Jaargang. DONDERDAG 25 OCTOBER 1923 No. 4291 e fceidóebe (Bou/ta/n£ 'Öf iSONNEMENTSPRIJSbedrasgtbij" vooruitbetaling WQ Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal, jnze Agenten 20 cent per week fl 2.60 per kwartaal, co per post 1 2.95 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor ging. Afzonderlijke nuramcr3 5 ct.f met Geïllustreerd agsblad 9 ct. Dit biad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdager Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advortentlën 30 cant per regel*; Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertenisën, van ten hoogste 30 woorden, waarii betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. t indom de Vlootwet. gstvvaarschijnlijk zal morgen de lemming worden gehouden over do ret. Voor de Katholieke tcgenstan- het zijn een zware dag en e Katholieke voorstanders geen am momeAt op hun politieke b an. if elen van eerstgenoemden (mr. Bo- Si Mevr. BronsveldVitringa) kun- «ïaar onze meening, na hun verkla- i niet meer terug. leren (mr. Van Schailc, Kuiper) nog 'maar een gemotiveerde terugtocht o. i. nog niet hèèl gemakkelijk Jkt na de tot nu toe gegeven regee- mededeelingen. hoefijzer-correspondent van het schreef in zijn blad van beden- n|i Het komt ons voor dat, na de rede (Ij au minister Westerveld en vooral na [je van minister Ruys, bet tegen- t/H lemmen den heer Van Schaik wel eer bezwaarlijk is gemaakt. Men loet daarbij in aanmerking nemen, at de heer Van Schaik, tegenstem- 8 icnd en een aantal Roomschen ach- ir zich aansleepend, waardoor het [inisterie zou komen te vallen, als ïan van rechts natuurlijk een zeer ware verantwoordelijkheid op zich lac en. In elk geval verkeert dit [amerlid thans in een waarschijn- ijk zeer moeilijke en niet zoo heel enijdenswaardige positie: Hij heeft Ih iet leven van een bevriend Kabinet zijn oene handen in V er' zijn zwaarwegende bedenkingen. Pat zal hij doen? 33 zijn gisteren twee ministers aan het geweest. (De Minister-President en fillister van Marino). Vandaag ko er waarschijnlijk drie: Financiën, Buitenlandsche Zaken mededeelingen ook nog wel veran- in do situ-lie zouden kunnen BUiTEMLÊSiSB 1 De Rijnland-republiek. Stilstand. IES en WINST der SEPARATISTEN leen schijn van bestuur, en kan van de separatistische bewe- n het Rijnland niet zeggen, dat zij uitbreidt, maar ook niet, dat zij r wordt. Naarmate de separatisten lommige steden de macht veroveren, fzen zij die in andere steden, ter- in de meeste steden de uitroeping de autonome regeoring zich nog ts bepaalt tot het hijschen van de andsche vlag. een overnemen van het bestuur is nergens sprake en wie met de selijke leiders kennis maakt, moet teer sterk aan twijfelen, of deze lie- wel de noodige geschiktheid daartoe in. De toestand te Aken. Gedwongen rust. toestand te Aken is sinds gisteren inderd gebleven. Het is kalm in de daar de Belgische bezeltingstroe- >eder gewelddadig optreden tegen de ratisten verboden hebben, separatisten bezetten enkel nog het ïingsgebouw aan het Theaterplein. zelf is geen separatist meer te De leiders bevinden zich niet meer f®, naar het heet. Zij zouden onder Kche bescherming naar Düren zijn ökken. regeeringsgebouw, het eenige ge- waarop nog de Rijnlandsche vlag "i wordt nog bezet door separatisten mindereD rang. jjSpprgen verspreidden zij het bo- dat de beweging in verschillende plaatsen Van het Rijnland ge- 3 is. Ook zouden de separatisten te weer versterking gekregen hebben, is op straat nog niets van die raïngen te zien. venvacht weer opstootjes, want de jf.erde bevolking wil met de separa- afrekenen. De Schupo en de Belgen mieeren. De eigenlijke beweging j le -Aken als voorlooper beschouwd couranten verschijnen weer. don staat van beleg mag zich °cas na 7 uur niemand meer op bevinden zonder verlof der mili- autoriteiten. Samenscholingen van j au 5 personen, zijn verboden, ter- cmand stil mag blijven staan. ^'inlantlrepuhüek in andere steden. Eo o r z i c h t. ad bach is liet gisteren bloedig a. De separatisten hebben de iT 9 Schouwen bezet, waaruit men ™ce's