;s e Jaargang. WOENSDAG 18 APRIL 1923 No. 4024 NNE M EfS TSP R1JS bedr aeg t bij vooruitbetaling foor Leiden 19 eent per week fi 2.50 per kwartaal» jij onze Agenten 20 cent per week f 2.80 per kwartaal, ■rancó per post f 2.05 per kwartaaL Sliet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- P gabaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- jL lilbètaiiDg. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd p Zondagsblad 9 ct. i Dit blad versohijirt eiken dag uitgenaderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. ft) - LEIDEN TELEFOON ÏNTERC. 935 -s- POSTBUS No. li DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Oewono ad verten llën GO o»ni por regek Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend. r Kleine advertenifiënv van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. nummer bestaat uit twee iden. Verkiezingen. v. "Wijnbergen besluit een arti- in de „Msbd." waarin hij met voi cing constateert den uitslag der Sta- C3II rerkiezingen aldus: u0gen op 't terrein der gemeentepoli- waar het gevaar voor personen- en jgenstrijd zooveel grooter is, toch ook nk 'beginselen niet uit het oog worden [oren, opdat ook daar de eenheid worde ESTl raard', zonder welke onze politieke actie ner 'tot het gewenschte resultaat lei kan. De woorden toch, dezer dagen Standaard tot de anti-revolutio- k! re partij gericht, kunnen ook door ons kam ler harte eenomen: iZij ieder op zijn post, opdat ook de aam tenfelijke stembus reden geve tot [schap. Verliezen wij daarbij niet uit dat, alleen als eenheid van over- zich ook in eenheid van actie uit- >kt goede vrucht van den stembus- laifj is te verwachten" ij zouden hieraan willen toevoegen, „alleen als eenheid van overtuiging ook in eenheid van actie uitspreekt", Kilheid van overtuiging gaaf en klaar i! bewaard, sterk en krachtig wordt dl ij een gemeenteraadsverkiezing, dan ^hebben we vaak zulk 'n schoone ge heid om ons groot te toonen, groot mannen en vrouwen van b e- M£L bezetting van het Ruhrgebied ril, 8 IRSIEfklar in g lerdi rijven EROM! [\.W rfWT£E9LailtU DE REDE VAN ROSENBERG. en van dr. Gothein dr. Streseman n. de voortzetting van het debat over grooting van Binnenland sche Zaken de democraat dr. Gathein: De eiseh, iet Ruhrgebied eerst zaf worden ont- r gelang de betalingen worden is niet vatbaar voor besprekin- Ivenmin de plannen van een inbenva- sl toezicht door den Volkenbond. Het rn/fu 'e'< door den minister van buitenland- jaken uiteengezet is een volkomen I SCH MT6 basis voor onderhandelingen. De is thans een onbruikbaar be- eliugsinstituiit. Hij 'heeft de onrechi- iubreuk op den vrede goedgekeurd ïeft steeds de zijde van den sterkste Cgckl 'Sn, aloogi Stresemann betoogde: Het' belang de rede van Rosenberg is, dat zij goeden grondslag vormt voor een in- 'ionale overeenstemming, indien de k vooral Frankrijk, een overeen- ir.il. sakrijk en Duitschland moeten ernaar ^reis Isun leven op economisch gebied ge fiVct; ^appelijk in te richten. Duitschland v lU orde op zijn begrooting stellen valuta eerst definitief stabiliseeren 5belastingen opvoeren tot het hoogste jwauneer de grondslagen van zijn po pi economisch leven definitief vasl- ^1 zijn. Voor een dergelijke definitieve zou de Duitsche regeering zich [O) «ootste opofferingen getroosten; ter jjp "!ia de vrijheid en zelfstandigheid, r*irin opgesloten liggen, zouden ïn- «i geldwezen en landbouw de garantie rentedienst overnemen; evenzeeT Jb de partijen in dit opzicht, eens- «voelen, zijn zij 't echter ook niet met eens dat zij zich zouden verzetten "itorste, indien men het Rijnland llfj f'Ruhrgebied op welke wijze ook van I na w^e scheiden. De gemoeds- «dhcid van het Duitsche volk is door "eedheid van de Franschen zwaar op gesteld, maa-r het is noodzakelijk*' de politiek van nationale be.zon- !fKi a[ te wijken, om daardoor en door "eniging van alle krachten de be- vanhet Ruhrgebied