14e Jaargang.
WOENSDAG-;2 MES 1S23
No. 403©
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
srs.
S)e SmhoHd Sou^cmt
p^BONNEMENTSPRUfSbedraagt bij vooruitbetaling
yö0r Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal»
jij onze Agenten 20 cent per week I 2.60 per kwartaal»
franco per post 12.95 per kwartaal. -
get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
gjgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
9 ct.
Dit blad versehijnt eiken dag uitgezonderd Zoo- ea Feestdagen 1.
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. H
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverienHên 30 cent por rogoL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend. r
KldfVO adverientiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangéboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop tO.50.
m nummer bestaat uit twee
jladen»
Meileuze.
[ig S.D.A.P.'sche 1 Mei-viering hoeft
in het teeken van de ontwape-
jgsleuze.
2oo schreef Van Zadelhoff in „Het
A" dat deze 1 Mei-leuze een „interna-
jaal" karakter draagt. En hij tracht
3 ook den indruk te vestigen, dat de
wapening door alle socialistische par-
g wordt geëischt en dat de vrede door
macht der internationale arbeiders-
ignisaties voldoende is verzekerd.
'Pe oiitwapeningsleuze „internationaal"!
internationaal onder de socialis-
Ejjkt toch eens naar buiten. Naar de
^ische socialisten bijvoorbeeld, die op
i standpunt staan, dat de landsverdedi-
moet verzekerd blijven met militairo
leien. In Zweden is onder het bewind
den socialist Branting op alles, he
re op de militaire uitgaven bezuinigd.
Sjén in ons land wordt door de sociaal-
jnocrafen onmiddeliljke algeheele ont-
.ping geëischt.
[n dan bedriegt men de menigte met te
dat de ontwapening een interna-
ale socialistische leuze is. „Bewuste"
aschen schijnen bedrogen te willen
;èn'
BUITENLUBSD
bezetting van liet Ruhrgsbied
HET DUITSCHE AANBOD.
fe vertegenwoordiger van het Zwit-
gth Telegraaf-agentschap te Berlijn
asemt het volgende betreffendo den in-
dvan het Duitsche aanbod in zake de
iidelooss telling.
Iguitsche regeering biedt aan de ge-
mogendheden dertig milliard
sèark aan, met inbegrip van alle
ties in natura. Van deze dertig rnil-
welk bedrag als de uiterste grens
Duitsche betalings-capaciteit wordt
öouwd, zal twintig milliard onmiddel-
bijeen worden gebracht door een in-
alionale leening. Wat de overige tien
bid betreft, daarvan zullen vijf mil-
vijf jaar later bijeen worden ge
it, de resteerende vijf milliard drie
daarna. Met inbegrip van de rente
i ®n de jaarlijksche betalingen 1,2 mil-
if, d bedragen. Het bedrag daarvan zou
den afgetrokken van de leening, zoo
deze laatste geheel volteckend
ti.2 milliard onmiddellijk ter beschik-
c van de Entente gesteld zou kunnen
k
ILEM.
iden
nös besprekingen met
de part ij leiders,
iermorgen om 1G uur zijn de bespre
Sffl lusscben Guno en de partijleiders
Kuien. De rijkskanselier ontving eerst
liaal-domocraten en lichtte hen om-
ien inhoud der Duitsche nota in. Om
ontving hij de Duitsch-nationalen,
'2 uur de vakvereenigingen.
tóe uur iu den namiddag had een
plaats tusschen den rijkskan-
eu de minister-presidenten en
presidenten van Duitschland.
dtnvoormiddag zou de nota aan alle
ïerde regeeringen worden overhan-
Bomaanslagen bij Düsseldorf.
ie omgeving van Düsseldorf hebben
verschillende plaatsen ontploffin-
Éafs gehad, welke veroorzaakt wer-
i°or bommen, die op de spoorwegen
Neergelegd. Er werd daarbij aan-
fijke.schade aan het spoorwegmate-
aangericht. De bezettende overheid
'daarop onmiddellijk twee notabelen
Düsseldorf, waaronder de hurgemees-
arresteeren en de stad gestraft
:i» biete van 20 millioen mark.
