die met de gebeurtenissen in Duitschland verband houden. Do militaire controle. Een ultimatum aan Berlijn De gezantenraad heeft gister de maat regelen besproken voor de hervatting van het werk der intergealliecrde militaire controlecommissie in Duitschland. Aan dezó besprekingen werd ook deelgenomen door maarschalk Fooh en generaal Ges- ticker, chef van den staf van Foch, alsme de door generaal sir John Sackville, mi litair attaché bij de Britscho legatie te Parijs. Besloten werd tot publicatie van de heide nota's, die onlangs betreffende deze kwes tie aan Von Hoesch, den Duitschen zaak gelastigde, ter hand zijn gesteld. De Duitsche regeering wordt uitgenoo- digd, uiterlijk op 10 November te antwoor den. Weimar door de Rijksweer bezet. Een gedeelte van de Rijksweertroepen is gisteren Weimar binnengerukt. Het plein voor het gebouw, waarin de Land dag en het ministerie van Binnenlandsohe Zaken gevestigd zijn, werd door een ma chinegeweer-af deeling bezet. In de 6tad is .alles rustig. Uit den Saksischcn Landdag. In de gister gehouden zitting van den Landdag is met 40 tegen 48 stemmen zoo wel het voorstel der Duitsche volkspartij tot ontbinding van den Landdag, als de motie van wantrouwen der communisten verworpen. Voor beide voorstellen stemden de heide rechtsche partijen en do communisten; te gen de democraten en socialisten. DE ECONOMISCHE CRISIS. De financieele moeilijkheden. Laatste stuiptrekking011 van de mark. De laatste stuiptrekkingen )'an dö piermark brengen nog alLrl°i verrassan- gen mee. Do daling der mark 1S door geen onke len maatregel meer 10 redden. Belastingen brengen schier D^ts °P en a-hoea aaa Ruhr moeten ^gelijks 2 millicen werkloo zen onderhol011 worden, waar sedert gis teren nog 40.000 nieuwe bijkwamen door het S|aeggen van de Tbyssen-bedrijven. juvendien, zoo meent het „Berliner Ta- ^eblatt", zijn de Franschen bezig, den laatsten steun aan de mark te onttrekken, door de in beslag genomen hoeveelheden papier 6teelsgowijze en vér beneden den koers op buitenlandsche beurzen to ver koop en. Door ide onherroepelijk zekere daling, welke do omstandigheden meebrengen, is do regeerJng bevreesd, haar aanvankelijk plan ten uitvoer te brengen om do papier- mark aan de goudloening vast tp koppe len. Echter laat zij dit plan niet varen, maar is liet uitgesteld tot 15 November c.k Op dien dag wordt de rentemark uitge geven, houdt do diseonteering der rijks bank op en tegelijkertijd het drukken van nieuw papier. Do toestand kan alsdan overzien worden en do mark behoeft dan niet meer te dalen en is het mogelijk haar goudwaarde vast te stellen. Maar inmiddels is dringend hulp noodig, om de menschen voor verhon gering te vrijwaren. Steun van Amerika. Do „Daily Telegraph" verneemt uit Washington, dat Goolidgo ten volle beseft, dat het onbezette Duitschland aan hon gersnood is overgeleverd, tenzij Amerika met de andere landen medewerkt in oen hulpactie. Hij zal derhalve het congres vragen toestemming te geven tot uitzen ding van steunvoorraden, terwijl verder particuliere inzamelingen zullen worden uitgeschreven. Bovendien is Goolidge er voor graancredicten voor Duitschland te openen door bemiddeling van de oorlogs- fin? ncieringscommissie. Naklanken van de anti-semieiische relletjes. Een slachtoffer. Afgezien YP£ eenigo kleine opstootjes, zijn do namiddag"^.