te bewerken, ^tnana besloot: Wil Frankrijk repa- M&n ig een overeenkomst mogelijk, -den Rijn en de Ruhr behouden, r. met over onderhandeld worden, da ï¥ngen kczetfc0 gebied annexatie? WOTAGE OP DE SPOORWEGEN. Aansl ,J3chen D d>' f,„ ^Uren «O bij Aken, en Dusseldorf 1011 Duren zijn' twee Sedaan om den sneltrein Dussel- %1'nfl teld. j Waar^n <d® Duitschers veron- i ®d, zick minister Le Trocquer iupj °en ontsporen. Er waren twee fti lv?laatst waar de trein langs j Wtno)^01, hoogte van den tender •0P Jöt5iaaj Wei'den eenige centimeters ffeSgcsla/ jen, den tender ont op treinen 'usseldoxf e spoorde, doch er hadden geen persoonlijke ongevallen plaats on het verkeer was na eenige uren hersteld. De tweede bom ont plofte een honderdtal metera voor den trein en beschadigde alleen den spoordijk. Gisterenmorgen tegen vier uur bemerkte tusschen Herbesthal en Aken een schild wacht gedaanten op de spoorbaan. Hij gaf vuur en en patrouille snelde naar buiten en constateerde, dat er twee meters rails wa ren weggenomen bij 'een wissel. Men slaagde er in, een trein", die kwam aanrij den, tijdig te doen stoppen. Er hadden geen ongelukken plaats. De sneltrein die te 5.14 's avonds uit Brussel vertrekt om te 9.Ó5 te Aken te arri- veeren, is het voorwerp geweest van een misdadige poging bij het voorbijrijden van Ronlieide, op 2 E.M. van Aken. Een op do spoorbaan geplaatste springbus ontplofte en sloeg een gat tusschen de rails, waar door een goederenwagen aan het eind van den trein ontspoorde. De machinist remde onmiddellijk en de reizigers kwamen met den schrik vrij. Alleen de stoker werd aan den schouder gewond, maar zeer licht en kon dienst blijven doen. De trein kon met geringe vertraging zijn weg vervolgen. De minister van verdediging, Devèze, verfrrok met de hem vergezellende perso nen eerst met den trein van 6.14. Bij aan komst te Bonheide werd de trein, waarin Devèzo had plaats genomen, opgehouden door hetgeen er was voorgevallen met den vorigen trein. Devèze en zijn reisgezellen konden hun weg vervolgen in een auto, hun uit Aken tegemoet gezonden. Haar aanleiding van den aanslag bij Ronheide werden op voorstel van den Bel gischen hoogen commissaris de volgende maatregelen genomen: lo. Onmiddellijke uitzetting van het Duit sche personeel verblijf houdend in het sta tion van Ronheide; 2o. order aan den gedelegeerde te Aken om een besluit te nemen tot het verbieden van alle verkeer na acht uur 's avonds in het geheele gebied tusschen Aken en de grens; 3o'. een nieuwe verordening tot verster king der controle op het verkeer aan de grens tusschen de bezette gebieden en het niet-bezetto Duitschland is in voorberei ding. Zonderlinge geruchten. De redevoeringen van Poincaré en van Rosenberg, waarin deze leidende mannen opnieuw hun standpunt uiteenzetten, zijn vermoedelijk de aanleiding van de tallooze geruchten, die op het oogenblik de ronde doen, aldus de H. FT. uit Londen. In som mige kringen wil men weten, dat de rede van Rosenberg moet worden beschouwd als een bereidverklaring tot onderhandelingen van Duitsche zijde, terwijl Duitschland toch ook weer een slinger om den arm houdt, door met een voorstel te komen, waarvan men weet, dat het niet door Frankrijk kan worden aanvaard. Intusschen gaan anderzijds allerlei vage geruchten: Het heet, dat Frankrijk voor nemens zou zijn, Hannover te bezetten, ten einde de spoorwegverbindingen met Ber lijn af te snijden. Daarmede zou dan ge paard gaan een bezetting van Hamburg. Het ligt in den aard der zaak, dat leze geruchten met het grootste voorbehoud in Engeland worden opgenomen, aangezien men zeker meent te weten, dat Frankrijk, na al do Britsiehe vertoogen te Parijs om de faciliteiten voor den handel in dit nieu we bezette gebied te behouden, zeer zeker niet zou overgaan tot zulk een beslissenden stap als de bezetting der twee genoemde steden, zonder goedvinding van Engeland. Zelfs