mmEELmu
■jijig Jasr^sng.
BAANDAG 24 SEPTEMBER S923
No. 4265
®e Êcklóeli^ ©ou^omt
peABÓNNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling
H/oor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen J.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertenllën 30 cent per reget-i
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
c dubbele van het tarief berekend.
Kleine adverientiën, van ten hoogste 30 woorden, waarïrx
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f0.50.
w nummer bestaat uit twee
bladen.
s0P" Zij, die zich per I October
a,s. op „De Leidsche Ccurant"
wenschen te abonneeren, ontvangen
de voor dien tijd verschijnende num
mers gratis.
B E R 9 G H T.
Voorloopig GEEI^ Giro.
Wij verzoeken allen, die ons abonne
mentsgelden, advertentielcosten of andere
bedragen overmaken, dit voorloopig NIET
PER GIRO, doch op andere wijze te doen.
Bezuinigen noodzakelijk,
Wij willen den lezer eens enkele cijfers
Do uitgaven van het Rijk bedroegen in
liet jaar vóór den oorlog ruim f 197 mil-
lioen. In 1918 waren ze gestegen tot f 313
millioen, in 1922 tot f 630 millioen en
voor 1924 zijn ze geraamd op bijna f 647
millioen.
~e inkomsten waren in 1913 ruim 205
millioen, in 1922 waren ze gestegen tot
millioen, terwijl voor 1924 een bedrag
yan bijna 549 millioen is geraamd.
len .ziet bet: de inkomsten zijn geste
gen, maar lang niet in dezelfde mate als
de uitgaven. Do begrooting sluit met een
schrikbarend tekort.
Deze cijfers doen het anti-rev. dagblad
„Do Nieuwe Leidsche Crt.' in een artikel
over „De plannen van Colijn" o. m. het
yolgende neerschrijven:
l We staan op een keerpunt,
i Als de tekorten niet worden ge
dekt, gaan we financieel naar den
kelder.
Dan moet de bankbiljetlenpers in
werking worden gesteld en kunnen
wo evenals de Duitschers probeeren,
wat we voor waardelooze papiertjes
kunnen koopen.
Artikel 40 blijft dan ongerept, da
salarissen blijven dezelfde of worden
verhoogd, maar de koopkracht van
het geld verdwijnt en aan het volks
leven wordt efcri niet te herstellen
schade toegebracht.
Wij moeten dus kiezen of deelen.
Harde maatregelen aanvaarden of
willens en wetens ons volk naar den
ondergang sturen.
Inderdaad, zoo is het.
En wij herhalen wat wij verleden
Woensdag schreven bij de z.g. Millioenen-
nofa, waarin de plannen van minister
Colijn werden hekend gemaakt:
Men mag de plannen van minister
Colijn niet gaan becritiseeren, alvorens
men zich er van doordrongen heeft," dat er
bezuinigd worden moet.
Nu willen wij niet zeggen, dat we zóó
maar do plannen van de regeering moeten
aanvaarden critiek op onderdeelen kan
gegrond zijn; oppositie tegfn den een of
auderen vorm van bezuiniging kan ge
rechtvaardigd wezen.
■.Maar men bedenke daarbij toch wel
zéér ernstig, dat er zonder offers
Diet bezuinigd worden kan? i
bo stemming van velen is momenteel
zoo: men wil dat de begrooting sluitend
tfordt, maar' niet ten koste van de sala-
i rissen, niet ten nadeel© van het onder-
wijs, n i e t door op de sociale wetten wat
beknibbelen, niet door het heffen van
belastingen Waardoor dan
ffe Het eenige punt waaromtrent weinig
wordt gehoord betreft de vereen-
'*gïng van den Staatsdienst. De ver-
J ^tuitende departementen zullen, ongeacht
j.0 .salarisverlagingen, ongeveer f50 mil-
men moeten bezuinigen. Op welke wijze
bekend, maar we kunnen ons
vertuigd houden, dat zoodra deze plan-
rrV ,na^er gepreciseerd worden, scherpe
Vu vr °°b bierop niet zal uitblijven, merkt
Ue 1 L. Crt." terecht op.
