'Me Jaargang.
DINSDAG 31 JUU 1923
No. 4211
OeABONNEMENTSPRIJSbedraagt b!J vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
jij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
franco per po3t I 2.95 por kwartaal,
•get Geïllustreerd Zondagsblad la voor de Abonné'a ver-
Kjgbaar tegen betaling yan 50 ct. per kwartaal, bij voor-
nit'betaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Dit b!ad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 51.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
6 o vvs na adverionllSn 30 conS per rego!.
Voor Ingezonden Medcdeelingen wordt het
S dubbele van het tarief berekend. s
Kier no adverieniiën, yan ten hoogste 30 woorden, waarïs
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur eu ver
huur, koop en verkoop 10.50.
Eenheid in actie.
Met onderschat veel werk van de K.S.A.
En een van de werkzaamheden der K.
waarvan heb nut èn de noodzakclijk-
eid al te weinig wordt erkend en begre-
ien is: het bewaren en brengen van een-
léid in de sociale, in de maatschappelijke
ctie op hécl het terrein van het katholieke
wen.
Daartoe meet worden gepredikt: zelfbe
lang, achterstelling van persoonlijke voor
tcur, van persoonlijke winst- of eerzucht bij
|jet groote, algemeene katholieke belang.
De leiders der K. S. A. zullen natuurlijk
jij die prediking zelf daarvan in hun actie
[et voorbeeld moeten geven.
Welk laatste een even noodzakelijke als
Moeilijk te verwezenlijken taak is.
1 Als men de oogen laat rondgaan, dan
er voorbeelden voor het grijpen om
te toonen, dat er veel kwaad wordt
«daan aan de katholieke zaak, doordat
hak niet allen, die eenzelfde doel beoogen,
Insgezind naar de verwezenlijking stre-
Men iuist klaarblijkelijk genoeg zelf-
ledwang, cm eigen ikjes in allerlei vorm
•dergescliikt te maken .aan een gemecn-
■isthappelijk streven.
Maar dan is er de K. S. A'.. om daarin
erbetering te brengen, leiding te geven.
Het Centraal Bureau van de K. S. A. als
Jgemecne bron van voorlichting: in iedere
bmeente de plaatselijke comité's.
Dat is een der mooie, zoo echt-katholieke
celeinden van de K. S. A.
Of deze taak altijd wordt erkend en be-
repen ook door de leiders van de K. S.
bijv. besturen van plaatselijke comité's,
lelve?Wij duiven deze vraag niet zoo
ftnstords bevestigend beantwoorden. Er
ijn ons gevallen bekend, waarin, door het
orraen van meerdere gelijk-willende ver
enigingen in eenzclfdj gemeente, door bet
[voeren van nieuwe Roomsche lectuur,
de Katholieken reeds hun bevredi
gde Roomsche lectuur bezaten, geld
en kracht werden versnipperd, en zoo
n deele verloren gingen voor de Room-
die zaak. en waarbij dan de leiders van
e K. S. A. geen voldoende besef hadden
?.n vat in deze hun plicht was.
Dat al wijst er op, niet dat de K. S. A..
rat betreft één barer doeleinden: eenheid
«waren en brengen, niet nuttig zou zijn
integendeel, o,p dat terrein léan zij
>gst nuttig werk doen; doet ook inder-
iad veel nut maar dat zij méér zou
n. bereiken, als de leiders, met namo
B Eiders van plaatselijke comité's, hun roe-
«ng en plicht in deze eens dieper over
rode en klaarder beseften.
@U3TESiL#tlii£
Ce bezetting van het Roergebied
Hst FranschBelgische antwoord.
Te London overhandigd.
De Fransche en Belgische antwoorden
tan Engeland zijn gistermiddag te Lon-
len overhandigd.
Ret Belgische antwoord houdt zich, naar
it goede bron wordt medegedeeld, strikt
an de principes, uiteengezet in de ccm-
T' uniques, welke indertijd te Brussel wer
'en gepubliceerd na de besprekingen tus-
chen Theunis en Poincaré op 12 Maart
o 6 Juni aangaande de bezetting van het
Juhrgebied en het lijdelijk verzet, n.l. dat
Ie bezetting slechts zal worden opgehe
ld11' wanneer de Duitsche regeering een
öcde zal hebben gemaakt aan het lijde-
pk verzet en naarmate zij aan haar ver
luchtingen zal hebben voldaan.
