fig jaargang. vSAANDAG 22 ÖGÏÖEEK 1923 no, 4288 jQeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week «2.50 per kwartaal, jij onze Agenten 20 cent per week 6 2.60 per kwartaal, co per post fi 2.95 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- jjaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- litbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd londagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GiRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gawoiie advertentiën 30 csni per regels Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het m dubbele van het tarief berekend. Kleine adveHenfiSën, van ten hoogste 30 woorden, waarlrf betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur "en ver huur, koop eu verkoop «0.50. lit numrcieip bestaat uit tweo laden. Rondom de Vlootwet. „nder „Binnenland" vindt men oen litioneele mededeeling van „Het Va lland" van Zaterdagavond, welke, ge- ydg, door „Be Maasbode" van Zondag- orgen al pertinent is tegengesproken. Die mededeeling, door het „Vad." aan hoofd van het eerste blad op in het r loopendo wijze afgedrukt, komt hier- Ver, dat de Antirev.- en Christ. Hist, jrlij zouden hebben besloten (en van i besluit via den Minister-President, Katholieke Kamer club in kennis zou- alehben gesteld) oan, mocht de Vloot- worden verworpen, niet meer mede werken aan de vorming van een mi serie, dat op de drie rechtsche partijen steunen. Wij noemden het g e 1 u fc k i g, dat van ie mededeeling onmiddellijk een perti- 1I0 tegenspraak is gegeven, foor- of tegenstander van de Vlootwet, n zou het moeten afkeuren, en .sterk buren, als op déze wijze door de voor vers zou worden „gewerkt"! ;Is al erg genoeg (op zichzelf en in zekere èn mogelijke gevolgen!), dat een verwerping van de Vlootwet de re ding aftreedt. Maar dat tengevolge wan de coalitie moét worden verbro- - dat met een dergelijk reeds geno- besluit zelfs te voren zon worden ge il zulks zou een gevolg zijn, waar- niet een daaraan geëvenxedigdo oor- li zou zijn aan to wijzen, lij de Vlootwet gaat het rechts niet over iginsel, of al dan niet onze Ko- moeten worden verdedigd, maar r het „boe" van deze verdediging. En waagstuk van het „hoe" is ernstig, 'ernstig, doch zeker niet van zoo incipieelen aard, dat het een oor- li zou kunnen of mogen zijn van het reken der samenwerking tusschen do jp heden samenwerkende drie recht- partijen. Ie pertinente tegenspraak van bet op- 5 „Vad."-bericht in de „Msbd." 3 gelukkig op dit punt gerust- den goeden naam en de politieke der coalitie hopen we, dat er aan be id bericht zelfs geen s c h ij n van irheid is Voorlichting. )e heer P. J. Raaymakers, gepens. di- teur van de Rijksverzekeringsbank te sterdam, schrijft in „De Tijd" van j.l. erdag een artikel over „De R.-K. Uni- sileit en nog wat", waaraan het vol de is ontleend: Ik heb in mijn verschillende be trekkingen moeten omgaan met men- schen van allerlei religieuze en poli tieke richtingen, en ik zeg het met groote waardeering, dat ik bijna al tijd eerbied heb ondervonden voor Roomsche beginselen; en liberale hoogst ontwikkelde Protestanten, die de cursussen van Pater Slijpen S. J. eu Pater Hendriks S. J. volgden, ver- Haarden een anderen kijk te hebben gekregen op den Roomse-hen Gods dienst en de Roomsche zedenleer, fee verklaring is ons een aanleiding, nog eens te wijzen op de beide cur- W voor andersdenkenden (ook toe- gelijk voor Katholieken) die hier te f® zullen worden gegeven waarop, wij dat van onze cursussen gewoon een positivo en o b j e c- ave uiteenzetting zal worden gegeven de Katholieke leer. 9 cursus in het Academiegebouw, 'ksteeg 23, te geven door prof. Ver- ar> begint op a.s. Donderdag te 8 uur, oals dr, Weébers in ons blad van Za- schreef worden voor dezen cursus gratis toegankelijk is) nog gaarne leQ ingewacht bij Mej. Noordman, peg 5. e cursus in do Sint 'Petruskerk, te w r. ^a*er Hendricks S. J., begint 7 November a.s. JHHTEHLAMP ''toestand in het Rcergebied. De actie der separatisten. iAKEN DE RIJNLAND-REFUBLIEK UITGEROEPEN. r A11 e s i s r u s t i g. 