I4s Jaargang, MAANDAG 1? SEPTEMBER 1923 No, 4259 S)e Êcicboke ©oib^a/nt QeABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Pianco per post I 2.95 per kwartaal, get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- brijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen t. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. Dit numnseE* bestaat uit DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advsrientiën 30 cant per rogel'i Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine adverienfilën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. 'Geen groepen-verdeeling. Een commissie, gevormd door de R.-K. Volkspartij, afd. Utrecht, heeft een rap port uitgebracht over het rapport-Barge. Wij hebben dus nu het eerste rapport hèt rapport. Die commissie erkent dan iu haar rap veel goeds in hèt rapport, maar zij er toch een wijziging in gebracht zien zeer principieelen aard en het al niet aanbrengen daarvan is voor haar Jen beginsel-kwestie. De organische bouw der kiesvereni gingen' steune volgens haar op 3 denk- richtingen (groepen): a, Democraten (Vooruitstrevenden) b. Conservatieven (Behoudensgezinden). e, Agrariërs (Landbouwers). Do commissie heeft gemeend, met bet van drie denk-richtingen te kunnen volstaan. Zij wil daardoor echter biet to kennen geven dat zij het bestaan of pnfslaan van meerdere denk-richtingen Uitgesloten acht. Dus kort en duidelijk men is bevreesd voor een uiteenspringen Katholieke partij in verschillende „Beter de feitelijk bestaande verschil len Ie erkennen dan struisvogelpolitiek te ipelen" zal men ons tegenwerpen, als rij voor die versnippering en verscheu ring-onzer eenheid willen waarschuwen. [Maar, wij erkennen niet, dat de feite- jk beslaande verschillen noodzakelijker- rijs den grondslag zullen moeten vormen oor verschillende groepen. Wij erkennen niks niet al geven wij natuurlijk oe, .dat er in de Katholieke partij ver- chillend over politieke en sociale vraag- tnkken wordt gedacht dat de een meer jn aandacht hoeft geschonken op behoud an liet bestaande terwijl de ander meer aar iets nieuws, iets anders, z. i. iéts eters zijn krachten richt, dat le een iikundig van en vandaar min of meer averschillig is voor de landbouwbelangen, erwijl een ander daarin als 't ware op- aat, dat enz. enz. Dezo feitelijk bestaande verschillen nnnen, en moeten daarom o. i., in le céne en onverdeelde partij 'ier eenheid, als zij in „denkrichtingen" 'groepen is onderverdeeld, op het terrein ff practische politiek voor 90 pCt. zal ijn verdwenen tot uiting worden ge backt. Daarop is het streven van het apport-Barge gericht, welk streven al erschilt men zeer in de waardeering der aarbij gebezigde middelen gelukkig tlgem.eon wordt erkend als nuttig eu podzakelijk. Maar bovendien al zou men meenen, al tot liet vormen van „denkrichtingen" groepen in de Katholieke partij mag n moet worden overgegaan zou niks iu de practijk o.i. onoverkomenlijke «waren met zich brengen! Iemand, die -1 voelt voor de landbouwbelangen, maar «democratisch" is, bij welke groep -I hij zich aansluiten? En hij, die veel opzichten het bestaande wil ge legd zien, zóó, dat hij „vooruitstrevend" 'gkeeten, maar toch ook in verschillen- opziehten (in tegenstelling met war ty vuriger democraten") het bestaan- w'l behouden, wil „conserveeren" 'doe most dezo verstandige man zich enden? baton wij toch ons Katholieke volk niet ^yiivén naar een veel grootere ver- ®dueid in willen en streven dan er fei- J bestaat. J t tegendeel moest juist pen nagestreefd! .BWTEHLftlliy bezetting van liet Roergebied BE KWESTIE VAN HERSTEL VOOR DEN VOLKENBOND? Genève schijnt men. van plan om op of andere manier de kwestie van rs, °°k in den Volkenbondsraad ter roke te brengen. "■gen inmenging van den Volkenbond i- ',rGC'° onderhandclingen. tusschen nivrijk en Duilschland over do liqui- m! l ^u-u'"aauoClegenheid zou de i. 0 delegatie zich ongetwijfeld ver- Maar bet schijnt, dat Frankrijk .ei' bezwaar tegen zou hebben, n-ntl m t0 V01'Sadering