plu 4e Jaargang) DÖ^DERDA© 13 SEPTEMBER 1923 No. 4256 Ji op eABONNEMENTSPR!JSbedraagtb!j vooruitbetaling ïardn oor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal. onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, 'anco per post I 2.95 per kwartaal. ïet Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné'a ver- Wast ■iiebaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- (betaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd mdnzsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en FessMagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEiDEN TEL. INT, 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverieniiën 30 cent per regelt Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advortentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop fió.50. nummer bestaat ust tw?ea aden. ;kk Plat 5 De Vlootwet, tfij kunnen over de Vlootwet verschil- ,d denken. Vele verstandige menschen zuilen ver- ,n geen beslist oordeel erover te heb- J hoewel Jan Alleman van de straat vijf minuten tijd noodig heeft om zulk een zaak te kunnen spreken met beslistheid van een in de studie ver fde politicus of vakkundige, [aar nogmaals: wij kunnen verschil- BOOe d denken over do Vlootwet. En er de l rdt ook in de Katholieke party ver- illend over gedacht. Maar ook zij, die niet toet die wet eens zijn, moeten er- t de regeering voor ©en zeer dlijke keuze staat, een zeer moeilijk gstuk heeft op te lossen, dat eigenlijk internationale heteekenis is. HEHI )e S. D. A. P. grijpt niettemin deze ge- :e Hf mheid gaarne aan, om de regeering in felst mogelijken vorm te verwijten om de goedgeloovige massa wat wijs maken. Voor deze laatste bewering !en wij een bewijs in een vlugschrift S. D. A. P. en N. V. V., wat o.m. tot •brift draagt: „Zal Nederland meedoen SLAC den nieuwen oorlog?" en waarin met letters deze vraag staat te lezen: vActen wij, in één woord, ons gereed :rn, om deel te nemen aan den nieu- oorlog, die dreigt uit te breken in het re Oosten?" nuchtere antwoord luidt daarop mrlijk, „in één woord": Neenl agva egeering denkt daar niet over bij haar iet Re Dlwet' evenmin alsde S. D. A. P., m zij in den oorlogstijd vóór een ge- iliseerd Nederlandsch leger was II vraag is dan ook al haast even als wamieer we iemand, dio zich een knuppel wapent bij 't begaan van eenzamen, gevaarlijken weg, zou ist i*'11 kij zoo graag wil gaan vech- en kan over waardeering van de jitwet verschillen, maar men buite niet uit voor politieke winst door del van b e d r i e g e 1 ij k e voor* e 11 i n g o nJ i WO BUITENLAND bezetting van het Roergebied DE REDE VAN STRESEMANN. De nieuwe Duitsche voorstellen, rijkskanselier heeft gisterenavond le pers een redevoering gehouden, UUIlftk hij o.m. het volgende zeide: lenbaarhcid is beter dan illusie en alve zal ik vrijuit spreken. J..U lolang het huitenlandsch politieke """"'Pet niet is opgelost, kan de finan- 1 kwestie niet in orde worden ge it, do depreciatie der mark niet den tegengegaan, een economische ering niet worden tot stand gebracht peering heeft zich van de eerste da- harer ambtsaanvaarding de oplossing het Ruhrconflict tot taak gesteld, kan niet geschieden alleen door de jgjj j ketting van het lijdelijk verzet. Door -■sa-politiek is deze kwestie niet te re- Het doel van het lijdelijk verzet leclits zijn het Rijksgebied te be en, maar het tegenwoordige contact frankrijk toont tevens de bestaande [lijkheden aan. Voor Duitschland