jüJ
Lü
GE
Jaargang.
DONDERDAG 9 AOGOSTOS 1923
Mo. 4219
e Seictadte (Bouaxmi#
gONNEMENTSPRIJSbodraagt bij vooruitbetaling
,r Leiden 19 cent per week I 2.50 per kwartaal,
onze Agenten 20 cent per week 8 2.60 per kwartaal.
Verljco per post I 2.95 per kwartaal.
UTK Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
FFE gbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
IKEl «taling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
igsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt elkan dag uitgezandcrd Zon- an Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gdwone advertentiön 30 een! per regel-)
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentaën, van ton hoogste 30 woorden, waarini
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f U.50.
nummer faestaat uïï twreo
gÜSTEEL^iiB
DE VOLKENBOND.
Oe beperking der bewapening.
ontwapeningscommissie heeft het
[p vali het pact inzako de weder
ei» hulpverleening in tweede lezing
^commissie zal een rapport opstellen,
au den Raad van don
rordei voorgelegd.
Volkenl>ond
een nieuwe oostzee-
conferentie.
bladen te Kownow deelen medo, dat
dimsters van Buitenlandsche Zaken
Letland en Estland hebben besloten
i September te Reval bijeen te komen
dit keer in tegenwoordigheid van den
iter van Buitenlandsche Zaken van
ien. De Litausche bladen bevestigen,
Hüiet doel der bijeenkomst is, het sluiten
3(1 een nauwere overeenkomst tusschen
Qstzeestaten.
bezetting van het Roergebied
;en nieuw Belgisch Herstelplan?
Z Brusselscho correspondent van het
lange-agenlscliap seint in verband
de pogingen der Belgische regeering
A net Frankrijk tot overeenstemming te
omtrent een minimum program het
et denkbeeld wordt opgeworpen, dat
Jij en Frankrijk zich tevreden zouden
q stellen met betaling van do mate-
schade, welke voor België ongeveer
millioen francs zou bedragen, terwijl
and zou afzien van de intergeallieer-
hulden en genoegen zou nemen met
der Engelscho .schuld aan Ame-
r Duitschland. België zal zich met
it verbinding stellen om de 13rit<-
regeering te polsen",
correspondent Yoegt hieraan toe:
et schijnt, dat de Belgische regee-
indien zij na de besprekingen met
i en Parijs het oogenblik gunstig
achten, het initiatief zal nemen tot
iroeping eener intergeallieerde confe-
om tot een definitieve schikking te
a".
Parijsche correspondent van de „Ti-
Ëii'
itus
Aai
a"i a
ngetwijfeld houdt de vrees, dat
.Iphci krijk geen reparatie zoekt, doch
icbland wil uiteenscheuren, sterk ver
mot de FrauschEngelsche geschil-
Frankrijk voelt, dat het niet ver-
2Wa(! vd. wordt en verlangt vertrouwen.
S bittere strijd moet worden voort-
is het waarschijnlijk, dat Frank-
cen andere houding zal aannemen,
zal er toe gedreven worden het verzet
Ierwiiuion, zonder eenige consideratie
lerlijn en ondanks Berlijn. De gebeur
sen zouden het dwingen een plaatse-
politiek en invloed to ontwikkelen en
intralo autoriteiten te ignoreeren, d.w
t Frankrijk zal moeten overwegen of
iegelijk is zoowel het Ruhrgebied als
md los te maken van de rest van het
Een Amerikaansche ieenïng?
i «Chicago Trib." (Parijsche editie)
dat de New-Yorksche financier
tek aan een dejeuner met Loucheuren
re Fransche en Amerikaansche finan
de mogelijkheid heeft besproken van
perikaansche leening. ter afdoening
j eerste Duitsche betalingen van het
°pïa nog geen besprekingen
te Parijs.