zou worden be- u> of do Volkenbond in samenwer- Ivn»? Commissie van Herstel do lnff van oen cvenlueele overeen- op eenigorlci wijze ter hand zou Bschpn n^nei1» verondersteld, dat ieerst 1 i'rank rijk en Duitschland zelf ^andehngen tot een definitieve j mst hebben geleid. T0'sc^c beweging in Rijnland, to Riini j ccn Svootc bijeenkomst llutift crs Plaats gehad, welke een DB2en aannaai, waarin wordt aange- de R j oumi(ldellijke afkondiging mand-republiek en wordt gc- eischt, dat in samenwerking met de ge allieerde autoriteiten het Duitsche be stuur uit het land wordt gezet en de ge allieerden voorloopig het bestuur in han den zullen nemen, totdat Rijnland zelf daarin kan voorzien Een Duitsch smokkelviiegtuig te Knocke geland. 5000 milliard mark aan boord. Een Duitsche vliegmachine die post stukken vervoerde tusschen Duitschland en Engeland moest een landing maken in de buurt vau Knocke aan de Belgische kust, tengevolge van motordefect. Volgens de „Nation Beige" zouden drie collis van do lading in werkelijkheid 5500 milliard mark bevatten, welke men vermoedt, dat bestemd waren om het lijdelijk verzet in de Ruhr te ondersteu nen. Do drie Duilschers, die de bemanning van het vliegtuig uitmaakten, betuigden hun onschuld door te bevestigen, dat deze collis dagbladen bevatten. De marken zouden zijn in beslag geno men en een onderzoek zou zijn ingesteld. Nieuwe rede van Poincaré. In een rede te Dun-sur-Meuse herinner de Poincaré er aan, dat de geallieerden beloofden en Duitschland zelf verklaarde, dat do oorlogsmisdaden zouden worden gestraft en, de schade betaald zou worden Thans ontkennen do Duilschers zulks en wij tnoeten hen er aan herinneren, om dat wij het zwaarst getroffen zijn. Zij,die ons dit verwijten, vergelen dat Duitsch land trachtte Frankrijk te ruïneeren en zich daarna aan zijn verplichtingen te onttrekken. Wij verlangen alleen maar uitvoering van het verdrag van Versail les zonder hetwelk wij geen enkele ze kerheid bezitten en dit verdrag, door Duitschland erkend, draagt de zorg voor de schadeloosstelling en het bepalen van do Duitsche schuld en het regelen dier betaling uitsluitend op aan do commis sie van Herstel. Opheffing van die commissie zou in te genstrijd zijn met do verbintenissen te genover Frankrijk. Wij zullen ons er niet aan storen, wij hebben panden vast en wij zullen die vasthouden tot wij voldoe ning hebben. Stakingen en onlusten in het bezette gebied. In het Ruhrgebied hebben op enkele mijnen wilde stakingen plaats. De arbei ders van verschillende mijnen in het ko- lengebied aan den linkeroever van den Rijn zijn in staking gegaan. In het dis trict Gelsenkirchen hebben de arbeiders der mijnen „Konsoldation" en „Dahl- busch" wegens een loonconflict het werk neergelegd. Uit Beuthen wordt verder gemeld: Ook de mijnen Fiedlersgliick en Preus- sen hebben zich hierbij aangesloten, en zijn mede in staking gegaan. Hoewel in de bijeenkomsten van arbeiders de lei ders tot bezonnenheid aanmaanden, en het houden van een demonstralie afrieden stelden de arbeiders toch een stoet samen en trokken naar de Moltkeplatz om daar door afgevaardigden den burgemeester hun wenschen voor le leggen. Daar ver gaderingen in de open lucht verboden zijn trachtte de politie de menigte uit elkan der te doen gaan.- Uit liet midden der de monstranten vielen eenige schoten, die de politie aanleiding gavén in de lucht te vuren. Hierbij werd een vrouw dooi- een schot in den buik gewond; zij is aan de gevolgen hiervan overleden. Naar van toonaangevende zijde wordt medegedeeld is door verschillende arrestaties het be wijs geleverd, dat do linksradicale ele menten uit den economischen nood poli tieke munt slaan. Ook Zaterdag heeft hot or in Beuthen hevig gespannen. Toen de markt ongeveer ten einde was, trok een groep, meest jongemannen, naar het marktterrein en trachtten de kramen (o bestormen. Zij moesten zich echter terugtrekken, daar de „Scliupo" krachtig ingreep. Toch slaagden zij er in, een banketbakkerij binnen te