,e Jaargang VRIJDAG 24 AUGUSTUS 1923 No. 4240 jeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling loot Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal, jij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, franco per post I 2.95 per kwartaal, jet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- [rijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- bj pitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advorteniiön 30 cent per regeb Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine adverlentsën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop f 0.50. I nummer bestaai uït twee iden. latthTEWLftisiio bezetting van bet Roergebied De Fransche nota. Ongunstig oordeel der Britsche pers. w uitzondering van de „Daily Mail" de Fransclie nota gunstig beoordeelt 13 verklaart dat Engeland thans een J «ie gelegenheid heelt om het kwaad algeloopcn drie jaar goed to maken de entente te herstellen, verklaren de ieIe ochtendbladen, dat de nota van incaré allen vraagt, maar niets aan- jt en dat zij het vraagstuk niet n a- i7i,.lol een oplossing brengt dok de „Morning Post" erkent, dat de '1 meensckappelijke formule blijkbaar no. „Westminster Gazette" is van oor dat Poincaré in zijn antwoord, aan n Curzon geen enkele consessie doet. blijkt slechts uit, hoe er mogelijkheid. Britsche politiek tegenover Duitsch iu in overeenstemming te brengen met politiek der Fransche regeering. Volgens de „Westminster Gazette" is •fbans voor de Britsche regeering nood kelijk op te treden. - Verdere discussies inneo Engeland's positie slechts benadee Er moet onmiddellijk op de Duitsche worden geantwoord. fel anti-Fransche „Daily Chronicle", blad der Lloyd George^politiek zegt, i nota evenmin hoffelijk is naar den rra als verzoenend naar den inhoud.Nadat tblad als gewoonlijk blijk heeft gogeven ju haar sympathieën voor het Duitsche ndpunt formuleert het den toestand als ligt. Het zal zeker onmogelijk zijn de *detkndeliugen voort te zetten op do ■asis van Frankrijk's armoede en Enge- fftad's rijkdom, waarbij Engeland einde- fcze opofferingen in het belang van Frank jk moet doen. Er is geen grondslag voor icussie, tenzij de Fransche aanspraken ninderd worden en de betalingen aan eland gelijktijdig geschieden met die Frankrijk. Het blad hoopt, dat dere- ing zich niet in eindelooze discussies laten slepen. e indruk in Frankrijk. De Parijsche bladen keuren over het [emeen het Fransche antwoord met estdrift goed. De „Matin" vindt het en helder als Frankrijk's hemel; de le Paris" noemt het duidelijk, pre- volledig, de „Gaulois" ziet er een stuk in van helderheid en duide- fcheid. Toch komt hier en daar de meening ot uiting, dat Poincaré's nota de over stemming wel niet moeilijker heeft ge- aakt, maar toch ook niet gemakkelijker De Belgische antwoord-nota. Eennieuwplan? Het verluidt, dat België in rijn nota aan igeland met juiste cijfers zal uitwijzen, t Engeland van Duitschland juist het- flfde bedrag gekregen heeft, als België >or zijn prioriteit. e dat de nota verder de absolute elligheid van de Rukrbezetting zal aan- en, zal zij een herstelplan Iwikkelen, dat tot grond- voor verdere discus kan dienen. Zaterdag zal de Belgische nota ter in- 2e aan Poincaré gezonden worden, zoo- zij eerst Dinsdag of Woensdag naar "den zal worden geëxpedieerd. "Het Belgische antwoord op de Britsche >ta zal waarschijnlijk heden to Parijs r 'nzage worden gegeven en Maandag to Londen worden overhandigd en 'nsdagochtend