:z:
3
114e Jaargang.
2© APftJL 1923
No. 4031
13)e Ceiobdm
ill
hi
Act
JJoaBONNE^SRTSPRt^Sfoedpaagt blj vooruitbetaling
Voor Leiden Ï9 cent per week 0 2050 per kwartaal»
j onze Agenten 20 cent per week S 2,30 per kwartaal.
:anco per post 12.93 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver
ghaar tegen betaling van SO ot. per kwartaal, bij voor-
jetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
9 ct.
BS^
liumffiSP Ssasïaaï uit iw/so
laden.
Vooruitgang.
get voldoening
itgang door de
terrein.
get voldoening onzerzijds en met er-
jrnis door de tegenstanders.
La^n we er echter op bedacht zijn, dat
AIL| oHoening aanleiding kan zijn van werke-
josheid, van gaan-neerzitten, van zelfvoi-
lanheid.
dat mag niet. Dat mag niet, zelfs al
die vooruitgang der Katholieken op
c rrscheiden gebied ook in werkelijkheid zoo
zijn als het schijnt wat niet ge
waar is.
moet verder gewerkt, voortgegaan
den arbeid om omhoog te heffen het
der katholieke beginselen boven héél
maatschappelijk leven maar ook en
n ora' om at katholiek leven zelf te ver-
nelijken, te doen behouden zijn levens-
W W
nBT
al
h
m
acht.
dajj' gr
9
hum
JC' ik
Dit blad versc-liijtvt eiken dag uitgesoftferd Zoa- ea Feestdagen f
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TELEFOON INTERS. 0O5 -li- POSTBUS No. H.
DE ADVERTENTHEPRfJS BEDRAAGT:
Gewes!® advertentB5n 30 cent psr regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
c dubbele van het tarief berekend. r
KI©S=5g^ ajS^ssdenïtön, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f O. SO.
wordt geconstateerd
Katholieken op veler-
wij, m
Ti) moeten leven uit het geloof
persoonlijk leven.
ook ons maatschappelijk leven,
o ons katholiek vereeni-
iven, moet zijn groeikracht put-
uit het geloof moet worden geleid
bezield door het geloofAls daarvan
katholieke vereenigingsmenschen eens
doordrongen waren, wat zou er veel
ïenlijaten worden, wat nu gedaan wordt;
zou er veel gedaan worden, wat nu
pn rdt nagelaten. Men overwege maar eens
r r denke er eens over na.
Vooruitgang van ons Katholieken naar
- best, maar niet zonder voortui fc-
ons eigen innerlijke persoon
T| e en maatschappelijke leven, naar ka-
K-Ve beginselen!
m
*11
ffOtT£HLHlP
epf.
9
s
sluw
ïteur:
S,
LDERJ Q) y
EST, I»
DE VOLKENBOND.
De ontv/apeningskw&stie.
)e raadgevende commissie uit den Vol-
<nd heeft de Fransche miltaire stel
lis grondslag voor de besprekingen
u momen, omdat zij erkent, dat deze
sreenkomslig de technische werkelijk-
I AT|id is, en staat is om de wijze van
rapening en wederzijdsche waarbor-
vast te stellen.
bezetting van het Ruhrgebied
De besprekingen te Berlijn.
Hoewel algemeen de indruk heerscht,
rijkskanselier Cimo binnenkort een
ïw voorstel in zake de schadevergoe-
ig zal indienen, en het bezoek -van den
Jscben gezant te Londen aan het de-
D* Moment van buitenlandsche zaken al-
algemeen zoo worde uitgelegd, dat
Hamer opdracht heeft gekregen, nadere
lichtingen te verzoeken, is hot vrij ze-
dat het nog wel eenigen tijd zal du-
voor deze voorstellen uitgewerkt zijn.
dg is dan ook de vergadering
ijksdagcommissie voor buiten-
ndscho aangelegenheden tot Vrijdag uit-
l9slold.
Kaar thans reeds in goed ingelichte
- ringen verluidt, zal ook in de nieuwe
3la geen Lepaald bedrag worden genoemd
,[j L'h voorgesteld worden het vraagstuk
v 13 Duitschland's belalingsvermogen aan
1oordeel van een internationale com-
'fit !e onder werpen.
