,,[]4d J32'"9®'*'S*
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1923
No. 4241
3)e fiéicbete (Bou/^ant
'^ABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal.
Pij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
franco per post f 2.95 per kwartaal,
get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
itbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
jndagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen li.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gowona advertenfiën 30 cent per regehi
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
u dubbele van het tarief berekend.
Kleine adverieniiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop I 0.50.
ijt itummeE1 bestaat uit vier
**L|aden, waaronder het Geïla
ustreerd Zondagsblad.
1 Aan de oppervlakte.
Wij blijven maar al te vaak hangen
in jo oppervlakte der dingen
'En wat zou er meer schoonheid, meer
ijcbl in ons leven zijn, als wij meer be-
fust waren van wat het leven schenkt en
fLÉnwat het eischt
""■Vooral wij, Christenen wij, Kalholie-
>d, die dagelijks midden in een omge-
ng van schoonheid kunnen leven die
lis kunnen bewegen met rondom ons,
- ac alle kanten, wonder-mooie vergezich-
'D in het diepe blauw van den hemel
Wij leven maar al te veel een sleur-le-
jt....
(Bekeerlingen treft vaak pijnlijk veler
katholieken sleur-gedoe en oppervlakkig
terwijl er zóóveel schoons
-toSroolsch rondom ons is.
-schrijft prof. mr. Valckenier Kips,
_o eraar aan de Technische Hooge-
hool to Delft in „De Beiaard" een ar-
kei over het zeer ongemanierde van veel
[alholieken in de kerk.
Men kan meenen, zegt „Do Tijd", naar
inleiding daarvan, dat de hoogleeraar
ck hier en daar wat sterk uitdrukt, dat
bekerlingen-natuur hem wat streng
nel zijn. Maar men zal toch niet ont-
ïnnen, dat er véél èn héél veel waars
het betoog van den onbaatzuchtigen
t&lirpfö.ior, wien 't om geen personen to
oen is en die rustig schrijven kan: „dat
ij niels meer te verlangen heeft dan een
iliee dood".
Misschien mag het Katholieke dagblad
el fens opwekken, om zich los te rukken
a't de sleur, de oogen wijd te openen voor
naarheid, die open voor ons staatin
et hijzonder dan ook om, voorzoover
to beteren in dat, waarop prof.
'P hlckcnier Kips wijst, om voortaan de H.
uit le .tvnnon ..mot goedé maniern"!
BUITENLAND
bezetting van liet Roergebied
STRESEMANN'S GROOTE REDE.
Duitschland houdt vast
aan zijn vroeger aanbod
rijkskanselier dr. Stresefnann heeft
Bternainiddag 2 uur aan de lunch, welke
werd aangeboden door de Deutsche
iduslrie und Handelstag, zijn aango-
indigde redo over den binnenlandschen
buitenlandschen toestand gehouden. De
jkskanselier ging uit van den zin in zijn
alste rede als afgevaardigde van den
jksdag gehouden, waarin hij als zijn
fening te kennen gaf, dat saneering door
igen kracht van de /binnenlandsche toe
tevens do meest doeltreffende ac-
viteit van Duitschland op het gebied der
uitenlandsche politiek beteekent.
verband met de saneering der r ij k s-
inanciën, wees hij op het verwijt,
al in het buitenland aan Duitschland
wdt gericht, dat dit land het verval van
Ün geld zelf veroorzaakt heeft. De staats
kan, die met voorbedachten rade zulk
au politiek heeft gevoerd, moest -als de
irootste misdadiger van zijn volk worden
schouwd.
Overgaande tot den buitenlandschen po-
iden toestand, besprak de rijkskanse-
Poincaré's motiveering der R u h r-
azetting, welke de Fransche premier
"odzakelijk achtte om Duitschland te
wingen, zijn verplichtingen na te komen
Jj wilde niet op bijzonderheden ingaan,
elke reeds in het verleden liggen en wees
aehls met betrekking tot de kwestie van
felit
schuld op de nota der Britsche
"Teering, waarin de .bezetting van het
lügebied onrechtmatig werd genoemd.
