14e Jaargang. MAANDAG 30 APSslL 1923 No. 4034 "e*SONN£ïVSENTSPRfJSb©draegt bij vooruitbetaling Voor Leiden 1© cent per week 9 2.50 per kwartaal- Bij onze Agenten 20 cent per week I 2.60" per kwartaal. Franco per post 12.95 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ot. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd 9 ct Dit Wad verscïiijat eiken dag uitgezonderd Zen- en Feestdagen V. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TELEFOON INTERC. 935 -!- POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertonllën 30 ©ent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet s dubbele van het tarief berekend- KSetoo advertenties, van ten hoogste 30 woorden, waarin, betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 9O.0Q. Dit nuircireaep SjesSaai uES twsa 1Ë bladen. ia Die Schöpfusig. R, K. Oratoriumvereeniging te Lei- n den zal op 8 Mei a.s. „Die Schöpfnr"T" van Joseph Haydn uitvoeren. Deze aankondiging in Ie courant en op aanplakbiljetten moge voldoende zijn, om muziekminnaren van Leiden en de dor pen uit den omtrek in zoo grooten getale 1 de Gehoorzaal te doen stroomen.dat jdeze veel te klein blijkt. De goede uitvoe ring, die dit werk wacht onder leiding *U w den ^eer Aug. Smets, dunkt ons op (J zijn minst toch wel even belangrijk als een of andere voetbalmatch, die het publiek bij looi duizenden trekt. Laten dan nu ten minste londerdcn Katholieken toonen, dat zij de ranst minstens even hoog stellen als de [port. De prijs der introductiekaarten kan geen bèzwaar zijn. Komt, Lcidenaars en juitenmenschenToont, dat gij de kunst neet te eeren, niet het minst als u die ge vloden wordt door Katholieken. We zullen er ons van onthouden, een uit- irige expositie van het werk te geven, DU; daar gebrek aan tijd en plaatsruimte nu Eenmaal niet toelaten een uitvoerige be cking van recitatieven, solo's en koren geven of de instrumentatie te bespre- 'El 71 7. We' bepalen ons dus tot enkele alge- n Deenheden. Ka Bach, Handel en Mozart komt [aydn als eerste grootmeester der klas- |eke muziek. Met Bach en Handel heeft ij gemeen het meesterschap over den fu- Itischen vorm; met Mozart verstaat hij e kunst, frissche melodieën te schrijven, die onmiddellijk inslaan, die ,,in het gehoor geen" en toch nooit banaal worden. Havdn is geboren in 1732 en componeer- -Die Schöpfung" in de jaren 1795'98. pt werk was dus voltooid, toen de kun- isjAr reeda CC Jaa» T*rne TLJ .u.J uug I den vollen bloei van zijn scheppings act en zijn technisch meesterschap was enredig aan de geweldige inspiratie, wel- b het. verheven onderwerp eischte. Zoo is 'ie Schöpfung" in vele opzichten gewor- ra het resultaat van" een hartstochtelijk inleven in alle vormen der compositie- pst, van denken en nadenken. Alle beginselen, welke de meestor zich lor studie en ervaring had eigen gc- wkt, alle grooto eindpunten van Bach, verm andel en Mozarfc, zijn in zekeren zin voor rin uitgangspunt, ri Zoowel op het gebied der instumentalo j banneling als op dat van contrapuntï- w sfemdoorvoering schiep Haydn een uk, dat van enorme baanbrekende be- ieniavoor de toekomst was. Maar voor n zang toch wel in de allereerste plaats. 