14e Jaargang. DINSDAG 3 JULI 1923 No. 4187 Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per po9t I 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen iL V" Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. iL DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Oowono adverientlën 30 can! per regsli Voor Ingezonden Mededeelingcn wordt het S dubbele van het tarief berekend. s KloSno adyerlonUën, van ten hoogste 30 woorden, waarii betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. Hit nummer bestaat uit twee kiaden. Zondagsblad. De administratie herinnert er aan dat het abonnementsgeld ad 50 cent 3e kwar taal op het Zondagsblad heden moet wor den betaald. BUITEISLJIfSy De bezetting van het Roergebied De treinaanslag bij Duisburg. Een Pauselijk verzoek aan Duitschland. Ten zeers to ontroerd over den aanslag, welke den 30sten Juni op den trein bij Duisburg gepleegd is, heeft de H. Vader door kardinaal Gasparri het volgende telegram aan den nuntius te Berlijn doen zenden: „Terwijl de H. Vader in Zijn brief de mogendheden tot een vriendschappelijke overeenkomst poogt over te halen en haar vraagt alles na te laten, wat deze in den weg kan staan, betreurt Hij het le vendig daden van sabotage in de bezette gebieden to moeten vernemen en andere misdaden, welke onder het mom van pas sieven tegenstand gepleegd worden. De H. Vader draagt u op met alle kracht op te treden, opdat de Duitsohe regeering eens voor goed 'n dergelijken misdadigen tegenstand veroordeelt, gelijk deze ook door den Paus zelf veroordeeld wordt." Belgische maatregelen. De kabinetsraad heeft gistermiddag de maatregelen vastgesteld, die genomen zul len worden tengevolge van dén aanslag op den trein bij Duisburg. Twintig personen uit de stad Duisburg zullen als gijze laars genomen; de koffiehuizen, schouw- - burgen ën andere openbare lokalen zullen gesloten worden, alle tramverkeer zal ver boden worden; het verdere verkeer zal verboden worden van 10 uur 's avonds lot 5 uur 's ochtends. Weer poging tot sabotage Twee bommen met lont zijn aan den ingang van eon tunnel van Mainz gevon den. Er wordt een onderzoek ingesteld. Nader wordt gemeld dat van de twee bommen, die bij den ingang van den tun nel gevonden zijn, er één is ontploft. De schade is onheteekenend. De gebruikelijke strafmaatregelen zijn genomen. Het schadevsrgoedingsvraagstuk. Spanning tusschen Frankrijk en Engeland. In Engeland, speciaal in het Lagerhuis, is men nogal geprikkeld gestemd door het uitblijven van Frankrijk's antwoord op de Britsche vragenlijst. Aangezien het Belgische kabinet mor gen voor het eerst zich aan de Belgische kamer zal voorstellen, wordt een verder uitstel van Fransche zijde in de beant woording van do Engelscho vragenlijst niet onmogelijk geacht, daar men aan neemt, dat Poincaré eerst nader overleg met de Belgische ministers zal willen plegen. In het Lagerhuis werd den eersten mi nister verzocht een mededeeling te doen met betrekking tot de mogelijkheid, dat spoedig een antwoord op de Duitsche nota zal worden verzonden, aangezien een langduriger vertraging als een zeer ern stige zaak weTd beschouwd in verband met het toenemende gevaar van den eco- nomischen toestand in Duitschland. Baldwin zeide, dat hij op het oogen- blik geen enkele mededeeling kon doen. Do regeering is zich den ernst van den toestand ton volle bewust en doet wat zij kan om den gang van zaken te bespoedi gen. Druk op F r a n k r ij k? In Engelscbe .regeeringskringen schijnt men een financieelen druk op Frankrijk to willen uitoefenen, zoodat het niet on mogelijk is, dat Engeland gemeenschap pelijk met Amerika 't vraagstuk der beta- ling van de Fransche schulden opnieuw aan de orde zal stellen. Een conferentie van neutralen? De „Observer" gelooft, dat de Britsche regeering zich in geen geval met een mon deling antwoord van Frankrijk tevreden zal stellen. Het blad acht hot mogelijk, 'dat na een weigering van Frankrijk een conferentie van neutralen zal plaats heb ben, waaraan ook Engeland, Italië en Bel gië zullen deelnemen, die zonder Frank rijk met Duitschland