'a eerst 'over cenige dagen verwacht iee^3 gisteren geschied: in Aken SjL, ^ondagmorgen separatisten de léfd Pllkliek uitgeroepen. lia Z0Gr T1'00^ i'1 cl en morgen Lezet- ai w ^^tisten alle openbare gebou- ih!aïbj!merkwaardigerwijze, de Politie werkloos bleef. Post, po- Hl" ,-.ee(ingsgebouwen en „Landra- W bezet. Gisteren zouden onderhandelingen plaats hebben tusseben do bezettingsauloriteiten cn de separatisten, betreffende de vraag, wat thans moet geschieden. De telefoonverbinding met Aken is ver broken, zoodat bijzonderheden ontbreken In ieder geval is hot overige Rijnland liet voorbeeld van de separatisten te Aken niet gevolgd. Alles is tot nog toe rustig. Volgens een Wolff-bcrickt wordt het aantal Sunderbündler, dat bij den staats greep betrokken is op 2000 geschat. Een proclamatie der voorloopige regee ring kondigt aan, dat 't gebeurde 'n fait accompli is; zij verbiedt elk verzet of elke betooging, alsook plunderingen. Do voor loopige regeering geeft do bevolking de verzekering, dat de levensmiddelenvoor ziening en de arbeid zijn verzekerd cn verzoekt haar, zich kalm en' waardig te gedragen. De Rijnlandscho troepen zullen nu naar een plaats in het Noorden der Belgische zone optrekken en zich daarna waarschijnlijk naar het door de Fran- schen en Engolschen bezette gebied bege ven. Merkwaardig is, dat dadelijk na de be zetting van het stadhuis de vice-burge- meester zich ter beschikking heeft gesteld van het hoofd der beweging. Het hoofd van de separatistische herwe ging inoet volgens de „Ternps" een koop man uit Aken, Dockers zijn, die niet tot de groepen van Dorten, Smeets of Mat- thes behoort. Opmarsch naar GSadbach en Duisburg. Een interview. In een interview deelde do leider der separatistische beweging, de heer Deckers, mede, dat beden de aanhangende repu bliek zich uit Aken naar Gladbach' en Duisburg zouden begeven. „Als oen leger zullen wij optrekken om onze broeders van het Pruisischs juk te bevrijden. Wij gelooven en hopen, dat er geen bloed zal vloeien. Van alle kanten kamen •beiüohten- bin nen van nieuwe aanhangers. Aken is be gonnen, doch geheel Rijnland zal binnen enkele dagen volgen". Een opmarsch naar Bonn? Volgens een te Berlijn ontvangen, doch nog niet bevestigd bericht, zouden de ge wapende separatisten uit Aken in de richting van Bonn opmarcheeren. De houding der Belgsn. Gereserveerd en neutraal. Tegenover de uitroeping van de Rijn republiek te Aken neemt do Belgische re- "geering een gereserveerde, voorzichtige en strikt neutrale houding aan. Zij wordt, op do hoogte der gebeurtenissen gehouden door den Belgischen Hoogen Commissa ris, Rolin Jacquemyns, die op dit o ogen blik te Aken vertoeft, Do Belgische troe pen zijn niet tusschcnbeido gekomen daar do orden niet verstoord. Van do eerste hetoogingen der separatistische beweging af heeft do Belgische regeering haar ver tegenwoordigers in Duitschland - order ge geven, zich van interventie te onthouden, daar do Rijnlandkwestie tusschen de Rijnlanders zelf moet worden uitgemaakt Do Belgische regecring zal zich slechts in den toestand mengen, wanneer het pro bleem zal worden gesteld van de nieuwe situatie in het Rijnland in verband met de kwestie van het herstel. Hervatting der kolenlevcrar.iies. Voorstellen dor mijn- indus triooien. Er wordt hard gewerkt om een oplos sing lo vinden voor de moeilijkheden, wel ke zicli in de mijnindustrie van het Rubr- gebied voordoen, doordien do rogeerings- ondersteuning na 20 dezer is gestaakt. De vereeniging van mijn-indus t rieelen lieeft der Rijksregeering voorstellen ge daan, welke 'hierop neerkomen: De regeering zal voldoen aan do voor waarden, wolko Poincaró gesteld hoeft voor het voeren van onderhandelingen met Duitschland, door toe te slaan, dat de industrieelcn in het bezette gebied de re paratie-leveringen, voornamelijk wat be treft de kolenleveranties aan Frankrijk en België, hervatten. Daar de regeering echter niet in staat is dezo reparatie-leveringen te financieren zullen do bedragen, welke de induatrieelen voor het uitvoeren van de reparatie-leve ringen zullen