Men is Gr blijkbaar nog niet voldoende
overhiigd, dat bezuiniging niet
i. °Pgemerkt kan geschiedenl
BUITENLAND
6 bezetting van het Roergebied
DE HERSTELKWESTIE.
Het lijdelijk verzet.
e 1 a n g r i j k e besluiten in
1. r,lts,cbland aanstaande
0 atmosfeer te Berlijn is geheel ge-
spanning van komende be-
^3ke besluiten.
tan tt8"! *s €r een bahinetszitting gehou
°n zou dr. Stresemann de verte-
i van het bezette gebied ont
vangen, morgen ontmoet hij de minister
presidenten van de gezamenlijke vrijsta
ten, Woensdag is er zitting van den rijks-
dag.
Het spreekt vanzelf, dat deze conferen
ties zich met de liquidatie van het lijde
lijk verzet bezig zullen houden.
Het heeft er den schijn van, dat deze
liquidatie in elk geval plaats zal hebben,
niettegenstaande Poincaré niet den min
sten lust aan den dag legt, ook maar een
van do door Duilschland gestelde voor
waarden te aanvaarden
Moeilijke positie van
het R ij k s k a b i n e t.
De positie van het kabinet wordt uiterst
moeilijk geacht. Zoowel van uiterst links
als van uiterst rechts wordt Stresemann's
politiek aangevallen.
De Duitsch-nationalen willen van geen
opheffing van het verzet weten, daar zij
dit een volledige overgave aan de wille
keur der Fraoschen achten.
De Duitsch-nationaie partijleider dr.
Hergt heeft dan ook op het Zaterdag ge
houden partij-congres le Mecklenburg
gezegd, dat de partij hij het opgeven van
het lijdelijk verzet het kabinet-Strese-
rnann hot vertrouwen zal opzeggen.
In het communistische kamp verzet de
„Rote Fahne" zich tegen het beëindigen
van den strijd-in het Ruhrgebied. Im
mers, dit zou, volgens dit blad, een op
stand der arbeiders ten gevolge hebben,
indiSn de strijd beëindigd wordt voordat
de Franschen het Rijnland en. het Ruhr
gebied hebben verlaten en voordat de
uitgewezenen zijn teruggekeerd. Het blad
wijst er op, dat, in verhand daarmede, de
regeering dan ook reeds de rijksweer ge
reed houdt om in dat geval tegen de ar
beiders te ageeren.
Overigens bestaat in de partij van den
Rijkskanselier, de Duitsché Volkspartij*
nog geen eenstemmigheid over de Ruhr-
kwestie, voor een deel zelfs nog heel groot
bezwaar tegen de beëindiging van den
strijd. Dit vooral maakt de positie van
den Rijkskanselier zeer moeilijk, omdat
hij toch in zekeren zin als lasthebber van
zijn partij de functie van Rijkskanselier
bekleedt en dus wel degelijk met de hou
ding der Duitsche Volkspartij rekening
moet houden.
Baldwin en Poincaré.
Wie van de twee zal
toegeven?
Nog steeds verkeert men in twijfel in
hoever de ontmoeting tusschen Baldwin
en Poincaré te Parijs een nieuw tijdperk
inluidt op het gebied van de buitenland-
sche politiek en of de geruchten juist
zijn, dat Baldwin bereid is het Fransche
standpunt te aanvaarden.
Ofschoon men met mooie woorden heeft
vastgesteld, dat er geen conflict, geen
'meeningsverschil ten aanzien van het doel
tusschen de regeeringen bestaat, en men
heeft geconstateerd, dat Baldwin zeer
vriendelijk en hartelijk was, zijn nog'
weinig of geen positieve resultaten be
reikt.