te Brussel worden gepu- iceerd. Stresemann zal heden spreken. ,®0 rijkskanselier, dr. Stresemann, zou Ja aangekondigde grooto politieke rede, iarin hij voornamelijk het geheele com- x yan het reparatie-vraagstuk zal be touelen, lieden houden aan een lunch, aaraan hij op uitnoodiging van den ratschen Industrie- und Handelstag zal fnzitten. [Stresemann breekt daarmede met een raaitie, krachtens welke leidende Duitsche poonlijk heden tijdens het reces van den W sdag slechts in de permanente commis of in de commissie voor buitenlandsche Gn belangrijke redevoeringen hebben Ponden. De uitsluiting in de Roermijnen. LI l*?01 de mijneigenaars afgekondigde eeft S ^6r .siakonde mijnwerkers er ffroote opwinding onder de arbei- b'fL ?gebracht- De arbeiders van Dn a ,m.'j,üeu z'Ju uitgesloten, i vanj van do Bochumer Verein •driif or? Stinnes-fabrieken hebben het S"1 gelegd wegens loongeschillen en voor het stadhuis een demonstratie gehou den. De rijksregeering heeft wederom een bedrag van 500.000 gulden beschikbaar gesteld voor de vetvoorziening van het Ruhrgebied; .België. Een politiek van bezuiniging. In den ministerraad heeft Theunis den financioelen toostand des land breedvoe rig uiteengezet met het oog op do voorbe reiding van de beg-roolingen van 1924. Zelfs wanneer Duitschland zich gewon nen zal geven, zal de financieele toestand van Duitschland en de wanorde ten ge volge van de ontwaarding van de mark zoo slecht zijn, dat men oen systeem zal moeten vinden, dat aan de geallieerden de betaling der schulden verzekert. Wij mogen er dus op rekenen, dat het binnenkomen van fondsen voor do scha devergoeding nog lang op zich zal laten wachten. Daarom is het meer dan ooit noodzakelijk, dat er een politiek van be zuiniging gevoerd wordt. Theunis heeft dan ook de aandacht zij ner collega's gevestigd op de noodzakelijk heid, alle posten der verschillende begroo tingen te herzien. Duitschland. De financieele wanorde. Een r e^,0 van Hilferding Do begrotingscommissie van den Rijks dag is "gisteren tijdens het reces bijeenge komen, ten einde besprekingen te houden over den financieelen en economischen toestand in Duitschland De rijksminister van 'Financiën, dr. Hil ferding, hield een uitvoerige rede, waarin hij het volgende zeide: Do nieuwe regee ring heeft de zaken onder omstandigheden overgenomen, welke van politiek en so ciaal standpunt bezien zeer gevaarlijk zijn en van financieel standpunt beschouwd, bijna hopeloos moeten schijnen. De enorme stijging van den Dollar koers heeft het geheele financieele beheer in een waarlijk vreeselijken toestand ge bracht. De plaats gehad hebbende stakin gen hebben geen ander resultaat gehad, dan'dat de prijzen van ongeveer alle ar tikelen met grooto snelheid gestegen zijn. Vele prijzen zijn zelfs boven het wereld markt-niveau gekomen, zoodat het groote gevaar bestaat, dat er een algemeene cri sis in de industrie zal ontstaan. - Do regeering moet niet alleen het kolos sale deficit van het Rijk dekken, doch eveneens de tekorten van de afzonderlijke staten van liet Rijk voor hare rekening nemen, daar anders een algehcele ineen storting van het Rijk onvermijdelijk is. En dit moet do regeering doen, zonder dat het Rijk zelf do middelen heeft, aan deze eischen te voldoen, daar het niet in staat is uit de belastingen de noodige gelden daartoe te putten. Doch in den laatsten tijd hebben zich bij de verplichtingen, welke do staat ge dwongen was op zich te nemen, nog ge heel andere