voorschieten, afgeschreven worden van hun belastingen en zulks wel tot 24 April 1924. Do regeering heeft ten aanzien van dit voorstel nog geen besluit genomen, doch verwacht wordt, dat zij cr op zal ingaan, daar op andero wijze moeilijk een oplos sing te vinden zou zijn. Do herstellovoringvan kolen verzekord. Do minister van Buiten]andsche Zaken heeft een onderhoud gehad met den chef der Belgische delegatie in het Ruhrgebied Dé nu er h£ii d aaneen tusschen cl: Du.it- sche industrieelen en do intergeallieerde controle-missio nemen met den dag een diepgaander karafite? aan. Zaterdag is er een overeenkomst geteekend met de groep-Otto Wolff en Garp, waardoor in de gratis levering -van steenkool voorzien, wordt als bijdragen tot de herstelleverin gen. Er zijn belangrijk© onderhandelin gen met de groep-Stinnes gaande. De groep-Harpener heeft ook verzocht, onder handelingen met de missie aan te knoo- pen. De Duitscko arbeiders en industriee len zijn op het p~ tot overeenstemming to geraken over verlenging van den werkdag. Hei werk in het Ruhrgebied stopgezet. Met uitzondering van de mijnen aan het Rijn-Hernekanaxl, die voor Italië ko len leveren, en de mijn „Konsolidation", die voor Nederland kolen levert, is Zaterdag het geheele bedrijf in de mijnen van het Ruhrgebied stilgelegd. Do christelijke vakvereenigingen der mijnwerkers hebben met het oog op het duurder worden der levensmiddelen den eisch van waardevaste loonen gesteld. Stsgerwald over den toestand. Duitschland staat voor de breuk met F r a n k r ij k. Op uitnoodiging van de Oostaziatisohe vereeniging in Hamborg sprak de gewezen Pruisische minister-president Stegerwald over den toestand. Voor den onbevooroor- deelden toeschouwer', zeido hij,kan mien den toestand aldus karakteriseeren, dat- Duitschland voor de. breuk met Frankrijk staat. Poincaré beschouwt den tegen stand als niet geëindigd, zoolang de leve ringen in natiira niet worden hervat. Het is echter voor Duitschland onmogelijk deze leveringen te doen. Het Duitsche volk moet er zich op voorbereiden, dat de tegenwoordige verwikkelingen zullen ein digen met het verlies van Rijn on Ruhr. DE PCLiirësdSfcCRISIS IN r" DUITSCHLAND. 1 Beieren tegen het Rijk". Het ontslag van von Losson. Vrijdag is generaal von Losson door den rijksweerminister Gessier teruggeroe pen, en is in zijn plaats benoemd generaal Kress von Kressenstein. Dit ontslag heeft in kooge mate het ongenoegen van de Boierscko machthebbers gewekt. Zij heb ben geantwoord met den eischtot het' aftreden van den rijksminister en ver klaard, dat zij elk officieel verkeer met hem weigeren. Daar Gessier onder den militairen staat van beleg de vertegen woordiger is van de uitvoerende macht in het geheele rijk, beteekent deze hou ding van Beieren een breuk met het Rijk. Von Kaler vaardigdo do volgende pro- clamatio uit: „Do rijksweerminister Gesslcr heeft ge tracht, den Beierschen commandant, - ge neraal Von Lossow, onder bedreigingen tegen Beieren, tot het nemen van ontslag te nopen. Hot verzet daartegen van de Beierschö regeering werd beantwoord met het onmiddellijke ontslag van Von Los sow. De regeering van Beieren en het s taatscommissariaat weten, dat zij in overeenstemming handelen met allo goede Duitschers, wanneer zij dit afwijzen. Beie ren beschouwt het als een heiligen plicht, thans een burcht to zijn voor het bedreig de „Deutschtum". De Beicrsclie regeering heeft daarom in overeenstemming met het staats commissariaat aan generaal Von Lossow het aanvoeren van het Beiorsche gedeelte van de rijksweer toevertrouwd. Beieren, Duitschers, blijft trouw aan do lioogo roeping, het Duitsche volk deb in- ïijeiilandscbe vrijheid terug to geven!" Wc or Ontspanning? Over do crisis met Beieren meldt Wilff in tusschen nog bet volgende: In don toestand, ontstaan door de go- beurtenissen in Beieren, is een besliste ontspanning ingetreden. Een nieuwo bo- eediging van do troepen van do zevende Beiersche divisie beeft niet plaats gehad en er is ook nog geen plan voor gcanaakt. Volgens geruchten zou men van plan zijn, do verschillende in den laalsten