,43 Jaargang. VRIJDAG 11 MEI 1923 No. 4143 IL irk «I buitenland sfSriiriEif^^r uit de oe8sewe8b 3)e ^idóchd ©ou^amt DeABONNEMENTSPRIJSbedreeglbl] vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent pér week 12.50 per kwartaal» Bij onze Agenten 20 cent per week 8 2.60 per kwartaal» Franco per post 82.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. BK blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I Bureaun: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT Gewone adverlentlSn 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hot S dubbele van het tarief berekend. r KisSne advortonfiën, van ten hoogste 30 woorden, waari^ betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 8 0.50, Dit nummer bestaat uit drie bladen. Vanaf 14 Mei 1923 vervalt liet 7o JvidendbewiJs In de M.V. „De Leidsche Courant". Uitbetaling van liet dividend, groot 7%, geschiedt vanaf genoemden datum ten Kantore van de H.y. „De linze Bank", Breestraat 39 ta Leiden, dagelijks van 9 tot 12 uur, en bij de Cnrrespendsntschappen van de genoem- (i Bank. Dividendbewijs Eio. 4 is vanaf Mei vervallen. DE DIRECTIE. Als van den kansel. Elders in dit nummer geven wij weer kt oordeel van een vrijzinnig Haagscb Had: „Het Vaderland", over een rede, ge- huden door Pater Borromaeus de Greeve iwr een gemengd (Katholieken en niet- latholieken) gehoor daar ter stede. Eet blad maakt den Franciscaner rede- nar een verwijt over zijn rede, want: ,Van den kansel van een R.K. kerk had ton jij nauwelijks andera kunnen spreken"! I laaris daar iets tegen, mag dat dan tiet? Op den kansel mag niet zóó worden TE» sproken, dat waardeering voor het goe- Sltei, ie in anderer beginselen wordt uitgesloten, En in een bijeenkomst als de hier bedoel- tea evenmin zoo mogelijk positief uit- 1,1 preken van die waardeering kan ook on- tlwijfeld gewenscht of zelfs cisch van illijkheid zijn. Pater Borromaeus de Greeve heeft dan ok in zijn rede geen enkelen andersden- aaai' rade in diens overtuiging getroffen, belee- 'UIV1 gegriefdal sprak hij, alsof hij pden kansel stond! Dat kam een Katho de priester doen, omdat hij ook in de >rk andersdenkenden mag. noch wil grie- omdat hij een eigen, positieve rert'iiging heeft! Aan het slot van „Het Vaderland"-over- cht lezen wij: „Wat deerde het ons, it wij het niet met alles eens waren wat izoil" Ons dunkt, dat de schrijver het lelijk nog al in veel met den redenaar leens geweest zijn al is 't dan onbe- ist en misschien zelfs ongewild an- rs zou het hem wel meer gedeerd heb- En die stemming strekt hem niet tot Kr, naar wij bescheidenlijk zouden Een opmerken. )APP bezetting van liet Ruhrgebied HET DEUTSCHE VOORSTEL. Italië's antwoord. De Romeinsche bladen publiceeren over 3 inhoud van de Italiaansche antwoord- h aan Duitschland de volgende bijzon- lekst zal niet veel afwijken van dien Eiigelscke nota, daar de algemeene Mlijneu tusschen Londen en Rome zijn sproken. De Italiaansche nota zal in een nucjiteren toon worden gehouden en verzwijgen, dat men in Rome de voor- r zou hebben gegeven aan €en gemeen telijk antwoord van de geallieerden, nota zal echter een rechtvaardiging f ile afwijzende houding van Frankrijk rallen. Wis zal Duitschland worden uitge- yUl) '%(1 zijn voorstellen nauwkeuriger te taloer en, opdat de 'wezenlijke strek- hiervan, alsmede de goede wil van fehland tot uitdrukking komen. Italië ■laten doorschemeren, dat het geen ge kheid wil verzuimen om