KruPP von Bohlen gearresteerd.
von Bohlen und Hallback is
lrgen door de Fransche bezettings-
Hen gearresteerd. Hij was voor
B® maal door den rechter van in-
Jii den Franschen krijgsraad ge-
om over de incidenten voor de
fabriek eenige verklaringen af te
d°t dat doel had hij zich van Ber
Essen Legeven. Na een kort ver-
h-a ]lem door den rechter van in-
öedegedecld, dat hij zich als ge-
t(t moest beschouwen.
I.».- er van beschuldigd, den mi-
^3C 3 RutoritGlten geen voldoende uitleg
is i\ ^Den gegeven van de inciden-
|i9b Zaterdag vóór Paschen, waar-
w° ordelij kheid betrokken
JwJ? is in de militaire gevange
nen opgesloten.
Mees tegen de Krupp-dire,
juae en Zaterdag plaats vm 5
Duitschland.
Bisschopswijding Mgr. Dcitmer.
Gistermorgen heeft in de Hedwigkork te
Berlijn de bisschopswijding plaats gehad
van prelaat Deitmer, vorst-bisschoppelij'k
delegaat voor de diaspora Brandenburg.
Rijkskanselier Guno, de rijksminister
voor economische zaken Becker, en andere
katholieko ministers en oudministers, wa
ren in de kerk aanwezig, velen met hun
echtgenooten.
Engeland.
De lersche kwestie.
Mijnontploffingen te
Dublin.
Zaterdagavond even voor tienen snelden
drie jonge mannen, die op een der Duhlin-
sche stations zaten, plotseling naar het
even buiten het station liggend seinhuis.
Twee soldaten volgden hen, doch werden
teruggedreven door schoten van daken in
de nabijheid. Toen de jonge mannen het
seinhuis hadden bereikt, haalden zij re
volvers te voorschijn, joegen de dienst
doende lieden weg, plaatsten een groote
mijn in het seinhuis en poetsten de plaat
weer. Een paar oogenblikken later deed
een geweldige ontploffing het heele station
schudden. Het seinhuis werd geheel ver
nield.
Op het moment van de ontploffing reed
een trein langs het seinhuis. De in het
rondvliegende stukken hout, ijzer en steen
vernielden de ruiten van de waggons en
verwondden zeventien passagiers.
Maandagmorgen kwam een opgevor
derde taxi, waarin drie jonge mannen ge-
zelen waren, de Ratlimines road opgere
den. Met de revolver dwongen zij een
politie-agent zich uit de voelen te maken,
waarna zij een groot gat sloegen in een
der spiegelruiten van een lakenhandel en
legden een mijn in de vitrine. De mijn
ontplofte enkele oogenblikken later en
vernielde het geheele front van den win
kel van het dak tot de straat. Alle ven
sters in- de nabijheid werden-ingedrukt.
De luchtvloot te zwak?
De minister voor luchtvaart, Hoare,
verklaarde gisteren in een redevoering dat
de Engelsche luchtvloot, van welk stand
punt van landsverdediging ook beschouwd
te zwak is, en dat voor Engeland een ster
ke luchtvloot van even groote beteekenis
is als een sterke marine. -
Rusland.
Wijziging In de Sovjet-regeering?
Volgens betrouwbare berichten uit Mos
kou, aldus wordt uit Riga aan de Times
geseind, zullen er binnenkort in het per
soneel der Sovjet-regeering belangrijke
veranderingen plaats hebben. Krassin
blijft in Rusland, terwijl Vorofski, die
thans Rusland te Lausanne vertegenwoor
digt, naar Engeland zou gaan. Het schijnt
dat Trotski, gesteund door een sterk,
Joodsch element in de communistische
partij, streeft naar het dietotarschap. De
ambitie van Trotski dringt Erassin, Tjslts
jerin, en anderen langzaam maar zeker
naar de oppositie, die haast geen Joden
bevat. Trotski voelt zich meester van den
toestand en bemoeit zich met alle commis
sariaten, vooral buitenlandsche zaken en
deelt de posten, zelfs in de legaties in het
buitenland, onder zijn partijgangers uit.
