r ---
14e Jaargang.
BAANDAG 9 JULI 1923
No. 4192
3)e £cid^eli^Sou/tomt
Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bf] vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 8 2.5Ö per kwartaal.
Bij onze Agenten 29 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post 8 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van SO ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt elkan dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. !L
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT C
Gowono adverlentlSn 3D cant per rego!»
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend.
EClèlnd advepSèntlën, van ton hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 8 0.50.
Dit MeaBSiBtBes* fosstaat uit tweo
SüafË^LaiaB
De bezetting van het Roergebied
De Fransch-Enjjelsche besprekingen.
Toenemende pessimisme
f e P a r ij s.
Men wordt to Parijs steeds pessimisti
scher ten aanzien van do resultaten d<er be
sprekingen, die op het oogenblik tusschen
Londen én Parijs plaats hebben. Afgezien
van de détails als een schriftelijke of rnon
delingo vorm van onderhandelingen,
spreekt men vrij algemeen de opinie uit,
dat het, indien de Engclsche regeering
niet van houding verandert, wel op een
breuk moet uitloopen.
Ook Londen verwacht
een breuk.
Algemeen wordt te Londen verwacht,
dat begin der volgende week een kabinets
zitting zal plaats hebben en dat Baldwin
daarna een mededeeling in het Lagerhuis
zal doen. Deze mededeeling zal, tenzij
Frankrijk nog van houding verandert,
waarschijnlijk een afkeuring van„de Fran
sche politiek in het Ruhrgebied bevatten
en tevens aankondigen, dat de samenwer
king met Frankrijk tot uitvoering van het
verdrag van Versailles geëindigd is. Waar
.-jchijnlijk zal Baldwin het voorstel herha
len om een internationale commissie het
betalingsvermogen van Duitschland te
doen vaststellen, om tot een regeling van
liet schadevergoedingsvraagstuk te geraken
Het standpunt van Italië.
Precaire positie van
België.
Het onderhoud tusschen lord Curzon en
den Italiaanschen Gezant droeg een har-
olijk karakter. De gezant verklaarde, dat
italië niets liever wenscht dan zooveel
mogelijk met Engeland samen te werken.
£)e Italiaansche regeering is geenszins tot
overdreven verzachting der maatregelen
iegens Duitschland geneigd. Integendeel,
sij wenscht, dat Duitschland zijn schuld
betaalt zooveel als dat in zijn vermogen
ligt. Italië is er zich echter van bewust,
dat de huidige toestand fataal is voor de
3aak van Europa's herstel, welke tevens
een algemeen wereldbelang is.
Dat Italië deze houding aanneemt moet
niet worden opgevat als een bewijs van
eenige vijandelijkheid jegens Frankrijk.
Het is echter geen geheim, dat er in de
geallieerde politiek eenige meeningsver-
schillen bestaan, waarbij Italië meer naar
het Britsche dan wel naar het Fransche
standpunt meent te moeten overhellen.
Na het bezoek van den Italiaanschen
Gezant kreeg lord Gurzon bezoek van den
Belgischen gezant.
De „Times" verklaart hieromtrent o.s.:
België verkeert in een zeer moeilijke posi
tie. Het land is zoowel in geestelijk als in
commercieel en geograpisch opzicht ten
nauwste met Frankrijk verbonden, waar
mede het natuurlijk in enge vriendschap
wenscht te leven. Anderzijds wenscht de
Belgische regeering ook do vriendschap
met Engeland te bewaren en haar dien
sten, te geven voor de bevordering der goe
de verstandhouding tusschen Engeland en
Frankrijk.
Energieke Pauselijke interventie.
De „Osservatoro Romano
verduidelijkt nader de
stappen door het
Vaticaan gedaan.