gevoegd. Zoo was het drin gend noodig de dreigende crisis ip do drukkerijbedrijf te voorkomen en dit kon de staat niet anders, dan door de betaling van een gedeelte der verhoogde loonenop zich te nemen. Daartoe zijn wij dus reeds gekomen, dat wij do loonen van strikt par ticuliere bedrijven moeten betalen. Om kort te gaan, de verplichtingen, welke het Rijk op zich heeft genomen zijn te zwaar. Deze toestand mag niet langer duren en de uiterste energie van de regee ring dient erop gericht te zijn, zoo spoe dig mogelijk aan dezen wanhopigen' toe stand een einde te maken. Men heeft ge tracht de inflatie van de mark te bestrij den door de invoering van den eenheids- koers. Toen deze eenkeidskoers echter werd opgeheven, ging de Dollarkoers sprongsgewijze in de hoogte, hetgeen ten gevolge had, dat weldra de waardelooze mark niet meer algemeen als betaalmiddel werd aangenomen. Daarna trachtte men den noodtoestand te verhelpen door de uit gifte van noodgeld. Doch dit noodgeld werd al spoedig niet meer met toestemming van do Rijksbank uitgegeven, zoodat allo ga ranties tot inwisseling er van ongeveer waardeloos werden. Het noodgeld was dus ongefundeerd. En het bedrag, dat aan niet-gefundeerd noodgeld werd uitgegeven bedroeg al spoe dig verscheidene billioenen, waardoor de iuflatio van de mark nog sterker werd. Swinemünde bankroet. Het gemeentebestuur van do Oostzeebad plaats Swinemünde heeft gisteren het vol gende besluit ter kennis gebracht: De stad is niet in staat haar financieele verplichtingen na te komen en moet daar om verklaren niet hij machte te zijn' te betalen. Dit is de eerste maal dat een Duitsche stad zich bankroet verklaard. De stopzetting der Berlijnsche tram. Omzetting in een Naamlooze Vennootschap? ."Woensdag is in de Berlijnsche magistra tuur aangetoond, hoe probaat de socialis tische heil- en saneeringsmiddelen werken Zij is verplicht geweest bet voorstel van de verkeerscommissie aan te nemen en heeft derhalve besloten de olectrischo tram stil te leggen, zoodra de ontslagtexmijn der conducteurs en chauffeurs verstreken zal zijn. Voor dit nieuwe heir van wcrkloo zen zullen maatregelen getroffen worden om de hardheid van hun lot gedurende de eerste dagen te verzachten. Overigens zal do magistratuur probee ren oen naamlooze vennootschap te vormen en deze met het beheer der tram te belas ten. Met rijk en staat zijn hierover reeds onderhandelingen geopend. Wat dit stopzetten voor tienduizenden Berlijners b'eteekent, die in de voorsteden wonen, is natuurlijk niet te becijferen. Ge durende do laatste weken werd door de duurte van de tram reeds meer gebruik gemaakt- van de ondergrondbaan, waar door dezo soms op beangstigende manier overvuld was. Maar nu begint ook do on dergrondbaan de tot nu toe betrachte ma tigheid op te géven en rijn tarieven gewel dig aan te schroeven. De separatistische beweging. Actie van de Syn dicalisten. Volgens de „Arheiterz" verdubbelen de syndicalisten in het bezette gebied bun po gingen om te komen tot afscheiding van liet Rijnland. In Ludwigshafen is een drukbezochte vergadering gehouden. Bij do verspreiding van een manifest der vak vereenigingen, waarin geprotesteerd werd tegen de afsclieidig, ontstonden voor de vergaderzaal kloppartijen, waarbij een communist geveld werd. Do politie beschermde overvallenen. Eenige honderden syndicalisten trokken naar de bureaux van den „Chemischen In dustriebond" en vernielden den iventaris. De leider van de beweging ijverdo ook