dringen en gedeeltelijk te plunderen. Het gemeentebestuur heeft oen tap- verbod uitgevaardigd. De sclienklokalcn mogen in het geheel niet open zijn, ter wijl de grootere restaurants slechts tot des 'avonds tien uur geopend mogen zijn In totaal worden drie dooden, drie zwaar gewonden en zestien licht gewon den gemeld. Do arbeiders van do navolgende mijnen in het Beuthen-dislrict riepen tot staking op: „Hohenzolicrn", „Johanne", en „Kar sten". Het is echter den vertegenwoordi ger van den mijnarbeidershond gelukt cr voor te zorgen, dat de nachtploeg nog in de mijnen is afgedaald. Zondagmorgen echter kwamen do arbeiders niet cp en het is le verwachten, dat ook de namid- dagploeg niet op het werk zal verschijnen M ij n o n g o 1 u k. Op verschillende door de Fransche in genieurs-commissie in bedrijf genomen Duitsche mijnen bij Raudel hebben op 11 en 12 September ernstige ongevallen plaats gehad, waarhij twee-en-vijftig ar beiders, waarvan veertig bij oen ontplof fing, om het leven zijn .gekomen. De bladen voegen aan dit bericht toe, dat dezo ongelukken het gevolg zijn van de ongeschiktheid der Franschen. Fransche manoeuvres. 1 De plannen tot het houden van Fran sche legermanoeuvres in de buurt van Gebelsberg, Volmarstein en Blankenstein, worden blijkbaar doorgezet, (niettegen staande de procesten. Alle landbouwers in deze buurt hebben bevel gekregen er voor te zorgen, dat hun velden vóór 27 dezer geheel afgeoogst zijn. In verband met do legeroefeningen is de school te Sprockhoeveln in een ves ting veranderd. Het gebouw is met prik keidraad omgeven en - cr zijn tal van standplaatsen voor machine-geweren en ander geschut in of bij het schoolgebouw aangelegd. Treinbotsing. Bij Duisburg zijn twee goederentreinen cp elkaar geloopen. Een Belgisch soldaat werd gedood. Engeland. Ontevredenheid over Baldwin. Scherpo critiek te wachten. De ontevredenheid der Engelsche ;<pu- plieke opinie over den legenwoordigen gang van zaken stijgt hoe langer hoe meer. Zelfs bladen als de „Daily Tel.", ciio op de hand der regeering zijn, be treuren het uitlandig zijn van den premier iu rif» fogpriwfWYrtlipa-— rgnpMUW oMfltttiF" digheden, en in vele kringen zou men niet verbaasd staan, eis binnen korten tijd nieuwe verkiezingen aan de orde kwa men. Zoowel de arbeiderspartij als de Lloyd George-groep doen alles om de pu- blieko meening tegen de regeering te stem men, voornamelijk wegens hetgeen zij nalaat, namelijk het geven van een vaste leiding aan de zaken. Men verwacht, als hel parlement na het recès bijeenkomt, heftige critiek van de zijde der twee ge noemde groepen. Do „Daily Tel." laat doorschemeren, dat Baldwin ontevreden is over de hou ding van zijn collega's in Engeland, ter wijl do „Outlouk" vreest voor een binnen- landsche politieke crisis, tenzij Baldwin direct en met kracht optreedt. Algemeen betreurt men het, dat het Baldwin schijnt to mankeeren aan de „visie", die noodig is voor den leider van een land als Enge land in de tegenwoordige omstandigheden Spanje; DE MILITAIRE STAATSGREEP. Miltiare dictatuur ingesteld. Primo de Rivera tot president benoemd. Kapitein-generaal Primo de Rivera leg de onder de gewone formaliteiten den eed af als leider van de nieuwe regee ring, in handen van den afgetreden mi nister Lopez Munoz. fta afloop van de plechtigheid verklaarde Primo de Rive ra, dat de koning het decreet had onder teekend waarbij tot leden van het direc toire worden benoemd 8 generaals, die de .verschillende militaire districten vertegen woordigen, benevens een schout-bij nacht voor do marine. Bij een ander de creet is Silvela, de hoogo commissaris in Marokko, vervangen door generaalLouis Aizpuru. Do ministerposten afgeschaft. Het decreet, waarbij generaal Primo de Rivera benoemd wordt tot president van het militaire directoire, zegt verder, dat alle minïsteriecle portefeuilles als mede de post van voorzitter van den mi nisterraad worden afgeschaft. Het onder- staatssecretariaat van Oorlog wordt ge handhaafd. Alle minis ter ieelo