DINSDAG 8 MEI 1923
No, 4141
Bureaux: RAPENBURG No. tO - LEIDEN
H, Adverteerders
Jaargang.
^BONNEMSflTSPRlJS bedraagt bij vooruftbetaiieg
Mn. yft Leiden 19 eent per week f 2.5Q per kwartaal-
"II0DZe Agenten 20 eent per week f 2.60 per kwartaal-
1 ^jnco per post f 2.95 per kwartaal,
it Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver
baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
ietaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
odagsblad 9 ct.
2
Dtt blad verschijnt elkan dag uitgezonderd Zmt- m Faestdagaa
j - - J - i ii
TELEFOON INTERC. 935 -> POSTBUS No. H.
DE ADVERTtHTKPRMS BEDRAAGTl
••«en. ad vortentlëa 30 mal por ragcl»
Toe* Ingezoodtn SfadedeeJingen wordt M
s dubtelo ran bet tarirf Derefcemt s
KMtw advertentlSa, w tan hoogste 30 woorden, WRArbs
betrekkingen worden esnubodnn of gevraagd, bonr en ver-
bnnr, koop en verkoop n>.50.
nummer beslaat uit twee
sar Donderdag a.s. „De Leid-
iCourant" niet verschijnt, verzoeken
H.H, Adverteerders beleefd,
n Advertentiën, bestemd voor het
-rvan Vrijdag, reeds Woensdag
willen afgeven en niet te wachten
Vrijdagmorgen, teneinde teleurstelling
uorkomen.
De Administratie.
>rdcB
Sei
iOi
ore
jg.
RE SI
Getuigen.
10,-Setuigen" er wordt vaak iets on-
lenaams bedoeld met dit woord; n.l.
Ie onpas uitspreken van zijn beginse-
rerkondigen van zijn overtuiging,
zijn ook inderdaad menschen, die
bun beginsel-verklaring zoo royaal
ai zijn, dat men wel haast moet den
dat dezeaan de oppervlakte ligt
Jet is de aanduiding van het kostbaan-
jed uit hun innerlijkste zieleleven.
daar zijn er ook, die zoo laf en
u ichtig zijn, waar het geldt, hun ge-
intCi overtuiging te prononceeren, uit te
en, openlijk en ronduit die zulks
of zoo zelden doen, dat alle aan-
Co! jg wordt gegeven voor twijfel aan de
ügheid van die overtuiging.-.
juiste weg ligt in het midden,
een jubilé-viering van een Roomsche
liging komt werkelijk een beginsel-
iring te pasEn die i s er gegeven,
en bij de lustrum-viering van de
Studentenver. „St. Augustinus".
,ÏÏj| [even in de rede van den praeses der
_U erende vereeniging, waarin de Ka-
i ie beginselen tot uiting kwamen,
iron ia- do rod© vóóral -ran Minister
rse. In deze rede werd zoo helder,
ligd en, we zouden willen zoggen,
iederen ook: overtuigend M
;ven, dat het Katholiek geloof voor
D TFf'enschap geen obstakel is; integen-
gehoorzaamt de Katholiek ook
aag, al buigt hij ook in de kerk de
voor den Eucharistisch en God
linister Aalherse eindigde zijn rede,
in de kerk een preek eindigt. Ja,
geen mindere lof voor die rede;
ran daar. 't Werd niet gezegd o p
ïjzewaarop dat in een preekge-
doch de inhoud wa>s dezelfde,
we kunnen, wij mogen toch niet,
in een gezelschap, waar ook on-
SCH51 igen zijn, spreken over de zaken
flc (jj. bofs, iets, zakelijks, anders zeggen,
KELS1 Priester in de kerkMinister
CSIBl138 eindigde zijn rede met alle aan-
ieder dezer in het bijzonder
wenschen, te zullen genieten de
aanschouwing van de Waarheid,
I, EtC iis-
Wen is die beginselverklaring ten
'laatsei ^leravon(f bij de uitvoering van
piusn oneelstufc van een jongen Katholie-
jteur, die reeds veel praes teert, en
je toekomst nog meer belooft,
een getuigen is van weldoende be-
i, 10"
V'ICHT,
i den si
EUR"
BUITENLAND
I g23 Bet,iil9 van liet Ruhrgebied
VRAASf
ATAlO!-'
NET FRANSCH-BELGISCHE
ANTWOORD.