Voorts vestigde hij do aandacht op het
'partijdig oordeel an hfet Institute of
Müomics te Washington, dat Duitsah-
meer heeft gepresteerd dan door de
van Herstel was geraamd en
Duitsche leveringen en betalingen op
a 20 milliard goudmark begroot. D e
Ultsche regeering raamt
totaalbedrag harer
Ie staties op 42 milliard
'udmark. De wereld verwacht ech
geen onvruchtbare polemiek bctreffen-
bet verleden, ging Stresemann voort,
Positieve voorstellen, welke kunnen
eQ tot het herstel van het economisch
'eer der volken,
rijkskanselier herinnerde vervolgens
'ran 8i re<^0. van PovAcaré, waarin de
Uj, c.e. nu nis ter-president als doel zij-
tof T i 0011 Prnctische oplossing aan
tast <*oel maakte Frankrijk
J°P Productievi
aan-
p a n-
Jihiiiskanse.IiCT TerÜaarde, dat do
van 7 r -^S^ring reeds in haar nota
f"*.-' .ni roëele waarborgen voor de na-
harer verplichtingen had aange
boden, welko voorstellen echter tot zijn
leedwezen lot dusver nog niet door de ge
allieerden of door een der geallieerde mo
gendheden beantwoord waren. Met dit
memorandum heeft de Duitsche regeering
een principieel© beslissing
getroffen, vervolgde hij. Zij beteekent do
uiterste krachtsinspanning van Duitsch
land en gaat verre boven het verdrag van
Versailles uit, want zij stelt ook de laat
ste krachtbron van Duitschland, het par
ticuliere vermogen, in dienst der garan
ties.
De tegenwoordige regee-
r i n fT houdt vast aan hot
aan b''o d der vorige, regee
ring, waarvoor Frankrijk de handha
ving onzer souvereiniteit en de consoli
dering onzer toestanden waarborgen moet
Indien de Fransche regeering oprecht
van de gedachte uitgaat van Duitschlands
positieve panden in handen to krijgen
voor leveringen na afloop van oen morato
rium, dan. zoudo zij wel een weg tot over
eenstemming met ons kunnen vinden.Deze
weg mag echter niet over de afscheiding
van het Ruhrgebied en het Rijnland van
het overige Duitsche rijk gaan.
Ten slotte verklaarde de rijkskanselier,
dat het politiek dilettantisme zoude zijn,
indien de Duitsche regeering hare politiek
zou baseeren op en verwijdering tusschen
de geallieerden. Duitschland kan slechts
hopen, dat door een gemeenschappelijke
overeenstemming tusschen de geallieerden
onderling en Duitschland zelf, de weg zal
worden gevonden welke aan de eischen
der schuldeischers voldoet en tevens
Duitschland de mogelijkheid biedt, zich
economisch te ontwikkelen.
Het Belgische antwoord.
De essentioele inhoud.
Het Belgische antwoord op dé Britsche
nota is vannacht naar Parijs verzonden
Hedenochtend werd het in handen van
Poincaré. gesteld. Naar allo waarschijn
lijkheid zal het document Maandag a.s.
naar Londen wórden tToóTgezomiéffrT
Het antwoord is niet zoo lang als de
Fransche nota; ongeveer de helft korter.
Het eerste gedeelte van het document
is gewijd aan de kwestie van de Belgische
prioriteit. De nota erkent, dat Groot-Brit-
tannië grooto opofferingen heeft gedaan,
maar zij slaat op de prioriteitsrechten
van België.
Het. tweede gedeelte behandelt de wettig
beid van de bezetting van het Ruhrgebied
Op dit punt is de nota het eens met de ar
gumentatie van den Franschen premièr
Poincaré.
Het derde gedeelte van het document
is ten slotte het voornaamste. De Belgische
regeering zet daarin in bijzonderheden
uiteen, welke naar haar meening de prac
tische middelen zijn ter verzekering van
de Duitsche betalingen, en werkt de pun
ten uit, welke zij in groote trekken in haar
vorige nota heeft opgesomd.