5} Overal werd het werk uitgevoerd. Het M een triomftocht door Duïtscliland en 1 van zangkoren dankten hun ontstaan 1 den geestdrift-, welke alom door „De én lepB'n§"> gewekt werd. Een aantal koor uit het werk werd weldra afzon- Ink uitgegeven en in bundels voor ge- 'rie koren opgenomen. Koren als ,Die Himmel erzahlen die Gottes", „Slimmt aus die Saiten", ouendet is das grosze Werk" waren wel- 1 geliefde en succesvolle nummers op programma van grootere koren, die zelf respecteerden en de middelen ft om het geheele werk met zijn toe- jijftn orkest en solisten uit te voeren. Schöpfung" heeft daardoor een ge invloed gehad op het muzikale ftft denke men niet, dat het werk verbleekt is. Integendeel! Ondanks 1 snufjes, die ons voor en ftikwijlg met heel veel hocus pocus en wpvden eu met een orkestbezet- Raa,r 1° letterlijken zin van rilt at het zoo mooi is, maar omdat speclakel maakt (wij denken aan de luidruchtige producten van ïcjski of Schönberg), blijft het werk e gehalte. Wanneer er de nooctige )ja J!or<H Lesteed, is het buitenge- an*°aar. Hubert Cuypers gaf er *66 jaren te Amsterdam nog een Cfc Va?L' <*aar S6w©ldig insloeg eschouwd werd als do beste ora- it 7an ^et geheele seizoen jjj u e Leidsche R.-K. Oratorinm- TaVS Gens toonen» zij onder lei- is va ^eer Smets geheel doordron- ïjyja en ernst v v ?r ondernemen ena 611 •Z*JÖ meesterwerk weet te rs en zijn- En laten Leide- i T.f^Ul ninen3cfeen het nu eens op upt",18 ^llen, dat h,nn dit ^Ben en Wor<^ zullen zich, en vortroQwen, niet beklagen. N. J. H. 8. BUITENLAND De bezetting van het Ruhrgsbied DE DUITSCHE VOORSTELLEN. Woensdag wordt de nota overhandigd. Als den algemeenen gedachtengang die bij de Berlijnsche besprekingen is gevolgd, stelt de Berlijnsche berichtgever van „De Grt." het volgende vast: 1. Terwijl eenige dagen geleden in het bijzonder in industrieele kringen nog de meening werd verkondigd, dat een nieuw Duitsck aanbod slechts als een mogelijk heid tot psychologische propaganda be schouwd moest worden, staat de Duitsche regeering thans op het standpunt, dat zij zoowel op grond van binnenlandsche als buitenlandsche politieke overwegingen een ernstige poging moet doen, om in bet Fransch-Duitsche conflict een kente ring te brengen. De rede van Lord Gurzon in het Engelsche Hoogerhuis heeft in Duitschland de positie der oppositiepar tijen, die sedert lang reeds op een nieuw Duitsch aanbod aandringen, ten zeerste versterkt, zoodat er voor het kabinet ten slotte niets anders overblijft dan te kie zen tusschen zijn ministerieele bestaan en het doen van een ernstig gemeend voor stel. 2. De kwestie, welk bepaald bedrag in totaal aan de geallieerden zal worden aan geboden, acht men te Berlijn van tweede beteekenis. Volgens de hier heerschende opvatting komt alles aan op het bedrag, dat jaarlijks moet worden betaald en ook op de wijze, waarop dit bedrag zal worden gegarandeerd. 3. Het bedrag der jaarlijksche betalin gen moet volgens de Duitsche opvatting worden vastgesteld door een interna tionale commissie, waarin behalve Enge land en Italië ook Amerika vertegenwoor digd zou zijn. Dit onderdeel van het Duit sche aanbod heeft echtèr niets te .ronff0" tivcgci geópperde voorstoi-Hu- ghes. De commissie, welke de Duitsche regeering wenscht, is een orgaan, waarin uitsluitend leden zitting zullen hebben, die door de betrokken regeeringen be noemd worden. De Duitsche nota inzake de nieuwe Duitsche voorstellen zal a.s. Woensdag aan de geallieerde regeeringen overhan digd en op denzelfden dag gepubliceerd worden. De sociaal-democratische voorstellen. Op een vergadering van de Vereenigde Sociaal-democratische partij sprak de af gevaardigde dr. Breitscheidt over het Duitsch-Fransche conflict. Hij verklaarde dat het lijdelijk verzet in het Rukrgebied