de bezetting van Ems en Hassan, waardoor het Fransche bruggehoofd op nieuw wordt uitgebreid, wekt in Engeland tamelijk veel ontevredenheid, omdat men daarvan nieuwen last voor den handel vreest. Het ongeldig verklaardo bankpapier. Haa Wolff verneemt, werd van Fransche en Belgische zijd© te Keulen beproefd de in en drukkerij te Mülheim in beslag ge nomen en door de Rijksbank ongeldig ver klaarde bankbiljetten in omloop te bren gen. De Banque Beige bood aan het rijks- filiaal voor 400 millioen aan, welke door perforatie onbruikbaar werden gemaakt. De Belgische schatkistwissels. Belga uit Brussel? De derde reeks der Duitsche wissels, on der garantie van de Rijksbank- en die in October 1922 aan België werden overhan digd ter voldoening der Duitsche reparatie schuld, is op den vervaldag, 16 April, be taald. Wij meenen dat de wissels door een groote Hederlandsche bank zijn verdiscon teerd. Nieuwe leveringen in natura. De Commissie van Herstel heeft een aan tal nieuwe leveringen in natura vastgesteld door Duitschland uit te voeren, speciaal betreffende levering van sbraatsteenen aan Frankrijk en verschillende toestellen nan Italië. VOLKENBOND. De Raad van den Volkenbond. De Raad van den Volkenbond is gister ochtend bijeengekomen. De raad heeft, na de vertegenwoordigers van Hongarije en Tsjecho-Slowakije te hebben gehoord over de afbakening der grens op betwiste punten, besloten, deze zaak in overweging te nemen. Hij zal zijn beslissing in een volgende vergadering kenbaar maken. Financieel adviseur voor Albanië. De Volkenbondsraad benoemde den heer J. D. Hunger, Nederlandsch onderdaan en oud-gouverneur van Batavia, tot finan cieel adviseur van den Volkenbond voor Albanië. Engeland.- De toestand in Ierland. Hieuwe arrestaties. De autoriteiten van den Ierschen Vrij staat hebben wederom twee belangrijke arrestaties gedaan, Frank Barrett, bevel voerend officier van de eerste divisie der rebellen en Sean Gaynor, commandant der derde divisie, zijn beiden in 't graafschap Waterford gevangen gemaakt Turkije Een proclamatie van den ex-sultan tot de wereld van den Islam. De ex-sultan beeft een proclamatie ge richt tot de wereld van den Islam, waarin bij verklaart een tegenstander te zijn geweest van de deelneming van Turkije aan den grooten oorlog en dq scheiding van sultanaat en kalifaat veroordeelt, als mede bet overbrengen van de hoofdstad naar Angora. Hij zegt den troon slechts tijdelijk te hebben verlaten ten einde de booge positie van het kalifaat te be schermen. Heftig valt hij Moestaf a Kemal aan, dien bij beschrijft als een ramp voor do natie. Ten slotte weigert de ex-sultan de besluitten van Angora te erkennen en keurt bij de betrekkingen van de Kema- listen met de bolsjewieken af. Veriwintigvouding van douanerechten. De regeering van Angora heeft beslo ten, de douanerechten voor goederen, in gevoerd uit landen, die geen wederkeerig- beid toestaan aan soortgelijke producten uit Turkije uitgevoerd, met twintig to vermenigvuldigen. China. Een aanval op Kanton afgeslagen. De regeerihgstroepen uit Kwangsi de den Maandag onder leiding van Sjen- Hoeng-jing, den door de regeering te Pe king benoemden waarnemend militairen gouverneur van Kwantoeng, een aanval op Kanton. Joennanneescbe troepen, die Soen-Yat-sen steunen, sloegen de aanval len tot nog toe af. Van het Vaticaan. Pauselijke audiëntie. De Romeinsche correspondent van de „Msb." meldt: Door Z. H. den Paus werden in audiën tie ontvangen de zeereerw. beeren Van der Kamp, kapelaan Meijer, dr. Xavier Smits met twee broeders, priesters in Amerika, prof. Holet, van Warmond, de zeereerw. heeren Gebrs. Witlox. Aan de verschillende professoren der seminariën, die door Z. H. den Paus, ge lijk reeds cremeld, ontvangen werden, sprak de H. Vader met geestdrift over de opleiding der studenten aan de bisschop pelijke seminaries. Z. H. legde nadruk op de geestelijke opleiding, die van