ipkt ct leedwezen is te Parijs kennis geno-
I f? 'let *^er ontmoeting tus-
.flal B Poincaré en de Belgische ministers
Londen komende berichten over de
mjkhcid dat Baldwin en Gurzon er
zouden afzien om een gedeelte van
pracantio in Frankrijk door te bren-
aar zij van meening zijn, dat de
■Se stand der onderhandelingen een
an'*ge reis niet veroorlooft, hebben
ms een onaangenamen indruk ge-
2
°'in' r'cM zich tot president Coolidge
:a.r veriizidt zou Mussolini zich in
en Sesteld met den nieuwen
ent der Veroenigde Staten, om hem
oeken zijn invloed op Engeland en
j aan to wenden, teneinde een op-
e v®rkrijgen van het Ruhrgeschil
'weshe der schadevergoeding, wel-
Voe^ren Europa naar den onder-
vin*n oJoOheelo medewer-
alio toegezegd, als Goolidgo tot
zou willen overgaan.
Engelsche beraadslagingen.
alsof de Engelschen den
- - ^prekingen in den Rijksdag
hebben willen afwachten alvorens zich
nogmaals over de Ruhrkwestie uit te spro
ken. Het is gisteren slechts bij eenigo be
sprekingen tusschen Gurzon en .Baldwin
en hun collega's gebleven.
Inzake het Belgische bemiddelingsvoor
stel schijnt men te Londen niet erg opti
mistisch. Het lijkt onwaarschijnlijk, dat
de Belgen in hun antwoord aan Londen
zich nu op het Engelsch standpunt zullen
gaan stellen.
Hei optreden dsr Belgen.
De Belgen hebben gisterochtend een in
val gedaan in het bekendo hotel „De Mus-
schenberg", gelegen op Duitsch grondge
bied, even over de Nederlandsche grens bij
Beek. Eenige vrachtauto's en verschillende
voorwerpen werden in beslag genomen.
Alle logé's moesten op last van de Belgen
vertrekken.
Duitschland.
DE REDE VAN RIJKSKANSELIER
cuno.
Handhaving van het
1 ij del ij k verzet.
Het re-geeringsprogram
tot herstel der financiën.
De voedselvoorziening
verzekerd.
De zitting van den Rijksdag gaf giste
ren een beeld van do groote belangstelling
die er bestond voor de rede die de rijks
kanselier zou houden.
De president van den rijksdag herdacht
in zijn openingswoord de droeve dagen,
die 't rijk doorleeft. Onder deelneming van
allo aanwezigen herdacht hij het overlij
den van president Harding en uitte hij
den wensch, dat Amerika zich niet langer
afzijdig zal houden en weigeren zich in te
laten met den Europeeschen. chaos.
Daarna verkreeg Cuno het woord. Toen
deze opstond ontstond er een onheschrijfe
lijk lawaai van den uitersten linkervleu
gel.
De president weet echter de orde te her
stellen en Guno begint: „Toen 4 jaar gele
den en de communisten vallen plotse
ling in: „do dollar nog op 10 stond!"
Rijkspresident Loebo roept hen tot de
orde, doch niet dan onder voortdurend la
waai houdt de rijkskanselier zijn rede.
Allereerst gaf hij een beeld van de haast
zeven maanden durende heer
schappij van geweld, welke
in het Ruhrgebied reeds den dood van
honderd Duitsche burgers eischte.
Honderden milliarden aan staats- en
bankgelden zijn in dezen tijd geroofd en
11000 personen van huis en haard verdre
ven.
Frankrijk en België echter hebben aan
cokes en kolen uit het Ruhrgebied slechts
een vijfde ontvangen van wat onze Duit
sche arbeid hun anders zou geleverd heb
ben.
Frankrijk kan op geen betere gebeurte
nissen hopen, daar de arbeiders en pa-
tToons weigeren onder de bajonetten ten
voordeele van de onderdrukkers te arbei-
ben, waaraan ook de nieuwste en brutaal
ste maatregel om de mijnen in eigen be
stuur te nemen niets zal veranderen.
Onder den Ruhr-strijd, zoo vervolgde de
rijkskanselier, lijdt thans de geheele we
reld-economie. Maar het diepst en het
moeilijkst leidt het Duitsche volk.