tijd aan den dag getreden tegenstrijdige opvattin gen tusschen het Rijk en Beioren tot een onderwerp van bespreking in de vergade ring van den Rijksraad to maken, om een overeenkomst mogelijk to maken, die reke ning houdt met do belangen van het Rijk, Beieren en do ander landen. Hei herstel der orde in Saksen. Generaal Muller tot krachtig optreden gemachtigd. Do militaire bevelhebber voor Saksen, generaal Müller, heeft twee bekendmakin gen aan do bevolking van Saksen uitge vaardigd, waaruit blijkt, dat de rijksre geering van plan is, ook in Saksen haar standpunt door te zetten. In een schrijven aan den minister president Zeigner deelt generaal Müller mee10., welk besluit de rijksregeering na overleg met den generaal genomen hoeft. Do regeering heeft den generaal opdracht gegeven, in Baksen met do machtsmidde len, welko te zijner beschikking zijn ge steld, grondwettige en geordende toestan den to scheppen. De generaal spreekt in zijn brief do hoop uit, dat hij bij zijn maatregelen den steun van do Saksische regeering zal hebben. Hij vertrouwt er op, zoo zegt bij, dat het dr. Zeigner gelukken zal, het drijven van do communistische leden van de regeering, dat zich tegen principes van do grondwet keert, binnen do perken te houden. Do bekendmakingen deelen verder mede, dat voldoende hoeveelheden levensmidde len aangevoerd zijn en dat verdere plun deringen of daden van terreur met de meeste kracht zullen worden tegen ge gaan. Wie zich tegen do daartoe te ne men maatregelen verzet, loopt gevaar doodgeschoten te worden. Van bevoegde zijde wordt bevestigd, dat do Saksische regeering met van elders ge komen afdeelingen is versterkt. Nieuwe duurterelletjes 4e Berlijn. Zaterdagmorgen hebben te Berlijn in verband met de ontzaglijke stijging der vleesck- en brood prijzen relletjes plaats gehad. Het brood kost thans 1.320 mil- lioen mark (23K cent). In de Jakob- strasso verzamelde zich een groote men- schenmenigte, welke de bakkers dwong, brood af te geven tegen den prijs van den vorigen dag van 715 millioen mark (16 cent). Do Schutzpolizei greep in en verstrooide de menigte. Spoedig daarop hadden samenscholingen plaats op de weekmarkt. Op do vleeschmarkt werden verschillende stalletjes omvergeworpen. Do demonstranten maakten zich zonder te betalen meester van vleesch. De Scliu- po veegde de markt en de naburige stra ten schoon. De handelaren ontruimden in paniek hun stalletjes. Rusland. KareSië tot autonome republiek geproclameerd. Volgens oen bericht uit Moskou is te Petrosadowsk het vierde Sovjet-congres van Karelië geopend. Karelie werd tot autonome republiek geproclameerd. Turkije Moestafa Kemal president of premier Het is niet onwaarschijnlijk, dat do wijziging van de Turksche grondwet door de Nationale Vergadering te Angora heel wat moeilijkheden zal doen ontstaan en zelfs een scheuring in de partijen teweeg zal kunnen brengen. Algemeen werd in Turksche officieele kringeii de verwach ting gekoesterd, dat Moestafa Kemal of ficieel' tot president der Turksche repu bliek zou worden uitgeroepen. Thans wordt evenwel verklaard, dat alles hetgeen hieromtrent reeds is gepu bliceerd, zeer voorbarig is. Het is een feit, dat de ontevredenheid in liet land op steeds feller toon wordt ge uit en niet onmogelijk is het ook, dat dei ontevredenheid ten slotte zal leiden tot oen krachtig© oppositie in de Nationale Vergadering. De oppositie wil den presi dent geen al te groote macht zien toege kend. In de Turksche pers circuleerde dezer dagen het bericht, dat Moestafa Kemal het presidentschap niet zou aanvaarden, doch dat het zou worden aangeboden aan Ismet Pasja of maarschalk Fevsi Pasja. Sommigen zijn dan ook van meening, dat Moestafa zijn land beter kan dienen als premier dan als president. Amerika. Fcrd's „dorde partij". Een politieke omwenitellingy' Do correspondent der „Daily Tel." te New-York seint ovep de plannen van den automobielenkoning Ford om een eigen politieke organisatie te stichten, aan zijn blad: Het nieuws, dat Ford in hot begin van hot volgende jaar een derde politieke partij in de Vercenigdo