Ook is het onmogelijk, dat Duitschland,
rifijl het zich bereid verklaart waarbor-
voor Frankrijk's veiligheid te geven,
tl! de vraag zal stellen, op welke wijze
aitschland, welks en zoo open lig-
■Ji en onbeschermd zijn tegen een moge-
inval beveiligd zal worden.
Dc kwestie der ontruiming.
SVJ' ^anSaaude de ontruiming van het
r?v^phrgebied schrijft de „Vorwarts", dat
te zamen met die der waar
na als het gewichtigste punt bij een
^•-ch aanbod worden behandeld. Het
"jet meer dan billijk en rechtvaardig,
P/f auitschland, als het behoorlijke waar-
i „P verstrekt, dat het zijn verplichtin-
°it hoofde der schadeloosstelling zal
onsen, den eisch stelt, dat de algeheele
ruiming van het Ruhrgebied ten spoe-
"0 plaats heeft.
^vnnsche vliegtuigen over Duitsoti
gebied.
^"ilsche regeering heeft, geproles-
- Let onrechtmatige vliegen van
g/j e vliegtuigen over Duxtach ge-
h» het hijzonder maken do vliogtui-
Fransch-Roemeenscho lucht-
aPpij zich daaraan schuldig.
Uü|.i 7"uo regeering laat de veranlwoor
j.eicl V001> mogelijke incidenten, bijv.
F6'®-} van een noodlanding van een
.v.,'1 Jbegtuig op Duitsch gebied, gc-
1 de Franscbe regeering.
Nieuwe wcrk!oozenon!usten.
De geuite vrees, dat men in het Ruhr
gebied met nieuwe syndicalistische onlus
ten rekening had te houden, is, volgens
den correspondent van het „Acht Uhr
Abendbl." te Dortmund helaas, zeer snel
bevestigd.
Gisteren poogden werkloozen, die voor
het meerendeel uit Essen en Stoppcnberg
afkomstig waren, weer in Kadernberg b»n
nen te dringen. De snel gealarmeerde be
woners van Kadernberg trokken de bende
tegemoet en het kwam tot een regelrecht
vuurgevecht. Van de indringers bleef er
een dood ter plaatse achter.
Reeds in don afgeloopen nacht hadden
do zoogenaamde werkloozen aan Kadern
berg een bezoek gebracht, waarbij het
eveneens tot een bloedige botsing met de
Selbstschutz kwam en twee dooden van de
zijde van de Selbstschutz vielen. De indrin
gers trokken naar het politiebureau om
zich daar toegang te verschaffen. Terwijl
zij het gebouw doorzochten,werd de brand
weer gealarmeerd. Toen de syndicalisti
sche bendon gisteren opnieuw voor de
poort van Kadernberg verschenen, klon
ken de sirenes van de omliggende mijnpn
Do communistische partij van het Ruhr
gebied hefet gistermiddag een algemeen
congres van de bcdrijfsraden te Essen
bijeengeroepen, waarop do communisten
wilden voorstellen, dat de bevolking zich
van de kolenstapels die brandstoffen zou
balen, welke zij voor het huishouden noo
dig heeft, om op die manier tevens te ver
hinderen, dat den Franschen de steenko
len in handen vielen.
Het spreekt vanzelf, dat zulk eeu voor
stel slechts een gemakkelijk- middel voor
agilatio zou zijn. Natuurlijk zullen dc eigo
naars der mijnen de kolen niet onbetaald
laten weghalen en op deze wijzo honen de
communisten, dat het dan tot het ge-
wenschto conflict zal komen.
OE CuNFERENÏiE TE LAUSANNE.
De houding der Turken.
In den loop van de besprekingen der
economische commissie betreffende de
eigendommen cn belangen van vreemde
onderdanen in Turkije, verklaarden de
Turken, dat zij de uitdrukking „Bescher
ming" in het vredesverdrag genoemd,
niet erkennen. Volgens de Turkscho dele
gatie is in Turkije nooit bjjzondere be
scherming aan vreemdelingen verleend.
Juristen betoogden de Turkscho gede
legeerden zullen dit woord op een voor
de Turken onaangename wijze uitleggen.