tracht te verdrijven. Hierbij zijn vele dooden en gewonden gevallen. Vooral voor het stadhuis wordt heftig gevochten. De Schupo, die van haar vuur wapenen gebruik maakte, werd door Bel gische officieren ontwapend. Het telegraaf- en telefoonkantoor was aanvankelijk eveneens door de separatis ten bezet, doch werd daarna weer door hen verlaten. Zij beschouwen dit gebouw als neutraal terrein. G r e f e 1 d is, volgens de ,,Soir", tegen twee uur gistermiddag in handen van de separatisten gevallen, die de politie ont wapende en zeer scherpe maatregelen af kondigden. Van de GOOO Rijnlanders, die zich in Crefeld bevinden, begaven zich 4000 naar Busseldorp, ten einde deze stad 's avonds to bezetten. Waat het E i f e 1- en Moezelge bied betreft, is de bevolking aldaar over het algemeen op de hand der separatisten. Do plaatsen Juelich, Gall, A nb de mach, Dreiborn en Prüm zijn op het oogenblik in handen der separa tisten. De raadhuizen in die plaatsen zijn door hen bezet en de burgemeesters, voor zoover deze weigeren, de Rijnland-repu bliek te erkennen, zijn afgezet. Er kelens en Reydt zijn eveneens door de separatisten bezet. Te Mör.s liggen achthonderd gewapen de separatisten in de Belgische kazerne, nog niet wetend, naar welke plaatsen zij gedirigeerd zullen worden. Te Bonn hebben de separatisten de macht geheel in handen Zij worden er gesteund door do Fransche bezetting. Een deel der Schupo heeft do zijde der sepa- "ratisten gekozen, het andere deel is or»t- wapend. Te G o b 1 e n z heerscht op bot oogen blik eveneens de regeering der separatis ten, evenals te Trier. In deze laatste plaats stuitte do vermeestering 'van de stad evenwel op groot verzet van een ge deelte der bevolking. In bet 'Ruhrgebied. Do separatistische beweging is ook in het Ruhrgebied begonnen. Gistel-morgen hebben de separatisten met ondersteuning der Belgische troepen Duisburg bezet en de politie ontwapend. Zij schi-'nen daar reeds tamelijk vasten voet gekregen te hebben, zelfs zóó, dat men zeggen kan, dat Duisburg thans het -voornaamste bolwerk der separatisten i3. In de stad is het thans tamelijk rus tig. Zoomin bij de stations als in de bin nenstad wees iets op het nieuwe regiem. De meeste winkels waren gesloten. Hier en daar trokken kleine troepen separatis ten door de straten, welke niet zichtbaar gewapend zijn. De stedeLijke politie doet dienst. Zij staat onder bevel van den plaatselijken 'Belgischen commandant. Te Duisburg liggen aan separatistische troepen 300 man uit de stad zelf en 280 man uit Hamhorn. Deze zitten thans 3 dagen hier en verklaarden, dat zij Ham horn reeds lang zouden hebben bezet, doch dat het niet raadzaam was Duisburg thans zonder separatistisohe manschap pen te laten. Het bestuur der separatistische partij heeft een directoire gekozen, waaraan volledige volmachten zijn verleend, en dat twee leden telt, nl. Matthes voor het wes telijk gedeelte van het Rijnland en Dortcn voor het zuidelijk gedeelte. Een drietal gedelegeerden van dit directoire heeft zich bij den Franschen boogen coftunis- saris, Tirard, aangediend en hem een verklaring ter hand gesteld, waarin wordt gezegd, dat de separatistische partij in de noodzakelijkheid verkeerde de macht in handen te nemen en de Rijnland-repu bliek uit te roepen in een gedeelte dor bezette gebieden, op grond van de algc- meene ellende, waarvoor de Rijnlanders niet verantwoordelijk zijn. Zij voegden hieraan toe, dat het direc toire besloten is de bepalingen vaij hot verdrag van Versailles in acht te nemen on zich te onderwerpen aan do besluiten der bezettings-autoriteiten. Tirard antwoordde, dat waar zij do fei telijke macht in een aantal steden van het bezette gebied in handen hadden, het hooge commissariaat de Rijnlanders ver antwoordelijk stelt voor de openbare orde in deze steden. Soortgelijke stappen werden gedaan bij de hooge commissarissen van Enge land en België. DE POLITIEKE CRISIS IN DUITSCHLAND. Beieren tegen het Rijk. Een compromitteorcnd telegram van generaal V o n Losso w. Het gcval-Lossow is nog gecompliceer der geworden