SPLINTER I
MI- El SES9E1UIH
14a Jaargang.
VRIJDAG 6 JULI 1923
No. 4190
DeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bl] vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
Franco per post I 2.95 per kwartaaL
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. SL
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gowon* ad ver ten tl ön 30 cent per regels
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
S dubbele van het tarief berekend. s
Kleine adverlentiSn, van ten hoogste 30 woorden, waarin"
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver-
huur, koop en verkoop 10.50.
E9it nusnsncc* bestaat uit twee
btaden.
HuiTEMLfUUil
De bezetting van liet Roergebied
De spanning tusschen Engeland
en Frankrijk.
Geruststellende ver
zekeringen.
In de senaatscommissie voor buitenland
sche zaken deed Deselves mededeeling van
de indrukken, door hem opgedaan om
trent den buitenlandschen toestand in een
onderhoud met Poincaré. Hij verklaarde
dat men de berichten der Engelsche Maz
elen omtrent de gezindheid der Brilsche
regeering onder het grootste voorbehoud
moest aanvaarden. De Fransche regccring
ontving de verzekering, dat dergelijke
berichten van allen grond zijn ontbloot.
De Engelsche ambassadeur protesteerde
persoonlijk tegen die geruchten. De be
sprekingen te Londen worden geregeld
op vriendschappelijke wijze voortgezet
Deselves voegde er bij, dat de toestand
in het Ruhrgebied bevredigend is.
De kwestie van het Saargebied is bij
den Volkenhond op weg naar een bevredi
gende regeling.
Opinies der Fransche
pers.
Het grootste beletsel, dat aan een volle
dige Fransch-Britsche overeenstemming
in den weg staat, blijft de bezetting van
2ret Ruhrgebied.
Het schijnt vrij onmogelijk, aldus
schrijft Pertinax in de „Echo de Paris"
de opvattingen van Londen en Parijs
met elkander te vereenigen. Tusschen een
politiek, welke zich uitspreekt ten gunste
van oen bezetting van het mijngebied en
een politiek, die voor ontruiming van dat-
zelfde^gebied is, is het moeilijk ook maar
het,. ?Armg3te punt van overeenstemming
tcf ontdekken.
Te Parijs denkt men steeds, dat de on
derhandelingen met Londen op een te
vroeg tijdstip zijn begonnen, omdat men
eerst den dag zou willen afwachten, waar
op het lijdelijk verzet van Duitschland ver
vangen zal worden door loyale samenwer
king. Dan zou de Ruhrbezetting, wel verre
van Duitschlands economisch leven te ver
lammen, het betalingsvermogen van dat
land slechts^ verbeteren.
Men merkt bovendien op, dat de bespre
kingen tusschen lord Gurzon en den' Fran
schen gezant Saint Aulaire tot geen resul
taat zullen leiden, zoolang men zich ter
eene zijde beperkt tot het stellen van vra
gen en ter andere zijde tot het beantwoor
den daarvan.
Men weet niet, wat do bedoelingen van
het kabinet-Baldwin zijn ten aanzien van
de kwestie der schadevergoeding. Zullen
het dezelfde zijn als die van het kabinet-
Bonar Law, welke die premier op 2 Ja
nuari te Parijs heeft uiteengezet?
Het is echter noodzakelijk, dat Baldwin
zijn terughoudendheid zal opgeven en zal
mededeelen, welke offers Engeland bereid
is te brengen.
De „Matin" gaat zoover te insinueeren,
dat de Engelsche regeering een groot plan
zou hebben opgesteld, hetwelk een econo
mische en politieke wereldheerschappij
ten doel zou hebben. Om den toestand op
te helderen is het dus noodig, dat Baldwin
zijn politiek duidelijk maakt.
Mussolini op de hand
der Engelsche n.
Naar verluidt heeft de Italiaansche ge
zant, die een bezoek bracht aan Curzon,
dezjen in. kennis gesteld van de opvattin
gen van Mussolini, die meer en meer
neigt naar de Britsche inzichten inzake do
Ruhrkwestie en hot Britsche plan voor de
regeling der schadvergoeding.
Nog geen antwoord van Frankrijk.