is Iwestio der souvereiniteit over het land en het herstel der vrijheid van gebied van het hoogste belang 'et i3 bereid daarvoor rcëele waar- !n te geven. e Fransche minister-president heeft Ai '83 verklaard, dat hij aan de posi- zekerheid, die Frankrijk in handen de voorkeur gaf boven theoretische F|| en hij was niet voornemens pan- 1*1 'egen algemeeno waarborgen in te He waarborgen, die Duitschland 5 lui v°orSesteld, hehooren volgens hem SI01 0hypotheken, welke het verdrag van m i%l ^en SeaHieerden op het geza- 61 'Js bezit van het Duitsche Rijk en 2 eQ verleent. Deze opvatting van ilh t ra''schen minister-president berust '1 a"uis.V°lgGns het verdrag van Ver ls Duitschland voor het nakomen verplichtingen alleen aansprakelijk "J vermogen des Rijks en der landen :s> '"■muf- ij iC- .V00rS6steM, betreft echter tl,: lijk© opvordering Van I het Ra?. vol-? i 1 Gn_"Haat derhalve öp dit f iiiei 6r Het verdrag van Versail- „u!)(®#*rTeile€lls Gen realiseerbaar pand, 53 R®!-van Het verdrag van Versail- f'jkd C .-oogenHHk echter, nieï. Naast sppj ipi Czi' moet_ ook het privaatbezit ;Q"C< leep-0 Vau Het Rijk als pand wor- 011 wel tot een bepaald per- OR nF.B Vi5 d. E'Ullf contage. Dit bezit zou als reëelo waarde jp. een „Treuhandgesellschaft" kunnen worden ingebracht, in welker directie de schadevergoedings-schuldeisckers zitting zouden kunnen nemen. De rente uit de hy potheken zou aan de Treuhandgesell schaft komen. Deze zou in staat zijn door de uitgifte van obligaties een leening op te nemen. Daardoor zou de mogelijkheid ont staan ook Frankrijk onmiddellijk in het bezit van een groote som te stellen. Even zoo zou de rentebetaling binnen redelijken tijd vlottend kunnen worden gemaakt. Een dergelijke oplossing zou geen alge- moene waarborg en geen theoretisch recht zijn, doch een concreet feit, vrij van elke dubbelzinnigheid. Zij zou Frankrijk in het bezit van betaalmiddelen stellen, waar door aan zijn eischen voor de ontruimng van het Ruhrgebied zou zijn voldaan. Voor de verwezenlijking is echter noodig, dat Duitschland weder over het Ruhrgebied beschikt, alsmede het herstel zijner sou vereiniteit in het Rijnland. Zij is in staat de kwestie van het lijde lijk verzet op te lossen. Wanneer mén Duitschland de zekerheid geeft, dat op grond van zulk een overeenkomst het Ruhr gebied wordt ontruimd en dat in het Rijn land Duitschland in zijn oude rechten wordt hersteld; wanneer men Duitschland de zekerheid geeft, dat Rijn en Ruhr aan het vaderland worden teruggegeven, dan kan in dit groote economische gebied de arbeid worden hervat. Do Rijkskanselier verklaarde verder, dat hij hoopt op do mogelijkheid eener regeling. Frankrijk heeft herhaaldelijk verklaard dat geen annexatie in zijn voornemen ligt en dat liet niet aan de Ruhr denkt te blijven. Engeland, België en Italië zullen wel met deze opvatting accoord gaan. Voor Duitschland is het de vraag, of zijn bedrijfsleven de lasten zal kunnen dragen Spr. zeide er met voldoening—op—t©—kun nen wijzen, dat het huidige kabinet door leidende personen uit het bedrijfsleven aanbiedingen waren gedaan, die Duitsch land tot de heden voorgestelde betaling in staat zouden stellen. De afsluiting van het Ruhrgebied. Van Fransche zijde wordt medegedeeld dat do afsluiting der grens van het Ruhr gebied op 16 Sept. zal worden opgeheven Duitschland. Het indexcijfer voor de kosten van levensonderhoud. Met ingang van gisteren kost een brood te Berlijn 