Betreffende de kwestie van het lijdelijk
verzet handhaafde Baldwin zijn stand
punt, dat Engeland de staking ervan
Duitschland alleen kan aanraden, wan
neer Frankrijk concessies doet. inzake
zijn al te intransigente voorwaarden.
Maar hij voegde er aan toe, dat het
o ogenblik van staking van het lijdelijk
verzet schijnt te naderen zonder eenige
interventie; de hervatting van de Fransch
Engelsche besprekingen zal dan, als die
voorwaarde onnoodig geworden is, ge
makkelijker zijn.
Baldwin aanvaardde in beginsel het
denkbeeld van een nieuwe ontmoeting of
een conferentie, een ontmoeting, waarbij
de Belgische premier aanwezig zal zijn,
maar herinnerde er aan, dat hij in Oct.
door de imperiale conferentie bezet zal
zijn.
De gisting onder de bevolking.
In het Zuidelijk deel van het district
Mörs is er opnieuw geplunderd. De sta
kende mijnwerkers uit het kolenbekken
aan den linker Rijnoever trekken naar
de dorpen om van de hoeren met dreige
menten levensmiddelen zonder te betalen
af te persen. Om de plunderingen te be
letten heeft men in de dorpen, die daar
aan bloot slaan een burgerwacht gevormd
Te Essen hebben werkloozen, die niet al
hun verlangens ingewilligd kregen, ge
dreigd met een bestorming van het stad
huis. De politie kon de menigte echter in
bedwang houden.
Op de mijn Diergardt bij Duisburg is
do sovjet-vlag geheschen.
De sabotage te Essen.
Als sanctie voor het opbreken van dc
spoorlijn in de nabijheid van de Krupp-
fabrieken bij de Margarcthehöhe te Essen
heeft de commandant van de 67e Fran
sche infanterie-devisie de gedeeltelijke
Stopzetting van de tramlijnen van Essen
naar Mülkëim en, Oberhausen bevolen.
Zes personen in gijzeling genomen.
De Franschen arresteerden te Dussel-
dorf den president van de districtsrecht
bank Seholten, rechter Drabart, den offi
cier van justitie Wèimar, den douane-in
specteur Rost, politiecommissaris Emmiug
hausen en den politiebeambte Panzer.
Deze heeren werden op bevel van den com
mandeerenden generaal als gijzelaars in
hechtenis genomen, omdat door do Duit
sche politie blijkbaar willekeurig Duit
schers zijn gearresteerd, die in het be
zette gebied in dienst van de bezettings
autoriteiten waren. De gijzelaars zullen
in hechtenis blijven totdat bedoelde per
sonen zijn vrijgelaten
De afscheidingsbeweging.
Een bijeenkomst van vertrouwensman
nen der socialistische en
centrums part ij en en d er
vrije vakvereenigingen onderzocht do
.kwestie van het separatisme en besloot
tot een manifestatie tegen de afscheidings
beweging op 27 dezer en den R ij n-
landschen dag, door de partij der
separatisten tegen 30 September georga
niseerd, te verstoren. De vertrou
wensmannen der communistische partij
namen een soortgelijk besluit. De partij
der separatisten blijft een groote' activi
teit ontplooien.
DE VOLKENBOND.
De toelating van Duitschland tot een
eventueel ontwapenings- cn
garantiepact.
Ontstemming te Par ij s.
De aanneming door de ontwapenings
commissie van het voorstel Duitschland
toe te laten tot de onderleekening van een
eventueel garantiepact (ook izonder nog
lid van den Volkenbond te zijn) heeft te
Parijs een onaangenamen indruk ge
maakt. Hierdoor, oordeelt men, zou de
deur worden geopend -voor Duitschland
(om nu reeds in den Bond lo komen). De
Fransche gedelegeerden moesten zich
krachtiger verzetten tegen zulk een be
slissing. Zij zullen de instructie krijgen
om zonder eenige concessie er tegen te
strijden, wanneer de arbeid van deze com
missie rechtstreeks of indirect zoude wor
den besproken in de zitting van deze as-
semhlée. Frankrijk zal niet toelaten, dat
Duitschland zoolang de vredesverdragen
niet zullen "zijn nageleefd, in den Volken
hond komt, zelfs niet door de achterdeur
van aanvullende verdragen.