zooveel nut is voor de jeugdige geesten en harten en een indruk maakt voor geheel het leven. Met den kunstschilder den beer Sic king, die de professoren vergezelde, sprak de Paus eenige woorden over de kunst en vooral over sommige xiitingen der mo derne kunst, waarover de H. Vader niet zeer te spreken was. Wijziging der Hooger-Onderwijswet Verbooging collegegelden enz. Ingediend is een wetsontwerp van boven genoemde strekking. Blijkens de Memorie van Toelichting wordt in dit ontwerp voor gesteld 't collegegeld aan de Rijksuniversi teiten van f' 200 op f 300 en het examen geld van f 50 op f 60 te brengen, omdat de kosten van bet universitair en technisch booger onderwijs belangrijk zijn gestegen en het dringend noodzakelijk is te geraken tot vermeerdering van de inkomsten van het Rijk ook op dit terrein. Tevens wordt voorgesteld voor de in schrijving bij den rector-magnificus, welke inschrijving tot nu toe kosteloos geschied de, voortaan een bedrag van f 10 te vra gen. Eindelijk beoogt het mtwerp de gel den, verschuldigd voor een enkele les (Rijks "^"wsiteiten) of eenige lessen (Technische Hoogeschool) naar verhouding te verhoo- gen. Bovendien wordt een afzonderlijke regeling voorgesteld, krachtens welke van degenen, die ter voorbereiding van nieb- universitaire examens (bijv. examens akten M. O.) lessen van hoogleeraren of lectoren volgen, een som van f 200 gevorderd zal worden. Haar raming zal de verhooging van col lege- en examengelden een bedrag van ruitn f 400.000 meer in de schatkist doen vloeien, terwijl de invoering van inschrijvingsgelden naar raming een bedrag van f 60.000 zal opbrengen. De wijziging van de Radenwet. De administratie der V erzekeringswetten. Verschenen is de Memorie van Ant woord aan de Eerste Kamer betreffende het Wetsontwerp tot wijziging der Raden wet. Do Minister deelt hierin o.m. mede, dat bij de administratie der Raden van Ar beid aanzienlijke geldelijke bedragen ge moeid zijn. In totaal kunnen de admini stratiekosten voor de verplichte invalidi- teits- en ouderdomsverzekering en voor de vrijwillige ouderdomsverzekering, voor zoover die kosten de Raden van Arbeid betreffen, worden gesteld op ongeveer 6 millioen gulden per jaar. Het zalduidelijk zijn, dat bij dat aan zienlijk kostenbedrag theoretische overwe gingen niet de eenige grondslag van wet telijke regelingen mogen zijn, maar dat ook met de eiscben der practijk rekening moet worden gehouden. Ten slotte deelt de Minister mede, dat, indien hem na de samenstelling der bei de Verzekeringsraden mocht bhjken, dat het aantal bezoldigde leden te groot is, vermindering van dat aantal door hem zal worden bevorderd. Op dat oogenblik ontbreken echter de noodige gegevens om de mogelijkheid eener vermindering te kunnen beoordeelen. Verhooging Hoofdstuk Xa Staats begroting 1922. Ingediend is een wetsontwerp, houdende aanvulling en verhooging van hoofdstuk Xa (Arbeid, Handel en Hijverheid) der Staats begroting voor het dienstjaar 1922 (ver schillende onderwerpen). De verhoogingen, in dit ontwerp opgenomen, vormen een to taal van f 17.131.160. Behalve uitgaven voor den gewonen dienst zijn hierin ook begre pen buitengewone er. crisis-uitgaven, In mindering van bet totaal bedrag kan wor den gebracht f 15.947.000. Dit bedrag is nï. noodig voor verhooging o.a. van onder scheidene posten, vallende onder „buiten gewone uitgavenv en „crisisuitgaven", t-, w.: kosten van voorziening in den woningnood met f 200.000; bevordering van woningbouw met f 9.300.000; verruiming van werkgele genheid met f 2.800.000. De verboogingen van den gewonen dienst zijn terug te brengen tot f 17.131.161 f 15.947.000 is f 1.184.161. De verminderingen, in het ontwerp ver vat beloopen een totaal van f 4.004.161.Hier voor kan een vermindering op art. 165 (cri sisdienst) met f 2.820.000 worden uitge schakeld, zoodat op den gewonen dienst een bedrag ad fl.184.161 is