afzond e r 1 ij k Engel ach
antwoord.
verneemt, dat lord Gurzon gis-
j?fn een zitting van den Britschen
"•rraad heeft gepresideerd, waar,
veronderstelt, de Duitsche nota
Men, alsmede het besluit Van
j^op de nota afzonderlijk te ant-
Britsche regeering zal waar
het Franscho voorbeeld u volgen
afzonderljike anlwoordnota tot de
J regeering richten, waarin sal
Medegedeeld, dat het Duitsche
onvoldoende wordt .geacht.''Het
I antwoord zal echter geen 's botte
J beteekenen, en het zal trachten,
Jouw aanknoopen van onderhande
Duitschland en de 'geal-
II mogelijk te maken, len einde te
'lot een regeling van den huidigen
%nden stand van zaken.
;ndruk in Engeland,
foat overijlde wijze, waarop" Frank
ijs -dgië hebben geantwoord op het
j4 annbod wekt te Londen vrij al-
'•oJeurstelling, aangezien men ge-
dat de regeeringen te Brussel
11 Uö lllgüXi Lp XJx. LuJOPl
^hjs het voordeel zouden hebben
en het rechtmatige van een.preli
Sodachtenwisseling met de ande-
—toooten, die toch evenzeer be-
m zijn.
1 een vergelijking" tussckcn de
hoffelijkheid van Engeland, om zich niet
uit te laten vooraleer Frankrijks besluit
te Londen bekend zou zijn en de bruuske
wijze, waarop Frankrijk in dit geval En
geland is voorbijgegaan.
Do houding van Italië en van de Ver-
eenigde Staten zullen ongetwijfeld belang
rijke factoren zijn in de beschouwing, die
het Engelscke kabinet zal wijden aan het
Duitsche voorstel en ongetwijfeld zullen
die invloed hebben op de door Engeland
aan te nemen houding en de te volgen po-
litiek.
In dit verband wijst de „Manchester
Guardian" op het bezoek van koning Goor-
ge aan Rome en stelt de vraag, of Italië en
Engeland hun oude vriendschap niet kim
nen gebruiken, om Europa uit dit doods
gevaar te redden. Door een gemeenschap
pelijke houding aan te nemen zouden de
twee mogendheden allicht een beslissen-
den invloed ten gunste van den vrede kun
nen uitoefenen.
De stemming te Rome.
De correspondenten der Engelsche bla
den te Rome zeggen dat de Italiaansche
opvatting van het Duitsche aanbod in
groole trekken dezelfde is als die van En
geland. Zij uiten de meening, dat de Ita
liaansche regeering eveneens een afzon
derlijk antwoord naar Berlijn zal zenden.
De Franse he pers.
De Fransche bladen keuren natuurlijk
over het algemeen het antwoord van
Poincaré op de Duitsche nota goed, waar
bij zij opmerkten dat een lang uitstel in
de beantwoording door Duitschland als
een teeken van zwakheid zou zijn opgevat
Zij spreken ook hun voldoening uit over
de duidelijkheid, nauwkeurigheid, en ge
matigdheid van het antwoord, waarhij zij
opmerken dat Poincaré, door er zich toe
te beperken, de Duitschers op do elemen-
tairo waarheden te wijzen, en hun duide
lijk te maken dat het verdrag van Versail
les niet als een vodje napier zal worden
beschouwd,ten volle beantwoord heelt aan
hetgeen men van hem verwachtte. In
Frankrijk en België is men het daarom
trent volkomen eens en het antwoord is
voor allen een bevestiging, dat de Fransch
Belgische politiek zal worden voortgezet.
De houding van Berlijn.
In welingelichte kringen te Berlijn
toont men zich vrij gereserveerd t.o. van
het antwoord van België en Frankrjik.
Men wenscht zich een definitief oordeel
voor te behouden tot de regeering zich zal
hebben uitgesproken. De omvang van het
antwoord echter maakt deifr indruk, dat
de" onderhandelingen door het antwoord,
al klinkt dat dan ook zeer afwijzend, vol
strekt niet definitief van de baan zijn.
