Jaargang.
ZATERDAG 16 JUNI 1623
4173
DeABONMEftflENTSPRiJSbQdraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 119 cent per week fl 2.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week (2.60 per kwartaal.
Franco per post f 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad varschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Oewona adverSentlSn 30 csnt por rogok
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
s dubbele van het tarief berekend.
Ktafcio adveftaiïSéën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver
buur, koop en verkoop ËU.50.
SB54 nummer bestaak uit vier*
Smaden, waaronder9 foeS Seal-
lustreerd Zondagablad.
V Een hatelijke scheiding.
Wij hebben al reeds enkele koeren ge
wezen op bet blaadje „De Protestant",
dat tusschen degenen, die worden begre
pen onder den naam „Protestanten", en
do niet-„Protestanten" een hatelijke
scheiding op economisch gebied wil be
werken.
Al de Katholieke sociale organisatie»,
stands- en vakorganisaties, al ons Ka
tholiek principieel kleur-bekennen en wer
ken op heel het breede terrein van het
maatschappelijk leven brengt zulk een
scheiding niet w i1 die ook niet brengenI
Wij citeeren nu uit bet laatste nummer
van genoemd antipapistisch blaadje:
„Wij vestigen hierbij do aandacht van
onze adverteerders en van hen, die het
willen worden, op do groole toename on
zer leden, speciaal in Noord-Holland,
bijv. in Amsterdam, Alkmaar, Helder en
nu weer in Haarlem. Als U er gauw bij
bent, kunt U door te adverteeren in ons
blad; heel wat geld verdienen, want U
kunt er op rekenen, dat onze lezers ook
bij U koopen, en dat kunt U lang niet al
tijd zeggen van lezers van andere bladen.
In „De Protestant" komen uitsluitend ad
vertenties voor van protestantsche zakeh-
menschen. Onze lezers weten dit en han
delen daarnaar. Wacht dus niet te lang;
vooral voor Haarlem en omstreken is de
gelegenheid prachtig; profiteert er van en
niet alleen détail-zaken, maar ook ban
ken, hotels, pensions, on-gros-zaken, fiet
senwinkels, kleeren- en modezaken, hoe
denwinkels, piano- en orgelzaken, eDz., 't
is nu werkelijk een eenige gelegenheid"
(Volgt een „Lijst, van Protestantsche
Zaken")
Fraai zoo' En diezelfde he eren
Vriendon van ,.T)a P-rvolooto. Jmlycu
waarschuwen voor „de aaneensluiting der
Roomscben op economisch gebied, zoowel
in den boerenstand als in onze groote ste
den",
Als zij leerden en deden als die Room-
schen de samenleving zou een heel wat
mooier beeld geven van de verdraagzaam
heid door hen louter met den mond be
leden
Ds Zon.
In de courant lezen we iederen dag van
rampen: groote branden, aardbevingen,
enz. Van namelooze armoede: in Rusland,
ia het Ruhrgebied, enz. En nu weer van
een burgerkrijg in Bulgarije. De wereld
is van alle kanten bedreigd en aangeval
len met ellende.
En ons land.... Och ja, ook hier is
sombere malaise, droeve werkloosheid.
Doch, in vergelijking met andere landen
o, dan schijnt hier de zon, in zacht-
slralenden glans van tevreden-zijn. Daar
van mogen wij ons toch wel diep bewust
zijn. Beziende wat elders geleden 'word en
nog geleden wordt, moet in ons opwellen
en naar boven dringen een gevoel, een
besef van dankbaarheid.
Die dankbaarheid zij ons een zon
netje, diep in ons binnenste dat ons
zet midden het blije licht, ook al zou de
zon in do natuur morgen weer, op den
zonnedag, achter regenwolken verscholen
bliven
E3ëJ§¥EsSL&ÜIÜ
Ge bezetting van liet Ruhrgebied
Hei Briische memorandum.
Een antwoor d-n o t a door
Poincaró opgesteld.