Italië.
De achiste verjaardag der
oorlogsverklaring.
Op 24 Mei, den achtsten verjaardag van
ïtalië's oorlogsverklaring, zal de hond van
oudgedienden, waarvan Ook Mussolini lid
is, op het Karstpïateau een groote betoo
ging organisoeren en tevens de verschil
lende soldatenkerkhoven in de huurt be
zoeken. Men verwacht, dat niet alleen
Mussolini, doch ook andere ministers en
de bestuurders van den Fascistenhond
deel zullen nemen aan deze betooging.
Japan.
Een Katholieke daad van Admiraal
Yamoto.
Gelijk destijds gemeld is, had de behan
deling in het parlement van de kwestie,
om de betrekkingen met het Vaticaan te
hervatten een intensieve actie en intrige
van de boedhistische bonzen uitgelokt.- Do
bekende Japanscho katholieke admiraal
Yamoto heeft daar tegenover, naar „Kipa"
meldt, een daad gesteld, die veel indruk
heeft gemaakt. De admiraal heeft n.I. aau
den minister van het keizerlijk huis en den
minister van buitenlandsche zaken een
catechismus voorgelegd, en hem opmerk
zaam gemaakt, dat daarin over de plich
ten tegenoverde wereldlijke overheid
wordt gezegd: „Lees dit", zoo zeide Ya
moto: ..hier vindt ge, hoe ik en ieder ka
tholiek over den keizer moet denken. Hij
heeft geen trouwere onderdanen dan de
echte katholieken.
Genoemde ministers en vele parlements
leden lazen daarop de betreffende blad
zijde. Spoedig reeds werden de officieele
uitingen over Paus en kerk veel minder.
Do katholieke Japansche jongemannen-
vereeniging heeft nu in verhand met deze
daad van admiraal Yamoto een brochure
uitgegeven, waarin de lasterlijke aantij
gingen der bonzen worden weerlegd. De
bonzen zelf koopen deze brochure en de
rogeering heeft op haar kosten aan elk
parlementslid een exemplaar van deze
brochure doen toekomen.
Britsch-lndië
De moorden van Chaura.
Maandag heeft het Hooggerechtshof
vonnis gewezen in honderdzeventig beroe
pen van personen, die destijds werden ter
dood veroordeeld in verband met de
moorden te Ghaura. Het hof bevestigde
het doodvonnis van negentien leiders en
veranderde het doodvonnis van honderd
tien personen, die schuldig bevonden wa
ren aan moord in verbanning voor het le
ven. Het hof beval aan gratie te verleenen
aan allen, met uitzondering van veertien.
Acht-en-dertig personen werden van rechts
vervolging ontslagen, terwijl de overigen
van 'acht tot drie jaar cellulaire gevange
nisstraf kregen.
Algemeene Bond van R.-K. Rijkskies-
kringorganisaiies ir. Nederland.
De agenda der Algemeene Vergadering
van den Algemeenen Bond van R K. Rijks-
kringorganisaties in Nederland, te houden
op Zaterdag 2 Juni 1923, des namiddags
te 12 ?i uur, in het Gebouw van Kunsten
en Wetenschappen, Mariaplaats, Utrecht,
luidt:
1. Opening door dtm Bondsvoorzitter.
2. Notulen der Bondsvergadering van
13 Mei 1922.
3. Rekening en verantwoording van den
Penningmeester.
4. Voorstel van het Bondsbesluur, lui
dende:
„De Bondsvergadring machtige tiet;
Bondshestuur een voorstel te doen aan do
R. K. Journalistenvereniging om te gera
ken tot de vorming van eene contact-com
missie tusschen de R. K. Journalisten en
de R. K. Staatspartij, ter wederzijdsche
inlichting telkens als dit door een van
beide noodig of gewenscht mocht worden
geacht."
