143 Jaargang.
DÖ&DEÜDAG 7 JUNI 1S23
No. 4165
njOeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 1!9 cent per week 12.50 per kwartaal.
J5y" onzQ Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver-
Jtrijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met 'Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Git blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gowono adverfienftiön 30 cent per regelt
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend. z
K!s3ï19 advedentlöji, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 9Q.5Q.
Dit number bestaak uti tweo
bladen.
in
LCt.
et Ei
M\
L ve
S U v,
:amci
Wij mon ustig lev 311
Ia Rotterdam is c^0^eren een protest-
vergadering gehouden, belegd door de
Yereeniging Protestantsch Nederland, „te
gen verschillende uitingen van Roomsche
actie uit den laats ten tijd"!
Daarop voerden eenige bekende anti
papistische dominé's het woord.
Aan het verslag eener rede van ds. Krom
ligt, in de Nieuwe R o 11. G r t., ont
kenen we volgende typeerende zinnetjes:
Is er dan een Roomsch gevaar? Vol
gens spr. lijdt dit geen twijfel. Wij heb
ben een Roomsch-Ji.atholieken voorzit
ter van de Tweede Kamer, en een vast
gezant bij den paus, het gevaar is er.
Zóó staat 't er werkelijk!
Roomsch gevaar, want er worden
tweo der voornaamste aanwijzingen voor
gevaar gegeven, en één dezer is: Wij
'nebben een Roomcsh-Katholieken voor
zitter van de Tweede KamerKan liet
anti-papismo zich met dommer brutali
teit uiten?
Even verder lezen we in een dier schoo
it) redevoeringen:
Het gaat niet tegen de roomsche
landgenooten, maar tegen de roomsche
aanmatigingen. De roomschen mogen
bier, als altijd, rustig leven.
\Vij mogen rustig leven!
ï)ank u wel, heeren, voor uwe goedgun
stigheid
Wij mogen rustig leven Maar dat
v. een Roomsche voorzitter der Tweede
Kamer wordt, al is hij er nog zoo be
kwaam voor dat mag niet.
Wij mogen rustig leven.Maar
met Gods hulp wij zullen leven, zoo
als ieder ander dat op onzen vaderland-
schen bodem doen kan: in volle vrij
heid, in volkomen gelijk-bereohtigdheid.
Etv. Roomsch
in. kuis, Roomsch ook daar
buiten" I
o;,
aaffij 9
"fl
A
;»fi
wor«
V Valsche beschuldiging.
m
„Het Vaderland" schrijft een artikel
rer Anti-Semi tisme.
En daar lezen we om.:
Bestaat er dan anti-semitisme in Ne
derland? Wij zouden die vraag niet
gaarne zonder meer ontkennend beant
woorden. Bij de Rechtsche partijen, ze
ker, en dan het meest bij. de Katholio-
ken. De heer Kleerekoper zelf weet
daarvan mee te spreken. Als hij ia zij
ne Oproerige Krabbels den Katholieken,
tegenstander scherp steekt, vooral als
hij het gelijk aan zijn kant heeft, dan
tracht deze hem niet te refuteeren met
bewijzen, maar met aardigheden op zijn
jood-zijn, met variaties op het thema,
dat het maar een jood is die het zegt.
En dan wordt hij door die bladen, o
summum van geestigheid, niet met zijn
joodscho voornamen aangeduid, en dan
wordt van zijn Asser Benjamin, An-
drics Barend gemaakt. En het staat
voor ons vast, dat de heele campagne
van de Roomschen tegen onzen, gevier-
den auteur Heyermans, eene campagne,
die met de woede over Allerzielen be
gonnen is, en die zich thans ook mani
festeert in het verbod door Katholieke
burgemeesters gegeven om andere stuk
ken van hem op te voeren, in het wezen
van de zaak niets anders is dan eene
auti-semitische beweging,
bezo beweringen zijn onwaar be
slist o n w a a r. Ze bevatten: een val
uta beschuldiging.