Vervolgens verwijst het Belgische ant
woord wat betreft het schadelooss tellings
>roi)lcem naar de technische plannen,
plke de Belgische regeering twee maan-
en geloden aan de kabinetten te Lon-
K Parijs en Rome heeft doen toekomen
Mat het Belgisch antwoord op de En-
jelscho nota een constructief karakter
ftraagt.
Dc uitwijzing van het gemsenfabssfuur
van Aken.
-»^urgomecster Farwick en vijf wethou
ders der stad Aken zx n door de bezetting
ptgewezen. Burgemeester Fatwick werd
Schleiden naar het onbezette gebied
'obraclit. De wethouders Mütier, Spenn-
Kühnen en Spoelger werden even-
öSÏM naar het onbezette gebied overge
held.
^ktermorgen is wethouder dr. Scbeuer
g uitgewezen. Omtrent de oorzaak der
jnjzingen kon geen zekerheid worden
verkregen.
Een Fransch spoorwegbeambte cjnefig
gewond.
erd ,en Noorden van Hastropp,
afó i'0n 1,anscb spoorwegbeambte in oen
?vnnr?°Treen rov°iverschot in het gelaat
a. De verwonding is ernstig, hoewel
niet doodelijk. Er werden vier personen
in hechtenis genomen.
De geheime dynamiefdepffts in Rijnland.
Beambten bij het Britscke
bezettingsleger ge
arresteerd.
Te Schlebusch, ten Zuidoosten van Op
laden, is de vorige week een huiszoeking
verricht bij een antiquair. Een gTOote hoe
veelheid dynamiet en andere springstof
fen werd gevonden. Deze bleken eenigen
tijd geleden te zijn gestolen. In verband
hiermede zijn vier personen aangehouden
Na een nader onderzoek is Zondag nog
een drietal personen, beambten bij de ad
ministratie van het Britsclie bezettingsle
ger te Keulen, in hechtenis genomen. De
zen worden eveneens er van verdacht, bij
deze zaak betrokken te zijn geweest.
*De separatistische actie in Rijnland.
Een massa-vergadering te
G o b 1 e n z.
In een Zondag onder voorzitterschap van
Dorten gehouden vergadering van 3000 af
gevaardigden, afkomstig uit Dusseldorp,
Mainz en Trier, cn vertegenwoordigende
verschillende separatistische stroomingen,
werd een resolutie aangenomen, - waarin
het Pruisisch militarisme en de Pruisi
sche revanche-politiek werden veroordeeld.
Noodgeld ingevoerd.
De steden in hel Roergebied gaan er toe
over in groote male noodgeld uit te geven,
ten einde den heerschenden geldnood op
te heffen.
Zoo besloot de stad Essen voorloopig 400
milliard mark aan noodgeld in de circulatie
te brengen.
België.
Molestatie gestraft.
De reserve-luitenant Metdenanckt, die
den Duitschen zaakgelastigde te Brussel
gemolesteerd heeft, is voorwaardelijk tot
vier maanden gevangenisstraf veroordeeld.
Duitschland.
Dc regteringscrisis.
Gaat Cuno heen?
Na de besprekingen in den Rijksdag
zijn do fractie-leiders, die hunne vacantia
hadden onderbroken, weer uit Berlijn ver
trokken. Tot een beslissing in zake de op
volging yan het kabinet-Guno, waarover
men het eerst eens moest zijn, alvorens
over de aftreding daarvan te "komen, is
men nog niet gekomen.
Intusschen worden verschillende poli
tieke combinaties gemaakt. De „Montag-
morgen" acht een minis terie-Loebe—
Stresemann mogelijk, waarin de sociaal
democratische Rijksdagpresident dan
Rijkskanselier zou worden en St r e s e-
mann minis-tor van B u i-
tenlandsche Zaken.
