ismrEMLm&
14e Jaargang.
MAANDAG 25 JUNI 1923
No. 4130
Go ABOWMEMENTSPRIJ3 bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per -week 8 2.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 8 2.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTiEPRIJS BEDRAAGT:
Gowono advorftentiön 3D een! por rogelr
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
S dubbele van het tarief berekend. n
Stletae arïveeien6$ënf van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 9.50.
Dit numntei* bestaat uit twee
blsrien.
V Niet overbelasten.
In „The Times Educ. Suppl." beklaagt
een moeder er zich over, dat het school
leven zoozeer beslag legt op de meisjes,
dat or geen tijd overblijft voor huiselijke
opvoeding. Het ouderlijk gezag loopt dood
tegeu de muur der school: „Ik heb geen
iijd, ik moet mijn huiswerk maken". Do
meisjes en de leeraressen zullen, vreest
deze moeder, hoe langer hoe nerveuzer
worden door den ge forceerden marsch van
net onderwijs en het volgende geslacht zal
nog meer zenuwzwak zijn en niet opge
wassen tegen de eischen van het loven.
Bij die overbelasting rekent de schrijf
ster do schoolspelen en wedstrijden, de
athletiek en meisjes-padvinderij en die
overbelasting is oorzaak, dat zoo vel ei
ouders opgescheept zitten met overwerkte
en prikkelbare dochters. En als de school
tijd voorbij is, kunnen onze meisjes dan
goed Engelsch lezen, spreken en schrijven?
vraagt zo en dringt aan op vereenvoudi
ging: onderwijs in weinig dingen, maar
grondig, meer uren school en minder of
geen huiswerk. Laat debatingclubs, litte
raire en muziekavonden maar wachten
tot de meisjes van de school zijn, en zorg
dat er tijd overblijft voor huiselijk ge
noegen, raadt de schrijfster aan.
In-de klacht dier Engelsche moeder zit,
naar onze meening, wel een kern van
waarheid en die klacht betreft niet uit
sluitend Engelsche toestanden.
O. i. wordt inderdaad wel hier en daar
het lecr-program van do kinderen over
laden. En ongetwijfeld is het voor de ka
rakter-vorming der kinderen, voor hunne
opvoeding, voor hun later leven, van het
grootste belang, dat „er tijd overblijft voor
huiselijk genoegen".
Ook zij even de aandacht gevestigd op
een ander deel van de klacht der Engel
sche moeder: „En als de schooltijd voorbij
is, kunnen deze meisjes dan goed Engelsch
lezen, spreken en schrijven". Verander En
gelsch in Hollandsch, enMet alle
waardeering voor nieuwe onderwijs-syste-
men, betreuren wij het toch en ons lee-
kenoordeel worde door deskundigen niet
«1 te zeer geminacht dat hier en
daar het resultaat van het nieuwe is, dat
de kinderen, als ze de school verlaten,
zich niet op logische wijze rekenschap
kunnen geven van do constructie, den bouw
van een Nederlandschen zin in goed-Ne-
derladscche taal. Misschien is dat.óók wel
'n geval van overbelasten/Doch, hoe 'tzij,
to betreuren is het o.i. vóóral voor even-
tueelo latere studie als do Nederland-
sche taal niet „ouwerwetsch"-goed wordt
gekend. Dit naar aanleiding van de klach
ten dier Engelsche moeder.
De bezetting van liet Roergebied
Het lijdelijk verzet.
De houding der Duitsche
vakbonden.
De vertegenwoordigers van de confe
rentie van de verbonden van Duitsche
vakvorecnigingen verklaren gemeenschap
pelijk, dat eerst sprake kan zijn van een
opgeven van het lijdelijk verzet als het
'drukkende vreemde buitenlandsche mili
taire geweld in het bezette gebied zal op
houden en de Duitsche gelijkgerecbtig-
heid zal zijn erkend en de voorwaarden
voor do onderhandelingen geregeld zul
len zijn.