Wij, die toch beter weten dan „Het Va
derland" wat er leeft in Katholieke krin-
wij verklaren in alle oprechtheid en
met groote beslistheid, dat anti-semitisme
oftewel Jodenhaat in onze kringen niet
ïeerscht.
Zeker, een enkeling kan wel eens niet
"S sympathiek staan tegenover Joden,
sis zoodanig. En er kan ook wel eens ten
opzichto van Joden, als zoodanig, door
sa enkeling scherts worden gebezigd, die,
'a meerdere of mindere mate, ongepast
®oet heeten.Maar dat zijn op zichzelf
slaande gevallen, meestal een gevolg van
logisch generaliseeren.
Het Katholieke volk -■==* nog vóél
tonder de Katholieke Kerk, als zoodanig
[s> wij herhalen het, niet anti-semi-
toch. Mag dat ook, krachtens zijn
godsdienstige overtuiging,
toet zijn!
Do insinuatie van „Het Vaderland**
tets moer dan een insinuaite, welke
o valsche beschuldiging inhoudt, is het
Het - grieft ong
Uaat „Het Vaderland" te „hoog", om
Clk ?S Hriövende insinuatie in te
;B bezetting van het Ruiirgebisd
HET NIEUWE DUITSCHE AANBOD.
De garantie-kwestie.
Do president en het bestuur van den
centralen bond van den Duitschcn groot
handel hebben gisteren met den minister
voor economische zaken, Becker, een on
derhoud gehad over de deelneming van
het economiseho leven aam de schadever
goeding, waarbij zij te kennen gaven, dat
do Duitscho groothandel bereid is naar
verhouding in de lasten bij te dragen.
Deze last moet echter gelijkelijk op
alle bedrijfsgroepen werden gelegd cn kan
het host geïnd worden in den vorm van een
rijksbelasting en niet door particuliere
overeenkomsten.
Een deelneming van het rijk in onder
nemingen zou vooral hij den handel groo
te moeilijkheden ondervinden. Vol kan de
overneming van de lasten van bepaalde
voorwaarden afhankelijk worden gesteld.
Het is duidelijk, dat deze lasten drage
lijk moeten zijn, ook indien de draag
kracht van het economische leven door een
moratorium zeer aanzienlijk zou toene
men.
Dr. Becker verklaarde, dat hij met vol
doening kennis had genomen van de be
reidverklaring van den groothandel om
de lasten mede te dragen en sprak de
hoop uit, dat in samenwerking met do
verschillende belanghebbende groepen een
behoorlijke grondslag kan worden gevon
den voor een wettelijke regeling van de
deelneming door het geheelc economische
leven.
Socialistische ontevre
denheid over Cu no's
he.rstelpolitiek.
Uit Breslau wordt aan do „Vossisehe
Ztg" gemeld: Het aanbod van de industrie
en de voortdurende onactiviteit van de
rijksregeering heeft hij de Silezische ar
beiders grooto ongerustheid verwekt. 'De
massa's, welke de organisatie te Breslau
anders juist vast in handen hoeft, begin
nen den radicalen kant uit te gaan.
Onder den indruk van het bericht, dat
de regeering-Cuno haar nieuwe nota we
der zonder positieve voorstellen zal doen,
heeft te Breslau de socialistische partij
thans van houding doen veranderen, zoo
dat een resolutie is gepubliceerd, waarop
in het sociaal-democratische orgaan bij
zonder dc nadruk wordt gelegd. Daarin
wordt gezegd, dat de sociaal-democratie
er zich niet meer mee tevreden kan stel
len, de uitsluitende verantv. - v'lelijkheid
voor de nota der rijksregeo. aan de
bourgeoisie over te laten, doch dat zij
haar strijd togen deze regcering, die blijk-
geeft van de meest volkomen slapheid te
genover het buitenland en tegenover de
tegenstanders der stabilisatio door oen be
slissende tegenactie ten zoorste zal ver
scherpen.