De „Osservatore Romano" maakt het
volgende bericht openbaar: Het agentschap
Wolff publiceert nieuwe stappen van den
II. Stoel in zake de Ruhrkwestie. Om
ieder misverstand te voorkomen volgt hiex
de werkelijke toedracht:
De nieuwsbladen hadden aangekon
digd, dat ter zake van den aanslag op 30
Juni op de lijn Duisburg-Crefeld, de Fran
sche en Belgische regeeringen hadden be
sloten om strenge maatregelen te treffen.
De H. Vader, die om den zoozeer ge-
wenschten vrede te verhaasten reeds der
gelijke aanslagen had betreurd en do re
geering van Duitschland had uitgenoodigd
deze eveneens te betreuren, deed, wat hij
kon om alles uit den weg te ruimen wat
een goede verhouding tusschen Frankrijk
en Duitschland zou beletten.
Mgr. Ceretti, apostolisch nuntius te
Parijs en Mgr. Vicognani, zaakgelastigde
te Brussel deelden aan de Fransche en
Belgische regeering mede, dat de Paus
hoopte, dat men zoo gevaarlijke maatre
gelen, waardoor de opwinding der ge
moederen nog grooter worden met alle
treurige gevolgen, die daaruit zouden kun
nen voortvloeien, nog niet zou hebben ge
troffen.
BePauszetdoor.
In de kringen, die met de opvaltinig der
L<urie op de hoogte zijn, wint, naar aan
do ,Voss. Ztg." wordt medegedeeld, meer
en meer de meening veld, dat de actie van
den Paus, die is begonnen met den brief
aan Gasparri en werd voortgezet met het
t^gram van Pacelli en thans ook heeft
geleid tot nieuwe instructies aan de nun
tiaturen te Parijs en Brussel, ditmaal niet
als de vroegere pogingen der Curie weder
spoedig ter griffie zal worden gedeponeerd
maar dat de Paus in de encycliek, welke
hij ter gelegenheid der herdenking van de
heiligverklaring van Thomas van Aquino
(voor 600 jaar) op 18 Juli zal uitvaardi
gen, zich behalve met godsdienstige, ook
met wereldlijke (iuaesties zal bezig hou
den.
De Paus zou besloten zijn, zich dit
maal gehoor te verschaffen.
De sabotage.
De Pruisische Ober-president van het
Rijnland in het gedeelte dat de Belgische
bezettingszone omvat, noodigt de bevol
king door aanplakbiljetten uit, zich te
onthouden van alle sabotage-daden.
Men ziet hierin het eerste resultaat van
de maatregelen, die de Belgische autori
teiten namen van den aanslag te Hoch-
field.
De conferentie te Lausanr.e.
Overeenstemming tusschen
Ismct Pasja en Venizelos.
Naar de Ullstein-dienst uit Lausanne
verneemt, heeft de Turksehe gedelegeerde
Ismet Pasja een langdurig onderhoud met
Venizelos gehad. Naar verluidt, zouden,
de beide gedelegeerden bij deze gelegen
heid omtrent alle nog hangende vraag
stukken tot overeenstemming zijn geko
men, in het bijzonder ten aanzien van do
kwestie der requisitie-bons van het Griek-
sche leger in IQein-Azië.
In wei-ingelichte kringen te Lausanne
wordt verwacht dat de conferentie weldra
een einde zal nemen.
Een algemoene verrassing.
Volgens inlichtingen uit kringen van
verschillende delegaties, hebben de Turken
in de Zaterd.avond gehouden bijeenkomst
met da geallieerde gedelegeerden, waarbij
het definitieve geallieerde standpunt uit
eengezet werd, een opschorting van de be
sprekingen verzocht, gedurende welke zij
over hun houding ten opzichte van dit
standpunt zouden beraadslagen.
Een algemeene verrassing brachten zij
daarna door nieuwe eischen te stellen;
met name zouden zij heden hebben ge-
eischt, dat in het vredesverdrag de bij
zondere bepaling zou worden opgenomen
dat de betaling der coupons van de Otto-
maansche schuld uitsluitend in papier-
franken zal geschieden.