departemen ten zullen geleid worden door functiona rissen, dio speciale -geschiktheid bezitten voor do afdoening der loopende zaken, terwijl de belangrijke aangelegenheden vallen onder de bevoegdheid van. den pre sident van het directoire en daarna door do koning moot worden goedgekeurd. Het land in staat van beleg. Kapitein-generaal Primo do .Rivera heeft aan allé commandanten der Spaan- scho districten geseind, dat hij belast is met do samenstelling van een nieuwe rc- gccring. Hij zegt verder, dat de staat vau beleg alom moet worden afgekondigd en eindigt met to zeggen, dal bij cr zich van bewir.t is, alle arbeiders alsmede alle elementen van hst lèg:r aai:, zi'n zijde te hebben en als hun vertegenwoordiger op te treden. Zijn manifest besluit met de woorden: „Leve Spanje! Leve de Ko ning!" De toestand. To Madrid is het volkomen rustig. De werkstaking te Bilbao is geëindigd. Na de beëediging van Primo de Rivera had hij een onderhoud met persvertegen woordigers en stelde daarna te zijnen huize een aantal decreten op. Alle civiele gouverneurs werden afge zet en het land verdeeld in acht militaire districten, onder bestuur van drie gene raals, ieder een wapen van het Spaansche leger vertegenwoordigende, namelijk de infanterie, cavalerie en do artillerie. Het directoraat, dat als regeering optreedt, is samengesteld uit zeven generaals, met De Rivera aan het hoofd. De oudste amb tenaar van ieder regeeringsdepartement, uitgezonderd dat van Oorlog, werd aan gesteld voor het tijdelijk beheer van de verschillende ministeries. Buiten!. Berichten De aardbeving in Japan. Nieuwe aardschokkon. Er wordt verwacht, dat een buitenge wone zitting van het parlement zal wor den gehouden ia October a.s. teneinde de fondsen to voteeren welke noodig zijn voor den wederopbouw der hoofdstad. De mi nister van marine schat het verlies van de zeehavens tengevolge van de aardbeving op een bedrag van 50 millioen yen. Nagoja is aangewezen als voornaamste noordelijke haven van Japan tot Tokio en Jokohama zullen zijn herbouwd. Gedurende de laatste 24 uren haddon hevige aardschokken plaats, waardoor ver- Tschetrrene ^éSCTraütglie - gebouw»*! met-den grond gelijk zijn gemaakt. Ernstige ontploffing in een Belgische fabriek. Drie dooden, vier zwaargewonden. Vrijdagavond heeft een ontzettende ont ploffing plaats gehad in een fabriek van de firma Bilcedda Alessi bij Quévi. Vier arbeiders werden doodelijk gewond. Een vrouw uit Trelon en twee Poolsche arbei ders werden door den slag gedood. Een nieuwe auto-ramp in Frankrijk. Twee dooden en vier gewonden Zaterdagmiddag is een toeristen-auto uit Tours, waarin een tiental personen was gezeten, op den col de S'fc. Beron bij La Chartreuse omgeslagen en van een hoogte van duizend meter naar beneden gestort. Twee personen werden gedood en vier ge wond. Treinongeluk in Frankrijk. Tusschen Pouzanges én Saint-Mesnim-le- Vieux is een sneltrein ontspoord. Onder de puinen van één der gederaillerde wagens werden drie lijken te voorschijn gehaald. Drie en twintig personen werden gewond, waarvan enkele ernstig. Bank-vsrduistering. Naar een Wolff-telegram uit Hamburg meldt, heeft een employé van een der bank instellingen aldaar zich rentebewijzen, c'héqucs en banknoten toegeëigend tot een totaal bedrag van 350 milliard. Het gaat hoofdzakelijk om rentebewijzen van Chineesche, Argentijnsche en Ameri- kaansche stukken. BiMMEWLftgiD REGEERINGS JUBILEUM VAN H. M. OE KONINGIN. Hulde van de Nederlandsche weermacht. Hedenmiddag omstreeks 1 uur ving liet défilé aan van de land- en zeemacht ter huldiging van H. M. de Koningin, ter ge legenheid van Haar 25-jarig jubileum. H. M., vergezeld van den Prins en de Prinses, kwam met den trein van 11.56 u. uit Den Haag te Amersfoort aan. Nadat op het station de verwelkoming van de Kon. familie door den burgemees ter had plaats gehad, namen de Vorste lijke personen plaats iil de gereedstaande auto, vanwaar gereden werd over Oud- Leusden naar de Leusdenscho heide. H. M. volgde