^nd gisteren te Ber lijn rustig verloopen. Naaf „Vossische Zeitung" meldt, hebben de onlusten Scheinenviertel één slachtoffer geëischt. De koopman Silbcrberg, die op straat door oen aantal onverlaten werd aangovallen, is tengevolge der bekomen verwondingen overleden. DE RIJNLAND-REPUBLIEK. De houding van Frankrijk. Togen de beweging? De politieke medewerker van de „Daily Telegraph" te 'Parijs zegt na besprekingen, die hij heeft gevoerd met hen, die aan de politiek van Poincaré vorm geven en deze uitwerken, dat de leidende gedachte' dier .politiek is, alles to verhiaderon wat aan een nuttige exploitatie van de panden, die Frankrijk aan de Ruhr en den Rijn heeft genomen, in den weg zou kunnen staan. Alle voorstellen worden, aan dit eene cri terium getoetst. Van dit standpunt is Frankrijk tegen de separatistische bewe- <-rjn(r r>rarlof l-lainr. rppi^U'w'lf if g-c^x mmaal' staatjes vermoedelijk, aia exploitatie moei lijker zullen maken. Hij heeft verder kun nen constateercn, dat de steun, die de separatisten genieten, afkomstig is van de plaatselijko bezettingsautoriteiten. De republiek to Hochheim uitgeroepen. In Hochheim a.d. Main hebben separa tisten uit Flörsheim, onder leiding van Presser van de Fransche kreitsdelegatio te Wiesbaden, de Rijnlandsche republiek uitgeroepen. Een separatist uit Hochheim werd door de menigte gelyncht. Tegen den middag werd de staat van beleg over de stad afgekondigd. Marokkanen patrouil leeren in de straten on de separatisten doen telkens nieuwe arrestaties. Een overzicht. Omtrent de separatistische vernemen wij nog het volgende: Keulen: Alhier is door do politie, met steun van de Engelsche bezetting, een razzia gehouden onder de personen, die er van verdacht worden in dienst der separatisten te staan. De separatistische leider Melzbach trachtte over de daken te vluchten, waar bij hij een been brak. Te Crefold rijn volgens de „Köln. Zeitung" gistermorgen de nog aanwezige separatisten <*)or do Belgen ontwapend. De separatis^scke vlag werd gistermid dag van ha' stadhuis neergehaald. De po- litiemansrimppen zullen heden den dienst weder hervatten. Uit L a li d a u wordt gemeld, dat de separatisten thans ook in dat gedeelte van do Palts zijn verschenen en de steden Lairiau, Neustadt en Bergzabern hebben overrompeld. Hun doel is de bezetting van Trier, waar de landsregeering zetelt. Te Landau vormden zich troepen boe ren, gewapend met hooivorken en derge lijke en burgers, die den strijd to^en de separatisten opnamen. Aan beide zijden vielen dooden en ge wonden. DE HERSTELKWESTIE. De conferentie der experts. Instructies van Poincaré. Do Parijsche -correspondent van de „Daily Mail" verneemt, dat zeer uitvoe rige instructies aan den Franschen ge zant to Washington zijn gezonden, waar in een meer volledige verklaring gegeven wordt van wat Poincaré bedoelt met Duilschlands oogenblikkelijko betalings- capaciteit. Deze uitdrukking heeft betrekking op de betalingen binnen een beperkt aantal jaren. Het langste uitstel zou zich op grond van het verdrag kunnen uitstrekken tot 1930, doch hiertoe is Poincaré niet ge negen. Hij zou uitstel willen verleenen tot 1926, 'gelijk vastgesteld in aanhangsel 3 van paragraaf 8 van het vredesverdrag. Voor deze 3 jaren evenwel verloopen zijn moet Duitschlands betalingscapaciteit wor den vastgesteld. Dit is door den thans in Duitschland heorschcndcn chaos onmoge lijk. Tegen 192G moet een betalingsplan zijn opgesteld en tot uitvoering worden ge bracht. Poincaré heeft er geen bezwaar tegen, dat do voorgestelde commissie van onderzoek haar werkzaamheden ook tot liet Ruhrgebipd uitstrekt, onder voorwaar de, dat zij in acht neemt, dat Frankrijk dit gebied .bezet houdt met de formcele toestemming'van do boven alle geallieerde regeeringen staande herstelcommissie. Hongarije. Een complot te Boedapest. IN VERBINDING MET BEIEREN. Rechts-radicale leiders ge arresteerd. De politie heeft gisteren den reclits- radicalën afgevaardigdo Ullain gearres teerd en tevens een uitgebreide rechts- radicale samenzwering onthuld, die met