door oen medcdoeling van den sociaal-democratischen parlements- dienst. Deze heeft namelijk een draadloos telegram bekend gemaakt, hetwelk door generaal Von T.ossow uit München aan de Noord-Duilscbe commandanten der rijks- weer is gezonden. In dit telegram ver klaart Lossow, dat de Beiersche rijksweer trouw aan het rijk wil blijven, doch dat zij zich niet buigen wil onder de dicta-. tuur van do Berlijnsche regeering, die vol gens hem onder marxistische invloeden staat. In het conflict tusschen Beieren en het rijk stelt de Beiersche rijksweer zich achter de Beiersche regeering. Dit optreden van den generaal, die door zijn ongehoorzaamheid aan de Berlijn sche hevelen reeds van muiterij wordt be schuldigd, heeft opnieuw groote verbitte ring veroorzaakt. Von Lóssow heeft met zijn draadloos telegram ook de rijks- weerafdeelingen in het noorden van het land tot ongehoorzaamheid aan Berlijn willen verleiden. Hij heeft daarmede even wel geen succes gehad. Do commandant van de Oost-Pruisische afdeeling, generaal Von Dassel en die van de Brandenburgsche afdeeling, gene raal Behrend hebben verklaard, gehoor zaamheid aan de irijksregearing te zullen blijven betooncn. Ook de divisie-comman danten hebben een dusdanige verklaring aan den minister Gessier afgelegd en hebben hem verzocht, een dergelijk draaloos verkeer tusschen de Beiersche en andere af deelingen der rijksweer in de toekomst onmogelijk te 'maken. De Palts wil zich afscheidan van Beieren Een socialist: oh artikel. De sociaal-democratiscbo „Pfalzische Post" gaf gisterenmiddag een artikel, waarin de losmaking van de Pfalz van t B-skren góf&ïcbt weedt terwijl verder f wordt d&t om. actie in deze t richting xc-:Sa ia Tollen gang ia. De dis- ij tri ets vergat1 vr: ng is ten J einde over deze vraag te beslissen. De j sociaalrdemocraikche yr.riij oüdorb&n- de-lt met de andere i^.dities.e ^cirtijvsn oter de vorming van een voorkei ge Als aanleiding voor deze ha weging nosml het blad de houding van Beieren tegen over het Rijk, wel^e houding als openbare schending van de grondwet wordt be schouwd. Het door Beieren geschapen conflict heeft bij de separatisten Jg meening ge vestigd, zoo zegt het blad, dat hun uur gekomen is. De stap der sociaal-democra ten in de Palts heeft de bedoeling dit plan te doen mislukken en de Palts voor Duitschland te redden. DE ECONOMISCHE CRISIS. Overal relletjes en botsingen met de politie Verschillende dooden en gewonden. Bij den toestand, zooals die op het oogenblik in Duitschland is, met opstoot jes en relletjes tusschen rijk en de landen, hier uit louter zenuwachtigheid, elders weer door het stoken van lieden, die graag in troebel water visschen, en overal ten slotte uit nood en armoede, is het on mogelijk van alles uitvoerige berichten te geven over den opstand en de rustver storingen, en wij volstaan dus met een kort overzicht van de te Berlijn binnen komende berichten. In Kasse'l vonden gisteren ernstige on lusten plaats. Een arbeider gedood, twee zwaar gewond. Verhoogde steun aan de werkloozen. In Keulen leidde do demonstratie van werkloozen gistermiddag tot botsingen met de politie, waarbij vele gewonden vie len' In Stettin is de toestand nog steeds opgewonden, doch daar de broodprijzen niet verder verhoogd zijn, bleven ern stige relletjes achterwege. Op de Vulkan- werko en andere scheepsbouwerijen wordt nog gestaakt. In Kiel daarentegen zijn tal van levens middelenwinkels geplunderd. In de stad werden optochten gehouden met allo ge volgen daarvan. De politie moest optre den met de bajonet op het geweer. Twee politieagenten en talrijke demonstranten worden gewond. In Brunswijk opstootjes, die nu en dan een ernstig karakter aannamen. Do "po litie verraste een verzameling van com munistische hundertschafben; niet minder dan 420 personen werden gearresteerd. In Frankfort wilden de arbeiders der Adler-Werke naar liet vakvereenigingsge- bouw trekken om aan hun looneischen kracht bij te zetten, doch onderweg kwam het tot botsingen met de politie. Twee arbeiders werden gedood en vier zwaar