De geallieerden aanvaardden het voor
stel met betrekking tot art. 72 om te er
kennen, dat de oorlog, door de Turken aan
de geallieerden verklaard, op 29 October
1914 begon en niet op 1 Augustus.
Bij art. 68 bevestigden de geallieerden
opnieuw, in tegenstelling met het Turk
scho standpunt, dat het vredesverdrag zich
kan en moet bezighouden met Ottomaan-
sche vennootschappen, waarbij buiten
landsche belangen zijn betrokken.
Bij de kwestie van dc schadeloosstelling
van door den oorlog benadeelde vreemde
lingen bleek er een veel grooter verschil
van mceening te bestaan. De Turken pro
testeerden tegen de gegrondheid van deze
schadeloosstelling en met betrekking tot
eventueelo modaliteiten, verwierpen zij de
verwijting naar een gemengde arbitrale
rechtbank. Voorts gaven zij te kennen,
dat zij in deze aangelegenheid aan
systeem van compensatie de voorkeur ge
ven.
Do Turken weigerden eveneens aan de
buitenlanders de (belastingsommen terug
te geven, welke zij na de afschaffing van
de capitulaties in 1914- hadden geheven.
Telegrammen uit Lausanne molden, dat
op do zitting der economische commissie,
welke gistermorgen voor het eerst bijeen
kwam, do Turken een uiterste hardnek
kigheid aan den dag- leggen, en zich zelfs
bij do kleinte details onverzettelijk bo-
toonden. Alle in behandeling genomen
kwesties werden naar een commissie van
experts verwezen.
erd t
België.
Protest tegen het Sovjet-regiem.
In den Senaat heeft de geestelijke Rut
ten een fel protest deen hooren tegen den
sovjet-regeeringsvorm en deed een beroep
op alle slachtoffers van het schrikbewind,
tot welke partij zij ook behooren.
De socialistische Senator Lequeu sloot
zich aan bij de redevoering van Goblet
d'Alviella, die don wensch uitsprak, dat
in Rusland weldra een tijdperk van recht
vaardigheid mocht aanbreken.
Valotacrs (soc.^ eischte- een onderzoek
naar de gevangenneming van de Belgi
sche communisten.
Duitschland.
De actie der natior.aal-sociaiiiten.
Do correspondent van de „Vorwarts" te
München meldt: De nationaal-socialisten
bereiden zich voor op openlijk verzot.
Eckart, wien de uitvoering van het ar
restatiebevel door de Beiersche politic
wacht, wordt door een groot aantal leden
van de Völkische stormtroepen bewaakt
en dezen zijn tot alles bereid. Klaarblijke
lijk wilden de Völkischen 't thans tct een
explosie laten komen om dan de geheele
ontwikkeling in hun zin verder te pous-
seeren.
De tweede mét een arrestatiebevel be
dreigde Völkische redacteur van de ..Miesz-
bachcr Anzeiger", Weger, beeft er de voor
keur aan gegeven zich voorloopig schuil
te houden. Men heeft hem nog niet kun
nen vinden.
Of de Beiersche regeering werkelijk de
macht heeft twee weerbarstige personen in
hechtenis te nemen en hen aan den be
voegden rechter uit te leveren, zal in de
eerstvolgende uren of dagen moeten bhj-
Oostenrljk
Ce ontevredenheid der socialisten ever de
machtspositie, aan »nr. Zimmerman
gegeven.
De kanselier zette na zijn terugkeer uit
Genève aan de leiders der verschillende
partijen de resultaten -jiteen van de be
raadslagingen aldaar.
Do socialisten toonden zich zeer onte
vreden over de machtspositie, gegeven aan
den commissaris-generaal van den Vol
kenbond.
Tevens dreigden zij de obstructie te zul
len hervatten, wanneer de regeering niet
do werkloozensteun verhoogt.
Frankrijk.
Verkoop ker'tciijkc goederen.
Bij de verkooping van het instituut dor
Paters Maristen te La Seyne-sur-Mer heeft
zich het volgende incident voorgedaan:
Hot gebouw was voor 300.000 francs in
veiling gebracht. De vereeniging van oud
leerlingen van het instituut bood 100 francs
r^r 'csoyhe- sur-Mer, die 'de veiling leidde,
bood 200 francs meer en zag zich het ge
bouw toegewezen.