Volgens de „Malin" heeft Poincaré het
Britsche memorandum gisteren aan den
ministerraad voorgelegd. Hij gaf zelf de
groote lijnen aan van do gevraagde uit
eenzettingen en preciseeringen. Voor het
echter naar Londen te zenden, stelde hij
er prijs op het aan België te doen toeko
men, daar dit land eveneens een nagenoeg
tfelijkluidende vragenlijst van de Engel-
sche regeering heeft ontvangen.
Een Belgisch memorandum
Terwijl de Fransche regeering eenvou
dig het einde van Duitschlanas lijdelijk
verzet eischt als voorwaarde voor het ope
nen van onderhandelingen en het treffen
van een regeling, stelt de Belgische regee
ring voor het probleem te splitsen door
liet Duitsche memorandum afgescheiden
1c behandelen van de schadevergoedings-
kwestie. Theunis weet, dat Baldwin niet
zal ingaan op Poincaré's voorwaarde, zoo
sis zij .thans luidt, en stelt daarom voor,
dat Frankrijk en België hun vroegere
standpunt tegenover Duitschland hand
haven en blijven staan op capitulatie,
doch dat tevens de Geallieerden en bloc
overleg plegen tot het formuleeren van
een voorstel aan Duitschland.
Het Belgisch voorstel voor liet plegen
van overleg tusschen de Geallieerden be
vat drie afzonderlijke punten, n.l.:
1. Dat opnieuw het totaalbedrag van
Duitschlands schuld wordt opgesteld. Bel
gië behoudt zich daaromtrent zijn eigen
meening voor, totdat het overleg tusschen
de Geallieerden begint.
2. Dat de te Spa vastgestelde percenta
ges worden herzien in dier voege, dat re
kening wordt gehouden met de speciale
uitgaven van Frankrijk en België ra. a.
w. dat de percentage voor Frankrijk en
België worden verhoogd.
3. Dat de Geallieerden den eisch van
België steunen, hierop neerkomend, dat
Duitschland de aan België verschuldigde
gelden betaalt, die verband houden met
het geld, dat in België tijdens den oorlog
in omloop is gebracht (nl. zes milliard
papiermarken tegen den koers van fr.
1.25).
Do Belgische regeering wijst er op dat
Duitschland de overeenkomst die tusschen
Francqui en Erzberger is gesloten en
waarbij Duitschland op zich nam de zes
milliard mark terug te betalen, niet is
uitgevoerd.
Zwenking in de houding van Berlijn?
De bladen te Parijs wijzen op de zwen
king in de openbare meening te Berlijn
ten opzichte van het lijdelijk verzet. Zoo
schrijft Von Rheinbaben, een der in
vloedrijkste leden van de Duitsche Volks
partij, in het „Acht Uhr Abendblatt: „In
dien de gedachtenwisseling tusschen de
geallieerden zou leiden tot hetgeen de
bladen noemen een wapenstilstand in het
Ruhrgebied,- zou meu zonder verzet weer
aan het werk kunnen gaan en trachten
het economisch raderwerk en het trans
portwezen in Rijnland en Westfalen te
herstellen".
Het Ruhrgebied geïsoleerd.
jje j rciiisourn nenoeu gistermorgen net
geheele spoorwegverkeer stilgelegd. Van
Dortmund uit zijn alle knooppunten van
het spoorwegverkeer bezet zoodat Let ver
keer tusschen het bezette en onbezette ge
bied alleen nog via Gelsenkirchen, Dorten
en Bismarck kan plaats hebben. Dit is
de streek waardoor volgens de Duitscli
Nederlandsche overeenkomst het vervoer
van steenkolen naar Nederland moet ge
schieden en vermoedelijk is dit het mo
tief om het verkeer daar voorloopig te la
ten bestaan. Ook het personen-verkeer is
geheel gestremd en wordt alleen door het
gebruik van clectrische trams mogelijk
gemaakt voor zoolang de bezettingsover
heid dit zal goed vinden en de trams het
werk kunnen voortzetten.
Veroordealing van mijn-directeuren.
Voor den krijgsraad te Werden is gis
teren behandeld de zaak tegen verschil
lende mij ndirectcuren van de Rombach-
liuttenwerke, welke kort voor Pinksteren
gevangen genomen waren in verband met
hun weigering kolen te leveren aan Frank
rijk en België. Volgens een verordening,
11 April j.l. door do bezettingsoverheid
uitgevaardigd, kan deze weigering ge
straft worden met oen gevangenisstraf
van ten hoogste vijf jaar.