Verklaringen van Thomas.
Na zijn terugkeer uit Amsterdam, waar
hij een vergadering van den bond van
vakvereenigingen heeft bijgewoond, om
het Ruhr-vraagstuk te bespreken, zeide de
arbeidersle.ider Thomas, dat hij persoon
lijk overtuigd was, dat de bestaande Duit
sche regeering de laatsto coalitie-regeering
zou zijn. Het eenige alternatief was een
militairistische of een communistische
dictatuur.
Thomas achtte het noodzakelijk, dat de
Britsche premier op de instelling van een
onafhankelijke commissie van onderzoek
naar het belalingsvermogen van Duitsch
land zou aandringen.
Conferentie tusschen Poincaré
e.n Baldwin.
Een heele minister
conferentie?
Het schijnt thans zeker, zoo wordt ge
meld, dat Baldwin Poincaré zal ontmoeten
na het verblijf van den Engelschen pre
mier te Aix-les-Bains. De onmoeting zal
een officieus karakter dragen zonder uiter
lijk vertoon, maar men rekent erop, dat
de onderhandelingen er door gevorderd
zullen worden. Baldwin zal eenige dagen
te Parijs blijven, zoodat de besprekingen
eenigen omvang kunnen nemen.
Van officieele zijde wordt wel niets los
gelaten, maar de inlichtingen van alle
avondbladen stemmen toch daarin over
een, dat Baldwin en lord Gurzon bespre
kingen zullen houden en dat er groote
kans is op een ontmoeting met Poincaré.
Er wordt zelfs gesproken van een con
ferentie tusschen de Britsche, Fransche
en Belgisch premiers, waaraan wellicht
Mussolini of een andere Italiaanscho ver
tegenwoordiger zal deelnemen.
Een aanval op Belgische troepen.
Uit de bosschen in de omstreken van
Sterfels zijn ongeveer twintig schoten ge
lost op een vrachtwagen van het Belgische
leger.
In verband met dezen aanval zijn de vol
gende sancties getroffen:
lo. Sluiting van allo rsetaurants en ca-
fó's tot 5 September.
2e. Vóór 31 Augustus moeten over een
oppervlakte van 50 vierkante meter, aan
beide zijden van de plaats, waar do aan
slag plaats vond, allo boomen worden ge
veld.
3o. Het betreden van het bosch is ver
boden tusschen 7 uur 's avonds en 6 urn
's morgens.
Typhus in hei Ruhrgebied.
Naar uit Bochum wordt gemeld in ver
band met de berichten over typhusgeval-
lon in bet Ruhrgebied, waarschuwen do
bladen om zich te wasschen of to baden
in do Ruhr. In twee plaatsen van het dis
trict is oen typhusepidmie uitgebroken.
De arbeidsonrust in het bezette gebied.
In de mijn „Hagenbeek" waar de arbei
ders eenige dagen gexedeu de directie vóór
uitgeschakeld verklaarden en het bedrijf
in eigen beheer namen, is het wederom tot
incidenten gekomen. Ondanks het voorge
vallene had de directie namelijk besldten
den arbeiders de loonen uit te betalen,
doch zij kon, wegens den héerschenden
geldnood, aan haar voornemen geen ge
volg geven. De arbeiders verdreven nu de
ambtenaren uit de mijn en gingen ook tot
gewelddaden over. Ten einde de rust te her
stellen moest do politie, welko in het raad
huis te Essen ingekwartierd is,-krachtda
dig optreden.
De stakingsbeweging in Gelsenkirchen
werd na langdurige onderhandelingen tus
schen vertegenwoordigers der arbeiders
en van de directies der mijnen „Hibernia"
en „Wilhelmina Viktoria", onder leiding
van den burgermeester, bijgelegd.
Ook uit andere mijnen komen gelijk
luidende brichten, zoodat men gerust kan
zeggen, dat het gevaar voor een algemeene
staking is opgeheven.
Duitschland.
Phantastische plannen der Seiersche
nationalisten.