De vereeniging van oud-leerlingen vaD
hot instituut heeft daarop geprotesteerd
en verklaard, dat zij zich als eigenaresse
der inrichting beschouwt, wijl de gemeen
te met een zuiver politiek doel tusschen
beide zou zijn gekomen en niet de ver-
eischte wettelijke formaliteiten zou heb
ben in acht genomen.
Ds uitsluiting der Midtnettes.
De syndicale kamer voor 't kledingbe
drijf te Parijs heeft besloten heden alle
ateliers te heropenen, daar zij niet wil, dat
de overgroote meerderheid der arbeiders
nog langer onder de gevolgen van het hui
dige gebrek aan arbeid lijdt Dit besluit
is in overeenstemming met het G. G. T.
syndicaat genomen.
Engeland.
Staking geëindigd.
De vrije vakvereenigingen in den scheeps
bouw van timmerlieden, ketelmaker3 en
loodgieters, die tot dusver weigerden het
nationale contract over overwerk en nacht
werk te bekrachtigen, en daardoor dreig
den den scheepsbouw over het hoele land
stil te zetten, hebben thans besloten de
voorwaarden van de patroons te aanvaar
den. De arbeiders zullen dientengevolge
'het werk hervatten.
Italië.
Het fascisme.
De groote raad der fascisten heeft het
besluit van Mussolini om af te zien van de
medewerking van de ministers, die leden
van de katholieke volkspartij zijn, goed
gekeurd. Op voorstel van Mussolini besloot
de groote raad alle fascisten in te schrij
ven in de eerste twee bans van de militie
en vast te stellen, dat geen nieuwe ae
dingen ak fascist meer zouden worden
aangenomen. De raad sprak zich uit voor
de opheffing van de hooge commissariaten
en voor de benoeming van een vertrou
wensman in elke provincie. Verder werd
besloten, dat de fascistische leiders zicb
zouden onthouden van elke mondelinge of
schriftelijke manifestatie, waardoor de
regeering gebonden kan zijn, wanneer zij
niet vooraf daartoe door de regeering ge
machtigd waren.
China.
Een militair succes van Soen Jat Sen.
De troepen uit Kwang Si, die verslagen
zijn, vluchten thans in alle richtingen. De
troepen van Soen Jat Sen hebben de ver
volging echter opgegeven en rukken" thans
op naar het hoofdkwartier van generaal
Soem Hang Jing, een der leiders van do
coalitie-oppositie tegen Soen Jat Sen.
Het document, dat aan kardinaal Van
Rossum, den profeet van de Propaganda
Fide, gericht is, wijst op de eerste plaats
op den plicht om het geloof over de we
reld te verbreiden.
Vervolgens geeft de H. Vader den wensch
te kennen, dat, om het missiewerk uit te
breiden en te vervolmaken en het den Ka
tholieken dierbaarder te maken, in het
jubeljaar 1925 in de hoofdstad der chris
telijke wereld alle documenten bijeenge
bracht, tentoongesteld en verbreid zullen
worden, welke geschikt zijn om het wezen
en het werk der Katholieke missies beter
te doen kennen. „Msb."
HET VOOÏIHA&BÏSTE KSSUWSe'
Afgekomen is het Kc-ninklijk Bssiuit,
bepalend, dat de Zomertijd 1 Juni zal aan*
vangen.
Het Voorloopig Verslag der Esrsie Ka
mer op het wetsontwerp tot beperking der
schoeneninvoer.
In de Tweede Kamer interpelleerde da
Communist Van Ravesteijn over de af slut
ting van de duinen te Noorriv/iju.
Mededeelingen der
maatschappij over de eiectrificaiie der Hj-
nen naar Delft en naar Wassenaar-Leiden.
Van het Vatieaan.
Een Missie-tentoonstelling.
De „Osservatore Romano" publiceert
een Pauselijk decreet over de missicten-
toonstelling, welko in het jubeljaar 1925
in het Vatieaan zal worden gehouden.
Koninklijke Besluiten.
Bij Kon. besluit is, met ingang van 1
Juni 1923, aan den directeur van het
post- en telegraafkantoor to Veendam A.