Terecht stonden o.m. de directeuren
Kellerman en Falte van de mijn Gute
Hoffnung.
De eerste werd veroordeeld tot 5 jaar
gevangenisstraf en een boete van 168 mil
liard mark. De laatste kreeg vijf jaar ge
vangenisstraf en een boete van 42.18 mil
liard mark.
Verder stond nog terecht de directeur
Friedmann, tegen wien geëischt wa3 3
jaar en 8$ millioen francs. Deze werd al
leen veroordeeld tot het betalen van de
geëischte boete, welke in Duitsch geld 58$
milliard mark bedraagt.
De conferentie te Lausanne.
Een waarschuwing aan Venizelos.
De leiders der geallieerde delegaties
hebben aan Venizelos doen weten, dat zij
den stap, waarbij Griekenland den wensch
uitspreekt om voor geval de vredesconfe
rentie met een oplossing blijft talmen,
zich direct met Turkije te verstaan, voor
het minst ontijdig achten.
Do geallieerden zien niet in, hoe de
Grieksche handelswijze den toestand, of
zelfs de Grieksch—Turksche betrekkingen
zou kunnen verbeteren. Zij bevestigen
bovendien, dat men te Lausanne niet
denkt over uitstel.
Een levendige gedachtenwisseling had
Donderdagmiddag tusschen de hoofden
der delegaties plaats. Hierbij bleek de so
lidariteit der geallieerden om tegenover do
bestaande moeilijkheden hun nauwe sa
menwerking voort te zetten en hun vast
beraden besluit tegenover do Turksche
eischen in 't bijzonder wat betreft de cou
pons, een solidariteit, welke steeds groo-
ter wordt.
Venizelos ziet af van
een voorloopigen vrede.
In verband met het antwoord der geal
lieerde mogendheden hoeft Venizelos ver
klaard, dat hij niet verder zal aandrin
gen op don steun der mogendheden met
het oog om preliminaire besprekingen met
de Turken le houden inzake een voorloo
pigen vrede.
De toestand ernstig.
Ismet Pasja heeft aan eenige vertegen
woordigers der Turksche pers medege
deeld, dat er Donderdagavond nog geen
oplossing gevonden was voor de nieuwe
moeilijkheden, welke zich hebben voorge
daan. Hij houdt den toestand voor zeer
ernstig.
Bulgarije.
HET ElfJDE VAN DEN BURGERKRIJG?
S tamboelinski ^"ödoNSd.
Het tweede bericht van de gevangen
neming bleek dus waar te zijn.
Stamboelinski werd Donderdagochtend
in het dorp Golak gevangen genomen. In
den namiddag werd hij per auto naar
Tatar Bazardjik overgebracht, waar hij
door de menigte werd uitgejouwd, die
hem wilde lynchen. Ten einde incidenten
te voorkomen, werd Stamboelinski naar
Slavovitza teruggebracht. Tijdens dezen
tocht deden gewapende boeren een aanval
op de auto, waardoor Stamboelinski er in
slaagde te ontvluchten. Bij de achtervol
ging ontstond een levendig vuurgevecht,
waarbij Stamboelinski gedood werd.
De regeering betreurt het gebeurde ten
zeerste en heeft order gegeven een uitvoe
rig onderzoek in te stellen.
De veiligheid des' Koning s.
Volgens een bericht uit Belgrado staat
op het koninklijk landgoed in Vranja, op
lien K.M. van Sofia verwijderd, 'n vlieg
tuig tot vertrek gereed, zoodat de koning
en de nieuwe regeering naar het buiten
land kunnen vluchten in geval het de
tegenpartij mocht -jukken de hoofdstad
niet komen, daar de macht der boeren
door den dood van hun leider gebroken
schijnt.
Tsaar Boris betrokken bij
het complot.