De Hedjas vraag! toelating tot den
Volkenbond.
Een" tegenzet va.»
Engeland?
Het koninkrijk van eten Hedjas, mede-
onderteekenaar van het verdrag van Ver
sailles, vraagt toelating tot den Volken
bond. Men ziet hierin een tegenzet van
Engeland, nu Ahessynië, dat een satel
liet van Frankrijk moet zijn, toegelaten
zal worden.
Duitschland.
Duuriedemsnstraties.
Zaterdagmiddag hadden le Hindenburg
grooto duurtedemonslraties plaats. Groote
arbeidersmenigten trokken door de stra
ten en drukten hun ontevredenheid uit
over do hooge prijzen, die, niettegenstaan
de de daling van den dollarkoers, niet
verlaagd werden.
Schupo-versterkingen konden nog de
orde bewaren.
Rusland.
De moordenaar der Tsarenfamilie.
Naar aanleiding van een bericht in de
„Lokal Anz.'\ dat de moordenaar der Tsa
renfamilie, Jakofsnef, zich in Berlijn op
houdt, heeft de regeering opdracht gege
ven Jakofsnef op to sporen en hem als
lastigen vreemdeling over de grens te zet
ten.
Omtrent Jakowleff, den moordenaar der
Russische keizerlijke familie, wordt nog
gemeld, dat de man zich sedert zes maan
den met goedvinden der regeering te Bel
lijn bevindt.
Jakowleff vertoeft in een kliniek, waar
hij onder medische behandeling is, wijl
liij hij de herinnering aan zijn daad aan
hallucinaties lijdt. Hij zou door het so
vjet-gezantschap to Berlijn van geld wor
den voorzien.
Italië.
Het Griekseh—ItaSiaansch conflict.
Een nieuw incident.
Zaterdag liad een incident plaats, dat
tot ernstige gevolgen had kunnen leiden
toen n.l. de Grieken den Ilaliaanschen
gezant toestemming weigerden om een de
tachement carabinieri Griekseh grondge
bied binnen te zenden, ten einde den koe
riersdienst tusschen Janina en Italië weer
op te nemen.
Dank zij de tusschenkomst van den
Japanschen vertegenwoordiger, werd een
overeenstemming bereikt.
De bezetting van Korfoc.
Eenige Engelsche bladen hebben een
telegram gepubliceerd uit Athene, vol
gens hetwelk de Italianen opnieuw troe
pen hebben ontscheept. Het gaat hier om
een ontscheping van troepen zonder het
minste belang, om gezondheids- of dienst
redenen. De ontruiming zal niet plaats
hebben voor den vastges telden datum van
27 dezer.
Zwitserland.
Een congres van onderdrukte naties.
Het plan bestaat om te Genève een
conferentie van onderdrukte volken te
houden. Dit congres zal bestaan uit
Oekrajiners, "Wit-Russen, Lithauers, Duit
schers en Joden, en het zal trachten in
vloed op de Volkenhond-vergadering te
krijgen. Voorzitter zal zijn Petroesjewitsj
vroeger Oekrajiensch minister.
üggifenl. Berichten
Mijnramp in Polen.
Minstens 50 dooden.
Een mijjngasontploffing vond Zaterdag
plaats in de mijn „Reden" nabij'Sos-
nowico. De lijken van een vijftigtal mijn
werkers zijn reeds boven gebracht,, ter
wijl 't aantal gewonden nog niet bekend is
staat.
Het einde van een bandiet.