Er is nog steeds geen bericht uit Parijs
antvangen, dab de Fransche regeering be
reid is, schriftelijk te antwoorden op de
Sngelsche vragen.
De sabotage. -
5e Alïgemeine Deutsche
5 e w e r k s c h a f t s b u n d contra
de daden van sabotage.
De „Ullsteindienst" meldt nit Essen:
©isteren sprak zich de Alïgemeine Deut
sche Gewerkschaftsbund over de daden van
sabotage in het Ruhrgebied uit. Algemeen
is men ten scherpste gekant tegen der
gelijke daden, die men in strijd acht met
<ten afweerstrijd van Ide bevolking van
het bezette gebied. De Gewerkschaftsbund
riep dan ook alle vakvereenigingen op om
krachtig tegen dergelijke daden van sabo
tage en aanslagen op te treden. Van de
rijksregeering werd geëischt, dat de schul
digen aan het Duitsche gerecht zullen
worden overgeleverd en zich te verant
woorden zullen hebben.
De bemoeiingen des Pausen.
De „Voss. Ztg." meldt: De pauselijke
nuntius Pacelli had gisteren opnieuw
een bespreking met Rijkskanselier Cuno,
betreffende de pauselijke nota inzake de
houding der regeering ten aanzien van de
daden van sabotage en de aanslagen in
het Roergebied gepleegd. Des avonds gaf
do nuntius in het Fïanciskaner klooster,
waar hij zijn intrek heeft genomen een
diner, waaraan behalve de Rijkskanselier,
ook nog minister Rosenberg, de minister
van Arbeid en de leider der katholieken
Marck deelnamen.
Tijdens het diner bood zich de gelegen
heid om de door den paus ondernomen
stap terdege te bespreken. Cuno beweer
de, dat de Duitsche regeering herhaalde
lijk openlijk blijk heeft gegeven, daden
van sabotage en aanslagten af te keuren,
doch dat de regeering niet in staat was,
gezien de onrustige en vijandige, stem
ming tegen de bezetting, dergelijke daden
zonder meer te verhinderen. De regeering
zal echter nog eens doen uitkomen, dat
deze daden op rekening moeten worden
gesteld, hetzij van afzonderlijke personen
of organisaties.
De besprekingen leidden niet tot eenig
definitief resultaat en gezien het feit, dat
de nuntius zijn voorgenomen vertrek naar
München heeft uitgesteld en nog geen
maatregelen voor zijn vertrek heeft geno
men, doen het vermoeden rijzen, dat de
besprekingen nog zullen worden voortge
zet. Intusschen zal Cuno nog een offici-
eele verklaring tegen de daden van sabo
tage en de aanslagen afleggen, daar ook
de centrumpartijen dienaangaande druk
op de regeering hebben uitgeoefend. De
socialisten en communisten zijn van mee
ning, dat de regeering reeds lang tegen
over dergelijke daden met grootere scherp
te had moeten optreden, zooals ook reeds
indertijd door Ebert werd voorgesteld.
De 7 ter dood veroordeelden.
De zaak der zeven personen, die op 29
Juni dooi den krijgsraad te Mainz we
gens sabotage ter dood veroordeeld zijn en
revisie van dit vonnis aangevraagd had
den, is vandaag te Dusseldorp voor het
revisiegerecht van het Fransche Rijnleger
gekomen. Het verzoek tot revisie is ver
worpen. De verdedigers der beklaagden
waren niet aanwezig.
Het ongeluk te Duisburg.
Geen aanslag maar
een ongeluk?
De Rheinische Tageszeitung bevat een
mededeeling van een vakman over het
spoorwegongeluk bij Duisburg. Deze zegt,
dat de oorzaak van het ongeluk ongetwij
feld de ontploffing is van het gasreservoir
voor de verlichting van den trein. Wan
neer daar lucht bij komt, wordt het een
gevaarlijke ontplofbare stof. De ontplof
fing zou dan een nieuw bewijs leveren,
hoe weinig vertrouwd het Belgisch perso
neel is met de Duitsche spoorwegconstruc
ties.
De jongste dwangmaatregelen.
