Jaargang.
DGMDERDüG 3 MEI 1923
No. 4037
git nummer bestaat nit tssea
gilden.
EBli
3)e Ceicbelre (Bou/fcont
fleABONNEMSfiTSPRKTSbedraagt bij vooruitbetaling
■Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal*
'jij onze Agenten 20 cent per week 2 2.60 per kwartaal,
franco per post 22.95 per kwartaal.
ge{ Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
trijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
afbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
19 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitjezonderd Soa- en Feestdagea C
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TELEFOON INTERC. 935 -i- POSTBUS No. M.
v -
DE ADV=fWEN»ERRHS BEDRAAOTi
Oowonc a'dvbrfsnMSn 30 cent per regel.'
Voor Ingezonden Medédeelingeri wordt het
s dubbele van hat tarief'berekend. s
Klehia advertentiên, van ten hoogste 30 woorden, waana
betrokkingen worden aangeboden of-gevraagd, huur en ver»
huur, koop eh verkoop fü.50.
Charitatieve arbeid.
tfjj spreken zoo vaak van politieke en
tfiale actie, van politieke en sociale ver-
naigingen en van werken op politiek en
filial terrein, maar daarbij wordt dan
pvoonlijk niet genoemd de arbeid
pjatief gebied.
Deze laatst-bedoelde arbeid kan echter
morden gerekend onder liet social 8
jtrk en, gced en breed opgevat, op-
en intens beoefend, staat zij vooraan
ajer de uitingen van katholieke sociale
Verheven is die actie van wel doen, zóó
nliloen, dat de betrokkenen er direct en
jt maatschappij er indirect waarachtig
iordeel van ondervinden.
Schoon en grootsch is de taak der cha-
rlieve vereenigingen, wier leden zijn
drongen van do katholieke beginselen,
ware opofferingsgezindheid, van eer-
en liefde voor de menschen-waarde,
S tic er leeft ook in den meest ongelukkigen
|ensch.
■'tis opvallend, dat men velen dergenen,
lis zich bewegen in charitatieve vereen1-
pneen, betrekkelijk zelden ziet in poli-
Ac of sociale zoo ge wilt: ande
eciale organisaties.
Db oorzaak zal wel zijn, dat men bij de
to van leden voor eerstgenoemde orga-
iiaties vaak de aandacht zal vestigen op
!an§chen, die nog niet met anderen ar-
lid ten algemeenen nutte zijn belast. En,
anneer deze dan in een charitatieve
2 üiiging zijn getreden, dan zijn ze vaak
bezet, dan is op hun aandacht en toe-
lijding vaak zoodanig beslag gelegd, dat
ij ddn zeker geen lust meer gevoelen
ifh daadwerkelijk te interesseeren voor
ndere organisaties terwijl ook bij d
i, die wël voorheen in ander vereeni-
ïsleven deelnamen, de tijd daarvoor
cs ten deele gaat ontbreken. Zoo is o. i.
m hl hierboven aangeduide verschijnsel to
ïrklaren. Toch ware heb te wensciien, dat
lit verschijnsel wat minder algemeen zou
ip, dan het is het ware te wenschen
- shfc er ten slotte de saamhoorigheid tus-
vereenigingen en personen door be-
T?rderd zou worden, wat weer het door
len beoogde einddoel zou ten goede
men.
om mogelijk misverstand te voor-
zij hier nog eens herhaald,
charitatieve arbeid Roomsch be-
Kldö en volvoerde charitatieve arbeid,
ra der schoonste gemeenschaps-uitingen
ivzn den mensch.
BUITENLAND
I Sv
to bezetting van het RuhrgebiecJ
HET DUITSCHE AANBOD.
Een toelichting van
Dr. Guno.