geschiedt in overeenstemming met den vrijen wil van de arbeidersklasse. Over het verwachte Duitsche aanbod zeide hij: „Dit aanbod moet zoo positief zijn gesteld, dat het tot onderhandelingen kan leiden. Duitschland moet een bepaald cijfer noemen en wel ongeveer 80 milliard goudmark, waarvan 26 milliard aan Frankrijk zou moeten worden toegewezen Do hezettingskosten van de actie in het Ruhrgebied moeten uit dit bedrag wor den bekostigd. Voorts opperde Breitscheidt het denk beeld wederkeerig overeen te komen ge durende 100 jaar geen oorlog te voeren. Voorwaarde hiervoor is echter de veilig heid van de Duitsche grens. In geen ge val mag ook slechts aldus spreker een staat van Duitschland worden afge scheiden. Onmiddellijk na afsluiting van het verdrag, zoo besloot Breitscheidt, zou dan het Ruhrgebied moeten worden ont ruimd. Aanslag op Belgische soldaten. Aan den overgang van de Lippe, tus schen Wesel, en Friedrichsfelde, zijn in den nacht van den 26sten aanslagen op Belgische soldaten gepleegd. Twee Belgi sche soldaten werden door onbekende da ders door schoten zwaar gewond. Een der Belgische soldaten is aan zijn verwondin gen bezweken. De bezettingsautoriteiten hebben daar op onmiddellijk strafmaatregelen geno men. Naar aanleiding van dor. aanslag zijn de landraad, die tevens lid van den Pruisischen landdag is en de burgemees ter van een der naburigo plaatsen gear resteerd. Over "het district Vorde is de verscherp te staat van beleg afgekondigd. Het straatverkeer is van 's avonds 8 tot 's morgens 6 uur verboden. Bruggen vernield. Uit Witten wordt aan het „Berl. Tago- blatt" gemeld: Op het gemilitariseerde spoorweg-tra ject Witten-Vorhaller werden door onbe kende daders twee groote bruggen opge blazen. Do zware ontploffingen waren tot voorbij Witten hoorbaar. Omtrent den omvang van de aangerichte verwoestin gen kan nog niets naders worden mede gedeeld. Het gemilitariseerde spoorwegtraject wordt buitengewoon scherp door Fran- sche troepen bewaakt en hieruit leidt de correspondent van het blad af, dat de Franschen zelf de bruggen hebben ver nield. België. De staking bij de telefoon en telegraaf en ds spoorwegen. Het conflict bij den post- en telegraaf dienst beeft een scherper karakter aange nomen. Do arbeiders,* die de telegraaf- en telefoondraden leggen, klagen over te la ge loonen. Sedert enkele dagen hebben 150 dezer arbeiders te Antwerpen het werk neergelegd. De akvereenigingen heb ben iu een geheime bijeenkomst den toe stand besproken. De ministerraad zal zich volgens ds bladen heden met de kwestie bezighouden. Zaterdag hebben 120 tele foon- en telegraafarbeiders het werk neer gelegd, te Yerviers 100. Over gansch bet land blijkt de staking bij de telegrafie en telefonie en de spoor wegen zich uit te breiden. In de meeste steden begeven de arbeiders zich naar de werkplaatsen, doch weigeren er aan den arbeid te gaan. Evenwel blijven voorals nog de beambten, werkzaam bij het over seinen van telegrammen, en de spoorweg bedienden, op aandringen van het syndi- kaat den dienst ten behoeve van het pu bliek verzekeren. Te Antwerpen, vanwaar de beweging uitging, hebben de georga niseerde arbeiders in principe tot sta king besloten. Duitschland. Ernstige straatgevechten te Münchan. Te München hebben Donderdagnacht ernstige straatgevechten plaats gehad, ten gevolge van een aanval van nationaal-so- cialisten op socialisten, die in een café versadeidware^ nJWn personen aan het gevecht doel, dat het