„Der Abeöd"' beslaan van oen
overeenkomst tusschen'den ckêf der Beier-
sche nationalisten, Hitier, en den chef der
Oosterijksche nationalisten, Rieml. Vol
gens dit accoord zou Hitier de beschik
king krijgen over een leger van tiendui
zend Oostenrijkse he nationalisten voor
een offensief, dat hij tegen Noord-Duitsch
land zou beramen. Hitier vraagt den
steun der Oostenrijkers, daar hij tegen
stand vermoedt van de strijdbare arbei
dersorganisaties in Saksen, die. zich op
zijn weg zouden plaatsen.
Frankrijk.
tasstaking te Parijs.
hoofdbestuur van het gasarbei-
district Parijs
Het
derssyndicaat voor het
heeft een bevel tot algemeene staking uit
gevaardigd wegens een weigering om de
loonen te verhoogen.
Engeland.
De plannen der Engeische Regeering.
De leden van het kabinet zijn op het
oogenblik verspreid over Engeland,
Schotland, Frankrijk en Zwitserland.
Vóór de zich op reis bevindende minisr
ters vertrokken, werd hun medegedeeld,
dat het wellicht noodig zou zijn hen terug
te roepen, indien een diplomatieke beslis
sing moest werden genomen. Gelukkig
blijkt dit niet noodig te zijn en Baldwin
zelf zal morgen Londen verlaten, om zich
met zijn echtgenoote naar Aix-les-Bains
te begeven. Onmiddellijk na zijn terug
keer zou hij het kabinet bijeenroepen om
over het antweord aan Poincaré te be
raadslagen.
Spanje.
De operaties in Spaansch-Marokko.
M u i t e r ij te Malaga.
Na afloop van een kabinetszitting ver
klaarde de premier, dat men zich had be
ziggehouden met een incident, dat in den
namiddag te Malaga had plaats gehad,
waar soldaten der infanterie weigerden
zich voor Melilla in te schepen. Er werden
schoten gelost, waarbij een officier ge
dood werd. De orde is hersteld en de in
scheping kon plaats vinden. Er zullen
sancties genomen worden.
Uit Tanger wordt gemeld: Volgens me
dedeelingen uit betrouwbare bron, is een
troep van 200 inboorlingen, welke huil
wapenen verborgen hadden, Tetoean bin
nengedrongen, Zij openden een vuur in
do straten, waarbij 10 personen werden
gedood en 34 gewond. Tu de stad heerseht
een ware paniek.
Stakingsrelletjes te Madrid.
De algemeene staking van 24 uur, die
door cle organisaties der communisten o:i
syndicalisten was uitgeroepen uit, solida
riteit met de stakende mijnwerkers, slaag
de slechts gedeeltelijk. Do stakers poog
den do circulatie der trams to verhinde
ren en losten revolverschoten, waarbij zij
een wagenbestuurder doodden. De politie
schoot Xerug en wondde ^verschillend.;*
aanvallers.
Griekenland.
Bloedige botsingen te Piraeus.
P a r t i e el e
arbeidshervattingon.
- Te Piraeus is het tot een bloedige bot
sing gekomen tusschen stakers en mili
tairen; waarbij drie personen veerden ge
dood cn zeven gewond. Ten gevolge hier
van heeft de regeering aldaar den slaat
van beleg afgekondigd en scherp toege
past. De oorzaak van dit eerste bloedver
gieten sedert bet begin van de algemeene
staking was, dai politie-troëpen een be
tooging van communisten voor het raad
huis uiteen wilden jagen. Een troep sta
kers schoot op de soldaten, die uit zelf
verdediging een salvo losten, waarbij
twee personen en ook een kind van een
Griekschen vluchteling uit Turkije werden
gedood. De menigte ging daarop uiteen.
Grooto troepenversterkingen werden naar
Piraeus gezonden, bestaande uit infante
rie met machinegeweren en pantserauto's,
terwijl tevens een troep brandweerman
nen werd gezonden. Militaire patrouilles
doorkruisten den geheelen nacht do stad.
De toestand is thans weder rustig.