Gistermorgen te 11 uur kwamen de mi-
'-j'er-presidenten der landen opnieuw
n den rijkskanselier bijeen, om over de
Ogende hidtenlandsche politieke kwes-
j8 te beraadslagen. Rijkskanselier dr.
gaf daarbij een uitvoerige toelichting
1het nieuwe Duitsche aanbod,
toar het „Acht Uhr Ahendhlatt" ver-
!tQ'i hewoog de rede zich ongeveer in
volgenden gedachtengang:„De rijkskan
r sing' eerst nogmaals uitvoerig in op
voorgeschiedenis van de nota en gaf
i overzicht van het v.oorstel van lord
Kon. De rijksregeering had gemeend
06 rede van lord Gurzon niet met een
Söiagsverklaring in den rijksdag,doch
^formeele nota te moeten antwoor--
Twijfel aan de juistheid van dezen
Pzou slechts dan gerechtvaardigd zijn
indien daardoor de Duitsche
andskracht ware verzwakt. Maar
21h die den passieven tegenstand
J, zijn er borg voor, dat het verdedi-
h(i' t .niet zal verzwakken.
en inderdaad aan Fransche zijde
onsch mocht bestaan om tot een op-
8 van het herstelprobleem te gera-
^eeft Duitschland met de nieu-
^°a een stap gedaan van groot he
il j onderhandelingen kan lei-
lingen ook werkelijk tot stand
tor Jwegoering gelooft in het aanbod
^.e z^n' a*s met haar ver-
lelijkheid eenigszins in overeen-
,ls te brengen. Men moet heden-
ra® jgene» wat in Januari moge-
njl a®den na de Ruhrbezetting moei
Het Z morden gepresteerd,
tachlflayan den toestand voor
^baa i ^aarin> dat de regeering
aan t ,^nncn °°k garanties zal heb-
t«en en dat deze garanties,
Seheel ??ogen zijn, haar invloed op
tto 9 Lnancieelo economische en
.ie m°eten uitoefenen, in over-
g met het gewicht van de ver
plichtingen, welke Duitschland tegenover
zijn geldschieters op zich moet nemen.
Want het is duidelijk, dat Duitschland uit
eigen kracht de betalingen niet kan dóen
doch dat het zich tot do internationale
geldmark zal moeten wenden.
Indien Duitschland zich. met een inter
nationale leening wil inlaten, welke im
mers geen geschenk is, en indien Duitsch
land voor deze leening garanties op zich
neemt, dan zal daarmede een politiek van
sancties en politieke panden niet vereenig
baar zijn.
In dit opzicht zal duidelijk blijken, wel
ke de ware bedoelingen van do Fransche
regcering zijn.
Ongunstige ontvangst
to Parijs.
Do Duitsche nota, die om 4 uur door
een Duitschen gezantschapssecretaris
naar do Quai d'Orsay was gebracht, werd
in Duitschen tekst overhandigd. Poincaró
had echter om 7 uur van de vertaling nog
niet kennis genomen.
De ministerraad van hedenochtend, on
der voorzitterschap van den president der
republiek, zal moeten beslissen, welk ant
woord aan Berlijn zal worden gezonden.
Een totale afwijzing is te voorzien. De
nota, biedt niets, wat in Fransche diploma
tieke en parlementaire kringen beschouwd
zou kunnen worden als een grondslag
voor besprekingen. Aldus is de stemming
to Parijs
Het „Journal des Débats" zegt, dat het
kabinet van Berlijn niets anders dan
schijn aanbiedt en in ruil daarvoor de
ontruiming van liet Ruhrgcbied eischt.
Het blad besluit zijn artikel met" op to
merken, dat men tenslotte in Duitschland
zich refereert aan de vage voorstellen van
Hughes, in de hoop, zoodoende de publie
ke opinie in de Vereenigde Staten voor
zich te winnen.
„De diplomatieke machine van den heer
Cuno is goed opgewonden volgens de be
ginselen, geëerd door den generalen staf
van de Wilhelmstrasse. Maar zij zal niet
meer stand houden dan de plannen van
Ludendorff. Wij zullen slechts ferme voor
stellen in overweging nemen, daadwerke
lijk gewaarborgd. En wat betreft onder
handelingen met. Duitschland: wij zullen
ze.slechts openen na de onderwerping, d.
w.z. na- de hervatting van den normalen
arbeid in de bezette gebieden".
De Belgische pers.