4.200.000 mark. Ret Rijksindexcijfer voor de kosten van levensonderhoud (voeding, woning, verwarming, verlichting en kleeding) bedroeg volgens berekeningen van het rijksbureau voor de statistiek op 10 Sep tomber 5.051.046. De stijging tegenover do voorafgaande week bedraagt derhalve 173.7%. Engeland. Dc politieke toestand. Er begint to Londen eenige verwonde ring te heerschen, soms met woorden van critiek gemengd, dat Baldwin zijn terug komst uit Aix-les-Bains steeds uitstelt, terwijl de algemeen© Europeesche toe stand zoo critiek blijft en den eenen dag op den anderen tot verrassingen aanlei ding kan geven. Thans wordt weer ge meld, dat de premier zijn verblijf aldaar opnieuw met een week lieeft verlengd, zoodat hij niet voor einde der volgende week te Londen kan zijn. Men wijst er op dat zijn afwezigheid wel wordt opgevat als een geruststellend teeken en dat hij ook te Aix den gang van zaken uitstekend kan volgen, maar dat hij daar toch uiter aard het contact met zijn collega's en de departementen mist, zoodat het voor alles heter zou zijn, als hij zijn vacantiereis bekortte. De toestand in de MiddeHandsclïe Zee, zoowel wat betreft Korfoe als Fiume, is nog ver van geruststellend en men maak- to zich bezorgd, hoe alles zal afloopen, als Mussolini om een of andere reden eens niet zou willen toegeven aan den drang tot ontruiming van het eiland of indien het onmogelijk bleek tusschen Rome en Belgrado tot een regeling inzako Fiume te komen. Men is hier overtuigd, dat er op den Balkan te veel brandstof is op gehoopt om kalm toe te zien of niet niemand onvoorzichtig met vuur zal spe len. De wapening der landen der Kleine Entente, vooral door Frankrijk bevorderd en in do hand gewerkt, wordt in de tegen woordigo omstandigheden meer dan ooit als een gevaar beschouwd voor den vrede in dezien hoek van Europa. Herlevend terrorisme iri Ierland. Uit het district Waterford in Ierland worden weer verschillende daden van- ter- xeur gemeld. Zondagmorgen om 3 uur werd de landbouwer O'Mahony door ge maskerde bandieten uit zijn bod gelicht Toen men hem vroeg, of hij een geweer had en daarop ontkenned antwoordde, werd hij geducht afgeranseld en daarna van zijn eigen huis weggejaagd, om nog oen kogel nagezonden to krijgen, dio hem in do linkerheup trof. Soldaten, die spoe dig ter plaaste waren, brachten hem naar het hospitaal. Omstreeks hetzelfde uur Zondagmor gen drongen eveneens gemaskerde lieden een viertal andere huizen binnen, joegen de bewoners naar buiten, drenkten het beddegoed met petroleum, en staken dit in brand. Do huiden zijn geheel verwoest. Ook uit andere plaatsen komen berich ten pver brandstichtingen. Bij Ballyduff moest oen hooiberg het ontgelden, die ook oen prooi der vlammen werd. Italië. HET GR IEKSCH—ITALIAANSCH T CONFLICT. De bosprekingen in de Volkenbondsvergadering In de vergadering van gisteren zeide Ishii, dat de raad zich nog steeds bezig hield met het Grieksch—Italiaansch ge schil en dat hij geloofde aan een bevre digende oplossing. Op dit oogenblik zou de raad het raad zaam achten geen discussie aan dit on derwerp te wijden. De Nederlandsche gedelegeerde, Lou don, verklaarde, als tolk van het meeren- deel der gedelegeerden, dat hij vertrou wen had in den raad, doch tevens hoopte dat voor den afloop dor algemeeno verga dering do raad het mogelijk- zou achten nadere mededeelingen te doen. Do toestand in zako Korfoo blijft te Londen do aandacht trekken. Daar do