Hitler-organisaties in Beieren in verbin ding staat. Uit welingelichte bron vernemen wij hieromtrent nog het volgende: De Hongaarsche rechts-radicale organi saties staan reeds geruimen tijd in nauw contact met de rechts-radicale organisa ties in Duitschland en voortdurend liiel- 2ich aanhangers van Hitler in Boe dapest op, ff5wijl rechts-radicale elemen-^ ten uit Hongarije zich 'a Beieren bevinden" De aanhangers van Hitler fu 4o^EIon- gaarscho rechts-radicalen, dio ook .'n Boedapest een gemeenschappelijke bank zaak drijven, financieren de werkzaam heden van de verbonden. Men heeft een gemeenschappelijk plan ontworpen, volgens hetwelk de aanhan gers van Hitler in Oostenrijk en de Oos- tenrijkscne Hakenkreuzler in Hongarije zouden binnenvallen, ten einde de rechts- radicalen in Hongarije den aanval moge lijk te maken. Op Ullain werd bovendien nog een lijst gevonden van personen, die in een rechts- radicaal kabinet de ministerszetels zouden bezetten. Ullain wilde zich naar München bege ven, ten einde aldaar met Hitier bespre kingen ta houden, over. do ^uitwerking van het plan. Behalve Ullain werden nog tien andere rechts-radicale voormannen gearresteerd. Men is pas den laatsten tijd op deze samenzwering opmerkzaam geworden, toen een groot aantal verdachte jongelieden naar Boedapest ging. In den nacht van Woensdag werd door de politie tevens nog een belangrijk wa pendepót van de rechts-radicalen ontdekt en in beslag genomen. Een verdrag met de rechts- radicalen in Beieren. De arrestatie van Ullain had plaats, toen deze zich naar München wilde ho- geven, om aldaar aan Hitier het verdrag tusschen de Hongaarsche en de Beiersche rechts-radicalen te overhandigen. Bij dit verdrag verbinden de rechts- radicalen in Beieren en Hongarije zich, elkander wederzijds te steunen bij do ver overing van de macht in Duitschland, Oos tenrijk en Hongarije. Het verdrag, waarover Ullain in Maart j.l. reeds met Hitler en Von Kahr had on derhandeld, was nu opgesteld, nadat Ul lain van Hitler do mededeeling had ont vangen, dat de tijd van handelen nabij was. De politie heeft reeds 70 Beiersche en Pruisische rechts-radicalen gearresteerd en over de grenzen gezet. Alle Duilschers, die het doel van hun verblijf in Hongarije niet duidelijk kun nen aangeven, worden thans uitgewezen. Italië Gevechten In Tripolis. Een Italiaanscho troepenafdeeling heeft in het district Birtseits, een bende rebel len verjaagd, waarbij deze laatsten een vijftigtal dooden achterlieten. Bij de ach tervolging der opstandelingen leden deze uog verdere verliezen. Aan Italiaansclie zijde werden 52 in- landsche soldaten gedood en 13 gewond. Amerika. Een Ku-Klux-Klan-schandaal. Aangaande den moord op den secreta ris van den .keizer" van de Ku Klux Klan vernemen wij nog het volgende: Do Ku Klux Klan, do rumoerige ge heime organisatie, welke in sommige Zuid Westelijke Staten der Unie een aanzien lij ko.macht ontwikkelt, is. wat haar in- LZ\?rffanisalie aangaat, niet bijzon- dio met elk""1' Er 2ijn n l' tweo h°°Hen, nern?' SiiïïL "J gMchil '«S™1 de •■«>»- LT' E™rrds' en de "imperial zara ^vans- u voornaamste raadsman van don omporo^ was zekcr„ Cohurn. Dozo had t, j Tan d poror oen aanvraag in curator benoemd te kn cicn van de „imperial pan. „wizard' baas is, onder zi. beh moeten nemen. Do financiën z. advocaat Coburn betoogde, „wizard" op verkeerde wijze administreerd. Coburn had echter van den rechtei^ op bet request gekregen, hetgeen hem aangezet tot een nieuwen stap. Hij pro HET ¥§9^AAIH5TE BSSE55WS- BUITENLAND. In Beieren is een rechtsche Putsch uit gebroken. Troepen van Hitier bezetten München. Ludendorff zou tot dictator uit-* geroepen zijn. (Zie Telegrammen). Rusland zou in verband