Voorts is men tamelijk algemeen van
oordeel, dat het antwoord, dat doorspekt
is van advocaten-handigheden van Poin
caré, een antwoord van Duitschland noo-
dig zal maken, dat zich noodzakelijkerwij
ze ten deele op polemisch terrein zal moe
ten bewegen, hetgeen echter vermoedelijk
niet bevorderlijk zal zijn aan een vlot
verloop der eventueel verdere discussies.
Men meent verder, dat de FranschBel
gische nota verschillende uitingen bevat
die feiteiljk in hoofdzaak bestemd zijn
voor de bevolking in eigen land, zooals b.v
hetgeen daarin gezegd wordt, over het
lijdelijk verzet in het Ruhrgebied, doch
men is verder van meening, dat een pole
miek daaromtrent weinig nut zal hebben
daar Frankrijk zich blijkbaar niet wil la
ten overtuigen.
In officieele kringen bewaart men nog
het stilzwijgen aangezien de authentieke
vertaling der nota nog niet gereed is en
men die voor commentaar en antwoord
noodig heeft. Zoo deze vertaling heden ge
reed komt, zal zij onmiddellijk aan de be
treffende staatsorganen worden toegezon
den ten einde die tot oordeelen in staat te
stellen. Vermoedelijk zal er op zijn vroegst
eerst heden laat een Kabinotszitting kun
nen plaats hebben ter bespreking der ont
vangen nota. Een besluit omtrent de hou
ding der regeering in het algemeen is niet
te verwachten voor ook het Engelsche
antwoord zal zijn ontvangen en bestu
deerd.
Een bomaanslag op een spoorlijn.
Gisternacht heeft een bomaanslag plaats
gehad bij Duren op de lijn Brussel—Aken
—Keulen.
Een bom was geplaatst onder den boog
van een brug; bij de ontploffing werd de
helft van het kunstwerk vernield. De scha
de is zeer aanzienlijk. Een naderende trein
werd bijtijds gewaarschuwd.
Een millioenendiefstal aan de mijn
Holland.
Uit Wattenscbeid wordt aan de „Tel."
bericht:
Op schacht HI/IV van de mijn „Hol
land" werd een millioenen diefstal ontdekt
welke thans volkomen is opgehelderd. Het
betreft hier voornamelijk vertinde buizen,
waarvan de waarde 30 millioen mark be
loopt. Verscheidene arbeiders van een
firma, die werkzaamheden voor de mijn
„Holland" verrichtten worden hiervan
beschuldigd, Zij reden op klaarlichten
dag met paard en wagen het mijnpledn op
en vertrokken zoodra zij den buit hadden
ingeladen. De hoofddader is een nog jeug
dige koopman, die gearresteerd werd. Men
slaagde er verder in ook de overige daders
te arresteeren.
Duitschland.
Cuno voornemens af te treden?
Stresemann opvolger?
Uit parlementaire kringen schrijft men
aan de „Welt am Montag": Het feit, dat
Cuno steeds weder over zijn gezondheids
toestand klaagt, brengt men in vele poli
tieke kringen in verband met zijn plan,
om van het hem al te moelijk geworden
rijkskanseliersambt „om gezondheidsrede
nen" afstand te doen.
Als zijn eenig mogelijken opvolger geldt
Stresemann.. Diens juist verschenen arti
kel in de „Tag" wordt als zijn regeerings-
program beschouwd.
Bij de sociaal-democratische fractie zijn
de meeningen verdeeld, of men onder Stre
semann aan de groote coalitie zal deelne
men of tegenover het kabinet-S tresemann,
zoo het een verstandig program opstelt,
slechts een welwillende neutraliteit in acht
zal nemen.
Te Eisenach heeft Stresemann Zondag
een redevoering gehouden over den poli-
tieken toestand voor een vergadering van
verscheidene duizenden personen. Hij
kwam op tegen de politiek van de rechts-
radicalen en de communisten en ken
schetste het eenheidsfront van de Duit
sche volkspartij tot aan de sociaal-demo
craten als de in den huidigen tijd eenig
mogelijke partijconstellatie. In dezen tijd
met politieke Putschen te dreigen, zooals
door z.g. nationale menschen geschiedt, is
even misdadig als de door de communisten
gepropageerde vernietiging van 't staats
gezag.