De houding der Turksehe delegatie heeft
ernstige critiek uitgelokt van de zijde van
zekere delegaties.
Duitschland.
Een politieke moord bij Bcchunï.
De crimineele politie is heden een po
litieke moord op 't spoor gekomen. In
het nabijgelegen plaatsje Grumme werd
namelijk door honden het vreeselijk ver
minkte lijk gevonden van een goedgekleed
manspersoon, die door een schot in het
hoofd gedood is. Het lijk droeg een ,Ha-
kenkreuz'-teekei» als waarmerk van het
voltrokken vonnis van een veemgerecht
Het in verband met deze zaak ingestelde
onderzoek bleef tot nu toe zonder resul
taat.
Franifrijk
Het congres der Fransche
bouwvakarbeiders.
Een vechtpartij tusscb'ön
voor- en tegenstanders
van Moskou.
In de zitting van het congres der bouw
vakarbeiders deden zich verschillende in
cidenten voor. Toen Montmousseau de
Russische revolutie wilde verdedigen werd
hij uitgejouwd. Er ontstond een vecht
partij tusschen de voor- en tegenstanders
van de Roode Yakinternationale te Mos
kou.
Rusland.
Do Unie van Sovjet-republieken.
Lenin tot president benoemcL
Een conferentie, gehouden in het Krem
lin te Moskou en bijgewoond door spe
ciale afgevaardigden van de verschillende
sovjet-republieken, heeft de nieuwe con
stitutie voor de unie van sovjet-republie
ken geratificeerd. Deze constitutie was te
voren in behandeling genomen door de re-
geeringen der verschillende republieken
en zal onmiddellijk in werking treden.
De Russische pers behandelt deze aan
gelegenheid als een zeer belangrijke kwes
tie, maar de nabuurstaten van Sovjet-
Rusland beschouwen de verandering als
vrij onbeduidend «n.weinig meer dan een
gewone kwestie.
Lenin is benoemd tot president van de
unie, en, er zijn vijf vice-presidenten,
Trolski, Tsjitsjerin, Sokolnikof, Krassin
en Dsjerzistki zijin respectievelijk
benoemd tot vo'ks-commissarissen
van Oorlog, Buitenlanasche Zaken, Finan
ciën, Buitenlandschen Handel en Ver
keerswezen. Rikof is leider van den hoo-
gen economischen raad.
De conferentie beeft besloten een op
perste gerechtshof voor de unie üj ba stel
len.
China.
Roovers plunderen een trein op 15 mijlen
van Canton.
15 mijlen van Canton hebben roovers
een trein aangehouden. Van de passagiers
werd een Chineesch officier en een sol
daat gedood, terwijl negentig goed gesitu
eerde Ghineezen gevankelijk zijn wegge
voerd en worden vastgehouden. De waar-
do van den gestolen buit bedraagt onge
veer 50.000 dollar.
Omtrent den treinoverval, welk© Don
derdag j.l. werd gepleegd op den spoor
weg van Kowloon naar Canton wordt nog
gemeld, dat alles wat zich in den trein
bevond, door do bandieten werd meege
nomen. Er waren geen Europecsche pas
sagiers in den trein. Gemold wordt dat do
bandieten ongeveer 100 man sterk waren.
Do spoorweg van Kowloon naar Can
ton loopt gedeeltelijk over Engelsch en ge
deeltelijk over Chineesch grondgebied. Do
aanslag had plaats op Chineesch gebied.
Dit is de tweede overval op oen trein
sedert dien bij Ling Tsjeng in Mei j.L
Een chaos.
Chineesche en Koreaanscho bandieten
zijn de Koreaanscke grens overgestoken
en hebben een Japansch politiestation
aangevallen. Zij "doodden twee man en
verwondden er twee.
De minister van financiën
vlucht.
De minister van financiën Tsjang-
King-Hoea, vluchtte uit Tientsin, van
waar liij berichtte, niet in staat te zijn
de portefeuille langer te behouden, we
gens de onmogelijkheid om langer de noo-
digo fondsen te verschaffen.