De Soir spot met het voorgestelde be
drag van dertig milliard, waardoor België
volgens de huidig bestaande overeenkom
sten slechts twee en een half milliard zou
bekomen en dus zoo goed als niets meer
zou ontvangen. Dit volstaat, zegt het blad,
als bewijs, dat wij met dergelijke voorstel
len geen genoegen kunnen nemen, temeer
nog waar van onderpanden bijna geen
sprake meer is. Eens te meer zullen de
Duitschers blijk hebben gegeven van een
volslagen gemis aan psychologie.
DeEngelschepers.
De loon van de Engelsclie bladen met
betrekking tot de kansen van de aanne
ming, of do behoorlijko overweging van
het Duitsche aanbod, i3 zonder uitzonde
ring pessimistisch. De conservatieven ba-
schouwen de voorstellen slechts als een
onbehoorlijke propaganda, bestemd om
de bemiddeling van Engeland en Italië
en de welwillendheid van Amerika in te
roepen en achten het Frankrijks plicht ze
te weigeren. Do'liberale bladen en die van
de Arbeiderspartij zien in bet aanbod
den wensch van Duitschland om tot een
regeling te geraken, doch ook een geest
van tegenkanting om onvervulbare ver
plichtingen op zich te nemen. Ook zijn zij
van oordeel, dat Frankrijks weigering om
te onderhandelen uitsluitend op grond
van zijn rechten, onvoldoende de bedo&-
ling verbergt om het vraagstuk der scha
devergoedingen onopgelost te laten en al
dus Duitschland te beletten zich te her
stellen en weer tot gevaarlijke hoogte
krachtig te worden.
De „Manchester Guardian" zegt, dat
Duitschlands crediet, hetzij mèt, hetzij
zonder het Ruhr-gebied niet geschikt is
voor een leening, zoolang zijn financiën
eeri grondige hervorming hebben onder
gaan en zijn industrieele leven tegen be
lemmering gevrijwaard is.
Reuter verneemt, dat men in gezagheb
bende Engelsclie kringen niet geneigd is,
commentaar te geven op het laatste Duit
sche aanbod, en dat er geen aanwijzingen
ziju, of Engeland het aanbod als een rede
lijke grondslag voor bespreking beschouwt
of niet.
Na de nota zorgvuldig te hebben over
wogen zal de Engelsche regeering zich
wenden tot de Fransche, Belgische en Ita-
liaanscho regeeringen om hun meeningen
te leeren kennen, natuurlijk als or geen
'onmiddellijke verklaring van Frankrijk
bestond.
Het optreden der Franschen.
Arrestatie van een—,
Katholiek geestelijke.
Maandagmorgen om half vijf is te
Buer, naar do „Koln. Ztg." meldt, de
Katholieke gsestelijke Franz Solke, vica
ris aan de St. Urbanus-kerk aldaar, door
Fransche gendarmen gearresteerd en
naar Recklinghausen overgebracht. Den
geestelijke werd 10 minuten tijd gegeven
om zich voor de reis gereed t9 maken. De
reden dor arrestatie werd hem niet me
degedeeld.
Het blad verneemt echter daarover uit
bevoegde bron: „Zondagmorgen moest de
gearresteerde vicaris onder de H. Mia een
predikatie houden. Do Urbanus-kerk is
sedert acht dagen door de Fransche be
zettingsautoriteiten Zondagsmorgens om
half twaalf voor een militaire godsdienst
oefening opgeëisebt, terwijl van dezen
tijd af de kerk voor de bezettingstroepen
moest worden vrijgegeven
Vicaris Solke sprak in zijn predikatie
meermalen over dezen eisch der Fransche
bezetting en becritiseerde de houding van
zekere kringen der bevolking tegenover
de Franschen. Over deze predikatie moet
aan de Fransche autoriteiten te Reckling-
hauhen verslag zijn uitgebracht. Van
daar uit ook werd het hevel tot arrestatie
gegeven, welke waarschijnlijk in verband
met de gezindheid der bevolking zoo vroeg
geschiedde. In Katholieke kringen is men
over dit optreden der bezetting natuurlijk
zeer verstoord.
Branting ovr t!e Ruhrbezetting.