W. Banting, op zijn verzoek, als zoodanig
eervol ontslag verleend;
is, met ingang van 1 Juli 1923, be
noemd tot directeur van het post- en te
legraafkantoor te Briello J. Vierhout,
thans directeur van het post- en telegraaf
kantoor te Nijkerk;
is, met ingang van 1 Juli 1923, be
noemd tot directeur van het post- en tele
graafkantoor te Alblasserdam G. L. Bak
ker, thans in gelijke betrekking te "Willem
stad.
Benoemd tot burgemeester van 's Heo-
renhoek G. F. A. M. van Horsigh.
Dc Zomertijd.
Invoering op lJuni a.s.
Bij Kon. Besluit is bepaald dat in 1923
de vervroeging inet écn uur van den wot-
telijken lijd bedeeld in artikel 1 der wet
van 23 Juli 1908 zal aanvangen den eer
sten Juni.
Electrificatie.
Aan de verandering van de stoomtram
in een electrischen spoorweg is in 1922
met kracht gewerkt.
Ter vermijding der bezwaren,
door schoonheidskenners geopperd tegen
het rijden over Oudo Delft, heeft de ge
meente Delft, thans een plan ontworpen,
waardoor aan de georperde bezwaren
wordt tegemoet gekomen en niettemin een
dubbelsporigo tramweg van Den Haag tot
de Rotterdammer Poort in Delft zal tot
and komen. Hiervoor is echter finan-
cieele hulp noodig; onder meer van rijk en
provincie; door de maatschappij zal mede
een aanzienlijk bedrag moeten worden bij
gedragen.
De vergunning voor het gebruik van de
provinciale en gemeentewegen tusschen
Den Haag en Leiden werd verleend bij
beschikking van Gedeputeerde Staten van
Zuid-Holland, d.d. 17 October 1922. De
gemcento 's-Gravenhage heeft van deze be
schikking beroep aangeteekend bij Ido
Kroon. Dit beroep is nog niet behandeld
door den Raad van State. Intusschen is
met de verandering van het baanvak Den
Haag Wassenaar Haagsche Schouw
krachtig voortgegaan en, indien bet moge
lijk zal zijn, de nog ontbrekende masten,
wissels en rijtuigen, die voor rekening
der Mij. aangemaakt worden in het Ruhr
gebied, tijdig vandaar te ontvangen, zal
het baanvak Don HaagWasenaar in de
eerste helft van dit jaar in exploitatie ge
nomen kunnen worden.
De Schoenwct.
D e meening der Eerste Ka
Aan het Voorloopig Verslag omtrent het
wetsontwerp tot tijdelijke beperking van
den invoer van schoenwerk, wordt het
volgende ontleend:
Vele leden juichten het ontwerp toe als
een eerste maatregel in de richting van
opportunistische bescherming der nijver
heid, ook al waren zij van oordeel, dat
het to laat is ingediend.
Sommige leden verklaarden, dat de in
druk wordt gevestigd, dat do regeering
gevoeld heeft, dat zij in gebreke is geble
ven tijdig de maatregelen, die noodig zijn,
te treffen en daarom meenende, dat er
toch iets moest gebeuren, thans met dit
voorstel komt, waardoor de economische
politiek ietwat wordt omgebogen naar de
beschermende lijn, maar niet openlijk
voor bescherming partij wordt gekozen
Deze leden waren daaTom van oordeel,
dat veel beter waro geweest in plaats van
'n invoerverbod uit te vaardigen, te komen
met verhooging van de invoerrechten.
Onderscheidene andere leden konden
zich om verschillende redenen niet met
voorstel vereenigen. In beginsel tegen be
scherming, achten zij het beschermen van
artikelen van dagelijksch bedrijf het vol
gen van een funeste handelspolitiek. Ne
derland toch is aangewezen op transito,
terwijl de landbouw-industrie, carton-
aardappelmeel- en suikerfabricatie, van
export leeft. Groote landen kunnen zicb
in- en uitvoerbelemmeringen veroorloven,
maar een land als het onze kan dat niet.
Zelfs is niet denkbeeldig, het gevaar van
Do besprekingen is Berliin duren voart
Diverse punten van verschil op de con
ferentie te Lausanne.