karakter aannam van een formeelen veld slag op straat. Van beide zijden vielen verscheidene gewonden. De nationaal-socialisten waren van vuur wapenen voorzien en schoten zoowel op de sociaal-democraten als op de politie. Er zal een ernstig onderzoek naar het gebeurde worden ingesteld. Een later telegram meldt nog: De socialisten hielden een vergadering, toen plotseling de nationaal-socialisten een inval deden en alles vernielden. IJlings werd politie ontboden, doch inmiddels vie len er in de zaal een aantal schoten. De socialisten verlangden, dat de politie van haar wapens gebruik zou maken, doch deze weigerde en zeide niet te mogen schie ten. Het gevecht nam zulk een omvang aan, dat ten slotte vier personen in het ziekenhuis moesten worden opgenomen. De „Munchener Zeit." ontkent dat deze botsing een politiek karakter zou dragen en noemt het een vechtpartij zonder meer. Engeland. De capitulatie der rebellen. Do proclamatie van DeValera. In zijn proclamatie zegt De Valera, dat ook de republikeinen gaarne willen mede werken aan den vrede, op zulk een wijze, dat de grootst mogelijke stabiliteit der regeering zal worden verkregen, doch dat tevens de beteekenis der republikeinsche beweging duidelijk naar voren komt. Hij is dus bereid, te onderbandelen over het neerleggen der wapens en staking der vijandelijkheden op voorwaarde: le. dat ook de tegenpartij erkent, dat de souvereine rechten van het Iersche volk onvervreemdbaar en onaantastbaar zijn; 2e. Dat alle gezag: wetgevend, uitvoe rend en justitioneel zal worden beschouwd als te zijn ontleend aan die volkssouverei- niteit; 3e. Dat in hoogste instantie over vraag stukken van nationaal belang en van po litiek zal worden beslist door het Iersche volk zelf en wel door de meerderheid der volwassen Ieren, als kiezers ingeschreven, en dat van dwang of geweld geen sprake zal zijn. De minderheid zal zich aan die beslis sing hebben te onderwerpen, niet omdat zij per se juist is of voor alle tijden zal gelden, doch omdat alleen op die wijze de vrede en de eenheid kan worden verze kerd. De Valera wenscht verder, dat ieder Ier, die verklaart zich aan deze voorwaar den te onderwerpen, ervan kan worden uitgesloten, zijn invloed op den gang van zakèn te doen gelden, als hij weigert eeni- gen aanvullenden eed of dergelijke ver klaringen af te leggen. Ten slotte verlangt hij vrijheid van ver eeniging, vergadering en drukpers voor allo politieke propaganda en dat de mili- tairo strijdkrachten rechtstreeks zullen staan onder do bevelen van een vrij door het geheele volk gekozen parlement Er kan natuurlijk nog -riets worden ge zegd over het lot van deze voorwaarden van den leider der republikeinen, al laat hij op grond ervan de vijandelijkheden onmiddellijk staken. Doch dit staat wel vast, dat de Iersche regeering, in verband met het traclaat van Londen, moeilijk De Valera's eisch kan aannemen, om iemand tot alle betrekkingen enz. toe te laten, zon der dat bij den eed van trouw aan koning George aflegt. Onvoorwaardelijke overgave geëischt. Do regeering is geneigd, de jongste proclamatie van De Valera onvoldoende te achten. Zij staat nog steeds op 't stand punt, dat slechts een onvoorwaardelijke overgave in aanmerking komt. Het kabi net heeft de proclamatie nog niet bespro ken, doch het legerbestuur blijft in volle actie ten opzichte van de rebellen, en Iaat geen enkele van de maatregelen na, welke tot dusver genomen waren. iuitenS. Berichten Brand te New-York. 11 