zullen onderhande len. Geen afzonderlijk optreden. Ofschoon tot nog toe geen aanwijzing is gegeven betreffende den aard van Frank rijk's antwoord op de dezer dagen verzon den Britsche vragenlijst inzake het Ruhr- gebied, wordt te Londen van gezagheb bende zijde verklaard, dat het volstrekt voorbarig is, te spreken van een afzonder lijk optreden van Groot-Britannië tegen over Duitschland. Er wordt op gewezen, dat het Britsche kabinet niet in staat is, een beslissing te nemen ten aanzien van zijn houding, zoolang het het Fransche standpunt niet kent. Het is op het oogen bliek niet mogelijk, te zeggen tot welke ac tie Groot-Britannië zal overgaan, indien het 't ten slotte hot onmogelijk vindt, de standpunten van Engeland en Franirjik met elkaar te verzoenen. DE VOLKENBOND. Besprekingen over het Saar-gebied. Hoewel de eerste drastisoho verorde ning van de regeerings-commissie is inge trokken, zullen, volgens de dagbladen lord Cecil en Bran ting het bestuur over het Saargebied in den Volkenbondsraad toch Ier sprake brengen. Naar verluidt zal Ce cil voorstellen, een onderzoek in te stel len naar het bestuur der commissie, om na te gaan of al haar beslissingen geno men zijn in overeenstemming met de letter en den geest van het verdrag van Versail les. Duitschland. Oppositie tegen de regeering. Op een conferentie van de socialistische mijnwerkers uit Silezië werd ongenoegen to kennen gegeven over de huidige politiek der tegenwoordigo regeering. Aangedron gen werd op het ontslag van den direc teur der Duitsche Reiclibauk. Daar men veronderstelde dat men dezen eisch niet zou ingewilligd krijgen, werd besloten het ka binet Guno zooveel mogelijk dwars te zit ten. De „Voss. Ztg." teekent hierbij aan, dat ook het een trimt groot endeels deze bezwa ren deelt daar het ontevreden is over de deviezen-verordening en over wat de Duitsch-nationalen aan afweermaatregelen treffen. Het conflict in de Meiaal-industrie Sc Berlijn. De staking voorloopig uitgesteld. Ingevolge de bemiddelingsactie van hei ministerie van arbeid is do dreigende stac king der metaalarbeiders voorloopig uit gesteld. Het boudsbestuur gaat echter voort met het nemen van maatregelen, om de sta king terstond te doen uitbreken, indien do stakingsleiders dit noodig achten. De onderhandelingen werden gisteren in het ministerie van arbeid voortgezet. Zooals hekend, weigeren de metaalarbei ders het voorstel der patroons te aanvaar den om het indexcijfers vast te stellen op 80 van hot cijfer, dat de rijksbank door den aankoop van goud vastgestelt. De werkgevers van hun kant zijn te- gen vaststellen van de indexcijfers op do door do arbeiders voorgestelde voorwaar den, daar zij vreezen, dat dit veel invloed op de prijzen der levensmiddelen engoe deren in het buitenland zal hebben. Het uitbreken van een staking der me taalarbeiders te Berlijn zou, vreest men, van groote befeekenis zijn, daar dit het sein zou worden voor een loonstrijd in het geheele land. Katholiekendag. Te Muhlacker is dezer dagen onder groote belangstelling een Katholiekendag gehouden., De bisschop van Rottenburg, mgr. Keppler, leiddo gedurende drie da- gen do besprekingen. De plechtige toewij ding van Zwabcnland aan het H. Hart van Jezus maakte diepen indruk. Beslo ten werd de votief-kerk ter eere van het H. Hart to bouwen voor het gansche Zwa- benland. Engeland. Havenstakingen. Gisterochtend is er plotseling een sta king van havenarbeiders te Huil uitge broken, die togen den middag ernstig dreigde to worden. Ongeveer 6000 arbei ders hebben het werk neergelegd. De sta kers gedragen zich echter ordelijk. Meer dan 10.000 kisten met vruchten uit Fran sche, Nederlandsche en Belgische sche pen zijn niet gelost Ook te Grimsby, Bristol en Cardif zijn plotselinge stakingen uitgebroken om de zelfde reden, n.l.: het van kracht worden van de nationale overeenkomst waarbij do loonen' met 1 shilling per dag worden verlaagd. De hond van transportarbeiders weigert, do staking goed te keuren. Ladingen met bederflijke goederen, voornamelijk fruit en groenten, loopen gevaar. Italië. Voor on