De sociaal-democratie heeft tot nu toe
een val der regeering vermeden. Indien
echter geen kans bestaat, dat in don te-
genwoordigen rijksdag do noodzakelijke
offers van het bezit door inbeslagname der
zaakwaarden worden afgedwongen, dan
moet de partij tot andero dan parlemen
taire middelen overgaan, zooals een volks
stemming over deze kwestie of tot ontbin
ding van den rijksdag.
Uit Beuthen in Opper-Silczié wordt aan
het „Acbt Uhr Abendbl." gemeld, dat da
stakingsactie in het Opper-Silezische in
dustriegebied zich verder heeft uitgebreid
In alle fabrieken, welke bij de staking be
trokken zijn, worden evenwel do noodza
kelijke werkzaamheden verricht.
Gistermiddag heeft een vergadering van
stakers plaats gehad.
De staking slaat ook over naar Hinden
burg en Gleiwitz. Daar hebben eveneens
vergaderingen plaats gehad van het per-
soneel der fabrieken om hun houding ten
aanzien van de staking te bepalen. Ook
hebben de trambeambten in Opper-Silezië
vergaderd, eveneens in verband met de
staking.
De beroepsorganisaties van mijnwer
kers, metaalarbeiders en transportarbei
ders blijven pogingen in het werk stellen
om een uitbreiding der stakingsbeweging
te voorkomen. Ondertusschen heeft de
staking reeds buitengewone afmetingen
aangenomen.
Nieuwe fabrieken van
Krupp bezet.
Naar aanleiding van het niet-betalen
van 20 milliard aan kolenbelasting door
de fa. Krupp hebben de Eranschen de aan
deze firma behoorende Hermannshütte bij
Neuwied en Miihlhofen bij Engere bezet
Indien de betaling niet geschiedt, zullen
beide bedrijven worden verkocht.
De besprekingen ia Brussel tusschen
Franschen en Belgen.
Poincaré is gistermiddag met enkele
der Fransche gedelegeerden te Brussel
gearriveerd.
Onmiddellijk begaf men zich" naar den
uitgang van het station, waar de auto's
stonden, die de conferentieleden naar de
ambtswoning van Jaspar zouden brengen.
Op buitenlandsche zaken aangekomen,
begonnen onmiddellijk de preliminaire be
sprekingen tusschen Poincaré, Theunis en
Jaspar. Wat later kwamen ook Devézo en
Neujean er bij. Deze conferentie der mi
nisters duurde van half 3 tot 4 uur.
Een half uur later begon de algemeene
conferentie met de gedelegeerden, waar
over het volgende communiqué werd uit
gegeven
„De Belgische en de Fransche regeerin
gen hebben in gemeenschappelijk overleg
de studie voortgezet van de verschillende
vraagstukken, die betrekking hebben op
de bezetting van de Ruhr. Zij hebben hun
vroeger genomen beslissingen onveran
derd gehandhaafd, n.l. betreffende de
voorwaarden, onder dewelke de ontrui
ming van de Ruhr na de betaling der her
stellingen zal plaats hebben en verder over
de verplichting van Duitsc-hland, om voor
dat zijn nieuwe voorstellen onderzocht
kunnen worden, een einde te maken aan
den passicven tegenstand aan de Ruhr.
Ten slotte hebben België en Frankrijk
het program herzien van de nieuwe maat
regelen, die moeten worden genomen cm
de pressie op Duitschland te versterken
en hot tot een spoedige naleving zijner
verplichtingen te dwingen'.
Bs conferentie ie Lausanne.
Een afzonderlijke vrede tusschen
Griekenland en Turkije?
Do correspondent der „Vossisehe Zei-
tung" te Lausanne verneemt, uit politieke
kringen, dat Venizelos heden of morgen
officieelo stappen bij den voorzitter van
de conferentie, Sir Horace Rumbold, ge
neraal Pellé en Montagna zal ondernemen,
om van de geallieerden toestemming te
verkrijgen tot het afsluiten van een afzon
derlijken vrede tusschen Griekenland en
Turkije tenzij dc conferentie inmiddels
grooto vorderingen, „maa^t.
België.