Ook de „Welt am Montag" noemt den
naam Stresemann en spreekt de hoop uit,
dat deze aan het hoofd van het kabinet
zal staan, daar hij, volgens dit blad, de
eenige man is, die de groote coalitie, van
af de Deutsche Volkspartei tot de de so-
ciala-democraten toe, bijeen zal kunnen
houden.
De voornaamste oppositie tegen Cuno
wordt thans gevoerd door het Gentrum,
de belangrijkste partij in den Rijksdag.
Vooral van beteekenis is, dat niet slechts
de met den vroegeren rijkskanselier dr.
Wirth sympathiseerende „Germania" op
treedt, doch ook het orgaan van den
vroegeren Pruisiscken minister-president
Stegerwald daaraan mede doet. Steger-
wald heeft den laatsten tijd herhaaldelijk
pogingen aangewend, het Centrum naar
rechts te doen zwenken.
De „B. Z. am Mittag" meldt hierom
trent o.a. nog het volgende:
De gedachte van een groote coalitie
van de Duitscko Volkspartij tot do Ver-
eenigde Sociaal-democratische partij
heeft vele voorstanders. Dr. Stresemann,
de leider der Duitsche Volkspartij, die
eveneens reeds lang voorstander van dit
denkbeeld is, beeft de laatste dagen be
sprekingen met do leiders der verschil
lende partijen, welke tot de arbeidsge
meenschap bohooren, te dezer zake ge
had. Wellicht is ook reeds in een onder
houd met den Rijkskanselier een reden
voor het aftreden van het tegenwoordige
kabinet gevonden.
De oorzaak van de crisis.
In de binnenlandsche politieke crisis is
gisteren een wijziging gekomen, welke
echter niet het vooruitzicht opent, dat het
kabinet Cuno in zijn huidige samenstel
ling zal kunnen worden gehandhaafd. Als
vaststaand kan worden aangenomen, dat
de critick op de regeering niet gericht
is tegen haar buitenlan/d s che
politiek.
Ook vandaag blijkt uit de uitlatingen in
de pers, dat alle partijen eensgezind ach
ter de regeering staan, voor zoover hot
haar buitenlandscbo politiek, het lijde
lijk verzet tegen de Roer-bezetting betreft.
De crisis is echter ontstaan wegens de
binnenlandsche regeering s-
politiek, welke geleid heeft tot do de
finitieve waardeloosheid van
de Mark en de daarmede ge
paard gaande economische in
eenstorting. Dc aanvallen worden in
het bijzonder gericht tegen do passieve
houding, waardoor de regeering het zoo
ver liet komen, en heden gaan de aanval
len in pers, met de „Vossische Zeitung"
en het „Berliner Tageblatt" aan het hoofd,
vooral tegen den minister van Financiën
Hermes, cn dien van Economische Zaken,
Beckere. Do bladen meen en, dat Cuno
vooral beschouwd dient te worden als den
man van do buitenlandsche politiek, met
wien dus het geheclo Duitsche volk het
eens is, doch dat onder alle omstandig
heden do beide genoemde ministers, als-
mede do president van den Rijksbank,
Havenstein, moeten he-- igaan. Do Zater
dagavond geproclameerde verklaring van
do regeering, waarin zij mededeelde, wel
ke maatregelen zij tegen den noodtoestand
denkt te nemen, heeft blijkbaar niet dio
uitwerking gehad, die de Tegeering er van
had verwacht. Al is de Zondag kalm ver-
loopen, toch vreest men oen voortgezette
communistische propaganda.
De relletjes te Frankfort.
Vier verdachten van den moord
op dr. Haas gearresteerd.
Het onderzoek in zake den politieken
moord op dr. Haas tijdens de jongste on
lusten, heeft geleid tot do arrestatie van
vier personen, allen lid van de commu
nistische partij. Een van deze individuen
heeft bekend, dr. Haas met oen ijzeren
stang op het hoofd le hebben geslagen.
Voorts zijn nog tweo communisten aan
gehouden, die ervan verdacht worden-
eveneens medeplichtig aan dezen bruten
moord te zijn geweest.
De politie is een complot op het spoor,
hetwelk ten doel had, verschillende dp
politiek gebied vooraanstaande inwoners
van Frankfort a. d. Main to vermoorden.
In troebol water....!