gewond, terwijl ook een politieman werd gedood. In hot Roergebied worden overal' le vensmiddelendemonstraties gehouden. In Essen, Gelsenkirchen en talrijke andere plaatsen zijn winkels geplunderd. Op het station Katernberg werd een hcele trein met aardappelen leeggehaald. DE COMMUNISTISCHE PUTSCH TE HAMBURG. De beweging verloopt. Clccn li o n g e i' o p s't o o t j e s, maar een opsta n d. Het schijnt, dat de communistische Putsch to Hamburg aan het verloopen is Het is de politie overal gelukt de commu nistische barricaden te bestormen en de verdedigers terug te drijven. Thans wordt nergens meer tegenstand geboden. Daar entegen wordt hier en daar nog van de daken geschoten, hetgeen do bevolking verontrust. Behalve de torpodobooiflcttilo is ook de kruiser Hamburg de haven bimrengeloo- pen. De politiepresident heeft tot der. commandant het verzoek gericht marine- troepen aan land te zetten, opdat deze de politie behulpzaam kan zijn bij de zuive ring der nog door do communisten be zette gebouwen. Er is thans onweerlegbaar geconsta teerd, dat men niet met hongeropstootjes heeft te doen gehad, maar met een poging tot het veroorzaken eener omwenteling. Het communistisch centraal bureau te Berlijn lieeft, naar de Hamburgsche poli tie heeft geconstateerd, circa acht dagen geleden een uitnoodiging gericht tot alle communistische organisaties, waarin de wensch werd geuit, dat de leden de eerst volgende dagen door het saboleeren van het spoorwegverkeer, het opbreken der rails, het doen derailleeren van treinen en het verstoren van het levensmiddelen- vervoer zouden trachten een zoo groot mogelijke verwarring te doen ontstaan. In verband daarmee zij er aan herinnerd dat de Putsch te Hamburg is begonnen met een aanslag op het spoorwegtraject Hamburg-Lubeck. De vervolging dor eohuldigen. Naar wij vernemen, zullen de te Ham burg gearresteerde personen, ten getale van vele honderden, reeds dezer dagen door buitengewone rechtbanken worden S&onuiist. Italië Een conflict bij da fascisten. Ook daar afsoheiding. Do „Tribuna" verneemt uit Napels: De aanhangers van kapitein Padovani heb ben het gebouw der fascisten te Napels bezet en de"tégéwat&ndera van Sen kapi tein uit verjaagd. 'Zij prockmaerden de afscheiding en in Celling van een auto noom fascisme in Gamponia. De Ku Klux Klan! Gemeld wordt, dat te Lugo, nabij Ra venna een Ku Klux Klan-organisatie is opgericht. Op verschillende huizen waren drie groote K's geschreven en dreigbrie ven, ge teekend met drie K's werden door verschillende inwoners ontvangen. Do politie heeft intusschen nog geen enkel spoor kunnen ontdekken. Griekenland. De opstandige militaire beweging. Vier officieren en 150 soldaten, die' ge muit hadden, zijn aangehouden en ontwa pend. Te Athene hebben arrestaties van militairen plaats. Uit Saloniki wordt gemeld, dat onge veer 90 aanhangers der beweging, onder wie de Kamerleden Boussies en Mere- curis gearresteerd zijn. Amerika. De strijd in Oklahoma, Gouverneur "Walton floor den Senaat geschorst. De Senaat heeft den gouverneur Wal ton geschorst, wiens strijd tegen de Ku Klux Klan in den laatsten tijd de alge- nieene belangstelling gaando maakte, Deze schorsing is het gevolg van het aanne men eener resolutie, waarin Walton van corruptie wordt beschuldigd. Ford's candidatuur voer 't presidentschap Vanwege do „President Ford"-clubs zal op 12 December a.s. te Dearborn ten huize van Henry Ford een conferentie worden gehouden, welke ten doel heeft tot een nationale organisatie te geraken. Aldus werd besloten op een vergadering van talrijke Ford-clubs, welke Dinsdagavond aldaar is gehouden. Er zal een poging worden gedaan, een nieuwe politieke par tij, waarvan Ford de leider zou worden, te vormen: China. Een station geplunderd. Een der dagbladen meldt, dat- 500 roo- vers het station te Koeanting, dat ten Zuiden van Sjeng-sjow ligt, hebben ge plunderd. Een sneltrein uit Hankow, die gedurende den aanval het slation bin nenliep, verliet dit weer, toen de roovers den trein begonnen le beschieten. Uit Kanton werden troepen gezonden, die