Met spanning volgt daarom bet Duit
sche volk do bemoeiingen tol oplos
sing van de crisis. Do leiding, daarbij
heeft Engeland. Dè basis, die Enge
land zich voor een oplossing denkt, is
waarlijk voor Duitschland niet verheu
gend. Er zit veel in, wat ons onmogelijk
voorkomt, voorzoover zonder kennis der
begeleidende documenten een oordeel te
t vormen is.
In het streven, de goede verstandhou
ding met Frankrijk te bewaren, is Enge
land bij zijn concessies buitengewoon ver
gegaan.
Maar het is niet onze zaak, ons er in
te verdiepen, wat Engeland zijn belang
acht.
Er bestaat geen aanleiding, om groote
verwachtingen te koesteren. Toch kunnen
wij niet anders dan gelooven dan dat 't eco
nomiscli beleid en de zin voor rechtvaar
digheid ten slotte ook in het buitenland
zullen zegevieren.
Ook thans nog moeten wij ons voorbe
reiden op een langen duur van den lijdens
tijd.
Sprekend over den eisch om meer poli
tieke activiteit en over den eisch tot het
voeren van onderhandelingen met Frak-
rijk, herinnerde de kanselier aan de pogin
gen, door Duitschland do laatste vier jaar
gedaan, om met Frankrijk tot overeenstem
ming to geraken.
In bijzonderheden zette hij uiteen, wat
zijn regeering gedaan had, voor den op-
marsch in het Ruhrgebied, om met Frank
rijk tot een overeenkomst fa komen.
Oolc na de bezetting had de Duitsche re
geering iedere gelegenheid te baat geno
men, om to verklaren, dat Duitschland
bereid is, het mogelijke te presteeren, te
betalen ea waarborgen te geven en zelfs
om met het Fransche prestige rekening te
houden, als Frankrijk wil nalaten, Duitsch
land te vernederen, met hot éénig doel het
to vernederen.
Daarna sprak de rijkskanselier over den
passieven tegenstand. Op
den Franschen eisch, dat voor allo onder
handeling, de Duitsche tegenstand moest
ophouden, kon de Duitsche rijksregeering
niet ingaan. Men zou ons wederom, om
onze volkomen onderwerping te bezegelen,
een document ter teekening voorleggen,
dat ons onmogelijke on door do geheele we
reld onzinnig genoemde prestaties oplegt,
en het Ruhrgebied zou eerst vrij worden,
als de laatste penning van die niet te be-
taleu som gestort is.
Een wijziging van den aard der bezet
ting zou plaats hebben, indien en in zoo
verre het den militairen opperbevelhebber
goeddunkt.
Do rechteloosheid in Rijnland moet
voortduren, wij zullen betalingen doen, die
op zichzelf onmogelijk zijn, terwijl ons
hot belangrijkste instrument lot het ver
werven van bezit, het Ruhrgebied, ontno
men blijft.
Wij moeten, ongeacht deze omvangrijke
betalingen, zoo zegt het Fransche ant
woord, op het Engelsche voorstel, ons cre-
diet herstellen en ons budget in evenwicht
brengen, terwijl Frankrijk bewust met
zijn Ruhractie er voor gezorgd hoeft, dat
het Duitsche volk zijn heele economische
en politieke organisatio in de war ziet ge
bracht
Duitschland moet in elkaar storten,
maar toch betalen en zoo het door zijn in
eenstorting niet kan betalen, dan moet het
van nieuwe tekortkomingen worden be
schuldigd en aan nieuwe vervolgingen
worden blootgesteld, tot het werk der
vernietiging voltooid is.
Maar deze poging tot vernietiging, wel
ke de wereld als verlamd aanziet, moet in
naam der gerechtigheid voltrokken wor
den. Daartoe heeft Frankrijk een nieuwe
ondertoekening door Duitschland nocdig.
Geven wij ons niet ïuw de illusie ovor,
dat met één document de zaak afgeloopen
is, een document dat alles nagaat, wat vol
gens de Franscho opvatting aan het ver
drag van Versailles te kort gekomen is.