De „Daily News" bevat een telegram
van haar correspondent te Sofia, waariu
deze verklaart, dat koning Boris inder
daad te voren van het revolutionnaire
complot op de hoogte is geweest en zelfs
er aan heeft medegewerkt. Volgens den
correspondent heeft ecnigen tijd geleden
in een plaatsje aan den Donau een ge
heime ontmoeting plaats gehad tusschen
ex-tsaar Ferdinand en zijn zoon tsaar
Boris, waarbij Ferdinand zijn zoon be-
invloed en overgehaald zou hebben, er
toe mee te werken, om het regime van
Stamboelinski ten val te brengen.
De houding der Kleine Entente.
Nadat de regeeringen der kleine en
tente van gedachten gewisseld hebben
over haar houding ten opzichte van de
gebeurtenissen in Bulgarije, zal naar te
Belgrado verluidt, reeds lieden te Sofia
een diplomatieke stap van de kleine en
tente plaats hebben wegens schending
van den vrede van Neuilly door het onge
oorloofd mobilisceren.
Sjeba, de Tsjecho-Slowaaksche gezant
(e Belgrado, heeft, aldus de „N. R. Grt.",
aan Nintits, den Zuid-Slavischen minis
ter van buitenlandsche zaken, medege
deeld, dat zijn regeering geheel solidair
is met de regeering van Belgrado ten
opzichte van de Bulgaarsche kwestie.
Nintits heeft ook het bezoek ontvangen
van den Franschen gezant. Na afloop van
den kabinetsraad van Donderdag, deelde
Nintits aan do vertegenwoordigers der
pers mede, dat alle regeeringen der kleine
entente eensgezind zijn.
Hel programma der nieuwe regeering.
De „Neuo Freie Prcsse" verneemt uit
Parijs, dat do nieuwe Bulgaarsche gezant
aldaar de volgende verklaring heeft af
gelegd:
De staatsgreep in Bulgarije is het ge
volg van een groote protestbeweging van
de meerderheid van het Bulgaarsche volk
tegen do wijze van optreden van de re
geering van Stamboelinski. De dictatuur,
welke over het gansche land werd uit
geoefend, was zoowel voor de arbeiders
als voor de burgerij niet langer le ver
dragen. Stamboelinski had dc intellec-
tueelen compleet in den ban gedaan, door
een wet te doen aannemen, volgens welke
geen hoogleeraar of advocaat als afge
vaardigde verkiesbaar was. Volgens hem
waren allen, die een vrij beroep uitoefen
den van geenerlci nut voor de samenle
ving en moesten dan ook dienovereen
komstig behandeld worden.
De regeering van Zankoff heeft slechts
voorloopig het bewind op zich genomen-
Zoodra het nieuwe Sobranja bijeen is, zal
zij aftreden. Tot zoo lang zal do regee
ring den binnen- en buitenlandschen
vrede handhaven. De agrarische wetten
zullen gehandhaafd blijven. Het nieuwe
kabinet is den boeren goed gezind, beter
dan dit met het vorige liet geval was,
doch het zal geen overdreven opjaging
van de prijzen toelaten en geen klasse of
beroep bij de anderen ten achter stellen.
Den communisten zal de regeering volle
vrijheid verleenen om binnen de perken
der wet hun denkbeelden te propagecren.
Evenwel zal zij buitenlandsche commu
nistische agitatoren onverbiddelijk ver
volgen. Overigens zijn wij overtuigd, dat
do communisten, zoodra de orde op eco
nomisch en politiek gebied hersteld is,
slechts een zeer geringen aanhang zullen
blijken te bezitten in Bulgarije. Tegenover
het buitenland zullen de bepalingen van
het verdrag van Neuilly loyaal ten uit
voer worden gebracht. Wij zullen de mo
gendheden er evenwel steeds aan herin
neren, dat zij beloofd hebben ons een uit
weg naar de Aegeischo Zee to geven. Wij
zullen hun ook verzoeken in aanmerking
te nemen, dat het noodig is, opdat deze
zeeweg geen louter formule blijft, dat hij
niet door een der buurstaten kan worden
versperd.
BIN§ëEitiLA£i!2
Wijziging der Huurwetten.
Vermoedelijk lAugustus.