Ds Viaamsche Hoogescboolkwestie.
De Senaat hervatte de discussie over de
hoogeschoolkwestie. Hij verwierp met 73
tegen 53 stemmen het voorstel-Spaak,
strekkende tot het instellen eener Vlaam-
sche universiteit te Gent, waarhij het den
studenten vrij zal staan de colleges aan
de Fransche universiteit geheel of gedeel
telijk te volgen en in het Fransch examen
af te leggen, welke vrijheid de studenten
der Fransche universiteit wederkeerig
zouden genieten.
De Senaat verwierp voorts met alge
meene stemmen het voorstel-Vinck, be-
oogen.de de vervlaamsching der universi
teit doch de handhaving der Fransche col
leges, zoolang deze worden bezocht door
ten minste een vierde gedeelte van het to
taal aantal studenten en handhaving van
een minimum van GO college-uren in het
Fransch.
Duitschland.
Ernstige incidenten te Leipzig.
De „Vossisehe Zeitung" verneemt uit
Leipzig: Do werkioozcnreUetjes leidden
gistermiddag in de stad tot ernstige bot
singen. Omstreeks vic-r uur verzamelden
zich duizenden demonstranten op de
Augustusplatz, van waar zij vervolgens
naar een dor drukke winkelstraten trok
ken. Een kleine politiemacht, bestaande
uit vijf agenten, trachtte de menigte te
vergeefs tegen, te houden. De agenten wa
ren tegen de overmacht niet opgewassen.
Zij werden door de demonstranten aange
vallen en zoo ernstig mishandeld, dat drie
hunner onmiddellijk naar het ziekenhuis
moesten worden overgebracht, waar een
agent inmiddels aan de hekomen kwetsuren
reeds is overleden.
Engeland.
Het Mcogerhuis neemt de
Indemniteitswet aan.
Het Hoogerhuis heeft de „Indemniteits
wet" in derde lezing aangenomen, te za-
men met de door Grey opgestelde en door
de regeering overgenomen verklaring,
waarin het eeuwenoude grondwetsbegin
sel, volgens hetwelk de regeering niet zon
der voorafgaande en bijzondere machti
ging van het parlement kan overgaan tot
de arrestatie van personen, zonder deze
personen tevens voor een rechtbank te
brengen, wordt bekrachtigd.
Spanje.
De moord cp Kardinaal Soldsvila.
Volgens een Reu ter-bericht aan de Eu-
gelsche Maden zijn de Spaansche kranten
eenstemmig in hun protesten tegen den
moord op kardinaal Soldevüa, terwijl zij
haar verontwaardiging uitdrukken over
de herleving van het terrorisme, waar
van de kardinaal het laatste slachtoffer
was.
Overeenkomstig een wensch, door kar-.
dinaal Soldevila in zijn testament beschre
ven, zal hij in de kerk te Pilar nabij de
Maria-kapel worden begraven.
De moordenaars zijn nog steeds op vrije
voeten.
In den senaat hebben de ministers van
Justitie en alle partijleiders geprotesteerd
tegen den moord op den aartsbisschop cn
op de dringende noodzakelijkheid gewe-
Een, om een einde te maken aan de z.g.
sociale misdaden.
Ds strijd in Marcklto.
Verscheidcno kolonnes, die in den sec
tor Tiziassa optreden, hebben 7000 op
standelingen op de vlucht gejaagd. Vlieg
tuigen hebben hen vervolgd en hun zware
verliezen toegebracht.
Bij deze krijgsverrichtingen hadden de
Spanjaarden 45 dooden, onder wie kolo
nel Valenzuela, do aanvoerder van het
•vreemdelingen-legioen en 210 gekwetsten.
Egypte.
Een nieuwe slat! aan hei Suezkanaal?
De bladen melden dat het Engelsche
kabinet een bespreking heeft gewijd aan
een voorstel van do Suez-Kanaal Mij. om
een nieuwe stad, genaamd Port Saïd-Oost,
te houwen op den oostelijken oever van
het Kanaal. De maatschappij i3 voorne
mens voor dit doel te geven een renteloos
voorschot van 10 millioen francs. Het
voorschot zou uit den verkoop van landen
moeten worden terugbetaald.