De bootwerkersbond besloot), dat het
werk vanaf heden weer zal worden her
vat, terwijl heden ook het derde deel van
de stakende arbeiders der electrische cen
trale weer aan den arbeid is gegaan.
Amerika.
De Ver. Staten en de Volkenbond.
Toehoorders
naar de opiumcommisaie.
Do Amerikaansche regeering heeft toe
zegging gedaan zich in de vijfde commis
sie van den volkenbond (opium-bestrij-
ding) te laten vertegenwoordigen door
toehoorders.
De Vereenigde Staten waren opzettelijk
door het secretariaat uitgenoodigd verte
genwoordigers te zenden, omdat Amerika
in. do vorige vergadering dier commissie
oenigo belangrijke voorstellen had gedaan.
Turkije
Pest te Constantinopel.
Uit Constantinopel verneemt men, dat
in Bagdad de cholera is uitgebroken en
reeds een aantal, slachtoffers heeft ge
maakt. De ziekte schijnt ook reeds haar
weg naar Perzië te hebben gevonden. Men
maakte zich te Constantinopel eenigszins
ongerust over een 2-tal verdachte sterf
gevallen, die echter geen cholera, doch
oen soort pest scheen to zijn. Uitgebrei
de voorzorgingsmaatregelen worden ge
nomen en streng toegepast.
Buitenl. Berichten
Groote brand te Napels.
Drie millioen schade.
Een telegram uit Napels aan do bladen
meldt, dat een groot gedeelte van het litho
grafisch materiaal van -de Banco di napoli
door brand is verwoest. De schade bedraagt
drie millioen Lire. Een groot aantal bank
biljetten kon worden gered.
Treinbotsing in Galicië)
Vele slachtoffers.
Naar gemeld wordt is gisteren een perso
nentrein in het station Rozanka (Galicië)
op een goederentrein geloopen. De schok
was zeer hevig. Tien personen, werden
gedood terwijl een groot aantal werd ge
wond.
Brand in de opslagplaatsen der douanen.
Drie millioen schade.
Uit San Sebastian wordt gemeld, dat er
brand is uitgebroken in de opslagplaatsen
van de douanen te Irun. Do schade be
loopt drie millioen peseta's. Zestiendui
zend pakketten zijn verbrand.
Voor de postzegel liefhebbers.
Wegens de opnieuw verhoogde binncn-
en buitenlandsche posttarieven in Duitsch
land zijn de oude postzegels overgedrukt
met de waarden 800Ö en 20.000 mark. Do
nieuwe waarde wordt door een zwarten
overdruk van het getal 8 of 20, met het
woord „tausend" eronder, aangegeven.
Deze zegels worden vandaag in omloop
gebracht.
De franc keldert ook.
Hoe spijtig het ook voor onze Zuiderbu
ren is, toch voorspelt het Fransehgezinde
Wallstreet blad te New-York een nog lage-
ren koers van den franc dan den tot heden
toe bereikten nl. van 5.70 cent tegen eeen
normalen stand van 19,30. De matte stem
ming zal, aldus het blad, pas verdwijnen,
nadat het Ruhr- en schadeloosstellings-
vraagstuk geregeld is.
BlMMEHLftWP
R.-K. UNIVERSITEIT.
Do Commissie van Organisatie in zake
stichting R.-K. Universiteit verzoekt ons
mede te declen, dat het Bestuur "der Sint
HET VOORNAAMSTE NSEUW5.
BUITENLAND.
De greote rede van Stresemann. De Duit
sche regeering houdt vast aan het vorige
aanbod.
De Belgische nota.
Belgische militaire
Aanval op een
vrachtauto.
Mgr. Szeptyski gearresteerd? (Telegram
men)
BINNENLAND.
De Wet van 13 Juli j.l. tot wijziging der
Ouderdomswet treedt 1 September in wer
king.
De zomertijd zal in den nacht van 6 op 7
Octobr a.s. eindigen.
Radboudstichting benoemd heeft tot tij
delijk plaatsvervanger van den overleden
bibliothecaris der R.-K. Universiteit,
Prof. Dr. W. Mulder S.J.