onderhande- M aan te knoopen. ito technische bijzonderheden zal de Ha niet ingaan. Een cijfer zal niet wor- ?enoemd. Italië zal opnieuw zijn in haling te kennen geven ten aanzien van noodzakelijkheid van het nemen van «et betrekking tot het inleiden van on- h tadelingen zal Italië het standpunt iwoordigen, dat de voorwaarden voeren van onderhandelingen niet m°geu zijn, dat zij het inleiden van Wandelingen kunnen verstoren. In «gemeen zal de nota in een concilian- oon worden gehouden en zij zal, de „Epoca" schrijft, Duitschland 'orantwoordelijkheid opleggen, welke hutsche regeering moet dragen, doch «achten er toe bij te dragen, dat een |«l verzoening wordt gevonden, ^el-ingelichte kringen verluidt, dat yfl Jjta&nsche antwoord vermoedelijk Hi >T\aü do regeering te Berlijn zal -*15® Ier hand gesteld. ilJT* rbW mil! eet!1-, [dis1 'TO j^Uorp overgebracht V/slf! l ^oordeelde Krupp-directeuren zijn ■^Worgen naar Dusseldorp ge- het krupp-proces. "oroordeelden naar bracht. De revisie van het vonnis, waarom door de verdediging is verzocht, zal waar schijnlijk 18 dezer voor den krijgsraad te Dusseldorp worden, behandeld. De bevelvoerende generaal heeft een verordening gepubliceerd, volgens welke iedere samenscholing voor Franscho schildwachten en Fransche kwartieren ver boden is. De burgemeesters zullen voor iederen aanval verantwoordelijk worden gestold. Protesten tegen de veroordeoling. In don Duitschen rijksdag, in den Pr ui sisclien Landdag en in den Beiorschen Landdag protesteerden de presidenten vóór den aanvang der vergadering tegen het vonnis van den Franschen krijgsraad in zake het proces tegen de Krupp-direc- teuren. In de Kruppfabrieken werden Woens dagmorgen per aanplakbiljet de vonnis sen, tegen de directeuren uitgesproken, medegedeeld: terwijl een dringend -beroep op de arbeiders werd gedaan, om de ge voelens van gerechtvaardigde verontwaar diging te onderdrukken en de kalmte en bezonnenheid te bewaren. Ook de centraio bedrijfsraad heeft den werklieden verzocht-van een proteststaking af to zien. Nader wordt echter gemeld: In weerwil van den wensch der direc tie besloot de bedrijfsraad der Kruppfa brieken tot een proteststaking van eenige uren op heden. De bedrijfsleiders zullen worden ïiitgenoodigd de bedrijven gesloten te .houden. Do vak'vereenigingsbesturen hoodigen voorts de hedrijfsraden van alle fabrieken, te Essen uit, lieden eveneens van 11 uur voorm. lot 4 uur nam. het werk to laten rusten. De zakenlieden en restaurateurs worden uitgenoodigd hun-zaken gedur'ende dien tijd gesloten te houden. Ook wil men het gunsche verkeer laten stilstaan. Do Franschen hebben Woensdag aan zienlijke troepenverplaatsingen onderno men. De plaatsvervangend a directeuren der Krupp-badrijven zijn Woensdag bijeen geweest om den toestand to bespreken on te beraadslagen over het voortzetten van den arbeid in de fabrieken. Volgens don correspondent van de „Voss Ztg." te Parijs, zijn do vonnissen in liet Krupp-proces ook in Franscho kringen met onbehagen ontvangen. Bs Vakveresnisinqsn en hst Herstel-vraagstuk. Do Duitsclio vak ver e enigïngen hebben een gemeenschappelijk manifest gepubli ceerd over de Ruhrbezottmg. „Het reparatie-vraagstuk", zoo wordt in hot manifest gezegd, „is een levenskwestie, welke niet zonder de arbeidende bevolking kan worden opgelost. Het Fransche ant woord is vol dwalingen, welke uit den weg moeten worden geruimd. Verder, onheil voor do arbeiders over de