Bezetting der Rijksbank
te Essen.
Het Rijkskabinet te Essen is gisteren
door de Franschen bezet. De sleutels der
kluizen zouden zich niet te Essen bevin
den, zoodat den Franschen geen geld in
handen zou zijn gevallen.
Alle andere banken te Essen hebben
heden eveneens haar deuren gesloten.
De Frans che eischen tegen
de Krupp-fabrieken.
De onderhandelingen tusschen de di
rectie van de Krupp-fabrieken te Essen
met de Fransche bezetting hebben tot dus
ver geeen resultaat opgeleverd. De Fran
schen eischen thans, dat de hoofdspoorlijn
die door het geheele complex van de
Krupp-fabrieken loopt, te hunner beschik
king zal worden gesteld, daar zij deze
lijn voor het vervoer der bij Krupp in
beslag genomen kolen en cokes noodig
hebben. Verder moet aan beide zijden van
de spoorlijn een strook grond ter breedte
van 18 K.M. vrij blijven. In geval deze
eischen niet worden ingewilligd, dreigen
de Franschen met de bezetting van nog
meer afdeelingen der Krupp-fabrieken.
Verkeersbeperki ngen.
De afsluiting van het Ruhrgebied wórdt
door de bezettingstroepen (steeds verder
doorgevoerd. Op het oogienblik zijn de
Franschen en Belgen bezig, door prikkel
draadversperringen de grens af te zetten.
Hoe scherp de controle aan de grens is en
hoe nauwkeurig de passen worden nage
zien, bewijst het feit, dat Maandag in
Dortmund van de 600 ingediende aanvra
gen er slechts twee werden ingewilligd.
De eene betrof'een dokter, die ter bestrij
ding van een typhus-epidemie naar
Schwerte moest vertrekken, de andere
had betrekking op eien sterfgeval.
Bij het overschrijden van de grens in
de nabijheid van Derne-Linteup ia een
13-jarige schooljongen nit het bezette ge
bied doodgeschoten.
Kapok 85 cent per 1|2 Kilo
Hoogewoerd 41 - Telefoon 698
5" Vlak over de Waterstesg
De verkeersbeperkingen in Duisburg
zijn nog uitgebreid; ook wielrijders en
huur-tijtuigen vallen thans onder het ver
bod.
Verder is het voetgangersverkeer van 8
uur 's avonds tot 5 uur 's morgens ver
boden.
Van Engelsche zijde wordt er thans bij
do Fransche grenscontrole op aangedron
gen, dat Duits chers met een Engelsch vi
sum vrij van het door de Engelschen naar
het door de Franschen bezette gebied zul
len mogen reizen. Verschillende personen
hebben gisteren dan ook reeds met een
Engelsch visum ongehinderd de afsluiting
kunnen passeeren.
Duitschland.
De metaalfccwerkerssiaking te Berlijn.
Naar de Ullstein-dienst verneemt, zal
de metaalbewerkersstaking, welk© reeds
tweemaal dreigde te zullen uitbreken, doch
die door het bemiddelend optreden van
den minister van Arbeid werd uitgesteld,
toch worden geproclameerd.
De metaalbewerkers, die, zooals bekend,
met de scheidsrechterlijke uitspraak van
den minister van Arbeid niet tevreden wa
ren, hebben zich met een meerderheid van
meer dan tweederden van het aantal uit
gebrachte stemmen vóór verwerping van
het bemiddelingsvoorstel verklaard en
zich vóór het proclameercn der staking
uitgesproken.
De reeds vroeger gekozen stakingslei
ding kwam daarop bijeen, ten einde te be
slissen, wanneer de staking zal beginnen.
Vermoedelijk zou de staking hedenochtend
een aanvang nemen.
Botsing tusschen studenten
en communisten.
Drie studenten, alle drie behoorend tot
het bestuur van het studentencorps van
do Technische Hoogeschool in Franken-
hausen, zijn op een wandeling door een
troep van tien communisten aangevallen.
Twee van hen werden ernstig mishan
deld, de derde kon ontvluchten. De politie
kon slechts één der daders vatten.