Katholiekendag Bisdom Haarlem.
Programma Katholiekendag.
In den loop der volgende ,week zal ver
schijnen het programma voor den to
Hoorn te houden negende Katholieken
dag, uitvoerig vermeldende allo bijzonder-,
heden die voor de bezoekers van belang
zijn.
Op aanvrage wordt dit programma gra
tis toegezonden door den Secretaris van
het Uitvoerend Goimté, den heer C. J. B.
Otte, Kerkstraat 10, Hoorn.
Aan dit adres gelieve men ook toe
gangskaarten aan te vragen voor de ver
schillende vergaderingen, of aanmeldin
gen te doen voor het lidmaatschap.
Het a.s, Regesringsjubileum.
De hoofden der verschillende bij het
hof der Koningin geaccrediteerde gezant
schappen zullen op 31 Augustus met hun
echtgenoote door de Koningin ten Konink
lijken paleize in Den Haag worden ont
vangen tot het aanbieden van gelukwen-
schen.
Deze ontvangst, waarop de gezanten in
ambtsgewaad zullen verschijnen, zal
plaats hebben des namiddags tusschen
half zes en kwart over zessen.
Om half zeven worden door de Koningin
op een ontvangst in gala, de hoofden van
de departementen van algemeen bestuur
en verdere hooge regeeringsautoriteiten
te 's-Gravenhage in do gelegenhid gesteld,
Hare Majesteit gelukwenschen aan te
bieden.
Dio gelegenheid wordt daarna openge
steld voor de leden van Harer Majesteits
hofhouding en de leden van de hofhoudin
gen van de Koningin-Moeder en van den
Prins.
Nadat do Koningin in den middag van
31 Augustus ten koninklijke paleizo na
haar intocht van de Wittebrug af zal zijn
teruggekeerd, zullen om 2 uur de vroeger
vermelde vereenigingen voorbij het paleis
trekken, bij welk feestelijk défilé ook do
Koningin-Moeder met gevolg tegenwoordig
zal zijn.
Om 3 u. 15 min. zal de Koningin, verge
zeld door de Koningin-Moeder, naar de
Maliebaan vertrekken tot het bijwonen van
de op dat veld plaats hebbende feestelijk
heden (cantate, aanbieding medaille, défi
lé van besturen met vaandels).
Het vertrek van het Malieveld zal om
streeks half vijf plaats hebben.
Omstreeks half acht 's avonds wordt
uitgereden voor liet bezichtigen van de il
luminatie en het bijwonen van bet vuur-»
werk in do Maliebaan. Ook bij deze beide
onderdeden van bet feestprogram zal de
Koningin-Moeder aanwezig zijn.
Op Zaterdag 1 September zal de Ko-»
ningin ongeveer 2 uur 's namiddags uit
rijden voor het kinderfeest op het Malie
veld, het maken van een rijtoer daarna
over Scheveningen, het bijwonen van de
sportdemonstratio op Houtrust, en terug
rit door het Bloemenkwartier over Gouds
bloemplein, Valeriusslraat, enz.
's Avonds bezoekt de Koningin het con
cert in het Kurhaus, gevolgd door vuur
werk te Scheveningen.
Dinsdag 4 September, des namiddags i
tusschen halfvier en half vijf bezoekt H.
M. do tentoonstelling van trekpaarden in J
het Malieveld.
De Koningin zal Woensdag 5 Sep tem-
ber ongeveer 1 uur van het Ilollandscho
spoorstation le 's-Gravenhago naar Am-j
sterdam vertrekken, waar do aankomst
aan het Willemsparkstalion te 2 uur 10;
minuten zal plaats hebben.
Tegen 4 uur wordt de Koningin, na deiï
'intochtsrit, in het Koninklijk paleis opj
den Dam verwacht, waarna do Vaandel* 1
groet zal plaats hebben. j<
Gistermorgen te half negen is in de
Jacobuskerk, Parkstraat alhier voor ded
militairen van het Haagscbo garnizoen
en genoodigden een plechligo H. Mis op- 'j
gedragen door den hoofdaalmoezenier ko-i