De wijziging der Huurcommissie- en
Huuropzeggingswet zal, naar de Minis
ter van Arbeid in een circulaire aan de
gemeentebesturen heeft medegedeeld, ver
moedelijk op 1 Augustus in werking tre
den.
De Rijksmiddelen.
Do opbrengst der Rijksmiddelen is in
Mei, evenals de twee vorige maanden,
bij verleden jaar ten achter gebleven, en
wel met fl.73 .millioen. Feitelijk bedraagt
het nadeelige verschil veel meer. daar
verleden jaar de tabaksbelasting, die nu
f 1.13 millioen opleverde, nog niet moe-
telde.
Do StlS&%7ls5Sl" .tófrfrm-,,,-
positie der kerkgenootschappen is bij
Kon. besluit ontbonden.
Vragen van Kamerleden.
Schijnverkoop.
Op een daartoe strekkende vraag van
het lid van de Tweede Kamer, den heer
Ter Hall, heeft de minister van justitie
het volgende geantwoord:
De ondergeteekende heeft van den mi
nister van financiën een brief ontvangen,
gedateerd 31 Juli 1922, afd. Registratie en
Vermogensbelasting no. 8, waarin werd
verzocht ter kennis van <le notarissen en
de deurwaarders te brengen, dat roeren-
.de goederen, welke bij een veiling ten
aanhoore van het publiek worden toege
wezen, zoodat elk aanwezige den indruk
krijgt dat deze zijn verkocht, in het pro-
ces-verbaal der veiling of in de volgens
art. 57 der Registratiewet 1917 in te die
nen verklaring beliooren te worden opge
nomen, ook al mocht later worden be
weerd, dat er slechts oen schijnvertooning
had plaats gehad. Dit verzoek hield ver
band met cle zienswijze van genoemden
minister, dat bedoelde goederen moeten
worden aangemerkt als verkochte goede-
rei, waarvoor registratierecht is verschul
digd. Naast deze zienswijze is een andere
opvatting bestaanbaar. Verdedigd kan
worden, dat goederen, welke slechts naar
den schijn zijn verkocht, doch niet in
werkelijkheid, niet als verkocht mogen
worden beschouwd. Naar burgerlijk
recht wordt voor de 'bestaanbaarheid van
overeenkomsten als eerste voorwaarde ge
steld: de toestemming van degenen, die
zich verbinden art. 1356, lo., Burgerlijk
Wetboek). Koop en verkoop veronderstelt
een gebondenheid om een zaak te leveren
en om een prijs te betalen (art. 1493 Bur
gerlijk Wetboek). Dergelijke gebondenheid
kan, naai' aanvankelijk voorkomt, bij een
schijnverkoop bezwaarlijk aanwezig wor
den geacht. Jurisprudentie over deze aan
gelegenheid was den ondergeteekende des
tijds en is hem ook thans niet be
kend. Onder die omstandigheden meent
do ondergeteekende aan het verzoek van
zijn ambtgenoot van financiën vooralsnog
niet te kunnen voldoen.
fl.-K. Vacantieleergang in Paedagogiek.
Het secretariaat van dezen Leergang
deelt ons mee, dat er tot 15 Juli gelegen
heid. bestaat, zich voor deelneming op te
geven bij den administrateur der R.-K.
Leergangen, den heer F. Margry, Heuvel
straat 60 te Tilburg.
Beknopt overzicht van den Vacantie
leergang:
1. Over katholieke opvoedkunde (een les)
2. Over vrijheid in gezag in de opvoediDg
(twee lessen);
3. Over de Montessori-methode voor het
voorbereidend en het lager-onderwijs (twee
lessen in het Franscli en in het Hol-
landsch);
4. Uitleg van het Montessori-materiaal
door oen Amsterdamschc Montessori-
leidster (twee lessen.)
HET NIEUWS.
BUITENLAND.
Stamboelinski, bij een poging om na
zijn gevangenneming te ontvluchten, ge
dood. Tsaar Boris bij het complot betrok
ken?
De antwoord-nota van Poincaré op tiet
Britsche memorandum opgesteld. Een
Belgisch memorandum.
2a! Berlijn van houding veranderen?