Toelichting: Een voorloopige bespre
king, gehouden door hot Dagelijksch Be
stuur van den Algem. Bond met drie be
stuursleden der R. K. Journalistenvere
niging, had tot resultaat, dat beiderzijds
het nut werd erkend van een te voren
vaststaande wijze om met elkaar in con
tact te kunnen komen, om elkaar informa
ties te verstrekken, waarvan kennis te
dragen in het belang der Katholieke open
bare zaak zou kunnen zijn. Men dacht
toen aan eene permanente contactcom
missie, en kwam overeen aan de recpec-
tieve besturen in overwging te geven aan
de algemeene vergaderingen machtiging te
vragen, tot de vorming van een zoodanig
contact over te gaan.
5. Voorstel van het Bondshestuur, lui
dende:
„De Bondsvergadering drage het Bonds
hestuur op een commissie te benoemen tot
voorbereiding der oprichting van een Par
tij-bureau en ter ontwerping van een
plan om de daartoe benoodigde gelden bij
een te brengen."
Toelichting: De onmiddellijke aanlei
ding tot dit bestuursvoorstel is geweest
ecu voorstel-Friesland, uitsprekende den
wonsch om meer permanente, concrete en
gedetailleerde leiding van uit het centraal
punt der Partijorganisatie: het Bondshe
stuur. Bij de bespreking van dit voorstel
in het Bondshestuur, vond de gedachte, in
het Friesche voorstel neergelegd, alge
meene instemming. Ecliter was het Bonds
hestuur van meening, dat liet geven van
leiding en voorlichting, als door Friesland
bedoeld, noch van het Bondshestuur in zijn
huidige samenstelling, noch van het Da
gelijksch Bestuur, zooals dit thans is ge
outilleerd, kan worden gevergd. Zoo leidde
de bespreking vanzelf tot de conclusie,
dat, wil de R. K. Staatspartij in hare or-
ganisatie de hij haar aangesloten Rijks
kieskringen sterk leiden, voorlichten en
steunen (ook administratief), de vorming
van een Partij-bestuur absoluut noodzake
lijk is. Het Bondshestuur ontveinst zich
niet, dat aan de oprichting van zulk een
vast bureau groote, vooral financieele, be
zwaren verbonden zijn. Toch meent het
Bondshestuur, dat dezo hoogst belangrijke
zaak ernstig en nauwkeurig moet worden
onder het oog gezien, en komt daarom met
hot voorstel als hoven is omschreven.
Naar aanleiding van dit besluit, trok
Friesland zijn voorstel in, wijl het door
het bestuursvoorstel ten volle bevredigd
was.
0. Verkiezing van een Voorzitter volgens
artikel 6, lid 2, van liet Bondsreglement.
Öp verzoek van het Bondshestuur stelt
de huidige Bondsvoorzitter, Mr. A. Baron
van Wijnbergen, zich wederom herkies
baar.
7. Voorstel van de R. K.Rijkskieskring-
organisatie Friesland, luidende:
„Het Katholiek Staatsprogram bevatte,
behalve bepalingen omtrent de beginselpo-
litiek, slechts enkele breede lijnen betref
fend de belangen van allo standen."
Toelichting: Naarmate het program meer
in bijzonderheden afdaalt, wordt het een
bron van verdeeldheid in plaats van een
heid. Bovendién respecteere men de vrij
heid van de leden onzer partij in onder
geschikte punten.
Ook is het een fout, punten op het pro
gram to brengen, door de helft plus één
gewenscht. Men vergete niet, dat, wil een
program inderdaad iets beteekenen, het
een richtsnoer voor do geheele partij
moet zijn. En vermeden worde verder
ieder punt, waarover men nog niet tot
voldoende klaarheid of eenheid is gekomen.
Praeadvies van het Bondshestuur:
Het Bondshestuur vereenigt zich met
dit voorstel en adviseert tot aanneming
daarvan.
8. Voorstel der Rijkskieskringorganisa-
tie Leiden, luidende:
„De Bondsvergadering spreekt de wen-
schelijkheid uit, dat de gelegenheid worde
geschapen om te komen tot meer contact
tusschen kiezers en gekozenen voor do
Tweede Kamer, door in de verschillende
kieskringen jaarlijks enkele vergaderin
gen to beleggen van afgevaardigden der
verschillende kiesvereenigingen en de iu
dien kieskring gekozen zijnde leden der
Tweede Kamer."