Een berucht Opper-Silezisch bandiet
Stolloz, die met zijn bende het land sinds
geruimen tijd onveilig maakte, werd door
de politie van Kattowitz en Mislowitz te
Pless ontdekt., waar hij hij een bekend
smokkelaar een schuilplaats had gevonden
Stolloz verdedigde zich hardnekkig tegen
de agenten en wierp zelfs een paar hand
granaten. Ten slotte werd hij echter dood
geschoten, nadat hij een agent zwaar had
gewond. Zijn twee medeplichtigen konden
ontkomen.
Een meisje ontvoerd.
De 14-jarige dochter van mevrouw Alice
Czernyak, de gescheiden echtgenoote van
den oud-staatssecretaris van Hongarije,
Laehne, is in een vliegtuig uit Weenen
naar München ontvoerd. Men vermoedt,
dat de moeder de daderes is.
Deze is sindsdien van Rotterdam naar
Amerika afgereisd.
Van de dochter ontbreekt ieder spoor,
Men meent, dat deze in Holland of in
Duitschland verborgen wordt gehouden.
Een brutale berooving te Marseille.
Te. Marseille is met buitengewone bru-
talteit op klaarlichten dag diefstal ge
pleegd van 142.000 frs. Twee trambeamb-
teu, met 142.000 frs. bij zich ter "uitbetaling
aan het personeel van een der tramdepets
hadden plaats genomen op het -achterbal-
con van een tram. In een der drukke stra
ten vielen plotseling twee personen, die
hen ongetwijfeld gevolgd waren, hen aan,
sloegen hen neer, maakten zich meester
van de geldzak en verdwenen, voordat nog
de passagiers begrepen wat er gaande was
Een der aangevallenen is hoogst ernstig-
gewond.
De beide aanvallers waren uit een auto
op de treeplank van de tram gesprongen.
Zij zijn spoorloos verdwenen.
Vreeselijk drama te Nijvel,
De Belgische bladen melden:
Een verschrikkelijk drame heeft Donder
dag het rustige stadje Nijvel in opschud
ding gebracht.
Zekere Fenand Coulon, woonde met zijn
vrouw, zijn kindje en zijn schoonmoeder
samen. i
Het was een voorbeeldig gezin.
Donderdagmorgen zag de schoonmoeder
hare kinderen niet naar beneden komen
en ging zien wat er scheelde. Op de slaap
kamer zag zij een afschuwelijk tooneel:
op het bed lag het lijk van de jonge vrouw
iu de wieg het lijk van het kindje: beiden
met doorschoten hoofd.
Van den man geen spoor, doch iets later
vernam men, dat zijn vermorzeld lijk op
de spoorbaan was gevonden.
Men vermoedt, dat hij plotseling krank
zinnig is geworden en dat hij zijn vrouw en
zijn kind in hunnen slaap heeft gedood.
Vervolgens moet hij zich door eenen trein
hebben laten vermorzelen.
De priestervervolging in Rusland.
Uit Moskou wordt gemeld, dat de Sov-
jetregeering in het district Archangel 400
priesters heeft verbannen en 250 andere
•heeft gearresteerd, beschuldigd van een
complot tegen de regeering.
Gevallen van slaapziekte in Frankrijk.
To Soupir, bij Soissons, zijn gevallen
van slaapziekte geconstateerd. Drastische
maatregelen worden genomen om de uit
breiding der ziekte toeren te gaan. Vol-
HET VOORNAAMSTE NBEUWS.
BUITENLAND.
De a.s. week beslissend voor Duitsch-
land's politiek omtrent het lijdelijk verzet.
Mijnramp in Polen. (Buitenlandsche
Berichten).
Ongelukken bij den Gordon—Bennett-
wedstrijd. Drie dooden, één gewonde.
(Luchtvaart).
BINNENLAND.
Auto-ongeluk bij Antwerpen. 2 Hollan
ders gedood, 3 gewond. (Gemengde Be-i
richten).
De industrieelen te Zaandijk weigeren
hun aanslag in de zakelijke bedrijfsbe
lasting te voldoen.