In c-en toespraak op een vergadering
heeft Branting met opvallende scherpte
het Rulirvraagstuk aangeroerd en met
betrekking tot de Fransche politiek aan de
Ruhr gezegd, dat in Europa macht
heerscht hoven recht. Wij bewonderen
en terecht zoo zei hij, den tegenstand
van de arbeidersklasse aan de Ruhr, die
in de geschiedenis zijn wedergade niet
vindt. Alleen het lijdelijk verzet van Fin
land tegen de heerschappij van Bobrikof
valt er mee te vergelijken. Deze scherpte,
met den opgewonden loon tegen Frank
rijk, heeft algemeen de aandacht getrok
ken.
De Turkscha kwestie.
De conferentie van Lausanne.
Frankrijkdreigtdeconferentie
teverlaten.
Do Fransche verlegenwoodiger te Con-
stantinopel heeft een nota overhandigd,
waarin verklaard wordt, dat, tenzij de op
de Syrische grens geconcentreerde troepen
onmiddellijk worden teruggetrokken,
Frankrijk de conferentie van Lausanne
zal verlaten.
De dreigende beambtenstaking.
In de Kamer is gistermiddag herrie
gemaakt in verband met do dreigende sta
king onder het personeel van posterijen,
telefonie en spoorwegen. De socialisten
eisch ten namelijk, dat de betrokken mi
nister onmiddellijk een verklaring zou "af
leggen. Langer uitstel kon niet geduld
worden, waarop minister Neujean heel ge
vat antwoordde, dat do zaak toch niet zoo
heel dringend moest zijn, want dat Dins
dag de socialistische parlementsleden al
len afwezig waren om feest te vieren.
Neujean zou dan maar liever Vrijdag wat
zeggen.
Hierop ontstond nogal herrie. Ten slotte
werd men het eens over het voorstel, dat
„misschien morgen" een soort verklaring
zou worden afgelegd bij de gewone be
sprekingen der begrooting van spoorwe
gen.
Gistermorgen werd te Brussel door en
kele duizenden beambten gemanifesteerd.
Op een gegeven oogenblik kwam de stoet
in de nabijheid van de verboden zone in
de Wetstraat, waar behalve de ministeries
ook de parlementsgebouwen liggen. Daar
men een inval in 't parlement vreesde,
werd alarm gegeven en werden al de hek
ken gesloten, die sedert de bestorming van
het parlement door de oud-strijders, wa
ren geplaatst.
Incidenten deden zich evenwel niet voor.
Een delegatie uit de manifestanten heeft
alleen aan den voorzitter der Kamer een.
adres overhandigd, verzoekende, dat de
Kamer den toestand zoo gauw mogelijk
zou bespreken. De gemoederen zijn intus-
schen zoo opgewonden geworden, dat voor
onlusten in de toekomst wel eenigszins
gevreesd wordt.
Duitschland.
Arrestaties të Berlijn.
Do politie te Berlijn beeft Zondagmor
gen vijftien personen en in den loop van
Zondag nog zes personen gearresteerd,
die, volgens bij de politie ingekomen in
lichtingen, het plan hadden om Rossbach,
die zich, zooals men weet, in hechtenis be
vindt, met geweld te bevrijden.
Engeland.
De toestand in Ierland.
De V r ij s t a a t-r e g e e r i n g z w ij g t.
Tegen de algemeene verwachting in,
beeft de Vrijstaat-regeoring in de gisteren
gehouden bijeenkomst van den Dail
Ereiann zich niet uitgelaten over de jong
ste vredesproclamatie van De Valera.
De rebellen hebben alle vijandelijkhe
den gestaakt, doch de Vrijstaattroepen zet
ten him vervolging voort. Men gelooft al
gemeen, dat er thans een einde aan den
strijd is gekomen.
Twee mannen werden gisteren te Ernin
terechtgesteld wegens moord op een sol
daat der Vrijstaattroepen.
De capitulatie der reh'ellen.
De Morning Post" schrijft, dat het neer
leggen der wapenen door de republikeinen
van Maandag af effectief is gebleken. Ge
weldpleging deed zich sedert niet meer
voor. Het blad verneemt, dat de grootere
kwestie, betreffende den definitieven vre
de voortgang maakt. Een belangrijke ver
klaring te dien aanzien kan elk oogenblik
verwacht worden.