reeds vroeger voor de afscheiding van de Pfalz. Spanje. De operaties in Spaansch-Marokko. Uit Madrid wordt gemeld, dat Spaan- sche militaire vliegtuigen bij hun verken ningstochten boven de vijandelijke linies in Marokko geconstateerd hebben, dat do rebellen in versterkte colonnes hun op- marsch voortzetten. De vliegtuigen wier pen bommen op de vijandelijke linies. Een vliegtuig vloog daarbij in brand en viel achter de vijandelijke linies neer Det inzittenden werden geheel verkoold onder de vernielde machine te voorschijn gehaald. De rebellen hebben den aanval geopend op de Spaansche stellingen bij Tetoean. In het bloedige gevecht hebben de Span jaarden ernstige verliezen geleden. Zij lieten 76 dooden en. zwaargewonden op het slagveld achter. Te Tarragona en San Sebastian hebben protestdemonstraties plaats gehad tegen do nieuwe campagne in Marokko. Italië. Uitwijzing van kloosterzusters. De Barmhartige Zusters in Zuid-Tirol en Zara, die sinds 50 jaren daar op voorbeeldige wijze zich aan ziekenver pleging wijdden, moeten om politieko re denen nog deze maand het gebied harer heilzame werkzaamheid op bevel der autoriteiten verlaten. In haar plaats werden Zusters uit Brescia ontboden. Hoe de Barmhartige Zusters een poli tiek gevaar zouden kunnen vormen, schijnt men niet noodig te achten om op te helderen. Griekenland. De stakingen over het geheele land. Een bloedige botsing. De arbeiders in de haven van Piraeus deelden mede, dat rij heden den arbeid zouden hervatten. In Saloniki is de sta king mislukt. Gelijkluidende berichtesa komen uit geheel Griekenland. Te Piraeus had een bloedige hotsing tusschen communistische stakers en troe pen plaats, 'waarbij twee arbeiders zou den zijn gedood en zeven gewond. Turkije Angora ratificeert het verdrag van Lausanne. Reuier meldt uit Conslantinopel: "Gisteren heeft de Nationale Vergade ring te Angora, na een redevoering van Ismet Pasja, het verdrag van Lausanne bekrachtigd met 215 van de 235 stemmen. China. Het Banditisme. Een Fransc-h g e e s te 1 ij ka ontvoerd. Een Fransch geestelijke is to_Talifoo in het district Yoenman door roovers ge vangen geonmen en weggevoerd. Van het Vaticaan. Het jaargetij voor Pius X. Do Romeinsche correspondent van dc „Msb." meldt d.d. 20 Augustus: Indrukwekkend was de plechtigheid, welke hedenmorgen heeft plaats gegrepen in de Vaticaansche grotten bij gelegen heid van het negende jaargetij sedert den dood van den alom beminden Paus Pius X. Zijn Emin. kardinaal Merry del Val, die onder het Pontificaal van dezen Paus de lioogo functie van staatssecretaris uit oefende en uit hoogo vereering en achting voor. Paus Pius, den 20sten van iedero maand het H. Misoffer op Zijn graftombe opdraagt, is voor deze gelegenheid uit Montecatini, waar Z.Em. gedurende dc zomermaanden verblijf houdt, overgeko men om op plechtige wijze den sterfdag van Paus Pius te herdenken. Bij deze" indrukwekkende plechtigheid in de Vati caansche grotten waren tegenwoordig de' beide zusters van dezen' Paus, de jonge lingen van de associatie van het H. Hart en een ontzettend groot aantal geloovigen en vele prelaten. Op het kleine altaar naast de graftombe hebben dezen morgen het H. Misoffer op gedragen de neef van Pius X, mgr. Pa- rolin, mgr. Ganali, do abt.Pierami, postu- lator in de zaak der zaligverklaring, mgr. de Raymond, mgr. Fonlana en vele an dere seculiere en reguliere geestelijken. Onder het groot aantal personen van eiken stand, die in den loop van den dag