Italianen zich bereid hebben verklaard het eiland te ontruimen, zoodra zij verze kerd zijn van do nakoming der voor waarden van den gezantenraad, is men natuurlijk to Londen het meest geneigd to gelooven, dat die gelofte zal worden nagekomen. Men hoopt, dat do bijeenkomst van den gezantenraad to Parijs, die tot heden was uitgesteld om baron Avezzano in do gelegenheid te stellen instructies van Mussolini to ontvangen, in staat zal zijn allen twijfel weg to nemen en alle geruch ten tot zwijgen te brengen door den da tum van de ontruiming aan to geven. Do ingewikkelde aard en do gevaren van den toestand werden in officieele Londensche kringen ten volle erkend en het verlangen komt tot uiting, dat do spanning mogo worden verminderd en het gevaar voor onvoorziene incidenten weggenomen, door een duidelijke uiteen zetting van Italië's bereidwilligheid. Men verheugt zich er over, dat Londen en Parijs overeenstemmen inzake do wenschelijkheid van de spoedige ontrui ming van Korfoe. Verklaringen van Mussolini. Het geschil mei x Griekenland. In do vergadering van den minister raad heeft Mussolini verklaard, dat do buitenlandsche toestand de volgende ge zichtspunten oplevert, die de volle aan dacht waard zijn: Het Italiaansch-Grieksclïe geschil is in het stadium getreden van do uitvoering der sancties van don gezantenraad, die in groote lijnen do eischen van het eerste Italiaanscho ultimatum overgenomen heeft. De krachtige houding van Italië heeft do tusschenkomst van den Volken hond afgewend. De ontruiming van Kor foo zal plaats hebben, zooals gezegd en herhaald is, nadat do eischen der nota van den gezantenraad niet alleen for-, meel aanvaard, maar uitgevoerd zullen zijn. Dit is volkomen correct; niemand kan de gocdo trouw van Italië betwijfelen Zoodra er genoegdoening heeft plaats gehad, zal Italië de eilanden ontruimen, die eenvoudig in beslag genomen zijn als een pand. De aandrang van zekere bui tenlandsche zijde is ongepast, tendenti eus en zelfs kwetsend. Do openbare mee ning in enkele ïanden hoeft in het eerste oogenblik een vijandige houding aange nomen tegenover de noodzakelijke en wet tige actio der Ilaliaansche regeermg maakte te Belgrado óórdeel en haar taal, o.a. ton gevolge van het prachtige schouw spel van moreelo eenheid, dat ons volk heeft vertoond. Men hoeft thans algemeen ingezien dat ouzo buifenlandscho politiek thans op gelukkig© wijze een crisis is te hoven gekomen, dia zich op hijzonder ge vaarlijke wijze ontwikkelen kan. In Italië en op Korfoe moet men nu alleen afwach ten dat Griekenland zijn plicht geheel nakomt. f De Ruhrkwestie. Over de kwestie van het herstel en de Ruhr zeide Mussolini: In mijn vorige verklaringen heb ik gezinspeeld op de mogelijkheid eener ontspanning in de kwestie van het herstel en de Ruhr. Deze ontspanning is toegenomen vooral na de rede van Stresemann te Stuttgart.Ik meen een spoedig begin van definitieve onder handelingen te voorzien. Men moet ech ter niet meenen, dat de oplossing makke lijk en nabij is, gezien den ingewikkelden raad der hinderpalen en der belangen, die op het spel staan. De horizon zal echter opklaren. Het lijdelijk verzet heeft geen zin. Het verzet voortzetten beteekent, de ramp onvermijdelijk maken. Do Italiaan scho regeering is in dien zin te Berlijn tusschen beide gekomen. Is het noodig, hieraan toe te voegen, dat Italië direct betrokken is bij het tegenwoordige „sta dium van ontspanning" van de Ruhr kwestie