Rusland.
Een actie der monarchisten?
De bladen te Belgrado, met name de
„Novilisty" en do „Tribuna" zeggen, van
betrouwbare zijde te hebben vernomen,
dat een uitgebreide actie tegen de sovjets
thans in voorbereiding is, onder leiding
van Russische uitgewekenen.
De aartshertogen Nicolaas Nicolaiewitch
en Cyrillus Vladirowitch zouden aan het
hoofd staan dezer beweging. De gene
raals Gourko, Wrangel, Saharoff en Ko-
vyepoff zouden er zich bij hebben aange
sloten.
Oe aartshertogen en de leiders der recht-
scbe partijen zullen zich eerlang in een
oproep tot het Russische volk wenden en
het aansporen, het bolsjewistisch juk af te
werpen.
Spanje.
De verkiezingen.
In de nieuwe Spaansche kamer zal de
regeering vermoedelijk een meerderheid
van bijna 50 leden hebben. Er zijn thans
228 aanhangers der regeering, tegen 180
leden der oppositie gekozen.
Egypte.
Ds moordcampagn.e.
Uit Cairo wordt gemeld: Gistermorgen
is een aantal arrestaties geschied. Men ge
looft, dat zij verband houden met de
moordcampagne van den laatsten tijd.
Naar het heet., betreft het hier bekende
figuren uit de Wafd-bewoging (nationa
listische beweging).
Het aantal gearresteerden bedraagt in
totaal 15. Hoewel het proces in zake de
samenzwering reeds veertien dagen aan
den gang is zijn er nog tot dusver slechts
vier gehoord. De president van het Hof
deelde mede, dat generaal Hakong het Hof
had verzocht, de zittingen van 3 Mei tot
7 Mei te verdagen. Hij gaf voor dit ver
zoek geen speciale redenen op, maar men
gelooft, dat het in verband stond met
nieuwe ontwikkelingen in den toestand,
welke, de jongste arrestaties tot resultaat
hebben gehad.
- - -
BINNENLAND
Prof. J. de Langen Wendels.
De correspondent van de „Msbd." te
Freiburg meldt d.d. 30 April:
Het Freiburgsche blad „La Libertó"
brengt de officieele meded9eling, dat do
Staatsraad van het kanton Freiburg in
zijn laatste zitting bet ontslag aanvaard
heeft van professor magister Jordaan de
Langen—Wendels tegen den lsten Octo
ber 1923 als professor der theologische fa
culteit der Katholieke Universiteit te Frei
burg onder hartelijke dankbetuiging voor
zijn lange en uitstekende diensten aan de
Universiteit bewezen.
Men betreurt in Zwitserland ten zeer
ste het vertrek van den eminenten pro
fessor.
Zooals men weet is professor De Lan
gen Wendels benoemd aan de Amsterdam-
sche Universiteit. 'ft.. riL
Uit de Textielindustrie.
Bemidd*elings commmis sie.
'Aangezocht door eenige arbeiders, heb
ben do heeren mr. G. J. Sybrandy, lid van
den Raad en van de Prov. Staten vau
Overijsel, H. A. P. C. v. d. Waarden, de
ken en G. Schotveld, wethouder van Al
melo, zich bereid verklaard zitting te no
men in een bemiddelingscommissie, die zal
trachten arbeiders en fabrikanten tot
elkaar te brengen, ten einde de staking te
doen eindigen. Deze commissie heeft gister
haar werkzaamheden aangevangen.
Propaganda-dag voor de Drankbestrijding
2don Pinksterdag te Lis se.
Do District Propaganda-Commissie van
het Diocesaan Kruisverbond in bet Bisdom
Haarlem, Dekenaat Noordwijk, zal een
Propaganda-dag voor de Drankbestrijding
houden op 21 Mei (2e Pinksterdag) te
Lisse.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS,1
Het zilveren feest der Kerkwijding van
Haarlem's Kathedraal is gisteren Indrukt
wekkend gevierd.
Mgr. Edmundus Sybrandus Luynen,
apostolisch vicaris van Batavia, is over*
leden.
Mededeelingen omtrent de herhalings*
oefeningen.