Zij zullen het lijdelijk verzet niet eer
der opgeven dan wanneer het door
Frankrijk en België uitgeoefende brutale
onrecht zal ophouden.
Het spoorwegverkeer in het industrie
gebied wordt verlamd en do toestand da
gelijks gevaarlijker methet oog op de
voedingsvoorziening in het gebied.
Do conferentie vraagt waar de stem
van het wereldgeweten blijft in verhand
met deze gewelddadige politiek van
Frankrijk ter bereiking van haar verder
felijke plannen om millioenen vreedzame
nien.sehen aan den honger prijs te geven.
De conferentie verklaart dat do broe
ders van den rechter Rijnoever aan de
broeders van den anderen oever elke po
ging om den staatsvorm om to zetten of
de spoorwegen te doen stellen onder
vreemd toezicht zullen beantwoorden met
schorpen tegenstand.
McNeil over het Roervraag-
stuk.
McNeill, de Engelsche onder-staatsse
cretaris van buitenlandsche zaken, heeft
in een toespraak te Canterbury met be
trekking tot het Ruhrvraagstuk gezegd,
dat er ernstigo vrees voor bestaat, dat
Duitschland in sociaal en oeconomisch
opzicht ineen zou storten als de huidige
toestand bleef vooriduren. Hij voor zioh
2&S niet in hoe het mogelijk kon zijn
Duitschland een behoorlijko vergoe
ding in geld to krijgen, louter door do be
zetting van een deel van het nijverheids-
gebied. Doch al mogen Engeland en
Frankrijk van meening verschillen over
do wijze van optreden, er bestaat geen
verschil van meening, en dat kan ook
niet bestaan, over do hoofdzaak, het be
houd van do entente.
Een nieuw incidont.
To Marl, nabij Buer, welke plaats in
verband met den aanval op Belgische mi
litairen geheel van do buitenwereld is af
gesloten, is het Vrijdagnacht tot een bot
sing gekomen, waarbij een Belgisch lui
tenant zwaar gewond of gedood zou zijn.
Bijzonderheden ontbreken nog.
Eon bom ontploft.
Bij het passeeren van een goederen
trein tusschen Kirmenschein en Lauten-
burg is een bom ontploft, waardoor 20
wagens derailleerden. De machinist werd,
gewond.
De stedelijke besturen van Essen, Mül-
heim a. d. Roer en Oberhausen hebben
aan de bezettingsautoriteiten meegedeeld,
dat zij de voorwaarden, gesteld door den
generaal, bevelvoerder der troepen, inza
ke de instelling eener gemeentepolitie
aanvaarden.
De Franschen willen schioibansn
hersteld zien.
Een bericht van het W. B. meldt, dat
de Fransc-he commandant te Offenburg
bet gemeentebestuur den eisch heeft ge
steld tot herstel der vroegere schietba
nen, die op grond van de bepalingen van
het vredesverdrag zijn vernield. Het ge
meentebestuur weigerde, daar de eisch in
strijd is met het vredesverdrag.
Groot® brand in hef spomvegdepoi van
Oberlahnstein.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag
heeft een brand, welke in het depot van
het Zuiderstation te Oberlahnstein, in de
nabijheid van Gobi enz uitbcaK- gmcLoia-
schade aangericht in de bergplaatsen
voor olie en petroleum. De oorzaak van
den brand is onbekend.
Tusschenkcmsi van den Paus gevraagd.
Naar verluidt hebben de Duitsche bis
schoppen in een gemeenschappelijk
schrijven den Paus verzocht stappen te
doen ter voorkoming van de voltrekking
van het over den ingenieur Gorges gevel
de vonnis. „Hbld."
De conferentie te Lausanne.
Een nota aan Turkije.
Ismet Pacha heeft achtereenvolgens
acht gedelegeerden der groote mogendhe
den bezocht en hen gewezen op het feit,
dat twee of drie belangrijke kwesties,
waarvan de regeling de onderteekening
van het vredesverdrag vertraagt, nu al
sinds drie weken onopgelost bleven. Het
zijn de kwesties betreffende de coupon
betaling, het lot der buitenlandsche hou
ders van concessies en do ontruiming van
Constantinopel.