geheele wereld moet worden voorkomen. De Duitsclio vakvereenigingen zijn nog steeds bereid om aan het herstel mede to werken binnen do grenzen van het moge lijke. Zulks kan echter geschieden op do grondslagen van den vrede en van econo mische feiten. Met deze grondslagen is de Ruhrhezetting niet vereenichaar. Econo misch herstel kan niet met militair geweld worden doorgevoerd. De positieve tegenstand Is spontaan en niet op bevel der regeering doorgevoerd. Zij kan hem zelfs niet opheffen of ver minderen. DeZo tegenstand zal gehand haafd blijven, zoolang de onwettige toe stand der bezetting duurt". Engeland. De lersche kwestie. Do positie van De Valera,. Cosgrave, de president van den Ier- schen Vrijstaat, heeft in de Dail Eireann medegedeeld, dat de regeering door tus- schenpersonen in contact met De Valera was geweest en hem voorwaarden had gesteld, welke De Valera weigerde te ac cepteeren. Deze had daarop een uitvoerig document ingediend, hetwelk door de re geering niet kon worden overwogen. De regecring liet De Valera weten, dat zij weigerde verdere mededeelingen in ont vangst te nemen, uitgezonderd de defini tieve aanvaarding van de bekende regee- ringsvoorwaarden. De deportatie van 11 Maart onwettig. Reuter meldt uit Londen: Het hof van beroep heeft met algemee ne stemmen bé3Üst, dat de Minister van Binnenlandsche Zaken niet gerechtigd was om de deportatie te hevelen van O'Brien, den secretaris van den Ierschen zelfbestemmingsbond, tot inlerneering in Ierland. Dezo beslissing heeft groote opschud-, ding verwekt, daar zij alle deportaliege- vallen van 11 Maart betreft. De Minister van Justitie deelde mee, dat hij hij het Hoogerhuis in beroep zal gaan tegen de beslissing van het hof. Volgens een nader telegram zal de kwestie 14 dezer aan het Hoogerhuis worden voorgelegd. Zwitserland. EEN MOORDAANSLAG TE LAUSANNE. De Rus Vorofski gedood. Twee z i j n e r metgezellen zwaar gewond. V.D. meldt uit Parijs: Een Zwitsersche fascist heeft gisteravond te Lausanne den Sovjet-vertegenwoordiger Vorofski, die als gedelegeerde der Russische regeering te Lausanno vertoefde, vermoord door 10 schoten op hem te loosen. De motgezellen van Vorofski, 'A-hrens en Dimitrief werden ernstig gewond. Nader wordt gemeld: Do drie te Lausanne aanwezige verte genwoordigers der Sovjet-Regeering, n.l. tïe Russische vertegenwoordiger te Rome Vorofski, do voormalige chef van den persdienst van het Russische gezantschap te Berlijn Ahrens en de deskundige voor liandolsaangeïegenheden Dimitrief bevon den zich gisteravond aan tafel in de eet zaal van het hotel Cecil, waar de delegatie legeerde. Kort na negen uur verscheen oen man in de zaal en loste uit een re volver verschillende schoten op de drie Russen. Alle drie hecren stortten neer. In de eetzaal onstend een ontzaglijke paniek. De drie getroffenen werden on middellijk door den arts van het hotel en andere in de zaal aanwezige doktoren in behandeling genomen. Bij Vorofski kon men echter slechts den dood vaststellen. De bei do anderen zijn levensgevaarlijk gewc-nd. Hot hotelpersoneel snelde op den dader toe en nam hom 'gevangen. Het is een inwoner van; Lausanno, die ongetwijfeld gehandeld hoeft in opdracht van de Nati onale Liga. Vorofski werd reeds eenige dagen gele den door enkele fascisten in zijn hotel opgezocht, die kwamen verklaren, dat in Zwitserland voor ue "Kussen. geen plaats meer was. Vorofski weigerdo de fascis ten te ontvangen en