Verderfelijk noemde hij het materialis-
de mark speculatieve winsten slaan. -Wij
moeten weten en verlangen te vernemen,
wie schuld er aan is, dat do mark niet
meer was te houden. Men moest de cri-
tiek op dergelijke toestanden niet steeds
aan de sociaal-democraten overlaten, zeid9
Stresemann.
Indien Frankrijk de reconstructie van
het Duitsche kabinet verlangt, dan moet
men het antwoorden, dat dit een zuiver
Duitsche aangelegenheid is. Frankrijk
vergist zich, indien het gelooft, dat een
ander kabinet, onverschillig uit welke par
tijen het bestaat, aan den passieven tegen
stand aan de Ruhr een einde zou kunnen
maken. De vertraging bij de overhande-
ging van het antwoord op de Duitsche
nota schreef Stresemann toe aan de krach
tige taal van Londen.
Nieuwe herrie in den Pruisischen
Landdag.
In den Pruisischen Landdag zijn de
ongehoorde kabaaiscènes van de laatste
dagen in nog heviger mate voortgezet.
Het presidium van den Landdag was
door een luidruchtige obstructie der com
munisten gedwongen politiebeambten in
de zittingszaal te roepen, om haar van do
communistische afgevaardigden te ontrui
men. Het kwam daarbij tot schandelijke
tooneelen tengevolge van de weigering van
den communistischen afgevaardigde Hoff
mann om gevolg te geven aan de sommatie
van het presidium om de zittingszaal te
verlaten.
Bij den aanvang van de agenda vroeg
de communist Schulz het woord en deed
het voorstel tot onmiddellijke weder-toe-
lating van de voor vijf zittingen uitgeslo
ten afgevaardigde Katz. Het presidium
voerde dr. Garmisch, die den zeer fel spre
kenden redenaar herhaaldelijk tot de orde
moest roepen. Schulz poogde verder te
spreken, hetgeen hem echter ten slotte door
het geheele huis belet werd. Hij verwij
derde zich toen van de spreektribune.
Toon daarop de eerste redenaar over de
begrooting van onderwijs, die aan de orde
was, het woord nam, begonnen de commu
nisten met regelrechte obstructie. De spre
ker poogde tevergeefs zijn rede ten einde
te brengen. De communisten begonnen
hun methodische obstructie door 't slaan
met de deksels van hun lessenaars en door
luid schreeuwen.
Van het verloop der rede was natuurlijk
niets verstaanbaar. De vice-president wist
zich ten slotte verstaanbaar te maken en
deelde mede, dat Hoffmann wegens voort
durende pogingen tot verstoring van de
orde uit de zitting werd uitgesloten. De
rechterzijde nam deze mededeeling met
stormachtig gejuich aan.
Daarop kwam het tot ongekend heftige
tooneelen. De 'zitting moest tot viermaal
toe een half uur worden geschorst.
Ongeveer een dozijn communisten werd
door een sterke politiemacht onder hevige
gevechten uit de zittingszaal verwijderd.
Oostenrijk.
De socialisten tegen mr. Zimmerman.
Uit Frankfort a. d. M. wordt aan de
^,N; R, Grt." gemeld: De sociaal-democra
tische partij maakt haar verkiezingspro
gramma thans reeds openbaar.De actie tot
herstel door den Volkenbond vormt het
middenpunt van de sociaal-democratische
agitatie. Hun verkiezingsleus luidt: Voor
of tegen den algeraeenen commissaris 1
Van 1 Juni af moet elk georganiseerd
lid wekelijks 1000 kronen in de verkie-
zingskas storten.
Italië.
Bezoek van het Engelsch koningspaar.