De Tweede Kamer heeft de „bod- eni
strijkgelden" afgeschaft.
De Minister van Financiën verklaarde
in de Tweede Kamer, bij de behandeling
der Wet op de Personeele Belasting, dat
een nieuwe taxatie van gebour/en der café
houders e.d. door hem oyerwogen zal wor*
den.
De Minister van Arbeid is bezig met het
ontwerpen van een nieuwe Drankwet (Zie
Eerste Kamer)
De arbeidsgeschillenwet in de
Kamer.
Eerst«
Een toelichting van dr. Cuno op hei
Duitsche aanbod.
De meening in de Geallieerde lander
Een Katholiek priester in het bezette!
gebied gearresteerd.
Herrie in de Belgische Kamer door de
kwestie der beambtenstaking.
Spoorwegongeluk in Zwitserland; 3 doo*
den, verscheidene gewonden.
De dag zal geopend worden met een Lof
in de Parochiekerk to half drie uur, waar
de Eerw. Pater van Lieshout, Kapelaafl
to Roelofarendsveen een predicatie houdeS
zal.
Na het Lof vergadering in het gebou^
van den R.-K. Volksbond, alwaar als spre
kers zullen optreden: Mevr. Huivenaar»
van Beek van Amsterdam, onderwerp fi
„Ons doel en streven" en de beer Jos. d#
Lobel van Haarlem, onderwerp: „De Zang
der Sirenen". De vergadering zal opgeluis
terd worden met muziek.
ri Het Buurtverkeer.
Min. van Swaay heeft naar aanleiding
van een vraag van den heer Engels mede
gedeeld, dat het buurttarief 1 April op eeiï
aantal baanvakken bij wijze van proef is
ingevoerd. Als deze proefneming mocht'
slagen, zal worden overwogen om het aan
tal baanvakken voor buurtverkeer uit 14
breiden. Thans kan nog geen bepaalde toe
zegging daaromtrent gedaan worden.
Verlaging transatlantische tclegraaf-
tarieven.
Het Hbld, verwacht, dat binnenkort d»
Transatlantische kabel tarieven, in het bij
zonder tusschen Nederland en Amerika ver
laagd zullen worden. Zooals men weet, licefti
verleden week reeds een verlaging plaat»
gevonden van de^ kabeltarieven, tusschefl
Engeland en Amerika.
R.-K. school voor schipperskinderen. 1 v
De beer Deckers heeft den Minister*
van Financiën, van Onderwijs en van Oor
log verzocht de sedert Sept. buiten gebruik
gestelde militaire gebouwen te ^Brielle,
voor zoover noodig en desnoods tijdelijk,
ter beschikking te stellen der R.-K. school
vereeniging voor schipperskinderen, opdat'
het internaat daar gevestigd kan wor
den en do kinderen het tegenwoordige in-
ternaat te Brielle, dat zelfs aan de aller-
matigste eischen niet beantwoordt, kun-
nen ontruimen. t
De raad van Oldenzaal heeft het liefs
fingpercentage voor de plaatselijke in-
komstenbelasting bepaald op 1.90 pet. t£a -
gen 0.45 pet. in het vorig belastingjaar.
De ex-keizer van Duitschland is n$
toch in de Rijks- en Gemeentebelasting/
van Doorn aangeslagen met terugwerkens
de kracht tot zijn komst naar een inko*
men van f 125.000.
Omdat hij met prinses Hermine ondefj
huwelijksvoorwaarden getrouwd is, zegï
de Tel., is deze afzonderlijk aangeslagen
en wel naar een inkomen van f 100.000.
De gemeenteraad van Amstcrdant
heeft B. en W. toegestaan 50.000 gulden
voor een feestviering ter gelegenheid vafl
het regeeringsjubileum en 20.000 guldeiï
voor een dan te houden tentoonstelling^
waarop een beeld zal worden gegeven van
handel, industrie en der Koloniaie betrefef,
langen der hoofdstad, in do laatste 2S
jaren. U
De algëme'eno vergadering van inreeg
leuren ën commiezen der P. en T. zal dik
jaar worden gehouden op 10 Mei a.s. ia'
het gebouw van dc Jaarbeurs te Utrecht.