In den Belgischen Senaat wordt gepro
testeerd tegen de houding der Sovjsl-rfr-
geering.
In 1825 zal een Missic-tcntconsic'ling
ten Vaiicane gehoudthi worden.
represaillemaatregelen. Het gevolg van do
wet zal zijn het duurder worden van
chocnwerk.
Eveneens wensehten deze leden g.gevens
te ontvangen omtrent de winsten der fa
brikanten in de voor bon gunstige jareu
en over den schoenen-uitvoer van 1917
1919. Deze leden waren van gevoelen, dat
de onderhavigo wet niet zal helpen:
Ware de schoenenindustrie aangewezen
voor hulp togen buitengewone omstandig
heden, dan zou naar hun ineening steun
an individueele ondernemingen, natuur
lijk na openlegging hunner boel en, vee*
minder gevaarlijk zijn.
lijn een v. 'T'v u velv^artspolitïek zou
gaan voeren, liever dan deze incidenteels
hulp te verleenen; doch zij achtten, wq£
de regeering thans tracht te bewerken
beter dan niets te doen en daardoor een
geheele streek, een aanmrkclijk deel eener
provincie, te laten ten ondergaan. Het
systeem van individueele steunverleening,
waarvoor deze leden niets gevoelden, zou
recht toe leiden, dat pressie werd uitge
oefend en dat de meest handigen die steun
zou worden verleend. Verder zou men aan
een langeren duur der wet de voorkeur
hebben gegeven. Intusschen zal bij nut
tige werking der wet de termijn verlengd
kunnen worden.
Het conflict in de steen?«*ri"s*rie.
D e dreigende uitsluiting.
Naar wij van werknemers zijde verno
men zullen Maandag a.s. Ae arbeider»,
werkzaam in de steenfabrieken tusschen
De Grebbe en Wijk bij Duurstede, alsmede
die van de fabrieken van Lobilh tot Mil-
lingen, door de fabrikantten worden uit
gesloten. Gircca 1600 arbeiders worden
door deze uitsluiting getroffen.
In den huidigen toestand valt nog geen
verandering te bespeuren. „TeL"
Dloc. R.-K. Vrouwenbond in
het Bisdom Haarlem.
Jaarvergadering.
In „Parkzicht" te Amsterdam hield do
Dioc. R.-K. Vrouwenbond in het Bisdom
Haarlem gisteren zijn jaarlijksche alge-
meene vergadering, onder leiding van de
presidente, mej. M. Bonnike.
Te half elf 's morgens was in de kerk
van den H. Thomas van Aquine een H.
Mis opgedragen voor de overleden leden
van den bond. Te half twaalf ving daarop
de vergadering aan, bijgewoond door af
gevaardigden van omstreeks 30 afdeelin-
gGn- Tl
Na het openingswoord van mej. Bonn>-
ke sprak mevrouw M. Bredius Wol ter-
bek, presidente van de Amsterdamsche
afdeeling een woord van welkom tct do
aanwezigen.
De secretaresse, mej. Goebergh, bracht
daarna het jaarverslag uit, waarop mej.
Peeter6 het verslag voorlas van de onder
af deeling „Jeugdorganisatie" en mej. Post
over de ondernfdeeling „Politieke voorliet»
ting en ontwikkeling".
Daarna werd gepauzeerd.
In de voortgezette vergadering werd tot
bestuurslid gekozen ter voorziening in ds
vacature ons taan door het aftreden van
mej. M. Bonnike mevr. LommenMaurf
uit Castricum.
Medegedeeld werd voorts, dat de Fede
ratie van Diocesane R.-K. Vrouwenbond
den in do maand Juli te 's-Hertogenbosck
een landdag zal houden. Nadere berichten
liieraangaande zullen worden geplaatst in
de „Katholieke Vrouw".
De geestelijk adviseur, Rector J. G. Jan
sen trad vervolgens als inleider op over
„Beroepskeuze voor Meisjes".
Na do lezing van Rector Jansen werd
de uitslag van do verkiezing eener presi
dente bekend gemaakt, waarbij bleek, dat
mej. Annic Meijer uit Rotterdam de mee*-