liet hun door den chef van zijn persdienst medecleelen, dat zij schriftelijk hun verlangens aan de Russische delegatie moesten deen toe komen. Den avond daarop hebben de fas cisten oen geheime vergadering gehouden om te beraadslagen, op welke wijze zij Vorofski uit Zwitserland konden verwij deren. Do Nationale Liga, waarvan de daad, welker gevolgen thans natuurlijk niet zijn te overzien, ongetwijfeld uitgaat, is een over geheel Zwitserland verspreide fascistische organisatie, welke echter tot dusver vrijwel geen politieke heteekenls had. Rusland, Gesn Russische pasvisa meer voor Katholieke geestelijken. Volgens bericht uit Berlijn hebben de vertegenwoordigers van de sovjet-regee- ring in het buitenland opdracht ontvangen aan katholieke missionarissen geen pas visa meer te verkenen voor de reis naar Sovjet-Rusland. Van hst Vaiicaan. Het Engslsche koningspaar op het Vaiicaan. Het Engelscbo koningspaar begaf zioh Woensdagmorgen om 10 uur naar het Engelscbo gezantschap bij het Vaticaan. Vandaar reden de koning en de koningin naar het Vaiicaan, om den Paus te be-^ zoeken. Een kamerheer leidde hen naar een zaal, waar "de Paus het koningspaar op wachtte. De H. Vader noodigde koning en koningin uit hom te vergezellen naar de kleine troonzaal, waar een zeer harte lijk onderhoud plaats had, dat ongeveer een kwartier duurde. De souvereinen wisselden met don Paus hun fotografieën, van een onderieskoning voorzien. Toen het bozock was afgcloopen, bega ven de souvereinen zich naar de vertrek ken van den staatssecretaris, kardinaal Gasparri, die hen ontving, omgeven door zijn gevolg. een rede van pater borromaeus de greeve. Zooals bekend, is er te 's-Gravenhage een comité „Vrouwen, watdoetg ij?" ten doel hebbende om te trachten de wereld te overtuigen, dat de manier, waar op in Europa, en met name aan de R.oer, het geweld nog heerscht, geen vrede kan brengen. Eergisteren is de tweede groote bijeen komst te 's-Gravenhage gehouden, waarop sprekers 7an verschillende richting het woord voerden, ook voor de tweede maal: pater Borromaeus de Greeve. Het Haagsche liberale blad „Het Vader land' schrijft naar aanleiding hiervan over laatstger.» alen redenaar: „Niet neutraal was do laatste spreker, pater Borromaeus de Greeve. Hij had er geen bezwaar tegen met een Vrijmetselaar, een Jood, een socialist van hetzelfde po dium te spreken, maar hij nam de gele genheid waar, voor het gemengde gehoor, waar hij tegenover stond, een pleidooi voor zijn Kerk te houden. Dat had hij niet moeten doen. Hij was tegenover zijn gast vrouwen van het comité verplicht geweest op dit punt neutraal te blijven! (Wij geven in een driestar onze meening hierover, Red. „L. Crt."). Maar hij roem de de grootmoedigheid van den Paus van Rome na den oorlog, en die alleen." En verder: „Hij weklo de Katholieke vrouwen op om lid van een R.-K. verceniging te wor den, en vlechtte in zijn rede zelfs het ty pisch Katholieke adagium tegen de bloote halzen van do vrouwekleeding van tegen woordig. Van den kansol van een R.