Japan.
Dy arrestaties ia Tokio.
Naar aanleiding van de plaats gehad
hebbende arrestaties deelt de regeering
mee, dat acht socialistische leiders zullen
vervolgd worden wegens overtreding van
de w-et legen geheime bonden.
China.
Hei Kabinet afgetreden.
Het Ghineescho kabinet is en bloc af
getreden naar aanleiding van het feit, dat
de president geweigerd heeft de mandaten
te teekonen waarbij een aantal plaatselij
ke autoriteiten werden benoemd. Volgens
het oordeel der ministers beteekende dit
c-en schending van het stelsel der ministe-
rieele verantwoordelijkheid.
Algemeen wordt echter vermoed, dat
de financieele moeilijkheden, waarin de
regeering op het oogenblik verkeert, veel
eer al3 do ware oorzaak van het aftreden
moeten worden aangezien.
Van hst Vaticaan.
Het Va'ieaansch concilie in 1925.
Het Pauselijk secretariaat heeft aan
alle bisschoppen van do geheele wereld een
rondschrijven toegezonden, waarin de
Paus zijn wensch uitspreekt, het Vati-
caansch concilie te hervatten en daarom
trent hun meeningen vraagt. De tot dus
ver ingekomen meoningen zijn eenstem
mig voor de hervatting.
De H. Vader is nog steods van plan,
het concilie in 1925 te heropenen. Hoewel
de tijd van voorbereiding onvoldoende
schijnt, hoopt men ten minste het conci
lie in het eind van 1925 te kunnen her
vatten.
BlgSMEfcil.flaP
Accijns op het 2out.
Bij Kon. Besluit is bepaald, dat do wet
van 11 Mei 1923 („Stbl." No. 203), hou
dende nadere bepalingen omtrent den ac
cijns op het zout, vandaag in werking
treedt.
Verhoogde huren.
Nog niet van kracht
Naar aanleiding van herhaaldelijk inge
komen klachten omtrent reeds te betalen
huurverhoogingen, wordt verhuurders er
op gewezen, dat men nog niet gerechtigd
is verhoogde huren te innen, tenzij die
zijn goedgekeurd door de Huurcommissio
of den Kantonrechter.
De in de Staten-Generaal aangenomen
wetswijzigingen zijn nog niet afgekon
digd.
Verhooging collegegelden.
In de „N. R. Crt." geven „eenige studen
ten" den volgenden raad aan hun collega's:
Wilt u ons naar aanleiding van het
wetsontwerp tot verhooging van de col
legegelden. examengelden, enz. veroor
loven een enkele opmerking te maken? Wij
meenen, dat vele studenten er zich niet
voldoende van bewust zijn, dat het hun
zoor wel mogelijk is, extra-kosten te ver
mijden. Van professorenzijde kregen wij
n.l. het advies alsnog terstond het Testee-
rende collegegeld te voldoen bij den bo-
taalmeester, zoodat het bedrag van f 80j
(voor 4 jaren, bij de Rjiksuniversiteiten)
is voldaan. Hiermee kunnen wij de ko
mende vérhoogingen onlloopen. Het ver
dient o.i. verder aanbeveling tevens het
examen-geld voor het eerstvolgende cxa-
KET VOOSSMftAWSSTE B3EÜWS.
BUITENLAND.
De Fransch-Belgische besprekingen te
Brussel. De vroeger genomen beslissingen
ten aanzien van Duitschland onveranderd
gehandhaafd.
Venizelos poogt een afzonderlijken vrede
tusschen Griekenland en Turkije ie ver
krijgen.
Hervatting van hei Vaiicaanseh Conci
lie in 1925?
Kabinetscrisis in China.
BINNENLAND.
Hst bezGsk van Koning Haakc-n ia
's-Gravenhaca.
De winkelsluiting in de Tweede Kamer
terioops besproken.