Ismet verklaarde, dat het onder die om
standigheden nutteloos was, de commis
sies te doen vergaderen, om detail-kwes
ties te regelen.
Verder gaf hij te verstaan, dat Turkije
niet gunstig gestemd is voor een even-
tueele collectieve nota der geallieerden.
De vertegenwoordiger van Engeland
heeft daarna de Turksche en Italiaansche
afgevaardigden en alle experten tot een
conferentie bijeengeroepen.
Het schijnt wel, dat meer en meer kans
bestaat dat een collectieve nota door de
geallieerden zal worden opgesteld, waarin
de nog omstreden kwesties worden opge
somd, op welke nota dan Turkije punt
voor punt zal hebben te antwoorden.
Deze collectieve nota zal echter niet
het karakter van een ultimatum hebben
en er zal ook geen termijn in worden vast
gesteld voor het antwoord.
Do geallieerden hebben Zaterdagmid
dag tegen 4 uur de Turken tot een belang
rijke conferentie genoodigd, ter bespre
king der nog hangende kwesties.
Doel der zitting was er den Turk toe te
brengen, definitief stelling te nemen in
zake de tegenwoordige moeilijkheden.
De plotseling bijeengeroepen vergade
ring tusschen de drie geallieerde leiders
en Ismet Pacha met hun deskundigen
heeft echter niets nieuws opgeleverd en
alleen den indruk versterkt, dat alles af
hangt van de vraag of een oplossing voor
het geschil inzake de betaling der cou
pons der Ottomaansche schuld kan wor
den gevonden.
De ontstemming, die alle partijen na
afloop gevoelden, ofschoon deze vraag
weder niet ter sprake is gebracht, schijnt
een slecht voorteeken voor de stemming,
die heerschen zal wanneer omtrent dit
punt werkelijk een beslissend debat zal
plaats vinden.
Dit werd nu weder uitgesteld omdat de
geallieerden beweerden, dat de Italiaan
sche regeering nog steeds geen instruc
ties heeft
De Kabinetscrisis.
Do besprekingen van Treunis duurden
Zaterdag ook nog onveranderd voort. Tot
een oplossing kwam het evenwel nog niet,
hetgeen blijkt uit het volgende. Toen hij
Zaterdagavond 8 uur zijn bureau verliet
vroeg hem een berichtgever van de „N.
R. Crt." hoe het met de zaken stond.
„Maar enfin 1", antwoordde hij, „gij
wilt toch niet, dat ik in acht dagen vind,
wat het parlement in vier jaar niet heeft
kunnen vinden".
De Koning gekwetst.
Op een wandeling in de' buurt van het
kasteel van Laeken geraakte hot paard
van den koning in een door de regens der
laatste .dagen ontstaan ravijn. Het viel
en sleepte zijn berijder in zijn val mee.
Bij den val heeft de koning een der
beentjes van het handgewricht gebroken.
Dr. Depage is ontboden, om de fractuur
te behandelen.
Do koning keerdo onmiddellijk na het
ongeval naar het paleis Laoken terug, van
waar hij zich alleen per automobiel naar
't chirurgisch instituut Bordael begaf,
waarmeo bij een bewijs van groote ener
gie gaf. Hij liet niet de minste pijn mer
ken.
Do koning vroeg aan Depage hem on
der behandeling te nemen. De dokter
achtte een operatie nuttig, waarna na de
zetting van de fractuur van het polsge
wricht, het gewonde gedeelte in een gips
verband werd gelegd. De koning, die om
half elf in het instituut arriveerde, kwam
tegen den middag op het paleis terug.
Naar alle waarschijnlijkheid zal de frac
tuur spoedig hersteld zijn.
Duitschland.
Dynamiet-aansiag te Munster.