Dooden, 20 gewonden. Bij een hevige brand in een woning kazerne te New-York, zijn, naar Reuter aan de Engelsche bladen meldt, elf per sonen in de vlammen omgekomen en twin tig gewond. De ramp van de „Mossamedes." Reeds 227 geredden. Allo booten van de „Mossamedes" op twee na, zijn thans opgepikt. Tot dusver zijn: 227 van de 258 opvarenden der boot gered. Ernstige auto-ongelukken in Engeland. Een zeer ernstig automobielongeluk heeft Sehad. Een huur ren, reed met groote snelheid een helling af en kwam in botsing met een paal vau de elecfcrische geleiding. De botsing was zoo geweldig, dat het voertuig letterlijk in stukken sloeg. De zes passagiers en de chauffeurs werden allen over den weg ge slingerd. Toen toeschouwers to hulp snel den, waren reeds twee der ons-elukkigen dood, terwijl een der anderen zoo ernstig gewond was. dat hij kort ds ama stierf. De overige vier inzittenden, die het leven er hebben afgebracht zijn allen min of meer ernstig gewond, doch niet levensge vaarlijk. Allen waren arbeiders, die te rugkeerden van een voetbalwedstrijd. Een ander motorongeluk had pistoren in Ierland plaats, nabij Belfast tijdens een wedstrijd in het heuvel-beklimmen tusschen motorwielrijders. Een van de deelnemers overreed een der toeschouwers. De man was onmiddellijk dood. Do aanrijder be kwam slechts lichte verwondingen. Zaterdag heeft een vrij ernstig onge luk plaats gehad met een autobus, die op weg was naar Wembley, waar de wedsfrrd voor do Cup-final werd gespeeld. De mo torbus sloeg bij het plotseling uitwijken voor een tram om. Vijftien personen wer den gewond, van wie twee ernstig. Alle vijftien gewonden werden naar heb zieken huis overgebracht, maar slechts de twee ernstig gewonden werden er gehouden. Botsing tusschen trein en auto. Vrijdagnamiddag is een auto uit Neuss op een spoorwegovergang met een Bel gischen trein in botsing gekomen. Van de vijf inzittenden werden twee onmiddellijk gedood terwijl twee andoren zoo zwaar werden gewond, dat zij spoedig daarna overleden. BiiiNEIiLAÜD De R.-K. Universiteit. Naar „De Tijd" verneemt in verband met den aankoop van gebouwen te Nijme gen voor de R.-K. Universiteit, zal het voormalige gebouw der Nijmeegsche Bank vereeniging hoofdzakelijk dienen ter voor- loopige vestiging van de boekerij en lees- zaak, terwijl het kapitale huis-De Bruyn zal worden ingericht als Instituuts-huis en bestemd voor de practiscbe oefeningen en werkcolleges, die immers krachtens het niéuwe Academisch Statuut een voorname plaats in het universitair onderwijs gaan innemen. Elke faculteit zal hier over en kele lokalen beschikken, waar tevens de engere vak-literatuur ter beschikking zal staan van professoren en studenten. De villa aan het Keizer-Karclplein zal dienen voor de theoretische colleges, de faculteits- en senaatskamers, enz. Uit de sigaren-industrie. De in de sigaren-industrie nn gesloten overeenkomst gaat 1 Mei in, doch de for- meele ondertcekening van het contract door partijen zal eerst plaats hebben in HET VOORNAAMSTE NIEU&S. De plannen voer het Nationaal Hulde blijk. De voetbalwedstrijd Holla; i eindigde in een gelijk spel (1—f). Het Leidsch tapverbod wederom vcor hei Kantongerecht. Woensdag a.s. zal de Duitsche neia over de nieuwe schadevergoedingsvoor- stellen overhandigd en gepubliceerd wor den. Ernstige gevechten te Munchen tusschen nationaal-socialisten en socialisten. De proclamatie van De Valera. De regee ring eischt onvoory/aardeüjkc overgave. Mei, nadat