en dat de belangen van Italië met zorg zullen gevrijwaard worden in de re geling, waarover men in vage bewoordin gen spreekt of in ieder stelsel, dat zou kunnen voortkomen uit de diplomatieke besprekingen met het oog op een oven- tueel inter-geallieerde conferentie. Na een bespreking van ongeveer twee uur, waaraan bijna allo ministers deel namen, heeft do raad met algemeene stemmen de besluiten en do houding van Mussolini goedgekeurd. Op voorstel van Diaz besloot de ministerraad aan de ko ning een besluit ter teekening voor te leg g'en, om een dccoratio te verleenen aan de slachtoffers van den aanslag, te Janina. R. K. Universiteit. De Commissie van Organisatie in zake Stichting R. K. Universiteit verzoekt on3 het volgende mede te deelen:" De plechtige opening der R. K. Universi teit zal plaats hebben op Woensdag 17 October a.s. Eene schenkster, die onbekend wenscht te Llijven, heeft aan het Bestuur der Sint Radboudstiching een som van f 1000 ter beschikking gesteld, tot aankoop van een beeld van het Heilig Hart, dat ge plaatst zal worden in het gebouw der R. K. Universiteit op het Keizer Karelplein. Het Bestuur der Sint Radboudstiohting heeft deze gift dankbaar aanvaard. De Series Lectionum voor het eerste studiejaar is verschenen en in den boek handel verkrijgbaar gesteld. Ter inlichting van velen zijn hieronder nogmaals de adrdssen vermeld, tot welke men zich voor de verschillende afdeelingen kan wenden:' Voor inlichtingen over Studieaarigelegen- h'cdenProf. Dr. Jos. Schrijnen, benoemd Rector-Magnificu3, St. 'Annastraat 17, Nij megen'. Voor alles wat do Bibliotheek betreft: Prof. Dr. W. Mulder, benoemd hoogleer aar. Pastorie' Molenstraat, Nijmegen. Voor Kamers: Mr. A'. Cornelisseü, Hezeï- sfcraat 113, Nijmegen. •Voor alle andere inlichtingen? Mr. C. Prinzen, secretaris van het Collego van Curatoren, Berg en Dalscheweg 102, _Nij- megett. j V Hel gaat goed. ia Wat gaat goed? Wel, natuurlijk de inzameling van hoé ken voor do R.-K. Universiteitsbibliotheek Eiken dag berichten, dat er boeken zullen komen. En eiken dag ook pakken, neen kisten met hoeken. 't Zal mo een mooi rommeltje worden, hoor ik Nurks weer zeggen. Maar dat valt erg meel^ r Het Groot Woordenboek van do Vries "en to Winkel: de Dictionnaire d'Archéolo- gie van Cabrol; do volledige Handelingen der St. Gen; l'Histoire des Conciles van Hefele-Leclercq; de grooto officieele uit gave van liet Vaticaansch Concilie, prach tig geïllustreerd in 8 foliodeelen. Een mooi rommeltje, Nurks? En dan: Brugmans en Kernkamp, 'Alge meen e Geschiedenis; Multer's Gouden Eeuw; Schaepman van Persyn; Do Ency clopaedic van Ned.-Indië; Tafereel en uit het Oud-Joodsch familieleven; do volle dige Albertus Magnus; do Thesaurus Lin guae Latinae; Oppenheim's Gemeente recht en verschillende waardevolle boe ken over philosophic, linguïstiek en Sans krit? Maar in één opzicht heeft Nurks gelijk gc-had met zijn sceptisino. KET VOORNAAMSTE NIEUWS,1 BUITENLAND. De rede van Stresemann over dc kwes tie van het Ruhrconflict. als antwoord op de rede van Poincaré. Mussolini over het Italiaansch—Griek- schc conflict cn de Ruhrkwestie. De mwning in Engeland over den poii- iieken toestand. BINNENLAND. Een symphonie van Mozart gevonden. (Lett, en K.) jubileumconcert te Een Nederlandsch Berlijn (Lett, en K.) OMGEVING. De spoorweg GoudaAlphen a. d. Rijn. Adres van de gemeente Waddinxvcen. De Katholieke Nederlandsche auteurs bleven tot nu toe enkele loffelijke uit zonderingen niet te na gekomen achter! Dat komt natuurlijk van de feesten ter eer© van H. M. Dat komt natuurlijk ook, omdat ze zoo veel en zoo lang moeten inpakken! Maar zo moeten zich haasten! Anders schaft do Universiteit zich hun werken tout prix aan. Want hebben moeten we ze. En dan ontgaat den Nederlamdschcn auteurs do eer, zichzelf in de R.