Do „Yossische Zeitung" verneemt uit
Minister: In den nacht van Zaterdag op
Zönaag IS hier in "de reiacticbureaux van
liet sociaal-democratische orgaan de
„Vollcswille" een dynamietaanslag ge
pleegd. De drukkerij werd geheel vernield
Nader wordt gemeld: Tegen half vier
's morgens weerklonk een zware slag.
Kort daarop hoorde men in de belenden
de huizen luid hulpgeroep. Men vreest,
dat eon persoon onder de puinhoopen be
graven ligt. Het deel van het gebouw, dat
aan de straat ligt, is vrijwel onbescha
digd. Do drukkerij en zetmachines zijn
bijna geheel vernield. Er werd onmiddel
lijk een onderzoek ingesteld. Van de da
ders ontbreekt elk spoor.
Oostenrijk.
De beambten-salarissen.
De besprekingen nopens de kwestie der
salarissen van het staatspersoneel zijn op
niets uitgeloopen. De staatsbeambten zijn
daarom Vrijdagmorgen begonnen met een
tactiek van lijdelijk verzet te volgen. De
ze beweging omvat 50.000 staatsbeamb
ten, bij wie zich de P. P. T.-beambten
hebben anagesloten.
De spoorwegbeambten nemen nog een
afwachtende houding aan, maar hebben
beloofd, zich bij de beweging te zullen
aansluiten wanneer de regeering tot re
presailles mocht overgaan.
De christelijke vakbeweging heeft zich
niet bij de staking aangesloten.
Frankrijk.
Een botsing te Parijs tusschen
communisten en politie.
Bij een manifestatie langs de groote
boulevards te Parijs, welke door de com
munisten tegen het fascisme was georgani
seerd, kwam het tot een botsing met de
politie. Aan beide kanten zouden er ge
wonden zijn.
Engeland.
Het ledenaantal der arbeiderspartij.
Het jaarrapport der arbeiderspartij
geeft als ledental 3.310.236, tegen verleden
jaar 4.010.361.
Albanië.
De toestand.
Uit Skoetari wordt gemeld, dat do toe
stand in Albanië niet zoo ernstig is, als
beweerd is. De huidige regeering schijnt
den wensch te hebben een bnitenland-
scben christolijken prins tot vorst van
Albanië aan te stellen. Men spreekt niet
meer van den prins von "Wied, maar van
een anderen prins.
Amerika.
Geen geld voor de mail.
Men deelt officieel pit New-York mede,
dat wegens het gebrek aan fondsen, tot
dat 1 Juli de nieuwe begrootingscredieten
beschikbaar komen, er deze beele week
geen pakkertpost naar Europa zal worden
verzonden. Het is nog de vraag of de
voorname mailstukken tusschen 28 Juni
en 1 Juli wel verzonden zullen worden,
doch dit zal vermoedelijk wel het geval
zijn als daarvoor een schip wordt aange
wezen.
Dc oorlog in de lucht.
Het voorstel tot het opstellen van een
aantal internationale bepalingen, dat door
een commissie van juristen is uitgewerkt
en volgens welke bet bombardeeren van
steden, dorpen, gebouwen enz', in tijd van
oorlog verboden is, is toegezonden aan
de mogendheden, welke aan de conferen
tie van Washington hebben deelgenomen.
Een bombardement uit de lucht is volgens
die bepalingen alleen toegestaan, wanneer
het zich richt tegen militaire strijdkrach
ten, militaire depots of militaire fabrie
ken, waar wapenen en munitie worden
vervaardigd, of tegen spoorlijnen, welke
voor militaire doeleinden worden gebe
zigd.
SiMglEÜLftëiB
R.-K. Stands- en Vakorganisatie.