nog enkele punten van onder geschikt belang geregeld zijn. Op een Woensdag te Amsterdam nog nader plaats hebbende vergadering wordt het artikel over den duur der overeenkomst nog na der besproken- De strijd in de textielindustrie te Alrr.elo. Men meldt ons: Hedenmorgen heeft men een poging ge daan om de staking te breken. Ondanks het feit, dat de uitsluiting hedenmorgen in werking trad, werden de fabriekspoor- len open gehouden. De Roornsch-Katholi^- ken en de Chr. Georganiseerden hadden een kleine groep arbeiders verzameld, dis genegen waren de fabrieken binnen te> gaan.. Waarschijnlijk was dit bekend go- worden. Tenminste hedenmorgen stonder talrijke stakers voor do fabriek. Eon 25- tal leden van „Sfc. Lambertus en Unitac ging binnen, doch geen der andere arbei ders volgde. Bij het geheele conflict zijn thans ongeveer 2-WO arbeiders betrokken Retraite in de gevangenis ringsvereeniging hélboïf cfè de cellulaire, in de bijzondere en in de militairen-gevangenis te Se heven bwn. oen retraite kunnen medemak en Deze retraite, die Maand:m t ju, had een uitmuntend verloop, dank zij ook de medewerking van den directeur dor ge vangenis. Alle R.-K. gevangenen namen aan de oefeningen deel, die geleid werden door de WelEerw. Paters Gapucijnen Jozef en Dominicus; elk hunner had een groep gevangenen voor zijn rekening genomen Vrijdagochtend werd de retraite geslo ten met plechtigo H.M. Missen en een ge nerale H. Communie. Voor de groep gede tineerden in de cellulaire gevangenis had in de kapel, welke voor de godsdienst oefeningen bestemd is, te 7 uur de plech tigheid plaats. De H. Mis werd opgedra gen door den WelEerw. heer Roozen, pas toor van de parochie van O. L. Vrouw van Lourdes met assistentie van de WolEorw. heeren v. d. Kolk, kapelaan dier parochie en Pater Dominicus. Te half negen had de tweede plechtig heid plaats, en wel voor de gevangenen der bijzondere strafgevangenis en voor do militairen-gevangenen. Kapelaan v d Kolk, aalmoezenier der gevangenis, droeg de H. Mis op, met assistentie van de. Wel Eerw. Paters Dominicus en Jozef Een korte voorbereiding ging de alga- meene H. Communie vooraf, waaraan na genoeg alle gevangenen deelnamen met veel godsvrucht. Velen stonden de tranen in de oogen. De beide plechtigheden werden opge-1 luisterd door zang van leden van het zang koor der St-Luduïna-parochie onder lei ding van den heer Aug. Smets. Zij voer den de Mis van Perosi uit. Het is misschien wel een aardige bij zonderheid, dat het denkbeeld om deze ro- traite te houden van een der gevangenen is uitgegaan. UIT DE OlGEWliS KATWIJK. Arbeidsbeurs. Aan het Bureau de® GemeenteL Arbeidsbemiddeling staan op heden ingeschreven 191 personen, waar van 143 viascbers. Het getal zqnder werk zijnden gaat dus verminderen. Emma bloem. De opbrengst der Enn mabloom is geweest te Katwijk-aari-Zoê f 73.40, to Katwijk-Rijn f 33.60. Autobus. Vanaf 10 Mei zal er eoa autodienst geopend worden toaschen Kat* wijk-Zee, Katwijk-Rijn, Rijnsborg, Oogst* geest Vertrok om het uur. LISSE. Bloembollensorteermachina. Bij gw ruchte vernamen we enkele dagen gels den, dat de heer v. Stijn, de uitvinder d« bloembollensorteermachine de „Vlinder thans een nieuwe en voel verbeterde ma* chine op dit gebied had uitgevonden, één* die èn Vlinder èn Zwaluw verre zou over* treffen! Deze nieuwe schepping van des heeren v. Stijn vernuft, stond bij hem kant en klaar in do werkplaats. Daar we

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1