-K. kerk had hij nauwelijks anders hoeven te spreken als gisterenavond. Neen, dat was geen neutrale rede, zooals van hem ver wacht had mogen worden. Het was be grijpelijk, dat hij ergernis gaf en velen niet „sommigen", als onze verslaggever van zijn plaats moest denken de zaal verlieten. Een van deze deelde ons mede, dat het een heele drom was." En dan geeft de schijver in het libe rale blad een enthousiaste beschouwing over het redenaarstalent van den Fran ciscaner spreker. Onze lezers zullen hier van met genoegen kennisnemen: „I-Iet aanhooren van de rede'van pater De Greeve was ons persoonlijk een groot genot. Wat een redenaar 1 Van het oogen- fclik dat die slem klonk een geluid als van een gedakte orgelpijp waren we gevangen en geboeid. Ên welk een zuivere taal, een enkel onnoodig vreemd woord daargelaten, on welk con kloeke bouw der zinnen! Hier ook geen valsch pathos, geen verkeerde nadruk op woorden, goen ge meenplaatsen, geen frases, maar beheer- sching van woorden en zinsvorming, eer. beeldende taal, maar niet meer dan do be schaafde spreektaal, gedragen alleen door die machtige stem cn een bezielde voor dracht. Zooals hij daar stond in zijn pij, in den katheder links van het podium, terwijl iets naar achteren rechts do verslaggevers .achter cc-n lange, groene tafel zaten te luis teren of op to teekenen. en op den achter grond de palmen, kon men zich een oogen- blik in een schouwburg wanen, waar een groot acteur aan 'net woord was Het was werkelijk prachtig. Wat deerde het ons, dat we het niet met alles eens waren wat hij zei!" Onze schepen cn het Amarikaanseha drankverbod. Do heer Bomans heeft den Minister van Buiienlandsche Zaken gevraagd of deze geen bijzondere moeilijkheden voor onze scheepvaart ducht, nu het Amerikaansche Opperste Gerechtshof beslist heeft, dat het drankverbod der Unie van kracht is op schepen onder vreemde vlag, die de Ameri kaansche territoriale wateren zouden wil len binnenvaren. Zouden met name de bepalingen van liet Amerikaansche drankverbod geen uitzondering moeten lijden voor Neder- landscho schepen, die voor het gebruik der bemanning cn passagiers alcoholische dranken aan boord hebben, welke de Ne- derlandsche wet toelaat, en die niet voor gebruik binnen de territoriale wateren der Ver. Staten bestemd zijn? Gedep. Staten v. Zuid-Holland heb ben den datum van de stemming voor leden van den gemeenteraad van do uitgebreide gemeente 's-Gravenhage ('s-Gravenhage en Loosduinen) vastgesteld op 27 Juni a.s. Do eerstvolgende audiëntie van den minister van justitie zal plaats hebben Donderdag 17 dezer, 1.30 n.m. De gewone audiëntie van den minis ter van financiën zal morgen niet "plaats hebben. 'In Deventer gaan ze de politieke luiaards degelijk aanpakken. Want niet alleen de nalatigen, dio dit jaar bij de Statenverkiezingen hun stemplicht hebben geminacht, maar ook zij die verleden jaar voor de Kamerverkiezingen niet stemden, zullen vervolgdworden. Naar de „Tel." verneemt, is prof. Struycken, lid van den Raad van State, vrij plotseling ziek geworden. Zijn onge steldheid heeft een reis naar Heidelberg noodig gemaakt, waar de patiënt een operatic zal moeten ondergaan. -Een waarlijk-nieuwe politieke combi natie heeft zich voor de gemeenteraadsver kiezingen in Sittard gevormd. Daar is n.l. een lijst van chris telijk- historischen verbonden met de lijst van vrijzinnig-democraten en van den vrij heidsbond. Thans is het definitief vastgesteld, dat in September het lyceum te Oldcnzaaï, waarvan do leiding aan de Paters Carree- lieten is toevertrouwd, zal geopend worden. HET VOORLAAGSTE NIEUWS. BUITENLAND. Italië's vermoedelijk antwoord op da Duitsche voorstellen. De protesten tegen de Krupp-vonnsssen. Een moordaanslag op de Russische de legatie te Lausanne; Vorofski vermoord, twee anderen gewond. Onvoorwaardelijke overgave van Da Va lera gevraagd; do deportaties van 11 Maart onwettig verklaard. BINNENLAND. De te Hamburg gehouden Voetbalwed strijd Duitschland-iSlederland eindigde: C-9 LEIDEN. B. en W. stellen voor het vermsnigy* digingscijfer der plaatselijke inkomstenbe lasting over 1923/1924 heizelfde te deen zijn als over 1922/1923. B. en W. doen een voorste! tot aanieg van een speelterrein op het Raamiand. Een nieuwe groentenmarkt op de Ga renmark* De R.