9. Voorstel der R. K. Rijkskieskringor-
ganisatie Utrecht, luidende:
„Do Algemeene Bond van R .K. Rjiks-
kieskringorganisaties in Nederland, in al
gemeene vergadering bijeen op 2 Juni
1923, te Utrecht,
gehoord de besprekingen,
verzoekt de R. K. Tweede Kamerfractie
dringend, het initiatief te nemen tot een
algeheele herziening der Tabakswet en wel
zóó, dat in plaats van het onhoudbare ban-
derollensysteem, een ander systeem wordo
gevolgd, bijvoorbeeld belastingheffing bij
de bron,
besluit dit verzoek te publiceerea in de
pers, en gaat over tot de orde van den
dag."
Dit voorstel wordt gesteund door Am
sterdam, Rotterdam en eenige lokale kies
vereenigingen.
Praeadvies van het Bondshestuur:
Daar eenerzijds de Tabaksbelasting bij
den huidigen staat van 's lands finan
ciën onmisbaar is, en anderzijds aan de
wijze der heffing zoovele technische moei
lijkheden' vastzitten, welke bezwaarlijk in
een lichaam als de Bondsvergadering des
kundig kunnen worden beoordeeld, meent
het Bondshestuur de aanneming der motie
te moeten ontraden.
10. Rondvraag.
11. Sluiting.
Des voormiddags om 11% uur zal in de
Kathedrale Kerk te Utrecht (Lange Nieuw
straat) een H. Mis worden opgedragen
voor de Katholieke Staatspartij. Het
Bondshestuur vertrouwt, dat zeer velen in
de kerk aanwezig zullen zijn en vooraan
zullen plaats nemen. Na de H. Mis kan
in het gebouw voor Kunsten en Weten
schappen worden geluncht. De secreta
rissen der Rijkskieskringbesturen worden
verzocht uiterlijk 26 Mei do namen der
afgevaardigden ter Algemeene Vergade
ring op te geven aan den Bondssecreta-
ris, den heer Mr. Frans Teulings, te
's-Hertogenbosch.
Volgens artikel 14 van het Bondsregle
ment zendt elke Rijkskieskringorganisatie
minstens één afgevaardigde naar deze
vergadering, terwijl voor elk begonnen
5000-tal R. K. georganiseerde kiezers nog
-een afgevaardigde wordt aangewezen.
De wijziging van de Pensioenwet 1922.
De burgerrechtelijke
arbeidsovereenkomst.
Blijkens het Voorloopig Verslag der
Tweede Kamer over 't wetsontwerp tot
wijziging van de Pensioenwet 1922 waren
vele leden van oordeel, dat de Regeering
deze gelegenheid had behooren te benut
ten om nog meerdere veranderingen in de
Pensioenwet 1922 aan te brengen, omdat
reeds nu zou zijn gebleken, dat zonder
redelijken grond in sommige gevallen ten
gevolge dezer wet pensioenen worden ver
leend, die to hoog zijn in verband met de
bewezen diensten.
Verscheidene leden vestigden er de aan
dacht op, dat de Regeering zich met den
pensioenraad op het standpunt stelt, dat
de wet de pensioenkosten op allo ambte
naren geleidelijk laat drukken, alleen be
perkt door de evenredigheid dor inkomsten
Verplicht men, aldus de leden hier aan
het woord, ieder amhtenar lot het storten
van bijdragen voor weduwen- en weezen-
pensioenen, dan is het logisch, hen, die
geen weduwe en weczen nalaten, in de
gelegenheid te stellen een ander persoon
aan te wijzen, die na zijn dood in het ge
not wordt gesteld van het uensioen. dat
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
De agenda van de op 2 Juni te houden
vergadering van den Algemeenen Bond
van R.-K. Rijkskieskringorganisaties in
Nederland.
De onderwijsnovelle is door de Tweede
Kamer met eenige wijzigingen z.h.s. aan
genomen.
De begrooting van arbeid, handel en
nijverheid in de Eerste Kamer.
Het voorloopig verslag van de Tweede
Kamer betreffende het wetsontwerp tot wij
ziging van de Pensioenwet 1922.