Gisterenmiddag zijn koning George en
koningin Mary to Rome aangekomen. De
koninklijken trein werd van Spezzia be
geleid door een vloot van bestuurbare
luchtschepen en vliegtuigen. Op het sta
tion zijn de koninklijke bezoekers verwel
komd door koning Victor, koningin Hele
na, den kroonprins en den hertog van
Aosla, met wien zij in twee statierijtuigen
naar het Quirinaal reden. Langs den weg
werden zij overal door een groote volks
menigte met gejuich begroet, terwijl er uit
verschillende gebouwen bloemen werden
geworpen. Op het Esediaplein maakte de
stoet halt en verwelkomde de gouverneur
van Rome, senator Cremonesi, de konink
lijke gasten, wien hij het eereburgerschap
der stad aanbood. Op het Quirinaal was
bij aankomst een schitterend gezelschap
ter begroeiing aanwezig, terwijl buiten
het gejuich nog een langen tijd voortduur
de om eerst op te houden, nadat de heide
koningen en koninginnen op het balkon
van de troonzaal waren verschenen. Ko
ning George heeft Mussolini tot ridder
Grootkruis van de Bathorde benoemd.
BINNENLAND
Protestvergadering tegen de Tabakswet.
Gisteravond werd, vanwege heb Lande
lijk Comité van Actie, in bet Gebouw van
voorzitterschap van den lieer vr. a
uit Amsterdam.
Als spreker trad op de heer B. O. van
Stralen („Vos Clamans"), die over deze
aangelegenheid reed3 meermalen heeft ge
schreven in „De Maasbode".
Ten slotte vereenigde de vergadering
zich met de volgende motie :l
De Probestvergadering enz„ constatee-
rende, dat vele ondernemers in het tabaks
en sigarenbedrijf reeds zijn gestraft met
gevangenisstraf of booge geldboeten,
waardoor een groot aantal hun ondergang
tegemoet gaan;
kennis genomen hebbende van bet feit,
dat een groot aantal ondernemers, door
middel van transactie, groote of kleine
boeten werden opgelegd, waardoor de
fouten van deze wet voor het publiek ver
borgen blijven;
is bet eens bet de verklaringen van de
deskundigen, die tijdens de behandeling
van de wet hebben voorspeld, dat verschil
lende bepalingen onuitvoerbaar zijn,
protesteert krachtig tegen een wet, die
van eerlijke, werkzame menschen mis
dadigers maakt
en meent alleen daarom (buiten de an
dere schadelijke gevolgen) de regeering
dringend te verzoeken, de Tabakswet te
doen intrekken
Koning Haakon te Amsterdam.
Wij maakten reeds melding van de
komst van koning Haakon van Noorwegen.
Thans meldt het Haagsche Correspon
dentie-bureau:
Den 5den Juni a.s. wordt door H. M
de Koningin het officieel bezoek tegemoet
gezien van Z. M. den Koning van Noor
wegen. De Koning, die voornemens is, de
reis per oorlogsschip to doen, zal dien dag
te Amsterdam aankomen en den 7den
Juni weder vertrekken.
Mgr. dr. L. A. H. Hensen.
Uit Rome wordt aan „De Tijd" bericht,
dat mgr. dr. L. A. H. Hensen, directeur
van het Nederlandsch Historisch Instituut
aldaar, door den Paus benoemd is tot
protonotarius apostolicus a. i. <p.
De zomertijd en de veehouders.
De Utrechtsche Bond van Melkveehou
ders besloot den zomertijd niet in te
iGed. Staten van Limburg hebben do
gemcentebegrooting van Maastricht niet
goedgekeurd. Er zou gebleken zijn, dat een
groot aantal posten belangrijk lager is
geraamd, dan gewettigd is, hetgeen onver
mijdelijk tot gevolg zal hebben, dat de
begrooting voor 1924 beduidend hooger zou
zijn dan die van 1923.
In een te Roermond gehouden ver
gadering van den R.-K. Kiezersbond voor
Limburg, werd met groote meerderheid be
sloten geen toestemming te verleenen tot
aanvaardign van het lidmaatschap der
Prov. Staten aan een drietal met voor
keurstemmen gekozenen.
Onder groote belangstelling heeft de
R.-K. Middenslandsvereeniging te Am
sterdam haar derde lustrum gevierd.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Bezoek van Koning Haakon van Noor
wegen aan ons land.
Een protest-vergadering te Utrecht tegen
de Tabakswet.
Opvoering van „Mirja" in den Leid-i
schen Schouwburg.
Een afzonderlijk antwoord van Enge-:
land op het Duitsche aanbod verwacht.
De meeningen over de Fransch-Belgl-
sche nota in de verschillende landen.
Geruchten over een voornemen van dr.
Cuno om af te treden als rijkskanselier.