Een document, dat erger zou zijn dan dat
verdrag, dat als een vloek op de volken van
Europa rust.
In het Engelsche ontwerp-antwoord
aan Duitschland werd voorgesteld, dat de
Duitsche regeering haar verordeningen in
zake den passieven tegenstand zou intrek
ken en daardoor aan de bezettende mo
gendheden de mogelijkheid zou verschaf
fen, het bezettingsrogime te wijzigen en
in de bezette gebieden het normale econo
mische leven te doen heerschen.
Ook dit voorstel, dat het Duitsche stand
punt bijna volkomen opoffert, heeft de
beerscher en verderver van Europa afge
wezen.
Waar de practische mogelijkheid, om
tot de door Duitschland gewensebte, maar
door Frankrijk afgewezen overeenstem
ming met Frankrijk te geraken ontbreekt,
daar is het voor ons zaak, met alle midde
len, vastbesloten, ons staande te houden
en daartoe moet elk noodig offer worden
gebracht.
Wij zijn daai'bij geheel op ons zelf aan
gewezen en moeten en zullen ons dus zelf
helpen.
De rijkskanselier wijdde daarna een
woord van hulde aan wijlen president
Harding en sprak den wensch uit, dat
Amerika tot het besef zou komen, welke
groote verdiensten het zich zou kunnen
verwerven voor de menschheid, indien
het haar medehulp voor het herstel der
wereld wilde verleenen.
De verdere verklaringen van den rijks
kanselier werden herhaaldelijk door de
communisten onderbroken, maar vonden
hij de meerderheidspartijen en rechts in
stemming.
Nadat de rust hersteld was begon de
rijkskanselier het tweede gedeelte van zijn
rede: over de binnenlandsche politiek.
Het was voor alles noodig, zeide spre
ker, aan de wereld bet bewijs te geven,
dat Duitschland alles doet, om zich zelf te
helpen. De waardevermindering van het
Duitsche geld was de ernstigste slag, die
Duitschland getroffen had. Er dreigde
thans gevaar, dat de import door een valu
ta-blokkade zou worden opgeheven. Een
definitieve saneering der Duitsche finan
ciën en van het Duitsche betaalmiddel is
eerst mogelijk, wanneer de buitenland
sche politieke toestand is opgeklaard en
het herstelvTaags tuk op geschikte ^vijze
is geregeld.
Een tijdelijke oplosing echter, waardoor
de inflatie wordt tegengegaan, mag niet
langer uitblijven. Het regeeringsprogram
bevat drie maatregelen:
le. een goudleening; - --i'
2e. goudbelas tingen;
3e. maatregelen ter bevordering van
het bedrijfsleven.
De vertegenwoordigers der grootindus
trie hebben zich reeds bereid verklaard
een flink bedrag aan buitenlandsche wis
sels in ruil voor dollar-schatkis tbons ter
beschikking te stellen van de rijksbank
Daardoor is het gevaar van een stilstand
in den voedselaanvoer uit het buitenland
geweken.
De goudleening moet het ontginnen van
nieuwe inkomstenbronnen noodzakelijk
maken. De hervorming van het belasting
wezen zal zelfs de tijdelijke invoering van
brutaalwer kendo (sic) belastingwetten
noodzakelijk maken, waarbij men echter
toch zal vermijden het economische leven
te ontredderen.
Op het gebied der geldpolitiek heeft de
rijksbank c-en groote taak te vervullen. Ik
heb met energie aangedrongen op de in
voering van goudcredielen en van rekenin
gen-courant met vaste waarde.
Do invoer moet zooveel mogelijk be
perkt worden. De uitvoer dient te worden
ondersteund, zooveel het maar mogelijk is
Aan de voedselkwcslie wijden wij alle
aandacht. Wij hebben voldoende vetten in
gevoerd opdat de voeding voor langen tijd
zal verzekerd zijn. Een stilstand in de pro
ductie van het brood en in den aanvoer
van aardappelen is niet te vreezen.