Een ernstig ongeluk met een dieselmo
tor. Twee dooden en één gewonde.
Hedenvoormiddag zou de nota met da
nieuwe Duitsche voorstellen aan de geal
lieerde regeeringen overhandigd worden.
Krupp von Bohlen gearresteerd. Het
proces tegen de drie directeuren zal Vrij
dag aanvangen.
Bomaanslagen te Dublin.
Mgr. Deitmer te Berlijn bisschop gewijd
hij zich door die bijdragen verzekerd
heeft.
De regeling van het voorgestelde artikel
91a ia in dit verband ten eenenmale on
voldoende. Zij mist alle beginsel.
Sommige leden meenden van deze ge
legenheid gebruik te mogen maken van de
hernieuwde vraag of de regeering reeds
maatregelen in overweging heeft genomen
in het belang der oud-gepensionneerden.
Naast de in het wetsontwerp behandel
de artikelen werden nog vele andere arti
kelen ter sprake gebracht, welker uitvoe
ring aanleiding tot het maken van opmer
kingen en het voorstellen van wijzigingen
heeft gegeven. De Commissie van Rappor
teurs merkt op, dat eenige punten, welke
bij het afdeelingsonderzoek ter sprake
zijn gebracht, haar voorgekomen zijn
thans buiten behandeling te moeten blij»
ven, wijl zij de hoofdbeginselen der Pen
sioenwet betreffen, waarover bij de vast
stelling dier wet uitvoerig van gedachten is
gewisseld en die ten slotte in gemeen over
leg zijn vastgesteld.
Verscheidene leden meenden bij deze
gelegenheid do aandacht te moeten vesti
gen op een euvel, dat zich onder do heer
schappij der nieuwe Pensioenwet heeft
ontwikkeld en dat allerwego een bedenke-
lijkcn omvang is gaan aannemen: het ont
trekken van geheele groepen van amhtena
yen aan de werking der Pensioenwet door
middel van het sluiten met deze ambtena
ren van een burgerrechtelijke arbeids
overeenkomst.
Evenals de oude pensioenregeling der
burgerlijke ambtenaren mist ook de Pen
sioenwet 1922 de bepaling welke de mili
taire Pensioenwetten wel kennen, dat bij
do regeling van het pensioen rekening
moet worden gehouden met do zoogenaam
de keerkringtoelage van militairen, die
een gedeelte van hun diensttijd binnen
de keerkringen hebben doorgebracht. Gaar
ne zou men thans een zoodanige bepaling
in de wet zien opgenomen.
Het tuinderscrediet.
Vragen.
De heer Deckers, lid van de Tweede Ka*,
mer, heeft aan de ministers van binnen*
landsche zaken en landbouw en van finan
ciën de volgende vragen gesteld:
Is het den minister bekend, dat eenige
der tuinders, aan wie indertijd op advies
der regeeringscommissie voor kweekers-
credidt een voorschot is gegeven met
staatsgarantie, het geleende geld moesten
gebruiken ter betaling van hun aandeel in
het verlies, door coöperatieve zouterijon
geleden;
dat deze tuinders thans ten gevolge van]
de tuinhouwcrisis in bijzondere moeilijk
heden verkeeren, daar het geleende geld
niet onmiddellijk aan hun bedrijf ten
goede kwam;
dat verschillende hunner niet in staal
zijn de rente van hun „regeeringscrediet5*-
te betalen;
dat het reeds voorkwam, dat niet tot be
taling in staat zijnde tuinders er door of
ficieele, onverbiddelijk volgehouden be
dreiging met faillissement toe werden ge
bracht een deel van him inventaris tof
schade van hun bedrijf te verkoopeo
of elders geld te leenen. alléén om hun
rente te kunnen betalen;
dat heel in het hijzonder te Pijnackciv
waar vooral z.g. „zouterijcrediet" werd
verleend, door verscheidene bedreigingen,
groote onrust is gebracht onder de tuin-
bouwende bevolking;
dat nog bij schrijven van 19 April 1923
aan een oppassend voorscholnomor aldaaf
eenig uitstel werd geweigerd in deze be-
vooH'ir-vn: „Büift u in gebreke, dan zal