vervolgens, gezeten in een galarijtiug a la Deaumont bespannen, het défilé en de oefeningen, die om ongeveer 1 uur aanvingen. In het gevolg van H. M. bevonden zich het geheele Militaire Huis der Koningin te paard, de Indische Vor sten va it Solo en Djokjakarta en de sul tan van Bocloengan. In de lucht bewoog zich een 50-tal mi litaire vliegtuigen onder leiding van den commandant der luchtvaart-afdecling van het vliegkamp Soeslerberg. Voorop vloog een escadrille van jacht vliegtuigen in sierlijke bewegingen. Snel HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De militaire dictatuur in Spanje inge steld. De ministerposten En Spanje afgeschaft De kwestie van herstel voor den Volken bond? Een Duitsch smokkelvliegtuig in Belgï gsland. Onrust onder de mijnwerkers in het_ Ruhrgebied. Engelsche ontevredenheid over Baldwin BINNENLAND. Hulde aan de Koningin door de Ned. Do liturgische dag in het Bisdom Haar lem (Kerknieuws). Een groote brand te Rotterdam. Spoorwegramp bij Venlo. LEIDEN. Dc overdracht van het rectoraat. schoten de vliegtuigen door het lucht ruim. Aan de oefeningen op do Leusdensche heide werd deelgenomen door de 7de en 8sto infanlerie-brigade, het 1ste en 5de regiment veld-artillerie en een gevormde lichte brigade. Deze troepen en het regiment genie troepen en een detachement vesting-artil lerie namen ook aan dit défilé deel. Deputaties van alle legeronderdelen waren bij dezo huldebetooging aanwezig. Zog zagen wij voorbij trekker, de grena diers en jagers, Ireinafdeeïingen van de artilleriebrigades, de Koninklijke maré chaussee en de militaire politie, de Kon. Militaire Academie en oen groot aantal andere militaire scholen, den Militairen Geneeskundigen Dienst, den Vrijwilligen Landstorm, ezn. enz. Des morgens voor do aankomst van de Koningin had reeds een manoeuvre plaat; gevonden, na afloop waarvan de troepen zich verzamelden nabij het vliegkamp Soesterberg. Het geheel stond onder lei ding van den commandant van het veld leger, luitenant-generaal Muller Massis. Het geheele défilé-was om ongeveer half drie afgeloopen. H. M. vertrok vervolgens per auto naar het station te Utrecht, vanwaar later op den dag de terugreis naar Den Haag werd aanvaard. Tegen hat cadeaux-sysfser.-.. In de Maandag 10 Sept. j.l. te Utrecht gehouden verga-dering van het Hoofdbe stuur van den Nat. Hanzeboud van Sigarenwinkeliers werd na geanimeerde discussies met algemeene stemmen onder staande motie aangenomen: „Het Hoofdbestuur van den Natio- nalen Hanzebond van Sigarenwinke liers, in vergadering bijeen op 10 Sept. 1923 te Utrecht, gehoord de besprekingen inzake liet thans heerschende cadeaux-syetcem. bij den verkoop van sigaren en sigaretten, waardoor zelfs voetballen, automobie len en buitenlandsche reizen in uitzicht worden gesteld, geeft als zijne meening te kennen, dat dit systeem voor een reëelen han del ten zeerste afkeurenswaardig is, fabrikanten, winkeliers en koopers, slechts gebaat zijn indien de artikelen tot den laagst mogelijken prijs worden verkocht, besluit deze motie te publieceren en gaat over tot dc order van den dag". KERKNIEUWS Liturgischs Vereeniginfl in het Sis-Jen Haarlem. Liturgische dag op 17 Sept. a.s. Do Liturgischo Verceniging in het Bis dom Haarlem zal dit jaar haar Liturgi- schen dag houden op Donderdag 27 Sep tember in het Groot-Seminarie te War mond. Van hot af le werken programma kun* nen wij het volgende mededeelen: Des morgens te half elf uur de plechtige Hoogmis, waarbij de predikatie zal wor den gehouden door den Zeereerw. Heer M. W. Wijtenburg, oud-professor van het Seminarie en pastoor van 0. L. Vrouw van Lourdes te Rotterdam, terwijl do gezan gen der H. klis worden uitgevoerd door de Schola Cantorum en het Koor der Eer waarde Hoeren seminaristen. Des middags te half twee wordt de al- gemceno vergadering gehouden, waar als spreker zal optreden, de Zeereerw. Pater I.. Vermist O.P., met een lezing met licht-» beelden over „Het Alta.Q-r"-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1