Staten zal stich ten, heeft, naar het schijnt, in het repufcli- keinsche cn dcmocratischo kamp groote ongerustheid gebracht. Do twee groote politieko partijen, rgpublikeinen en demo craten, zijn zorgvuldig geconstrueerd en geleid; licn derbalvo op zoo'n korten ter mijn met een geheel nieuwe organisatie aan hot lioofd waarvan Amerika's rijkste mail met"' een naam van zakenman zon der weerga, to bestoken, werkte als een granaat in de delicate machine. Vooral in do Westelijke Staten zal Ford zijn aan hang vinden. Mot uitsluiting der oude leuzen van tarieven, vrijhandel, waarop republikei nen cn democraten elkander bestrijden, zal do Ford-partij met nieuwe leuzen de politieko arena binnengaan. Door tal van tijdschriften en weekbladen wordt Ford's populariteit vergroot, terwijl de duizenden auto-agenten van Ford door het geheele land, voor het succes van den autokoning strijden, zoodat de kern van een politieke organisatie reeds bestaat. HET VOORNAAMSTE NSEUWSW BUITENLAND. Tb Aken is de Rijnlandscho Republiek" geproclameerd. De Putsch is zonder bloed* vergieten verloopen. Heden breidde zich de separatistisch** Actio rondom Aken uit. (Men zie ook Tele* grammen). Het dreigende conflict tusschen Beierei en het Rijk schijnt weer ie verslappen. In China is de burgeroorlog weer uit* gebroken. BINNENLAND. Do Raad van Stato zou een afwijzend advies hebben uitgebracht over het wets ontwerp, verband houdende met art. 40 van het Bezoldigingsbesluit. Regeling van het Auto-Verkeer in Zuid- Holland. Een groote brand te Eindhoven. Eeni doode, twee gewonden. LEIDEN. Een gewestelijke Volksbond-Vergadering (2e blad). OMGEVING. Te Woerden is feestelijk herdacht hef 50-jarig bestaan van het Centraal Magazijn voor Kleeding en Uitrusting. Ondanks den voorspoed der laatste ja* ren en do afwezigheid van werkloosheid,' heerscht er toch veel ontevredenheid te genover do huidige tweo partijen en in; vele kringen verlangt men naar een nieuwt inspireeerend en democratisch leider- schap. De partijleiders lachen om Fords'- candidaatschap van president, doch ont-* kennen niet, dat een derdo partij wel eens een nooit zoo voorgekomen politieke; omwenteling kon teweeg brengen. China. De burgeroorlog. Berichten uit Hankow bevestigen, 'daï alle vreemdelingen door den consul zijn gelast om -Tsjang Tsje to verlaten, daar de oorlog tusschen de noordelijke en zui delijke Troepen weer is begonnen en do stad gebombardeerd. Een nieuwe ontploffing to Moskou. Een ontploffing in <Ie Miglinjstreat fcO Moskou heefb een aantal slachtoffers ge- eisebt. Tob dusver zijn tien dooden cn on geveer veertig zwaar- en lichtgewonden; geteld. Een Italiaansch schip op een ir:;n geloopen. Tet Italiaansclio ss. „Agatocle" is in do Golf van Ismedt op etn mijn geloopen. Acht personen zijn on gekomen. Het s.s. „Agatocle" behoort tos do cieté, di Navigazinoa a vaporo Ag-stoci* en meet 22-15 ton bruto. Aanslag op een tnin. De Monda verneemt uit Milaan:' 'Gisteren" werd te Vercelli door een onbekende een' revolverschot gelost op een trein, die do hertogen Bergame en Pistoja vervoerde. Heb projectiel bereikte den voorafgaan- den waggon, doch richtte geen schade aan. VOETBAL. R.-K. FEDERATIE, Overzicht. R. K. M. S. V. boekte haar eerste neder laag en wel in Venlo. Met 21 wist Con-- stantia zich de meerdere te toonen. Caesar werd ingemaakt door Chévremonb en Val kenburg stelde opnieuw teleur door van; Kimbria to verliezen. In de Ovcrgangklasse valt vooral op do' grooto overwinning xan D. H.-L. op H. B. C. In de tweede klasse I boekte Fortitude een mooie overwinning op Montfoort. In de afd. L. was S. M. C. ongelukkig, dat op eigen terrein in Excelsior haar meer, dere moest erkennen. Graaf Willem hield zich goed en toonde Damiatcn te kunnen staan- Celer en Wil helmus wisten de puntjes te deelen. Naar de „Mndmrg." meldt luiden de Uitslagen. Eerste Klas. Kimbria—Valkenburg ChévremontCaesar Constanbia-R. K. M. S. V. Overgang B. 's-BoscliNoviomagum Overgang C. AbonVolharding H. B. O.—D. H. L. 2 5—0 2—1 1—0 2-a

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1