Van het Vaticaan.
Hei Vaticaansch concilie uitgesteld.
Naar wij vernemen is het vrij waar
schijnlijk, dat de voortzetting van het Va-
ticaansch concilie, die, gelijk men weet,
voor 1925 in het voornemen lag, in ver
band met de tijdsomstandigheden uitge
steld zal worden.
Üisii@n6. berichten
De hitte te Parijs.
De hitte heeft hier verschillende slacht
offers gemaakt, -waarvan er enkele gestor
ven zijn. De temperatuur is gestegen tot
91 graden; er is nog geen verandering in
uitzicht.
De sprinkhanenplaag in Zuid-Afrika.
Koude gewenscht.
Terwijl wij zoo meldt de Etoile Beige
ons verheugen in de eindelijk gekomen
temperatuursverhooging wacht Zuid-Afrika
waar nu de winter moet beginnen, mei
ongeduld op een flinke koude, streng ge
noeg om de sprinkhanen t9 vernietigen.
Deze vraatzuchtige dieren zijn nL weer
in dichte wolken neergestreken op een ge
bied van pl.m. 259 millioen hectaron.
Een derde van de Kaapkolonie, de helft
van Transvaal en den Oranje-Vrijstaat,
een derde van Rhodésia en een groot ge
deelte van Béchtianaland hebben zwaar te
lijden gehad onder de door sprinkhanen
aangerichte verwoestingen. Sommige ge
leerden beschouwen deze dieren met de
termieten en de Asé-Asé-vliegen als de ge
vaarlijkste vijanden van den mensch.
Een Kanaalschip gestrand.
Alle 400 passagiers if
veiligheid.
Het stoomschip „Caesared", dat 'den
dienst onderhoudt tusschen de Kanaal
eilanden ia op weg naar Southampton
met 400 passagiers aan boord bij het uit
halen voor een binnenkomend stoomschip
op de rotsen geloopen. Het maakte snel
water. Bijna zinkend wist het echter Ste
llers Bows te bereiken, waar bet op het
strand gezet kon worden. Alle passagiers
zijn veilig aan land gekomen.
Ernstige treinbotsing bij Berlijrf.
Een groot aantal gewonden.
Zondagmiddag had aan het statical Ge
neral Pa-pestrasse te Schoneberg een he
vige botsing plaats tusschen twee treinen
van de ringlijn. Een locomotief en vijf wa
gons ontspoorden. Van de inzittenden ver
den drie personen zwoa* nestig licht ge
jond.
De diefstal van den monstrans te Munster.
De dieven naar Nederland
gevlucht
De recherche heeft geconstateerd, dat er
alle reden is tot verdenking van eenige le
den van Deutseh Völkische geheime bon
den, dat deze betrokken zijn geweest bij
den diefstal van den gouden monstrans
uit de Domkerk te Munster. Zij zouden
naar Nederland gevlucht zijn, en daar
zelfs reeds aangekomen.
De kunstwaarde van dezen monstrans
iB gering, doch de materieele schade is
zeer groot. Hij bedraagt minstens 30 tot
35 milliard papiermark. Daarbij komt
nog een groote geincrusteerde robijn, een
„solidair" met Pidgeon-bloodkleur, die
een onschatbare waarde beeft.
Detectiven-experimenten met de
draadlooze.
Een merkwaardige proefneming is door
de Engelsche omroep-maatschappij voor
a.s. Vrijdag georganiseerd.
Ofschoon iedereen denkt, dat hij voor
detective in de wieg is gelegd, zijn er
maar weinig in de gelegenheid om hun
talenten in dezen te tooncn. Vrijdagavond
om kwart over 7 uur zullen allo radio
amateurs allen, die binnen een straal
van 40 mijlen rondom Londen wonen,
mogen meedingen wanneer zij „inge-
luisterd" zitten, vernemen, dat er pas
tevoren door drie personen een afgrijse
lijke misdaad is gepleegd en aan eiken
amateur zal verzocht- worden, zijn hulp
te verleenen tot het opsporen dezer schur
ken.