met de gebeur tenissen in Duitschland militaire voorbe reidingen treffen. Een ultimatum aan Duitschland inzake de militairs geallieerde controle. In Hongarije is een complot ontdekt dat in verbinding staat met de rechts-radica-^ len in Beieren. BINNENLAND. De Kabinetscrisis. Een rede van het Katholieke» Kamerlid Kuiper. De geallieerden en de Duitsche Kroon prins. Oud-minister v. IJsselsteijn en de nieu we salarisregeling. beerdo n.l. van den rechter een beslissing af te dwingen, waarbij aan den „wizard" ^•vans zon worden verboden een vrou wen-a jan de K. K. Klan te stich ten, wijl dat tol dé r-ojnpetentie behoorde van den „emperor" en niet f°t dio van den „wizard". Maar nu was het ook uit met het ge-" duld van de aanhangers van den „wizard" en een hunner, de redacteur van het of ficieel orgaan van hel Imperial Palace fin handen van den „wizard") begaf zich mi ar Coburn. De redacteur Fox drong tot den advocaat door, dien liij in zijn kantoor aantrof, in gesprek met een cliënt, mevr. Holbrook, terwijl een stcnografe aanteo- kening hield van het onderzoek. De man nen wisselden enkele woorden en toen haalde Fox een revolver te voorschijn en schoot Coburn vijf kogels in het lijf. Co burn overleed spoedig en Fox werd ont wapend en in becli'er.is genomen. Ged. Staten van Zuid-Holland. Blijkens een bekendmaking van Ged. Staten van Zuid-Holland zal hun collego bestaan uit twee afdeelingen, A en B. en zijn de werkzaamheden dier afdeelingen aLs volgt verdeeld: Afdeeling A: Provinciale en plaatselijko Financiën, Onderwijs, Land- en Tuinbouw, Wet op de paardenfokkerij 1918, Arm wezen, Jac-ht en Visscherij, Beclames be lastingen, Drankwet, Tiendwet, Pandhuis- wet en Pensioenwet 1922 voor zoover dezO niet a-an afd. B is opgedragen; Afdeeling B: Gemeentezaken voor zoo ver niet aan afd. A opgedragen, Plaatse lijko strafverordeningen, Kerkelijke Zaken, Waterstaat en Wegen, Waterschapsaange legenheden, Pensioenwet 1922 voor zoo veel de waterschappen betreft, Gezond- heidspolitie, Veterinaire Politie, Nijverheid Dienstplicht, Woningwet. Huurcommissie- wet, Warenwet, Ongeval'/ nwet, Landarbci- derswet en Strandvonderij. Tot leden van afd. A zijn benoemd do boeren Mr. M. J. C. M. Kolkman, H. de Wilde en Mr. V. H. Rutgers on van afd. B de hoeren Mr. J. de Wilde, Jhr. Mr. L. E. M. von Fisenne ,en Mr. J. Schokking. Rijksbureau tot onderzoek van handels waren. Stopzetting van den dienst. Het Bureau van den Nod. Middenstands bond deelt mede, uit goede bron vernomefl te hebben, dat de dienst van het Rijks»: bureau tot onderzoek van handelswaren: met ingang van heden wordt stopgezet. Oorzaak daarvan is, dat heb Rijksburea* is gevestigd in het groote gebouw van den Postchéque- en Girodienst aan b"b Spaar- neplein te s-Gravenbage en dat de ruimte; die het daarin inneemt, ter beschikking ge steld moet worden met het oog op de her nieuwde groote uitbreiding van personeel dat weder aangenomen is om mede te wer ken ten einde uit den chaos te komen; waarin de Postchéque- en Girodienst nog steeds verkeert. Schenking aan de Landbcuw-Hoogeschoo! Door den heer E. H. Kr el age, te Haar lem is ten behoeve van de bibliotheek de* landbouwhoogeschool te Wageningen eert belangrijko verzameling geschriften over de geschiedenis der dahlia aan het Itijlrf ten geschenke gegeven. Voor dit blijk van belangstelling in vooW' noemde hoogesohool is genoemden heer dé dank der regeering betuigd. Do gewezen Kroonprins van Duitschland Havas seint uit Parijs:" De gezanten-conferentie heeft beslotea stappen te doen bij de Nederlandsche rw geering met de bedoeling haar uit te noot digen den gewezen kroonprins van Duitsch-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1