In verhand met de vele botsingen tus
schen Stahlhelm-troepen en communisten,
heeft de regeeringspresident van Merse-
burg tot nader order alle vergaderingen
en optochten op de openbare straat ver
boden.
Dè regeeringsverkiaring.
Een motie van vertrouwen in
de regeering aangenomen.
De Kamer beëindigde gistermiddag te 5
uur de debatten over de regeeringsverkia
ring. Zij kreeg nog een critiscke rede te
hooren van den socialistischen afgevaar
digde Hubin, die echter liet doorscheme
ren, dat hij gaarne zou zien, dat zich een
nieuwe regeering zou vormen, bestaande
uit de drie partijen.
De afgevaardigde Mechelynck, sprekende
namens een groep liberalen, verklaarde,
dat hij voor de motie van vertrouwen
zou stemmen, doch zich het recht voorbe
hield om nader over het ontwerp betref
fende de Vlaamsche Hoogeschool te
spreken.
Nadat nog de socialistische afgevaar
digde Destrée een rede tegen het ministe
rie gehouden had, werden de debatten ge
sloten en ging men over tot stemming
over de motie van vertrouwen. 160 van de
186 leden, die de Kamer telt, namen aan
de stemming deel.
De motie werd aangenomen met 94 te
gen 63 stemmen, en 12 onthoudingen.
Alle socialisten stemden tegen, evenals
de drie leden der frontpartij.
Engeland.
De havenstaking.
Meer dan 41.000 man zijn thans betrok
ken bij de havenstaking, waarvan 7000 in
Manchester, 1500 in Liverpool. In Londen
zijn thans 18.000 stakers. De bestuurders
wan de transportarbeidersfederatie, waar
bij do stakers zijn aangesloten, hebben
verklaard, dat de staking ongemotiveerd
is en dat geen stakingsgelden zullen wor
den uitbetaald. Tengevolge van de staking
zijn verschillende levensmiddelen in prijs
gestegen.
Buiten!. Berichten
Een treinbotsing in Engeland.
6 do oden, 7 gewonden.
De sneltrein van Leeds naar Manches
ter is nabij HuddérsfieH in botsing geko--
men met een andere locomotief. Een wa
gon van den sneltrein viel om, waardoor
zes personen werden gedood en zeven ge
wond.
De volgonde bijzonderheden kunnen
worden gemeld omtrent het noodlottige
spoorwegongeluk, dat gistermorgen plaats
had te Diggle, 15 mijl van Manchester
verwijderd. Diggle is een plaatsje, dat se
dert kort het centrum is geworden voor
het goederenvervoer door de Midlands. De
plek van de ramp ligt ongeveer 200 M. van
het station Diggle af en een halve mijl van
den bekenden Marsdcn-tunnel, een der
grootsto spoorwegtunnels in Engeland.
De locomotief van een stilstaanden goe
derentrein had juist water ingenomen en
stoomde terug naar den trein, die op een
zijspoor stond, maar daar de wissel niet
overging, kwam zij op het hoofdspoor te
recht. Juist was een sneltrein van Leeds-
Stockport met tien goed gevulde passa
gierswagens en getrokken door twee groote
locomotieven uit den tunnel gekomen en
liep met volle vaart op de losse locomotief
van den goederentrein. De botsing veroor
zaakte een geweldig geraas en was zoo he
vig, dat de losse locomotief een dertig me
ter ver weggeslingerd werd. Uit do ver
nielde stoomketel spoot de stoom sissend
naar buiten. De machinist van den lossen
locomotief werd op slag gedood, terwijl de
stoker aan den kant van de spoorbaan in
deerniswekkenden toestand werd gevon
den. Hij had een groote bloedende wonde
aan het achterhoofd. De eerste locomotief
van den sneltrein kantelde dwars over de
spoorbaan. De stoker van dezen locomotief
werd onder een massa gebroken ijzer dood
gedrukt, terwijl de machinist vrij ern
stig gewond werd. Ook de tweede locomo
tief van den sneltrein werd zeer gehavend
en op dón tender geschoven. De beide
eerste wagons derailleerden en vielen om.