Deze mededeling zal vergezeld gaan van
een soort signalement en een beschrijving
van de auto's, waarin de bandieten ont
snapt zijn.
Een belooning wordt uitgeloofd voor de
drie nauwkeurigste beschrijvingen, door
amateur-detectives van de drie booswich
ten in te leveren.
Het drietal zal zich in snel rijdende
auto's vertoonen o.a. in Tnrbridge "Wells,
Guildford Chelmsford, Maidstone, Rea
ding en andere plaatsen.
Deze proefneming zal door vele andere
van dien aard gevolgd worden.
De onregelmatigheden aan de Hanze-
b anken.
Omtrent de onregelmatigheden aan de
Hanzebanken te Hilversum en te Laren
(N.-H.) vernemen wij nog, dat de direc
teur te Hilversum die gearresteerd is, aan
de bank een schade van ongeveer f 50.000
heeft berokkend. Hij beeft ongedekte
blanco-credieten verleend en met geld van
anderen gespeculeerd, waarbij fictieve
rekeningen werden aangelegd.
Met den agent te Laren scbjnt bet vrij
wel hetzelfde te zijn.
Massaontclag bij de Rijksverzekerings
bank.
Naar de „Tijd" verneemt is een zestig
tal tijdelijke ambtenaren van de Rijksver
zekeringsbank te Amsterdam bij wijze van
bezuinigingsmaatregel op 1 dezer ontslag
aangezegd tegen 1 October ai.
Do controle aan de Ned.-Duitsche grens.
Uit Berlijn wordt aan bet „Hbld." ge
meld dat de Rijksdag het Duitsch
Nederla-ndsch verdrag betreffende de
samenvoeging der grenscontrole in het in
ternationaal reizigersverkeer in alle drie
lezingen heeft aangenomen.
Dreigend conflict in de porcelein- en glas
industrie.
Uit Heerlen wordt aan de „Tel." ge
meld:'
In de laatste weken heerschfc onder de
arbeiders der porcelein- en muurtegel
fabriek „Mosa" en de glasfabriek „Stella"
ontstemming over de in te voeren werk
tijdverlenging en 10 procent loonsverlaging
Er dreigt een ernstig arbeidsconflict te
ontstaan. De vertegenwoordigers der ar
beidersorganisaties hebben met den heer
Louis Regout geconfereerd, doch deze was
tot geen enkele concessie bereid. Dit heeft
de arbeiders geprikkeld, zoodat zij dreig
den het werk neer te leggen. De hoofdbe
sturen der beide organisaties doen alle
moeite' om dit te voorkomen en trachten
alsnog een minnelijke oplossing te ver
krijgen.
Herwonnen Levenskracht
Zaterdag en Zondag heeft Herwonnen
Levenskracht bij gelegenheid van haar
tien-jarig bestaan een herdenMngsconcree
gehouden onder voorzitterschap van den
heer Serrarens. Er waren meer dan 250
congressisten.
De heer Serrarens herinnerde er in nm
openingswoord aan, dat in Juli 1914 de
eerste bloemendag werd gehouden, die een
halve ton opbracht.
Tn het geheel ziïri tot heden door Her
wonnen Levenskracht 1070 patiënten ver
pleegd (442 mannen, 119 vrouwen en 509
kinderen). Thai» staan ar 218 patiënten op
-de „wachtlijst.
HET VaORKIAAESSSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Een breuk tusschen Engeland cn Frank
rijk steeds dreigender.
Energieke vredespogingen van den Paus
Het Vaticaansch concilie uitgesteld.
De chaos in China.
BINNENLAND.
Het dagblad „De Dag" zal niet ver
schijnen, wijl Broekhuys zich aan de
exploitatie heeft onttrokken. De gedupeer
de redacteuren zullen „De Nieuwe Dag"
uitgeven.