De toestand te Lausanne weer minder
gunstig.
BINNENLAND.
De wijziging van de Huurwetten zal
waarschijnlijk op 1 Aug. in werking treden
De salarissen der leeraren bij het "Mid
delbaar Onderwijs (Tweede Kamer en.
Binnenland).
LEIDEN.
Vijf-ên-twintig-jarTg jubileum van het
scbcolhoofd den heer W. Kcops Azn.
Mededeelingen over: De Leidsche pro
cessie naar Briclle en Duilscihe kindaren.
Nationaal concours voor zang en muziek
5. Referaat over het doofstommen
onderwijs in verband met den tocht naar
St. Michicls-Gestcl.
G. De nieuwere problemen uit de psy
chologie van den wil in verhand met do
opvoeding (drie lessen
7. Ovor sociale opvoedkunde (.een les):
8. De moderne sociaal-pacdagogen in
verband met opvoeding en onderwijs
(twee lessen);
9. De opvoedkundige theorieën van
prof. Wilhelm Foerster van katholiek
standpunt beschouwd (twee lessen);
10. Over de methode van godsdienst
onderwijs én onderwijs in de Bijbelscho
Geschiedenis met twee praclische lessen
fvijf. lessen)
Romeinscho cultuur en beschaving.
De tentoonstelling zal o.a. bevatten:
1. De R.-K. binnenlandscho en buiten
landsche lectuur over opvoedkunde en
didactiek;
2. De bijzondere leermiddelen voor het
buitengewoon onderwijs;
3. De Montessori-lcermiddelen voor het
voorbereidend en het lager onderwijs;
4. Zending van het Centraal Bureau in
Den Haag;
5. Zending van Sobriëtas;
6. Zending van het paedagogisch Insti
tuut der R.-K. Leergangen.
Zimmerman's rapport.
De commissaris-generaal van den Vol
kenbond voor Doslenrijk, Z'immerman
heeft aan de pers inzago verstrekt van
zijn rapport aangaande de maatregelen,
door do Oostenrijksche regeering geno
men voor de uitvoering van het sance-»
Tings- en hervormings-program. Daaruit
blijkt, dat reeds eenige departementen
zijn opgeheven en een aantal ambtenaren
ontslagen. Er zullen evenwel nog meer
dan dertienduizend personen uit den
staatsdienst ontslagen moeten worden.
Voorts wordt in liet rapport verklaard,
dat er een. vermindering van het aantal
werkloozon in Oostenrijk kan worden ge
constateerd en dat de uitvoer iets is toe
genomen. De verhoogde inleggingen bij
de spaarkassen laten constjteeren, dat
een, wel is waar geringe, maar toch be
moedigend economische verbetering is
ingetreden.
Tenslotte wordt er in het rapport do
aandacht op gevestigd dat Oostenrijk
thans een staat is, waarvoor de groote
Europeesche mogendheden borg slaan en.
wordt de belangstelling van alle finan-
cieelo kringen voor dit land gevraagd.
Vlockverbod.
De Raad der gemeente Zwijndrecht heeft
in de politieverordening de volgende bepa
ling opgenomen:
„Het is verboden op straffe van hechte
nis van ten hoogste zes dagen, in het open
baar of van de openbare straat of weg
zichtbaar, op welke wijze of door welk
middel ook, God te hoonen, te lasteren, dit
te bevorderen of daartoe gelegenheid te
geven."
Enkele raadsleden wendden zich tot Ge- -
deputeerde Staten van Zuid-Holland met'
het verzoek die bepaling ter vernietiging
aan H. M. de Koningin voor to dragen.
Gedep. Staten hebben evenwel besloten,
dat zij het ingelaschte verbod niet in
strijd achten met de wet of met het alge
meen belang, en dat zij mitsdien geen ter--
men hebben kunnen vinden een voordracht
tot vernietiging te doen.
Uit de Communisl'sche partij.
Naar „Het Volk" verneemt, zijn dezerj
dagen bij besluit van het dagclijksch be-
stuur der Communistische partij 25 le-
den geschorst, l.w. vrijwel dc geheele
oppositie in de Rotlerclamsche partij-af-*!