Ten slotte deed de rijkskanselier een be
roep op alie werkgevers om de loonen zoo
spoedig mogelijk in overeenstemming te
brengen met de waarde van het geld. Hij
wees dan op het feit, dat de huidige om
standigheden zoo gunstig zijn voor een
actie van uiterst links of uiterst rechts en
besioot: do regeering houdt de wacht en
zal haar plicht doem Wie do onruststo
kers ook mogen zijn, zij zal met de groot
ste energie tegen lien optreden en het be
wijs leveren, dat de Duitsche republiek
sterk genoeg is om zich te verdedigen. (La
waai op de banken der communisten). Het
is thans geen tijd om over te gaan tot een
herziening van de grondwet. Ik zal er met
al de mij ten dienste staande middelen
voor zorgen, dat de huidige grondwet on
aangetast blijft. Voor do buitenlandsche
politiek, zooals ze thans in overeenstem
ming met de bevolking van het Rijn- en
Ruhrgebied gevoerd wordt, is het volstrekt
noodig, dat de eenheid in het binnenland
behouden blijve.
Ik zal het vaderland
dienen met al de kracht waarover ik
beschik, zoolang gij mij daartoe het noo-
dige vertrouwen schenkt, maar ook geen
dag langer! (Geweldig applaus van alle
burgerlijke partijen). Het moet duidelijk
worden, hoe het nu eigenlijk met dat ver
trouwen staat en of wij samen kunnen blij
ven werken om het volk te redden (ap
plaus, waaraan ditmaal ook de tribunes
deelnemen; lawaai bij de communisten).
Na Guno kwam Hermes, de minister van
financiën, aan het woord.
Hermes deelde in de eerste plaats me
de, dat er vanaf 1 September voor de spoor
wegen en vanaf 15 September bij de post
goudtarieven zullen worden ingevoerd.
Aan betalingen volgens het verdrag van
Versailles bracht Duitschland sinds de be
zetting van het Ruhrgebied zes billioen op
aan goud en leveringen in natura. In het
najaar zal bij de hervorming van de in
komstenbelasting ook het vraagstuk van
de goudbalans en de goudrekening beslist
dienen te worden.In opdracht van deregee
ring overwegen deskundigen de vraag of
het ook mogelijk is rekeningen in te voe
ren in marken met stabiele waarde. Door
ccn nieuwe financieele overeenkomst zal
aan de staten en gemeenten een groote
mate van financieele zelfstandigheid wor
den toegekend. De nieuwe goudleening
moei tot een bedrag van 500 millioen
worden gewaarborgd. Gezonde verhoudin
gen zullen evenwel eerst kunnen ontstaan,
wanneer de Ruhrbezetting door een on
partijdige beslissing aangaande onze ver
plichtingen opgeheven wordt
België.
De rector van de Gentsche Hoogeschool
afgetreden.
De reclor-magnificus van de hooge
school te Gent is afgetreden.
Rusland.
De sociaal-revolutionairen onderwerpen
zich aan Moskou.
Hot congres der vroegere sociaal-revo
lutionairen heeft besloten het Al-Russi
sche Congres en de besluiten daarvan te
erkennen, zoodat voortaan ook voor hen
de communistische Internationale de eeni
ge leidster zal zijn.
Spanje;
Het voorste! van generaal Anido verworpen
De bladen deelen mede, dat do minis
terraad eenstemmig bet voorstel van den
militairen commandant van Melilla, ge
neraal Martinez Anido beeft verworpen,
om een offensief tegen Aihuccmas te be
ginnen.
Turkije
Het Anierikaanscli—Turksch verdrag.
Het verdrag, tassehen Amerika en Tur-
HET VOORFJAAR35TE NIEUWS.'
buitenland.
Dr. Cuno spreekt in den rijksdag: het
lijdelijk verzet kan niet worden opgege
ven; onderhandelingen met Frankrijk zijn
onmogelijk daar Frankrijk geen overeen-
komsi wil; een krachtige financieclo poli"
tiek zal worden gevoerd.