De duizendste retraite in Manresa
Een circulaire van den Minister
Bir.nenlandsche Zaken over ds fraude in
gedistilleerd.
Autobandieten te Rotterdam hebben een
wisssilooper overvallen en f 7000 ge
roofd. De daders ie Amsterdam gearres
teerd. (Gemengde Berichten).
Auto- en motorongelukken bij Ede,
Sloten en Emmen (Gemengde berichten).
Twee broers, eenige zoons van hun
ouders, verdronken. (Gemengde Berichten)
De jaarvergadering van d?~ Ner". Voet
balbond (Sport).
De verhouding tusschen R- K. F. en
N. V. B. (Sport\
LEIDEN.
Twee personen verdrenken.
OMGEVING.
Pc opening van het R.-K. L/jkcnhuis
te Woerden.
De heer J. Th. van der Laan sprak over
d9 organisatie der t. b. c.-bestrijding in
Nederland en de taak van Herwonnen
Levenskracht.
Dr. W. Bronkhorst, geneesheer-directeur
van het Sanatorium Berg en Bosch, hirid
een gedocumenteerd, betoog over de be
handeling der tuberculoselijders.
De heer Serrarens sprak over de indirec
te bestrijding der tuberculose.
Verscheidene personen betuigden hun'
instemming met het deel van het congres
Van verschillende afwezigen waren geluk-
wenschen ontvangen, o. a. van den dirrc-
tour-generaal der Volksgezondheid, medo
namens den minister van Arbeid.
Jubileumnummer „Haarlem's Dagblad".
„Haarlem's Dagblad" heeft Zaterdag ter
gelegenheid van zijn 40-jarig bestaan
op Woensdag 11 Juli, een Feestnummer
uitgegeven van 32 bladzijden, dat ineens
op zijn nieuwe machine is gedrukt,
ingestoken en uitgelegd. Dit nummer
bevat oen overzicht van de technische
inrichting, eenige mededeelingen over
de geschiedenis van het blad en verder
een groot aantal bijdragen van vaste
medewerkers uit het binnen- en buiten
land.
Het nummer is versierd met vele af
beeldingen, verschillende ontleend aan 't
bedrijf, en geeft zoodoende een indruk
van de beteekenis van de courant op dit
oogenblik.
Het nummer werd toegezonden aan
20.000 personen, waaronder ver over de
15.500 betalende geabonneerden.
Zaterdag is te Eemnes (Utrecht) op
64-jarigen legtijd overleden de heer W.
van Klooster, lid der Staten van Utrecht
en gemeente-ontvanger te Eemnes.
Radio-concerten.
Smith en Hooghoudt te Amsterdam no
men voortaan telefonie-prooven op Woens
dagavond van 8—10 uur nan. Boepletlers
P. A. 5. Golflengte 1050 meter.
A.s. Woensdagavond zal met meuewoR
king van de heeren W. J. Jonkera (viool)
en O. Bregman (piano) een concert worden
gegeven. Het programma luidt als voigti
1. Rose dreams, Shannon; 2. Si vou*
l'avez compris, L. Denza; 3.
Dreams, HerberbMarple; 4. Deux Chan-
sons, Paoli Tosti; 5. Weme N,cht;9.S.
ciliano, Lewis Granom; 7. Sbeii. T'edbry
dor; 8. Serei»to, TosselK; 9, M.dr^le, A,
Simonnetti; 10. Alceste, Glucfc
Twee jongens verdronken.
De ouders verliezen b" u
beide zoons.
Men schrijft uit Erp aan de „Mdgnrrg.*t'
Het warm© weder beeft reeds zijn ee™*
slachtoffers geëisebt. Twee zoons van de»,
landbouwer Vcrbakel en hun kameraad
Petera gingen Zaterdagmiddag em 1
naar de Aa, met de bedoeling te gaan