tegen het fascisme. Verdeeldheid onder de Katholieken. Een zeker aantal vooraanstaande Kat holieke persoonlijkheden, w.o. de Romein- sche prinsen en verscheidene leden van de Pauselijke edelwacht en andere function- narissen van het Vaticaan, heeft een pro clamatie gericht tot d9 Katholieken van Italië, waarin zij zich openlijk voor de fascistische regeering verklaren, daarbij te kennen gevende, dat zij de Katholieke beginselen trouw blijven. De opstellers van de proclamatie zijn tegenstanders van do politiek van don Slurzo, den leider van de Katholieke Volkspartij. Bulgarije. Communistisch complot Naar uit Sofia bericht wordt, zijn al daar documenten in beslag genomen, die bijzonderheden onthuld*.-i over een com plot, door do Bulgaarsche communisten en extremistische agrariërs met behulp der Russische bolsjewisten gesmeed, om de nieuwe Bulgaarsche regeering ten val te brengen en dan do republiek uit te roepen. De samenzweerders begonnen met hun plannen ongeveer drie maanden geleden; zij vreesden toen al wat inderdaad ge schiedde, dat het leger of de Macedoniërs zouden opstaan tegen StamboelinskL v De ontdekking van dit complot ver klaart, waarom er na den staatsgreep zulke hevige gevechten plaats hadden in het district van Plewna, alle plaatselijke communisten en extremistische agrariërs waren reeds goed gewapend in verband met hun revolutionnair plan en boden een krachtigen tegenstand. Naar men zegt, had de sovjet-regeering te Moskou aan Stambocliuski den wensch te kennen gegeven, dat hij den rol van een Bulgaarschen Kerenski zou spelen, om later te worden vervangen door een van hun leiders. Genóvieff richtte onlangs een brief aan het centrale comité der Bulgaar sche communistische partij, waarin hij na een overzicht te hebben gegeven van den politiekeu toestand in Bulgarije, de Bul gaarsche communisten ïaftkte, omdat zij op 9 Juni, toen de staatsgreep der bour geois ten uitvoer werd gebracht, geen krachtiger tegenstand aan het leger had den geboden. Behalve do documenten zijn groote hoe veelheden geweren, machinegeweren en munitie te Plewna gevonden, die, naar men zegt, uit Rusland waren aangebracht door de coöperatieve communistische ver- eenig.ing „Osvoboidenge". Palestina. De eerste volkstelling. De eerste officieele volkstelling in Pa lestina is thans mogelijk geworden. Het is- vroeger nimmer gelukt, een dergelijke telling te houden, wegens de oppositie, die de Muzelmannen daartegen voerden, uit vrees voor de aangifte van het aantal vrouwen en dochters, dat zo hadden en voor belasting on militairen dienstplicht. De veranderde politieke toestand heeft hun tegenstand gebroken en zoo heeft men de volgende gegevens kunnen ver krijgen. Do totale bevolking van Palestina be draagt 757.189 zielen.,ïlet grootste deel daarvan zijn Mahomedanen. n.l. 590.890 zielen. Dan volgen de Joden, 83,794 in ge tal. Vervolgens do Latijnsch-, Grieksch- en Armeensch-Kathol. met resp. 14.245 11.191 en 1271 zielen, de schismatieke Grieken met 33.369, de Anglicanen met 5443, de schismatieke Armeniërs met 2939 en de Maronieten met 2120 zielen. Daarbij komen dan nog eenige kleinere groepen, die echter van geringe beteeke- nis zijn. Zooals men ziet, maken de Joden in Palestina slechts 1/9 der geheele bevolking uit en zijn zij niet veel sterker dan de ge zamenlijke christenen. De bevoorrechte positie, dio hun onder het Engelscho man daatbestuur van sir Herbert Samuel werd toegekend, is dus geenszins door hun ge talsterkte gemotiveerd. China. Hevige gevechten. Het leger van Soen Jat Sen is langs het Noordelijke front ongerukt en heeft Ving Talk bezet. Uit Vih Tsjau aan het Oostelijk front wordt gemeld, dat daar hevig wordt gestreden. Men verwacht, dat ook op het "Westelijk front de strijd spoe dig weer zal ontbranden. mMMEWL&EB Het Regees'ingsjubileum. Naar het „Hbld." verneemt, heeft het gemeentebestuur, op advies van de huldi gingscommissie, onder voorzitterschap van prof. jhr. Jf Six, aan den kunstschilder D. Bueno de Mesquita opgedragen een ge denkplaat to vervaardigen, welke in Sep tember a.s. aan de Ainstexdamsche