Op 1 September worden goudtaricven
op de Duitsche spoorwegen en op 15 Sep-
tember bij de Duitsche post ingevoerd.
Mussolini roept de bemiddeling in van
president Coo'idge tot beëindiging van de
hersteikwestie.
Opstand op de Philippijnen; 46 dooden.
BINNENLAND.
De heer Colijn Minister van Financiën?
kije ge teekend, schaft de capitalaties af en
verleent aan beide staten het voorrecht van
meest begunstigde natie.
Bovendien geeft bet verdrag volkomen
vrijheid van handel en scheepvaart en een
vrije doorvaart door de Dardanelles da
Zee van Marmora en den Bosporus voor
Amerikaansche scheper: en vliegtuigen.
De Vereenigde Staten aanvaarden geen
verantwoordelijkheid voor de uitvoering
van de conventie der zeeëngben.
Amerika.
Opstand op de Philippijnen.
Zes- en veertig dooden.
Gedurende do laatste weken hadden zich
falrijko fanatieke Moros, nabij de Oost"
kust van het e.Jtnd Mindanao verzameld-
Zij bedreigden de omwonende bevolking,
tartten de regeering en weigerden om de
wapens neer te leggen en naar hun hui
zen terug le keel en.
Een afdeeling «rlimnen heeft thans na
een heftig gevocht go menigte uiteenge
jaagd en verstrooid. Zes- en veertig Mo-
ros, cn de leiders werden gedood. De op-*
stand is gt-broken.
m
colijn minister van financien.
Het Correspondentiebureau te 's-Gra-
venhage meldt ons:
Naar thans kan worden medegedeefld
kan eerlang de benoeming van den oud"
minister den heer H. Colijn, lid der Twee
de Kamer, tot Minister van Financiën
worden tegemoet gezien.
Do gewone audiëntie van den Minis-
ter van Koloniën zal op 10 Augustus niet
plaats hebben.
'UET PE OIHBEVIWB
ALPHEN AAN DEN RIJN.
Verkoop ing. Gisteren had ten over
staan van notaris B. v. d. Berg in hotel
„De Vergulden Wagen" alhier bij afslag
do verkooping plaats van de kapitale
Hofstede, gemerkt D 185, met gedraineerd
eerste klas bouwland, gelegen aan de Burg
vaart to Korteraar. De perceelen welke ge
zamenlijk in bod werden gebracht op
f 72771, werden afgemijnd op f 5000 en
toegewezen aan de N.V. Oosthoek en Zn.
alhier.
NIEUWKOOP.
Jubileumfeest. De gemeenteraad heeft
f 500 uitgetrokken voor de tractatie van
schoolkinderen bij het jubileumfeest en
voor eenige gevclversiering van bet Raad
huis.
NOORDEN.
Noorden vooruit. Het café van de
wed. J. Veenman, gelegen in de kom van
het dorp, zal algeheel worden vernieuwd,
terwijl tevens ruimschoots gelegenheid
zal worden gemaakt voor logies, wat voor
de vele kuntschilders en amatour-visschers
een goede uitkomest zal zijn.
ZOETERMEERZEGWAART.
Aanbesteding. Vrijdag j.l. werd aan
besteed de reparatie en onderhoud aan
de sluizen alhier en te Stompwijk.
Perceel A: Ellenboogsche cn Stomp-
wijksche verlaat: Joh. Bouwman f 1014;
v. Dongen cn Glasbergen, Leidschcndam,
f 1290; Wed. C.roenowegen, Leidschcn
dam, f 1035; P. J. Herwijnen f 1020;
Noordanus f950; Gebrs. Smits f920
Perceel B: Meerscho verlaat. Joh,
Bouwman f405; v. Dognen en Glasbcr-
dgen, Leidschcndam, f 600;^ Wed. Groei-
newegen, Leidschcndam, f 495; P. J- Her
wijnen f515; Noordanus f olO; Gobrs<
Smits f5.85.
Het werk is aan de laagste inschrij
vers gegund. Firma's achter wier naam.
geen woonplaats is vermeld, zijn alhier
gevestigd.