Do jongste onlusten te Frankfort hebben
nog een eigenaardigen nasleep gehad. Een
internationale dievenbende heeft blijkbaar
van de verwarring gebruik gemaakt doof
in een juwëelierszaak, in een der drukste
straten der stad, in te breken.
Do dieven hebben oen aantal kostbare
ju woelen ontvreemd tot een gezamenlijke
waarde vanongeveer 8 milliard papier
mark.
Frankrijk.
Belangrijke politieke documenten gestolen
Het archief van Paul Cambon.
Volgens het „Journal" zouden er bij
Paul Gambon, den voormal igen Franschen
gezant te Londen, belangrijke documenten,
loopende over een tiental jaren vóór den
oorlog, gestolen zijn.
De diplomatieke vertegenwoordiger der
Trans-Kaukasische Sovjets uitgewezen.
Het „Journal" verneemt, dat de Fran
sche regeering, ten gevolge van het feit,
dat de Sovjet-regeering verscheidene Fran
schen uit Georgië heeft uitgewezen, aan
den vertegenwoordiger der Transkaukasi-
sche Sovjets in Frankrijk heeft doen
weten, dat zijn tegenwoordigheid niet lan
ger gewenscht is.
Engeland.
De Havenstakingen.
Een mas sa-domoastratie
to Londen.
Duizenden stakende bootwerkers trok
ken Zondag met muziek en banieren van
East End naar Hydepark, alwaar eten
groote demonstratie werd gehouden. Do
leiders drongen er bij do massa op aan,
de staking vol te houden, doch er werd
geen besluit genomen.
Hervatting van het werk
te Huil.
De stakende dokwerkers hebben Zon
dagavond met overgroote meerderheid van
stemmen besloten, het werk heden te her
vatten.
Italië.
De onrust in Tripolis.
Afdeelingen rebellen trachtten kort ge
leden invallen to doen in do streek van
Anaghir, waar do bevolking reeds onder
worpen is. De Italiaansche troepen ach
tervolgden de rebellen, die naar het bin
nenland vluchtten met achterlating van
een honderdtal dooden en gewonden.
In geheel Cyrenaica is het kalm. j,
Palestina.
De onlusten te Jaffa.
Volgens to Berlijn ontvangen be
richten, zijn de berichten, om
trent „ernstig© ongeregeldheden" onder
do Joodsche arbeiders te Jaffa, welke de
laatste weken in do pers circuleeren, ta
melijk overdreven. Als do ware toedracht
der gebeurtenissen wordt het volgende ge
meld: Eenige leden der Algemeene Jood-
scho Arbeidersorganisatie en een groep bij
do „Hapoël Hamisrachi" georganiseerde
arbeiders geraakten in conflict en het
kwam daarop inderdaad tot botsingen.
Deze waren echter niet van zoo'n ernsli-
gen aard als door vele bladen werd mee
gedeeld. Toen de Joodscho politie van Tel
Awiw, to zwak bleek om do orde te her
stellen, greep de gendarmerie in, die, zoo
als gemeld, 23 lieden arresteerde, waarbij
het opnieuw tot botsingen kwam en meer
dere arbeiders gewond werden. De gear
resteerden werden door den rechter een
Arabier tot een week hechtenis veroor
deeld. In ieder geval hadden do gebeur
tenissen niet 't minsto politieke karakter,
gelijk ook al beweerd werd.
Amerika.
De ziekte van President Harding.
Ernstige complicaties?
Omtrent de vergiftigingsverschijnselen,
welke zich bij president Harding hebben
voorgedaan, kan nog worden gemeld, dat
do president der Vercenigde Staten zijn
reis door Galifornië van zijn reisplan heeft
moeten schrappen in verband met de pto-
maïno-vergiftiging, waaraan hij gedurende
do laatste dagen lijdende is.
Men leidt hieruit af, dat do ziekte, welke
zich eerst licht liet aanzien, ernstiger is
dan aanvankelijk werd aangenomen. In
het gisteravond uitgegeven bulletin wordt
medegedeeld, dat zich nieuwe ziektever
schijnselen hebben voorgedaan, welke op
ernsligo complicaties wijzen en het con
sult van een specialist noodzakelijk maken.