-K. Uni- versiteitsbiblotheek te hebben vertegen-< woordigd! Nijmegen, Snijdersslraat 18. WILLEM MULDER S.J., lijdelijk Bibliothecaris. Dc ambtenaarssalarissen. Naar wij vernemen, ligt het niet in da bedoeling om al de salarissen van rijks ambtenaren met eenzelfde percentage to verminderen, maar zal het totaal der ver- mincloT-intr nneoveer 20 procent moeten bedragen. Een ruimdenkend sociaal-democraat. Volgens de „Rott." stelde namens hei dagelijksch bestuur der Friescho ge meente Leeuwarderadeel de burgemeester, do heer Jansonius (soc.-dem.) voor H. M. de Koningin een gelukwensch to zenden met haar jubileum, wat natuurlijk bij den gemeenteraad instemming vond. De houding van dezen sociaal-demo craat steekt wel heel scherp af tegen do houding van de volksopvoeders, die in hun spijt voor de schitterendo Oranjeliet'de- manifeslaties, in „Volk" en ..Notenkraker" zich allermiosclijkst aanstelden. De Hollandschs fascisten. De fascisten oftewel actualisten, zooala ze zich hier noemen, verspreidden giste ren lo 's-Gravenhage een „Proclamatie" aan het Nederlandsche volk, die met groote letters op de aanplakzuilen is ge hecht. Op den bekenden toon wordt er het volk te wapen geroepen legen de „verpo litiekte parlementaire dikdoenerij", tiio bang is van het socialisme, cn tegen do aan de „roodo broeders verknochte en verkochte baantjeslieden", We lezen o.a.: „Duldt ge het nog langer als proef konijn te dienen voor de gevaarlijke economische experimenten der H.H. be- roepszeteljagers? Laat ge u nog langer, dwingen in het dwangbuis der welvaarl- doodende mcc-rderheidspolitiek, waarin waarachtig plichtsbesef en goede trouw reeds sinds lang niet meer zijn te vindc-n?, Wilt ge u nog langer laten paaien door mooipraters> dio met elkander concur- reeren en u als zelolbezorger gebruiken Verdraagt ge het neg, dat tusschen do buffers van do partijbelangen het Lands belang verpletterd wordt door toedoen van een stelletje parlcmentaristischo knoeiers en socialifciten-vrcc^endo meerderheids-i maniakken?" Ook do ajrbeidérs worden lopgeroepett zich niet langer „als springplank voor partij- en vakbesturen" to laten gebruiken. Zoo gaat het stuk door met groota woorden om dan aan te dringen, dat „aan een competent man, een krachtige per- soonlijkheid, het beleid van den staat! worde opgedragen." J Ds nagedachtenis van prof. Struycken j gehuldigd. Uit Genève wordt aan de „N. R. Crt. "gemeld: In een vergadering van de eerste com missi© van den Volkenbond hoeft de Belg Rolin warme hulde gebracht aan do na gedachtenis van prof. Struycken. Op voor stel van den voorzitter der commissie, dea heer Motta, hebben alle leden zich vau. hun zetel verheven, uit eerbied voor dca overledene. In een resolutie, door den Belg Rolin, den Deen Zahle en den Italiaarfj Scialoja voorgesteld, werd Struycken 3 Uitnemende arbeid herdacht, en do -Neder- landsch gedelegeerde, mr. Limburg, uiw, genoodigd, de hulde van do commissie aa* mevrouw Struycken over te brengen. De beer Limburg dankte voor het eer^ bewijs,L

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1