De gemeenteraad van Zaandam overt
de wethcuders-salarieering.
Het Kamerlid Van Rijzewijk over hst
rapport-Barge.
LEIDEN.
Een vijf en twintig jarig priesterfeest.
Leiden I wint den „Leidsche-Courant"-
beker. (Sport).
gens de Fransche bladen zijn er tot giste
ren een vrouw eu 'drie mannen overleden.
Het. ontstaan er van is niet bekend, maar
het is gelukt, alle lijders te iscleercn.
Het Regeeringsjubüoum van de Koningin
De geschenken te
bezichtigen.
De geschenken, die de Koningin heeft
ontvangen ter gelegenheid van Haar re-
geeringsjubileum, zullen voor ieder ten
Paleize Noordeinde Den Haag te bezichti
gen zijn van heden tot en met Zaterdag
a.s. en wel dagelijks van 10 tot 12 en van
2 tot 5 uur.
De Koninklijke Famiiïe.
De Koningin, de Prins en de Prinses
zijn Zaterdagmiddag per- gewonen staats
spoortrein van 1 u. 18 min., waarin zich
do Koninklijke salonrijtuigen bevonden,
uit den Haag naar Het Loo vertrokken.
De burgemeester van Den Haag, mr.
J. A. N. Patijn, deed de Koningin uit
geleide.
Onder eenige krachtige hoera's van zeer
vele belangstellenden op het perron zette
te trein zich in beweging.
De Koningin-Moeder gaat morgen voor
drie weken naar Valkenburg. Het vertrek
is bepaald op 8 u 51 's ochtends van het
station Hollandsche spoor in Den Haag
Harer Majesteit's gevolg bestaat uit jonk-
vrouwe H. van de Poll en kamerheer jhr
A. van Test.
De betooging tegen de Vlootwet.
Gisteren heeft de S. D. A. P. te Amster
dam haar lang aangekondigde groote de
monstratie gehouden voor bedrijfsorgani
satie en medezeggenschap, voor do hand
having en verdere doorvoering van den
achturendag en tegen het militairisme.
Dkt was het officieele doel van de mee
ting. Maar om bij het publiek, dat veel
van oppositie houdt in tastbaren vorm,
meer aanhang te krijgen, was de demon
stratie aangekondigd als: Tegen de
Vlootwet".
Wat de deelname betreft is de dag voor
de S. D. A. P. een succes geweest, buiten
gewoon groot.
„De Courant" schrijft 'betreffende de
deelname:
„Uit alle provinciën waren de betoogers
met roode rozen in het knoopsgat of op de
blouses gekomen, banieren voerden ze
mede, muziekkorpsen vergezelden hen. On
geveer 1500 deputaties van noord en zuid,
oost en west, trokken op naar de hoofd
stad, 'bijkans 40 extra treinen waren voor
dit vervoer ingelegd en tusschen elven en'
eenen togen lange stoeten met ontplooide
banieren en spelende muziekkorpsen ia
onafzienbare rijen van de stations naar
het IJsclubterrein.
Tot half elf had de krachtige regen in
stroomen zonder ophouden gevallen en
voor den weerstoestand werd het ergste
gevreesd. Maar ziet: tegen elven kwam de
zon door en het weer heeft zich verder, op
een flinke bui om 4 uur na, den geheelen
dag goedgeliouden.
De 1500 deputaties vertegenwoordigdéiï
de onderscheidene afdeelingen van de S.
D. rA. P. en die van de bij het N. V. V. aan'
gesloten vakvereenigingen. Naar de pro
vincies en steden waren zo in 17 groepen'
verdeeld. Rotterdam en Amsterdam kwa
men het krachtigst voor den dag. Doch
geen enkele uithoek van het land ontbrak.
Om 12 uur was het IJsclub-terrein
compacte mensohenmassa, men moest den'
drassigen bodem maar voor lief nemen na