Ernstig spoorwegongeluk op -Cuba; 50
dooden, 50 gewonden.
Auto-ongeiukken te Brugge en Namen;
2_dooden, 25 gewonden.
LUCHTVAART
Glijvlucht over het Kanaal.
Barbot is er Zondag in geslaagd met een
vliegtuig met motor van lichte kracht over
het Kanaal te vliegen van Boulogne naar
Folkestone in iets meer dan een uur. Daar
na vloog hij terug naar Frankrijk in 44
minuten.
Vliegongelukken.
Een watervliegtuig, dat een vlucht
maakte in de buurt van Boedapest, stortte
neer. Een persoon werd gedood, drie ge
wond.
- Twee Fransche legervliegers zijn
omgekomen. Zij vielen bij een vlucht van
Straatsburg naar Thann met hun toestel
eïi werden verpletterd.
KANTONGERECHT TE LEIDEN.
Tegen H. A. M. L. vrouw van v. df Br
die een strijkinrichting te Leiden heeft*
aan wie een arbeidsovertreding is ten laste
gelegd, welke vorige week is behandeld,
wordt thans na het hooren van nog eeiï
getuige 2 maal f 5 boete of 2 maal 2 dagen
geëisebt.
J. v. d. B„ bakker te Leiden, beeft zijn
werklieden te lang laten werken. HSj
dacht er verlof voor t9 hebben. De knecht
als getuige gehoord, kan ten deele het pro
ces-verbaal bevestigen. Eiscb f 10 of 10
dagen hechtenis.
P. W. A., te Leiden, beeft een woning
verhuurd, waarin de waterleiding was af
gesloten. Deze zaak werd aangehouden ona
een deskundige te hooren.
J. J. R., niet verschenen en J. H. W. O,,
beiden los werkman te Leiden, de laat
ste thans in militairen dienst, zijn be
klaagd, vuilnis van een schuit in bet watez!
gegooid te hebben. De als getuige gedag
vaarde brugwachter heeft niet gezien, wi$
het gedaan heeft, terwijl beklaagde het
ontkent. Ook deze zaak werd aangehou
den om R. te hooren.
Bart O. heeft met een vrachtauto met'
kalveren, van den Morschsingel gereden,
juist toen oen tram aankwam, die tegen d«
auto is aangebotst, waardoor al bet levend
vee op de straat terecht kwam. Een groof
aantal getuigen kwam in deze zaak op,
welke vrijwel gelijke verklaringen afleg
den, nl. dat zoowel tram als auto behoor
lijk signaal hadden gegeven en er zeer be->
zadigd was gereden. Getuige v. Haasteren'
had het zeer van nabij gezien, dat de tram
op de auto liep en al de kalveren op dé
j straat kwamen te liggen. Een naar gezicht?:
zeker wel, meende de kantonrechter. Ge
tuige vond het eigenlijk een leuk gezichL,
De Ambtenaar meende echter dat dé;
schuld toch lag bij den auto-bestuurder en'
deze den tramweg niet voldoende vrijgela
ten had. Eisch f 5 of 2 dagen.
J. van R, visscber te Leiden, heef&{
gepeurd zonder vergunning. Beklaagd®;
kan niet lezen en dacht dat hij een vergun
ning had. Eisch f 1 boete, terwijl hij zijtf
verzoek ingewilligd kreeg om zijn -peur-
stokje terug te ontvangen.
In verschillende overtredingen kwam nogt
voor W. v. d. B., die verklaarde die Jeitetf'
niet gepleegd te hebben. MogeliJ^ zj]ii
broer 1 Deze ter terechtzitting aanwezig
bleek het ook niet te zijn geweest, dóch
zij hebben nog een broer die bet kan ge<
weeefc zijn, en die ook zulk een dnbbeP
gangcrgeüjkeni8 heeft.
Enkele dezer zaken werden aangebon-';
den. j
„Loop naar den bliksem".
Een advocaat had aan een rijksveld^
wachter toegevoegd; .,Loop naar den blilö-
sem" en vervolgens: „Dat is 'n snotneuzen-
streek". Hierop volgde een strafzaak
wegens beleediging, die werd doorgezet tos
voor den Hoogen Raad.
Aan de conclusie van den Advocaat*