„De (R.-K.) Maandagmorgen" schrijft:
Het zal zeker voor allo R.-K. georgani
seerde arbeiders eene welkome tijding
zijn te vernemen, dat het Doorluchtig
Episcopaat zijne hooge goedkeuring heeft
verleend aan den grondslag, ontworpen
dor de besturen van Federatie en Vak
bureau tot reorganisatie van de hoofdlei
ding der R.-K. Arbeidersbeweging, welke
nu in haar geheel zal komen staan onder
eene centrale leiding, wier taak het is
zorg te dragen voor het noodige contact
en voor de eendrachtige samenwerking
tusschen Stands- en Vakorganisatie der
werklieden, zoodat ten slotte in het wer
ken en streven van beide organisaties tot
uiting bomt de geheole R.-K. Arbeiders
beweging in dit land en wel bijzonder de
algemeens leiding.
Beide organisaties zullen nu op deze
^goedgekeurde grondslagen statuten moe
ten ontwerpen.
De St. Jansprocessie te Laren.
Begunstigd door prachtig zomerweer
werd gisteren do jaarlijksche St. Janspro
cessie gehouden. Deze plechtigheid, een
der weinige waarbij wij katholieken vrij
heid hebben met het Allerheiligsten bui
ten ons kerkgebouw te komen en aan de
buitenwereld het hoogtepunt van ons ge
loof te toonen, trekt telken jare tal van
pelgrims naar ons mooie Gooische dorp,
dat daar ook dien dag in feestdos prijkt.
Tal van eerepoorten, versierd met symbo
len, betrekking hebbende op do Heilige
Eucharistie en beladen met bloemen en
planten, worden opgericht, in particulie
re tuinen en voor de ramen der woningen
worden versieringen aangebracht, wierook
wordt allerwegen gebrand, in één woord,
Laren toont zich de eer van dit groote
privilege waardig.
Dit jaar, nu St. Jan op Zondag viel,
werd meer dan gewone belangstelling
verwacht. Reeds weken te voren was de
ze processie het onderwerp van bespre
kingen op vergaderingen van al wat zich
Roomsch vereenigd had en algemeen werd
besloten deel te nemen aan den grooten
zegetocht van den God onzer Altaren.
Heel 't Gooi was vertegenwoordigd, zelfs
uit Amsterdam waren vaandels in de pro
cessie aanwezig, de verwachting is verro
overtroffen. Spoor, tram, auto's, fietsen,
zij allen brachten een stroom van men-
schen, als nooit te voren hier aanschouwd
De dag werd begonnen met een plech
tige H. Mis.
Na afloop der H. Mis werd de proces
sie opgesteld. Voorafgegaan door 't Kruis,
misdienaars en muziek, kwamen allereerst
de vrouwen met hare vaandels, vervolgens
de eerw. Zusters met een stoet van ruim
200 in het wit gekleede bruidjes, die een
schat van witte bloemen met zich voerden,
daarna 't zangkoor met muziek, vervol
gens tal van priesters in superpli en ro-
ket en eindelijk, onder een prachtige bal
dakijn, 't Allerheiligste, gedragen door
den zeereerw. heer Müter van Ecrunes.
Treffend was 't de menigte te zien ne-
derknielen en devoot haar geloof belijden,
eerbiedig klopte men allerwegen op de
borst en zelfs vele andersdenkenden wer
den hierdoor getroffen en ontblootten
mede 't hoofd.
Achter 't Allerheiligste volgden de man
nen in lange rij. In 't geheel werden, be
halve de kleine vaantjes van de bruidjes,
ruim 40 vaandels in den stoet meegedra
gen, terwijl door drie muziekkorpsen ko-
raalmuziek werd gespeeld.
Op 't St. Janskerkhof werd gerust en
werd door den weleerw. heer Wiegerinck
uit Utrecht de predikatie gehouden. Na
dat de zegen met 't Allerheiligste was ge
geven, werd dc terugweg in dezelfde volg
orde aanvaard.
Om 11 uur uitgetrokken was de proces
sie om ongeveer 2 uur in de kerk terug,
waar met een Te Deum dez© plechtigheid
werd besloten.
Tot slot van den dag werd om 5 uur een
plechtig Lof gehouden, waarin de weleerw
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Duitsche yakbonden gemecnschappo-
lijk voor doorzetting van het lijdsfijk ver«
zet.
Een boni in de drukkerij van een so
cialistisch dagblad te Münster.