Een koperkreeft gegeten?
Reuter verneemt, dat president Har
ding's ziekte het gevolg is van het eten
vankreeft, welke gevangen was aan een
zeker gedeelte van do kust van Alaska,
waar zich koperbeddingen bevinden.
Bui-Senl. Berichten
Storm in Portugal.
Twee personen door den
bliksem gedood.
Naar do correspondent van de „Daily
Mail" te Lissabon aan. zijn blad meldt,
heeft er in het Zuidwesten van Portugal
een hevige storm, vergezeld van onweer en
regenvlagen, gewoed. Nadat de wind eenigs
zins was gaan liggen, regende het gedu
rende vier uren zonder ophouden.
Tengevolge van dezen regenval hadden
er hier en daar overstroomingen plaats,
terwijl aan de te velde staande gewassen
enorme schade werd toegebracht.
Door den bliksem werden twee personen
gedood en verscheidene gewond. Voorts
ontstond er een felle brand, die evenwel
door het regenwater onmiddellijk gebluscht
werd.
Spoorwegongeluk in Roemenië.
5 dooden, 8 gewonden.
Bij Ciocanesti op de spoorlijn Boekarest
Krakau heeft een spoorwegongeluk plaats
gehad, doordien een as van een derde klas
wagen brak. Volgens de laatste berichten
zijn vijf personen gedood en acht gewond.
Gevecht met negers in een danszaal nabij
Chicago.
Vijftig negers, gewapend met revolvers
en messen drongen Zondagavond in. een
danszaal te "Worth nabij Chicago. Zij dwon
gen de aanwezige vrouwen met hen te dan
sen, en bedreigden do mannen. Toen de
politie kwam opdagen en do negers wilde
verwijderen, verzetten dezeu zich, waarna
een geregeld gevecht ontstond.
Een neger werd daarbij gedood en twee
politicagenten zwaar gewond. Verschillen
de andere personen liepen lichte kwetsuren
op.
BINNEHLAHD
DE EERSTE-KAMER-VERKIEZING.
Dc nieuwe R.-K. leden.
P. J. J. de Wit.
Het R.-K. Tweedo Kamerlid jkr. mr. A.
F. O. van Sasse van Ysselt, die gekozen
is tot lid van de Eerste Kamer, zal zijn
benoeming tot senator niet aanvaarden. Hij
wenscht de periode, waarvoor hij thans
als Tweede Kamerlid zitting heeft, nog te
voleindigen. Zijn opvolger is de heer P. J.
J. de Wit, te Helmond.
Omtrent dezen nieuwen senator lezen we
in de „Msbd." o.m., dat hij directeur-eige
naar der Do "Wit en Go.'s Dekenfabrieken
te Helmond en directeur der Pelterijen-
fabriek „De" Witte Vos"to Utrecht is.
Man met groolen ondernemingslust, in
teresseerde bij zich voor verscheidene
Handelsmaatschappijen, werd gedelegeerd
commissaris en eigenaar der Handelsmij.
„Moerah", directeur "der Limited Company
London, eigenaar van nog een tweetal han
delsondernemingen en commissaris van
eenige Naamlooze Vennootschappen.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Fransche en Belgische antwoorden
te Londen ontvajtgen.
Beambten van het Britsche beze-ttingS"<
leger gearresteerd.
De regeeriviosci!sis in Duitschland.
BINNENLAND.
Vertepxixwooidigers van Nederland ter
vierde zitting van de Vergadering van den
Volkenbond
Aanleg spoorlijn GoudaAlphsn aan
den Rijn.
Vijf cn twintig-jarig beslaan der Bis
schoppelijke Kweekschool te Beverwijk en
vijftig-jarig bestaan der Rotterdamsche
Vereeniging voor Katholiek Onderwijs.
Ook do landbouw ging hom ter harte
en met energie werkte hij mede aan ont
ginning als directeur-eigenaar der N. V.
Landbouw-Mij. „De Peel" en liet onder
Gemert het heerlijk landgoed „De Dompt"
aanleggen.