een bezoek aan do graftombe hebben ge bracht, trok vooral de aandacht een groep knapen cn in hot wit geklcede bruidjes, die bloemen strooiden op de sarcophaag, zoodat dezo als onder de bloemen bedolven scheen. Hel a.s. Regeeringsjubileum. Persoonlijk geschenk aan M. M. de K on in gi n. Het persoonlijk geschenk, dat door liet Comité voor het Nationaal Huldeblijk namens het Nederlandsche volk aan H. M. de Koningin zal worden aangeboden, bestaat uit een in acht doelen ge bonden alb u-m, bevattende een ver zameling van 217 speciaal voor dit doel door Nederlandsche Kunstenaars' ver vaardigde afbeeldingen van Nederland. Een zeer groot aantal schilders heeft aan dit album medegewerkt. Zij werden daartoe door het-Comité uitgenoodigd op advies van do voorzitters van do schil- dersgenootschappeïT „Pulchri Studio", „Arti et Amicitiae" en „St. Lukas". Het album werd, onder leiding van Joh. B. Smits, gebonden door J. Brandt Zoon in 't Wapen van Amsterdam. Georg Rueter ontwierp de bandversierin gen en teekendo de opdracht en de titel bladen. J. van Krimpen schreef de on derschriften, registers, etc. In de Ko ninklijke Papierfabrieken van'Gelder &i Zonen werd het papier vervaardigd. Hoè kastje, waarin het album zal worden ge borgen, is naar het ontwerp van K. P^C. de Bazel, uitgevoerd door G. Oosschot op de werkplaats „De Ploeg". Onder de photo s zijn de volgende uit Leiden en omgeving: L e i d e,n Rapenburg, door A. J. van Driesten; Leiden, Veemarkt, door A. H Gouwe; Noord wijk, door W. G. G. Bleckman; K a t w ij k, door H. M. Savry. K a t w ij k, Nettenboetsters, door Jhr. F. A. E. L. Smissaert. Do aanbieding van het nationaal huldeblijk. Het Comité voor hot Nationaal Hulde blijk aan de Koningin bericht ons, dat het in het voornemen ligt om op 6 Sep tember a.s., des namiddags te twee uur in het Paleis op den Dam door den voorzitter, dr. Van Aalst, het Nationaal Huldeblijk namens het Nederlandsche volk te doen aanbieden; het gerestaureer de koor der Nieuwe Kerk te Delft zal alsdan ter beschikking van do Koningin worden gesteld, en de albums, inhoudende tweehonderd zeventien werken van Ne derlandsche meesters, zullen aan do jubi- leerende vorstin worden overhandigd. In aansluiting hiermede beginnen om één uur de veertien af deelingen voor de nationale huldebetooging, waaraan door ruim twaalfduizend wordt deelgenomen, op te trekken naar den Dam. De opstel ling is te kwart over twee afgeloopen. Alsdan hoopt do Koningin op het bal- con te verschijnen en neemt do huldiging een aanvang, en zal het huldigingslied worden gezongen door de koren: Excel sior, Den Haag; Zeeuwsch a Gapella Koor, Goes; Euterpe en Kon. Utr. Ver. van Kerkzang, Utrecht; De Lofstem, Muiden; Gon Amore, Leiden en Toon kunst, R.-K, Orat. Ver., Koor der Groote Synagoge; Glir. Oranje-Ver., Par. Koor, en R.-K. Gem. Zang-Ver. St. Anna te Am sterdam, te zamen ongeveer duizend) zangeressen en zangers. Te drie uur neemt het défilé een aan vang, na afloop waarvan door een groep HET VOORNAAMSTE NIEUWS, BUITENLAND. Het oordeel over de Fransche nota aan Engeland. De stad Swinemünde bankroet. Kloosterzusters uit Zuid-Tirol verdreven BINNENLAND. Mededeelingen betreffende het Regee- ringsjubileum van H. M. de Koningin. Bijzonderheden omtrent den moordaan slag in den trein bij SchüttorL LEIDEN. De Leidsche processie naar St. Jeroen. van veertien deelnemers aan de Koningin een oorkonde betreffende do huldebetoo ging zal worden aangeboden. Op Vrijdag 21 September