Nog geen einde aan de Conferentie to
Lausanne.
De koning van België bij een val van
zijn paard gekwetst.
BINNENLAND.
De reorganisatie van de hoofdleiding van
Federatie en Vakbureau der R.-K. Ar
beidersbeweging.
LEIDEN.
In de bekende Leidsche navorderings
kwestie heeft het Haagsch Gerechtshof een
uitspraak gedaan en Me navorderingen
wettig verklaard.
Wethouder Bots zal mergen weer zijrt
werkzaamheden, als zoodanig, hervatten.
Zij, die zich per I Juli a.s. op
„Ce Leidsche Courant" wenscben
te abonneeren, ontvangen de yoor
dien tijd verschijnende nummers
graiis.
heer Kuijer uit Hilversum dc feestpredi-
katio hield.
Bond van Landpachtcrs in Nederland.
Op de bestuursvergadering van den
Bond v. Landarbeiders in Nederland werd
besloten tot oprichting van een rechtskun
dig Advies-Bureau. Tot directeur werd be
noemd mr. A. v. d. Deure, te Bennekom.
Tevens werd een Studie-Commissie be
noemd, die zich bezig zal houden met be
studeering van het pachtvraagstuk en die
een kort program van actie zal ontwerpen
pen.
Vastgesteld werden een adres aan den
Minister van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw, aandringende op spoed voor de
Pachtcommissie en een adres aan de Eer
ste Kamer, verzoekende het ontwerp tot
afschaffing der strijkgelden aan te nemen.
Tot penningmeester werd gekozen de
heer H. v. Dam, Kerksteeg, te Gorredijk.
Een Raadsverkiezing ongeldig verklaard.
De Raad der gemeente Nieuweschans
(Gr.) heeft met meerderheid van stemmen
een voorstel van de commissie tot onder
zoek der geloofsbrieven van do nieuw be-
nomde Raadsleden aangenomen om do
gehouden stemming nietig te verklaren.
Bij de stemming is n.l. één stem meer
uitgebracht dan er stembriefjes zijn afge
geven.
Scheuring in het N. A. S.
Gisteren werd in het Gebouw voor Kun
sten en "Wetenschappen to Utrecht een
vergadering gehouden van organisaties uit
bet N. A. S., die staan op het standpunt
van de Berlijnsche Internationale. Aanwe
zig was een 50-tal personen, vertegen
woordigende 21 organisaties, n.l. van do
sigarenmakers, kleermakers, metaalbewer
kers, textielarbeiders,- bouwvakarbeiders
en fabrieksarbeiders, benevens eenigo ver
tegenwoordigers van het P. A. S.
Besloten werd tot stichting van een
nieuwe nationale, onder den naam van
„Nederlandsch Syndicalistisch Vakver
bond".
Dit besluit houdt dus in een afscheiding
van het N. A. S. Bij de nieuwe national©
kunnen zich aansluiten: federaties, bon
den en zelfstandige plaatselijke organi
saties. 1
De vergadering sprak zich uit, dat uczo
nieuwe nationale zal staan op het stand
punt van do beginselen der Berlijnscho
Internationale.
Hoofdinspecteur Kersemaekers t.
Gisteren is te Breda in hoogen leeftijd
overleden de heer Kersemaekers, gewezen
hoofdinspecteur der Staatsspoorwegen.
Tragisch is wel, dat dit overlijden plaats
vond op den dag zijner gouden bruiloft.
De heer Kersemaekers was do vader
van den heer J. Kersemaekers, hoofd-in-
genieur van den Provincialen Waterstaat
in Noord-Brabant.
De gewone audiënties van de Minis
ters van Oorlog en van Arbeid, zullen op
Donderdag e.k. niet plaats hebben.
SPORT
TURNEN.
Demonstratie te Warmond.
Begunstigd door een aangenaam zon
netje bad gisteren de reeds lang aangekon
digde gymuastiekdemonstratie plaats op
liet voetbalterrein van S. M. C. Hetgeen