-K. Studententooneelver. zal a.s, Donderdag een reprise geven van het nceisiuk „Kirja" van Bernard Verhoeven. UIT DE OMGEVING. De gemeenteraad van Voorschoten heeft een voorste! van B. en W. om een gemeen telijk vereenigingsgeboüw te stichten san- gehouden voor nader Gnderzoek; IroHlan is het vermenigvuldiging? w'fsr H.C. t3 stsilen op 1.5 (vorig jaar 1 r:\ :de KAMER. •r ani v -r - v a n W o e n s cl a g. Cn Pinkstetreces. Het wetson' -vern inzakohefc .toetreden van No-clerlc I -'• protocollen betreffende •den vrec-Vvop': nv: van Oostenrijk is in de Tvreele J'Icir.?r ningehouden- De. hecren warm hot r.ict met elkaar een» Mgr. Nolens re i Ho den Minister de red dingsplank van vb Hel toe, welke dezo graag aanpakte. Na heb Pinksterreces kan wellicht een' bevredigende oplossing worden getroffen. Dat zal dan op zijn vroegst einde Mei wezen; op 23 Mei immers worden de werk zaamheden der Tweede Kamer hervat. Ver moedelijk zal de Eerste Kamer, die met het oog op dit garantiewetje reeds op 13 Me! weder zou zijn bijeengekomen, nu ook wel wat langer vacantie nemen. Do suppletoire oorlogsbegrcoting is met 55 tegen 15 stemmen aangenomen, nadat 51 van de 71 aanwezigen zich verklaard had-} den tegen de motic-K. ter Laan betreffende^ oen wettelijke steunregeling voor de dieust-; plichtigen, die tijdens of tengevolge van do mobilisatie blijvend invalide ziin geworden. NOORD W1JKERH0UT. Verkoop bloembollen. Ten bate der R.-K. Kerk van den H. Jozef tv er den Woensdag bloembollen verkocht. Er was voel animo en do opbrengst bedroeg ruim f 1800. Ook ten bate dor armen in die Pa rochie werden bloembollen vorkocht. Ds opbrengst hiervan bedroeg ruim f 900. GEGSTGEEST. Boerenleenbank. Alhier werd de vo rige week do jaarlijksche algemeene ver gadering gehouden in het gebouw: „St. Willibrord". De onderdirecteur, do heer A. v. d. Hulst, opende de vergadering en betuigde zijn spijt over het niet-aanwezig zijn van den directeur, den hoer J. J. Niis- sen. Daar de heer Nijssen zeer ernstig on gesteld is zal het wellicht nog eenigen tijd duren voor hij zich weer met de belangen der Boerenleenbank kan belasten. Bestuur en leden hopen hem wederom spoedig in hun midden terug te zien. Nadat do no- - tulen waren voorgelezen werd do rekening en balans over 1922 aan do vergadering voorgelegd. Daaruit bleek dat ontvangen was aan spaargelden f 42.225.705 en terug betaald f 30.165.13. Iu loopende rekening was ontvangen f 190.711.94 cn uitgegeven f 193.316.lli. Gegeven voorschotten f17.250 en torug bet. f21.500, netto winst f223.17. De kassier N. H. v. d. Hulst bracht daar na verslag uit over de werkzaamheden in 't afgeloopen jaar. Als bestuursleden werden herkozen do hecren A. v. d. Hulst Sr. cn A. J. Paarde- kooper. De rentevoet bleef ongewijzigd en werd bepaald op 4 en 5 c/°. Bij de rondvraag worden nog verschil lende zaken van ondergeschikt belang besproken, waarna do voorz. de goed be zochte vergadering sloot op de gebruike lijke wijze.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1