school jeugd zal worden uitgereikt. De firma L. van Leer Oo. is met het drukken van dq 10Q»Q00 platen belaet, waarvoor naar men weet onlangs door den gemeenteraad een crcdieb van f 10.000 is goedgekeurd. In een Zaterdagavond te Zierikzee ge houden vergadering van de gecombineerde besturen der Oranjevereeniging en de Ver- eeniging voor Vreemdelingenverkeer, is besloten, bij het regeeringsjubileum van do Koningin, „als protest tegen de gedu rige achteruitzetting van Schouwen-Dui- veland" (opheffing van de rechtbank) geen feest te vieren. Wijziging der Huurwetten. Bij Kon. Besluit is bepaald, dat de wet van 2 Juni 1923 (Staatsblad no. 235), hou dende wijziging der Huurcommissiewet en der Huuropzeggingswet, in werking treedt met ingang van 1 Augustus 1923. Prof. Mr. Dr. Ch. Raaijmakers. Naar de „Msb." verneemt zal de Hoog Eerw. Pater Mr. Dr. Ch. Raaymakers, Pro vinciaal van de Orde der Jezuieten, binnen kort naar Rome vertrekken, om daar een paar maanden voor ordesaangelegenheden werkzaam te zijn. Eorst einde December zal Dr. Eaayma kers in het vaderland terugkeeren, en dus eerst begin van he5 volgend jaar als hoog- leoraar te Nijmegen zijn werkkring aan vaarden. EERSTE KAMER. Renteloos voorschot aan de K. L. M. In de Memorie van Antwoord betref fende het wetsontwerp tot toekenning van een renteloos voorschot aan de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij voor Nederland en Koloniën ten behoeve van het onder houden van Lichtdiensten tusschen Neder land en het buitenland, verklaart de Mi nister van Waterstaat na de leden, die de Begeering huldo brachten voor de indie ning van dit wetsontwerp te hebben dank gezegd, zich van een oordcel te moeten onthouden omtrent de opmerking dat de Indische Regeering de geroemde Fokker toestellen zou achterstellen bij do voort brengselen van de buitcnlandsche indus trie. De Minister brengt die opmerking in- tusschen ter kenuis van zijn ambtgenoot van Koloniën. De Regeering heeft gemeend thans den steun te moeten vcrleenen in den vorm van een renteloos voorschot en niet door het nemen van aandcelen, wijl zij van oor deel was, dat zij voorshands niet was aangewezen zich met deze nog zoo jonge maatschappij zoo nauw te verbinden. Bij de behandeling van de luchtvaartwet zal ge legenheid zijn de vTaag onder de oogen te zien, in hoeverre door het opleggen aan een onderneming van een verplichting tot het aanvaarden eener concessie de mede zeggenschap van de Regeering ten aanzien ren de gestie dier onderneming nader zou kunnen worden gewaarborgd. Do Eerste Kamerverkiezingen. Het „Hbld." verneemt, dat het in de bedoeling ligt der Anti-Revolutionaire Statenfracties in de groep Noord-Holland- Friesland, waarin zij op het afvaardigen van twee anti-revolutionairen naar de Eerste Kamer mogen rekenen, daarvoor in aanmerking te doen komen den beer W. de Vlugt, burgemeester ren Amsterdam en mr. J. Croles te Leeuwarden, beiden aftredend. R.-K. Universiteit. Het Bcstuux der St. Radboudstichling deelt ons mecle: dat door het College van Curatoren der R.-K. Universiteit tot voorzitter van het college is gekozen F. A. M. van Schaek Math on, Burgemeester van Nijmegen; dat door het Bestuur der St. Radboud- stickting als Secretaris van Curatoren is benoemd Mr. C. Prinzen te Oosterbeek, die reeds Secretaris was van 'de Com missie van Organisatie, welke functie hij tevens blijft voortzetten tot de opening der Universiteit. De Haagsche R. K. Raadsfractie. De R. K. Raadsfractie heeft Zaterdag jl. baar eerste vergadering gehouden. In dio vergadering is mr. E. B. F. F. baron Wit- terfc van Hoogland tot voorzitter van de fractie gekozen en de beer H. J. Borghols tot vice-voorzitter. De beer F. N. V. Quant werd als penningmeester benoemd, terwijl als secretaris werd aangewezen do heer L F. Guit, Kritzingerstraat 201. (Rsb.) De Hofvijver blijft ongeschonden. De raad te 's-Gravenhage beeft bet voor- stel-Wittert van Hoogland om niets van den Hofvijvr te dempen, met 23 tegen 15 stemmen aangenomen, waarmede bet voor stel van B. en W. cm 7.50 M. te dempen, was vervallen. Het Haagsch gemeentebestuur. Naar „Het Vad." verneemt zullen, nu de heer Albarda geen herbenoeming tot wet houder wenscht, vele leden der linkerzijde in den Raad bij de verkiezing van een wet houder hun stom uitbrengen op den heer Muylwijk, lid der Soc.