Bij dat alles vond hij tijd en lust om
zich aan de openbare zaak te wijden, was
eenige jaren wethouder d-r gemeente Hel
mond en werd inl916 gekozen tol lid der
Provinciale Staten van Noord-Bi*abant.
Hij is kerkmeester in do O. L. Vrouwe
Parochie te Helmond, voorzitter van het
schoolbestuur der R.-K. Hooger Burger
school, Middelbare en Hoogcre Handels
school to Helmond, lid van het Centraal
Bestuur van „Ons R.-K. Middelbaar onder
wijs in Noord-Brabant" cn sinds December
1919 lid van het Diocesaan Comité der
St. Radboudstichling.
De heer De Wit is commissaris in de
Ordo van den H. Gregorius do Groote.
P. W. de Jong van den Heuvel.
Hoewel dc heer De Jong zich in 1921
uit zaken terugtrok, behoort, hij toch tot
den kring der groot-industrieelen. Sedert
zijn vestiging te Tilburg maakte hij deel
uit der firma J. G. van den Heuvel, steen
fabrikanten, welke firma bij jaren lang
mede heeft bestuurd en tot grooten bloei
bracht. Geen politike functie ambiecrend
trad hij toch in het maatschappelijk le
ven op den voorgrond, hetzij in de be
sturen der Katholiekendagen, do K. S. A.
r»f der drankbestrijders. Bovenal stelde hij
belang in het bijzonder onderwijs en zag
zich gekozen tot voorzitter van het Sint
Odulphus-Lyceum te Tilburg en s<x:retaris
van de vereeniging R.-K. Tilburgscho
Schoolraad, terwijl hij tevens lid is van
den Raad van Beroep der Directe Belas
tingen te Tilburg en lid vau het kerkbe
stuur der Parochie van het H. Hart van
Jezus (Noordlioek). De heer De Jong is
ridder in de orde van Oranje-Nassau.
Het Eerste Kamerlid Mr. W. van Lanschot,
Men seint xiit Den Bosch d.d. hedien:
Het Eerste Kamerlid mr. W. van Lan
schot is Zaterdag plotseling ziek gewor
den. Hij was den gacsclien dag tot de3
avonds buiten bewustzijn. Thans is het
gevaar geweken en is de toestond van mr.
van Lanschot goed. Er zijn vergiftigings
verschijnselen geconstateerd.
Prins Hendrik uit Engeland terug.
Prins Hendrik is gistermiddag met de
mailboot Prinses Juliana uit Engeland te
Vlissingen aangekomen. Do inspecteur der
Stoomvaartmaatschappij Zeeland, de heer
K. W. A. Mulder, maakte de reis mede. Op
den ponton werd de Prins ontvangen door
den waarnemen den commandant der ma
rine in Zeeland, kapitein-luitenant ter zee
Manikus, en den burgemeester van Vlissin-
gen deni heer C. A. van Woelderen. On
middellijk begaf de Prins zich naar de Ko
ninklijke wachtkamer, en vervolgens naar
den mailtrein, die met ongeveer een kwar
tier vertraging vertrok, waarmede hij de
reis naar Den Haag maakte.
De Px-ins is gisteravond met den trein
van 8 u. 44 in de residentie teruggekeerd.
Z. K. H. is eenige dagen vroeger dan do
Koningin teruggekomen, ter afdoening van
eenige Roode Kruis-aangelegenheden voor
zijn vertrek naar Mecklenburg op 3 Augus
tus a.s.
Vragen van Kamerleden.
De spoorweg Goud aA 1 p h e tf
aan den Rijn.
Op een vraag van «Jen heer Lovink, lid
van de Tweede Kamer, betreffende de voor
genomen onteigening voor den aanleg van
den spoorweg van Gouda over Waddinx-
veen en Boskoop naar Alphen aan den
Rijn, heeft dc Minister van Waterstaat ge
antwoord:
De werkzaamheden ter toepassing van dé
Onteigeningswet voor den aanleg van den
spoorweg van Gouda over Waddinxvcen en
Boskoop naar Alphen hebben regelmatig
voortgang. Het tijdstip, waarop deze werk
zaamheden zullen zijn geëindigd, kan nog
niet worden vastgesteld. Zi.i worden echter
zooveel doenlijk bespoedigd.