den strijd met de roovers aanbonden. Ten slotte werden de roovers verdreven. ëuateml. Verachten Hevige storm bij de Amerikaansche kust. D e „W estmoreland" met 80 opvarenden vergaan. Bij de Amerikaansche kust heeft een hevige storm gewoed. Volgens nadere be- KET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De daders van den in een trein irc Duitschland gepleegden moordaanslag op hei echtpaar Rüben uit Amsterdam, zijn rasp. tot de doodstraf en tot 12 jaar tucht* huisstraf veroordeeld (Gemengde Bericht ten). De separatistischë beweging geraakt ofL het doode punt. In Aken is alles rustig. Gndertusschen is in het Roergebied ta Duisburg een nieuw bolwerk der separa* tisten ontstaan. De communistische putsch in Hamburg is onderdrukt. Het conflict tusschen Beieren en het Rijk weer verscherpt. De Paltz wil zicb van Beieren afscheuren. Overal in Duitschland relletjes. De strijd tegen de Ku Klux Klan. Gou* verncur Walton geschorst. BINNENLAND. Voortzetting van de beraadslaging ovei' de Vlootwet. De minister van binnen- landsche zaken en landbouw en die van marine aan het woord. Verhooging van het tarief van invoer rechten in voorbereiding. LEIDEN. Een voorste! inzake een nïauwe rioiee- ring en betreffende demping Mare. Voor- loopig geen demping Levendaa!. richten is heb Amerikaansche stoomschip „"West-Moreland" ter hoogte van Delaware met zijn "bemanning van 80 personen ver gaan. Nabij Long Island is een Britsche drie master gezonken- Do „Westmoreland" behoort toe aan de „Federal S. N. O. J. Ltd." en meet 9.~>12 registerton. De handel in blanke slavinnen te Cairo. Een Exchange-telegram uit Cairo meldt, dat de politie ongeveer honderd manften en vrouwen heeft gearresteerd, dio verdacht worden deel nib te maken van een organi satie, welke zich bezighoudt met den. han del in blanke slavinnen. Henri Barbusse vervolgd. Op het derde congres van oud-strijders te Berlijn gehouden, heeft Henri Barbusse, jzich tot de soldaten van het bezettingsle ger van den Rijn richtend, gezegd: ..Als men u zegt op te rukken tegen uw Duit- sche broeders, die in hun borst en in hun handen het heil van het proletariaat dragen doet het dan nooit! Begrijpt, aan welke zijde uw zaak en uw lot is, alvorens de misdaad te begaan uw leiders te gehoorza men. Als ik mij bij mijn terugkeer in Frankrijk représailles op den hals haal door dezen oproep tot ongehoorzaamheid, zal ik cr zeer trotsch op zijn." Henri Barbusse had goed gezien, meldt de „Humanité". Het parket van Senlis heeft hem opgeroepen onder do beschuldi ging van aansporing van militairen- tot on gehoorzaamheid, met het oogmerk van anarchistische propaganda. BtMIfiEliLAEgB Het Internationaal Eucharistisch Congrest Ten einde de noodzakelijke eenheid ert samenwerking te verkrijgen en op bepaal de oogeniblikken wellicht minder ge- wenschte publicaties te voorkomen, ver zoekt het Pers- en Propaganda-comité ten' dringendste alle algemeene (met name de schriftelijke) propagandaslechts in over leg met het comité te voeren. Het bedoeld comité heeft reeds een aantal bekende personen bereid bevonden op eventueel te beleggen plaatselijke vergaderingen te spreken. Hieronder volgt een aangevuld lijstje van adressen der bestuurderen, tob wieff men zich voor bepaalde aangelegenheden! gelieve te wenden: Voor alles betreffende het algemeen se cretariaat: Pater W. van pijk O.S.A., al* gemeen secretaris, Spinhuissteeg 4, Am sterdam. Voor alle zaken betreffende pers, prtf* paganda, publiciteit enz.: den heet L. AV P. M. van den Broeke, voorzitter van heli Pers- en Propaganda-comité, wiens bureatt tijdelijk gevestigd is to zijnen huize Jacoq Marisstraab 14, Amsterdam, tot het perk en propagandabureau zal zijn ingericht. Voor huisvesting: den heer mr. dr. Br J. Witeman, voorzitter van het comité voor! huisvesting, Keizersgracht 232. Voor bureauaangelegenheden kapelaaiS J. Mol, congresbureau Bagijnhof 32, Am sterdam, welk congresbureau voorloopig dagelijks is geopend tusschen 12J4 en 1H uur, telefoon 36977.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1