-Dem. fractie. Mocht hij gekozen worden, dan zal hij waarschijn- fijk in de plaats yan den beer iDrees wet- HET VOORHAAM9TE MEUWSJ BUITENLAND. Do Paus vraagt aan Duitschland da sabctage-excessen in het Roergebied ta vcroordeelen. Spanning tusschen Engeland en Frank rijk. Verdeeldheid onder de lialiaansche Kat holieken. BINNENLAND. De gev/ijzigde Huurcommissse- en huur- opzeggings-wat treedt 1 Augustus in wer king. De gemeenteraad te 's-Gravcnhaga heeft besloten den Hofvijver intact te laten. De finantieele toestand van het commu nistisch dagblad „Do Tribune" criliek. Crediteuren- en Spaarvergauering van de Hanze-Bank ie Utrecht. LEIDEN. 21 Augustus a.s. vertrekt de Leidsche Processie naar Kevelaer. OMGEVING. Brutale inbraak te Voorschoten op klaarlichten dag. De gemesnieraajd van Boskoop heeft in een contra-motie besloten te protesieersn tegen de motie-Waddinxveen, waarin aan gedrongen wordt op het niet tot siand doen komen van de spoorwegverbinding GoudaWadainxvesnBoskoopAlphen. houder voor sociale aangelegenheden wor den, terwijl dan de heer Drees Onderwijs onder zijn hoede zou nemen. Da Visser of Coltof? Men beweert, dat cle heer Lou de Vis ser, do eenige overgebleven communist in den Haagschen Raad, zal bedanken, om den heer Coltof, ondanks zijn beginselen in den Raad algemeen geacht, gelegenheid te geven weer zitting to nemen. Maar de heer De Visser is nog niet uit Rusland teruggekeerd. Er zal dus nog moeten wor den afgewacht, of hij niet meer aan zijn zetel gehecht is dan men denkt. „Hbld." Nederlanders in het bezette gebied. Men meldt uit Winterswijk aan hof „Hbjd.": Sinds eenige dagen worden Nederlan ders in het bezette gebied niet toegelaten, tenzij zij in het bezit zijn van het Fran sche visum. Een paar personen uit "Win terswijk zijn teruggestuurd cn hebben zich tot den consul gewend. De herclassificatie bij de spoorwegen. De Neutrale Bond van Spoorwegperso neel heeft op een te Utrecht gehouden buitengewoon congres do volgende motie aangenomen: „Het congres, overwegende, dat de rangschikking in klassen nog steeds plaats heeft gelijk voor het Rijkspersoneel, en er geen enkele reden is daarvan plotseling te gaan afwijken; van oordeel, dat het niets meer dan behoorlijk is het resultaat- van het werk der classificatie-commissie af te wachten; protesteert tegen de met klaarblijkelijke overhaasting voorgelegde herclassificatie-voorstellen waarbij boven dien elke motiveering ontbreekt; wijst deze voorstellen af en verwacht, dat voor taan vooraf eventueel© voorstellen eerst aan de organisaties van het personeel worden toegezonden met voldoenden tijd voor behandeling; spreekt als zijn meening uit, dat als steeds naar algemccne samenwerking zal worden gestreefd, omdat daardoor hot allerbest verslechteringen zijn te keeren". Kunst en vermakelijkheden. De schouwburgen, bioscopen en tentoon stellingen worden in Anv'erdam bezocht in 1921 door 10.285.700 personen tegen 7.420.428 in 1917. De belasting op de open bare vermakelijkheden bracht op in 1921 f 8.640.445,95 en in 1017 f 3.893.463,60. Hier uit blijkt wel duidelijk, dat het uitgaan niet verminderd is bij het slechter worden der tijden. Helden der Zee. De Vereeniging „Moed, Volharding, Zelfopoffering" te Helder heeft een adres aan de Tweede Kamer gericht, waarin het erop wijst, dat in de laatste 50 jaren te Helder alleen, ruim 50 schepen zijn. ge strand; van welke schepen ruim 700 schip» breukelingen zijn gered; dat deze reddin gen in verreweg de meeste gevallen bij zeer zwaar stormweer hebben plaats ge had; dat de meeste van de redders vart deze schipbreukelingen thans bijna of reeds in de 70 jaren tellen, één zelfs van; ruim 80 jaar; dat het leven van deze Hel- >den der Zee verre van rooskleurig is eni dab do Minister van Waterstaat een on-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1