LEIDEN.
Program van het militair- en sportfeest
cp 31 Augustus.
MededeeSing betreffende de R.-K. Ora-
toriumverssniging.
men te storten. Wrij hopen hiermee wat
meer de aandacht van talrijke medestu
denten op deze voor velen urgente kwestie
gevestigd te hebben.
Ds 48-urigB .werkweek te Amsterdam.
Gistermorgen had de vergadering plaats
der Centrale Commissie voor het Georgani
seerd Overleg voor gemeentewerklieden
te Amsterdam.
De vertegenwoordigers der gemeenie-
wc-rklieden-organïsaties hebben zich van
hun opdracht gekweten door aan do ver
tegenwoordigers van B. en W. mee to dea
len, dat zij, de Protestantsch-Christolijko
organisatie uitgezonderd, tegen de vcor-
loopig aangegane overeenkomst zullen
stommen.
Daarna doelde de voer,:; iter, wethouder
Wicrdels, mede, wat B. en W. van plan
waren, en gaf den vertegenwoordigers, dia
tegen wilde stemmen, alsnog gelegenheid
over die plannen hnn ledenvergaderingen
te raadplegen.
Uit de typografie.
In de algemeene vergadering van den
Alg. Ned. Typografenbond word aangeno
men het voorstel, dat ccn door het hoofd
bestuur en Bondsraad aangenomen nieu
we of gewijzigde arbeidsovereenkomst
slechts zal verworpen kunnen worden be
schouwd, wanneer zich 2/3 der uitge
brachte stemmen er tegen verklaren. Be
sluit de bondsvergadering, dat een derge
lijke beslissing aan een referendum moet
worden onderworpen, dan zal daarvoor
eveneens 2/3 der stemmen noodig zijn om
de verwerping van kracht te verklaren.
In den vervolge kan dus geen arbeids
overeenkomst worden verworpen, of er
moeten zich 2/3 der op de bondsvergade
ring uitgebrachte stemmen tegen verklaard
hebben.
Dure Hannes.
De „Nieuwe Venl. Courant" vertelt van
een Hannes in een dorpje aan de Maas,
die wegens dronkenschap was veroordeeld
tot 1 dag hechtenis of cenigo guldens boe
te. Wat deze veroordeeling het land kost
te, blijve hier even buiten rekening. Maar
ook daarna had Hannes' vonnis nog cea
duur verloop.
Aangezien hij geen bccte betaalde, kwa
men hem 2 marechaussees uit zijn dorpje
halen. Men z'n drieën werd naar 's-Her-
togenhosch gereisd per tram en spoor
Hannes kreeg te 's-Hertogenbosch een
gratis bad, het eerste van zijn leven als
groote Hannes. Daarna had hij voor zijn
doen een prettigen dag met gezellige lot-
genooten en vrijen kost. Na te zijn uitge
rust, kreeg hij voldoende mee, om per
tram en per spoor terug te gaan naar zijn
Maasdorp, waar hij bij aankomst nog een
dubbeltje over had gehouden van het hem
verstrekte reisgeld. Hannes was wel vol
daan over het beleefde avontuur.
Maar wat heeft zoo'n dronken man nu
aan het Rijk gekost.
Is het niet een zaak voor een Bezuini
gingscommissie, om eens te overwegen of
men dei dronken HanneSjes niet op wat
goedkooper manier kan corrigeeren?
„Tijd".
KEHKHEUWS
Sobriëtas-Novene.
Om Gods onmisbaren zegen steeds mee
en meer over de drankbestrijding af t«
smeeken, wordt van 15 tot 24 Juni a.s. ia
alle afdeelingen van Sobriëtas efene Novena
gehouden. De Novene is eene voorberei
ding, tot bet feest van St. Jan den Doo-
per, den bemolschen patroon en bescher
mer der drankbestrijders. Tot dagelijkse!*'
Novene gebed is gekozen het aflaatgebcd?
„Almachtige, algoede God", waaraan wordl
toegevoegd één Onze Vader en Wees*