De eerste wagon werd grootendeels ver
nield en van de inzittenden werden vier
menschen gedood, onder wie een handels
reiziger met zijn vrouw en een bejaard
echtpaar. Zeven andere personen werden
min of meer ernstig gnronJ, nn/W wio-
een predikant. De overige gewonde passa
giers konden, na verbonden te zijn. met de
ongedeerd geblevenen per extra trein huis
waarts keeren.
Het terrein van de ramp, met de ge
havende locomotieven en de bloedsporen
der gewonden, bood een afgrijselijken
aanblik. Boven de smartkreten der gewon
den klonk het snerpend gesis van den ont
snappenden stoom. Spoedig echter was
hulp ter plaatse en begon men met bijlen
de tusschen de vernielde rijtuigen be
knelde pasagiers uit hun netelige positie
te verlossen. Het duurde echter geruimen
tijd, eer de gedoode passagiers onder de
ruïnes van den trein konden worden van
daan gehaald „Tel."
Eersie-Kamerverkiezing.
De R.-K. Statenclub in Zeeland heeft
besloten candidaat te stellen voor de Eer
ste Kamer de heeren E. B. Dumoleijn,
notaris te Hontenisse en F. J. M. L. van
Waesberghe, burgemeester van Hulst, bei
den lid der Staten. Deze lijst zal worden
verbonden met de R.-K. lijst in Noord-
Brabant. De beide andere bij deze groep
behoorende provincies Utrecht en Lim
burg, zullen ieder een afzonderlijke lijst
indienen, die niet verbonden zullen worden
Naar wij uit goede bron vernemen, heb
ben de Katholieke- Statenfracties uit Gel
derland, Groningen, Overijssel en Drente,
welke vier provincies tot een groep zijn
samengesteld voor de verkiezing van eer
ste Kamerleden, geconfereerd over de a.s.
eerste Kamerverkiezingen. Zijn wij wel
ingelicht, dan heeft de Katholieke Staten
fractie van Gelderland in gemeenschappe
lijk overleg met de drie andere Katholieke
Statenfracties besloten met eigen candi-
daten uit te komen en wel in de nakomen
de volgorde: No. 1 Jan Arntz, aftredend,
No. 2 P. Th. H. M. Dobbelman, No. 3 P.
J. S. Serrarens, uit Utrecht, No. 4 Jhr.
Mr. Paul van Nispen, te Arnhem, No. 5
S. Bruisten, uit 's-Hage, en No. 6 L. M.
van Basten Batenburg.
Van andere zijde vernamen wij nog,
dat de mogelijkheid van nader overleg
met de drie andere R.-K. Statenfracties
niet is uitgesloten. Mocht namelijk hij on
derzoek blijken, dat verbinding der lijsten
zou kunnen leiden tot een zetel winst voor
de katholieke partij, dan zal zulks niet na
gelaten worden.
De Gedeputeerden verkiezingen.
Volgens de „Tel." heeft mr. dr. H. de
Wilde (vrijz.-dem.), die tot lid van Ged-
Staten van Gelderland is gekozen, voor
deze benoeming bedankt op grond van het
feit, dat hij als lid der minderheid niet
van de groote groep der meerderheid
de R.-E. fractie afhankelijk wil zijn.
Bij de stemming was reeds gebleken,
'dat de Katholieken hem niet wenschten.
Voorzitter gem. arbitrale rechtbanken,
Dr. D. W- baron van Heeckeren, vroe-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De spanning tusschen Engeland en
Frankrijk. Nog weinig verandering. Mus
solini helt naar Engelands kant over.
Ernstig ongeluk bij het afsteken van
een vuurwerk te Chicago (Telegrammen).
Noodlottige treinbotsing in Engeland.
(Buitenlandsche Berichten.)
BINNENLAND.
Het wetsontwerp inzake het Duitsch-
Ncderlandsche verdrag betreffende het
internationale reisverkeer door den Rijks
dag aangenomen.
Hei verslag van de jaarvergadering van
den R.-K. Bond van Manufacturiers.
Mej. Carels als lid van den Gemeente
raad van Alkmaar niet toegelaten.