hopen do Koningin en de Koningin-Moeder te Delft .te komen ten einde het gerestaureerde koor der Nieuwe Kerk in oogenschouw te nemen. Hierbij zal do, heer Van der Voort van Zijp, als mede-voorzitter een rede uitspreken. Dezo plechtigheid vindt niet in de kerk, maar in hot koor plaats. Het werk in het koor der Nieuwe Kerk le Delft vordert uitnemciid. Door har den arbeid gedul-ende een vijftal maan den, zal geheel bereikt zijn wat het comité voor het Nationaal Huldeblijk zich heeft voorgesteld, n.l. dat op 21 September aan do Koningin een volledig beeld -zal kun nen worden gegeven van het restauratie plan. Inderdaad zal dit mogelijk zijn Do afwerking van verschillende onderdee- len volgt later Met het inzetten der ramen wordt groote spoed betracht. De firma Schouten te Delft garandeerde, dat op- bovenge- noemden datum alle ramen zijn geplaatst. Een model der bekroningen in het trifo- rium zal zijn aangebracht. Ook in den kooromgang vlot het werk. De zuilen en do kapileelen zijn grootondeels hersteld. Muren en gewelven zijn klaar. Een 7-tal vensters zijn af en de architect hoopt met do vernieuwing der overige neg ge reed te komen. Niemand heeft verwacht, dat de ramen van den kooromgang reeds van gebrand glas zouden zijn voorzien. Uit den aard der zaak liet het korte tijdsbestek niet toe omtrent dit belangrijk punt een be slissing te nemen; te meer nu plannen in verband met de twee groote ramen en van het transept groote omzichtigheid go- boden maken, wil men eenheid in het ge heel bereiken. De plechtigheid op 21 September zal worden opgeluisterd door orgelspul van dr. Joh. Wagenaar, 's-Gravenhage, en zang van de Madrigaal Vereeniging, di recteur de heer Sem Dresden, Amsterdam. De Vlootwet. Naar aanleiding van do volgende pas sage in een artikel van „Het Centrum"; „Bezuiniging op militaire uitgaven is een zeer redelijk verlangen, en do bezwaren, welke men reeds op grond daarvan, tegen de Vlootwet aanvoert, zijn alleszins ver klaarbaar", schrijft de heer G. P. D. in „De Vrijheid": „Precies ons idee! En daarom zullen onze vertegenwoordi gers „reeds op grond daarvan" tegen dezo Vlootwet stemmen". In een artikel „Schurftige schapen schreeuwen het hardst" in „De olks- krant" bespreekt K. (do redacteur G. J. Kuiper, lid der Tweede Kamer) do wijze, waarop „De Tribuno" en het or gaan der communistische vakcentrale „Do Arbeid" de militaire! kwesties, meer in he.t hijzonder de vlootwet, behandelen. In dat artikel trffen wij de volgendo vinsnede aan: „Als wij daaromtrent (genoemde mil. onderwerpen) eenige opmerkingen maken, is dat allerminst om de Vlootwet in be scherming te nemen, daartoe zijn wij in geen enkel opzicht bereid." Als slotzin lezen wij: „Nog eens, wij behooren allerminst tot. do vrienden van de Vlootwet, doch wij moeten niettemin opmerken, dat do actie,- welke thans tegen dat wetsontwerp ge voerd wordt, voor zoover het den commu- nistischen schreeuwers betreft afschuwen lijko demagogie is. Dat moeten de katholieke arbeiders weten." Samenwerking met Cegedisco. In „Do Maasbode" schrijft pater IldS- fonsus Cegedisco is do verkorto naam oenec nieuwe vereeniging. Eigenlijk het zij:|i Centrale Gedistilleerd Commissie. Lidi! er van kunnen zijn do vereenigingen^ van belanghebbenden bij den drankver-1 koop. Do Ned. R. K. Bond van Hotel-, Café-, Restauranthouders en Slijters met- vergunning is er ook bij aangesloten. Een schrijver in „de MaasbodeuittC

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1