Bijzonderheden cmlrer.i den nationa-
len vliegdag op 14 Juli (Luchtvaart).
De vice-consul van Engeland voor do
Rotterdamsche rechtbank. (Rechtszaken).
ger chef van de Politieke af deeling van
Buitenlandsche Zaken, is korten tijd ge
leden benoemd tot voorzitter van do ge
mengde arbitrale rechtbanken tusschen
Engeland en Oostenrijk, Engeland en BuL
garije en Engeland en Hongarije.
De heer Van Heeckeren zal te 's-Gra-
venhage blijven wonen, alhoewel hij iq
verband met deze benoeming uiteraarr
vaak in het buitenland zal moeten vei
keeren.
Afschaffing van strijkgelden.
Het centraal bestuur van den NcöerL
Tuinbouwraad heeft zich tot de Eerste
Kamer gewend met het verzoek, het aan
hangige wetsontwerp inzake afschaffing
van strijkgelden, aan te nemen.
in hnJ
De Amstordamsche aèrr^eei-
de Hanzebank in het Bisdom Haarlem^ be
door het bestuur der R.-K. Middecstands-
vereeniging uitgenoodigd tot een bijeen
komst op Woensdag 11 dezer, dos avonds
te halfnegen in „Krasnapolsky", in welke
bijeenkomst een voorbespreking zal wor
den gehouden van de jaarlijksche alge-
meene vergadering van aandeelhouders,
welke op Donderdag 12 dezer des nam. 1
uur zal worden gehouden in de Stadsge
hoorzaal te Leiden.
Op die vóórvergadering zullen liet jaar
verslag der bank en de voorstellen van
commissarissen worden besproken.
Duitsche kolen voor Nederland.
Naar de Ullstein-dienst uit Gelsen-
kirchen verneemt, zullen do Franschen en
Belgen, op verzoek van den Nel^-rUnd-
schen gedelegeerde in het Roergebied, op
de. spoorlijn GelsenkirehenBismarck
BuerZuid-Dorsten de militaire bewaking
intrekken. Langs dezen lijn werden Duit
sche kolen voor Nederland tot levering
waarvan Duitschland contractueel ver
plicht is, getransporteerd. De militarisee-
ring van de spoorlijn maakte aan dit
transport een einde.
Naar de Nederlandsche gedelegeerde
heeft verklaard, zal de spoorlijn waar
schijnlijk reeds binnen enkele dagen zon
der militairen zijn.
Het Internationale Reisverkeer.
Naar de Ullstein-dienst melrlt, heeft de
Rijksdag gisteren het wetsontwerp in zeko
het Duitsch-Nederlandsche verdrag be'ref-
fende het internationale reisverkeer, aan
genomen. Dezo wet heeft de strekking dat
de regeeringen van beide landen elkaar bij
het grensverkeer wederkeerig steun vcr-
leenen.
Gemeentelijke melkbec'rijven.
In de gistermiddag te Alkmaar gehou
den raadsvergadering is na een di
van ruim twee uur 't voorstel der sociaal
democraten om een gemeentelijk raelkbe-
driif te stichten met 12 tegen 6 stemmen
verworpen.
De Alkmaarsche verkiezing.
De gemeenteraad van Alkmaar heeft
gisteren na een uitvoerige bespreking met
13 tegen 5 stemmen besloten mej. Carols
niet als lid van den nieuwen raad toe te
laten, omdat zij als leerares werkzaam is
bij het Nijverheidsonderwijs.
B. en W. en mr. C. Bosman wezen e. -p
dat de toelating door de wet niet verbodeJ
is, omdat, het nijverheidsonderwijs pas af
zonderlijk door de wet is geregeld en de
gemeentewet alleen spreekt van onderwij
zers bij hot lager- en middelbaar onder
wijs. Zij betoogden dat, waar twijfel mo
gelijk is de wet beperkt moest worden toe
gepast en rekening meest worden gehou
den met den wil van de kiezers. Ook vpt-
wezen zij naar het betreffende Haagscb®
geval, waarbij de gekozene wel toegelaten
werd en waarmede Ged. Staten van Zuid-
Holland .zich hadden vercenigd.