verminderd, betgeen gelijk is aan bet totaal der verboogingen. Hieruit blijkt, dat voor de noodzakelijke verboogingen de noodige compensatie is Uit de toelichtingen bij de verschillende artikelen blijkt o.a. bet volgende: Ingevolge de op 1 Juni 1922 in werking getreden vleeschkeuringswct moet bet in gevoerde vleesch van rijkswege worden gekeurd. Ter wille san de zuinigheid is de regeling aldus gei. e&us, dat de keuring in do aangewezen plaatsen van invoer ge schiedt door personeel van den gemeente lijkeu keuringsdienst. Daarvoor moet na tuurlijk vergoeding worden betaald. Tegen over deze uitgaven staat aan inkomsten de opbrengst van het keurloon. Geraamd wordt, dat er na aftrek van de uitgaven jaarlijks een batig saldo zal zijn van f 350.000. Tot voor kort konden de kosten van de Warenwet niet geraamd worden. Het be drag, dat daarvoor was uitgetrokken, was dan ook niet meer dan een voorloopige post Thans is gebleken, dat verhooging met f 475.000 noodig is. "Voor hetgeen voor woningnood is 1921 is toegezegd, moest in 1922 nog circa f 2.000.000 worden bstaald. Hierbij wordt opgemerkt, dat in 1921 f 2.312.625 minder is uitbetaald, dan wordt toegestaan. Legsr-bezuiniging? Vrijdag jl. is, naar „De Avp." meldt, aan bet departement van Oorlog een bijeen komst gehouden van den Minister met en kele hoofden van afdeelingen en onderschei dene generaals over de mogelijkheid tot het opheffen of samensrr elton van ver schillende leger onderdeelen. Uit de Textiel-lndustric. De staking te Almelo opgeheven. Gisteren is in een conferentie te Almc- HET VOORNAAMSTE NIEUWS. De Tweede Kamer neemt het amende- ment-v. d. Heuvel aan: verbod van ver binden van lijsten in denzeifden kieskring; uitbreiding maximum candidate» per lijst van 10 tot 20. Ingediend is een wetsontwerp tot ver hooging van de Arbeidsbegrooting 1922 met ruim f 17 millioen, en verlaging mei ruim f4 millioen. Ingediend is een wetsontwerp tot ver hooging van het universitair collegegeld van f200 op f300 en het examengeld van f50 op f60. Inschrijving bij den rector magnificus zal f 10 kosten. Sabotage op de spoorwegen in het be zette gebied, vermoedelijk bedoeld op de geallieerde ministers, die het Ruhrgebied bezoeken. Te Londen loopen geruchten, dat Frankrijk voornemens zou zijn Hannover en andere plaatsen te bezetten. Een oproep van den ex-sultan van Tur kije tot de aanhangers van den Islam. lo tusschen. de patroons en de organisa ties Unitas, St. Lambertus en Eendracht, besloten de staking op te heffen. Iedere ar beider kon hedenochtend de fabriek weer binnengaan. De Federatie heeft echter te gen gisteravond vergaderingen belegd. Men verwacht, dat de r~- het STATEIH-GENERAélL 'iW£ÊDE KAlnER. Verga dering van gisteren. Wijziging van de Kieswet, Provinciale- en Gemeentewet. Aan de orde is het wetsontwerp tot wij ziging der Kieswet, der Provinciale wet en der Gemeentewet. De algemeeno beschouwingen worden De^ heer Oud (V.D.) betreurt de late indiening van dit ontwerp. Het is nu wel haast niet anders mogelijk dan dat de Kamer dit aanvaardt. Spr. acht het niet in alle opzichten gelukkig. Het samen voegen van H.-Brabant, Zeeland, Utrecht en Limburg acht hij niet juist, omdat die provincies zeer uiteenloopend zijn. Vervolgens behandelt spr. allerlei de tails om aan te toonen, dat er vele fouten aan dit stelsel kleven. Hij wijst er o.a. op dat de partijbesturen verplicht zullen zijn overleg to plegen en van boven-af leiding te geven en dat acb't bij verkeerd, omdat daardoor een pressie niet kan uitblijven. Spr. geeft de voorkeur aan het vroegere stelsel dat de Regeering heeft ingediend De heer v. d. Heuvel (A.-R.) acht de invoering van de steinwaarde voor do le den der provinciale staten een zeer onge- lukikge daad, waardoor het ontwerp voor hem zeer in waarde is gedaald. Het slei sel voert daarna een meervoudig kiesrecht in en voert nog verder van het organLch kiesrecht af. Het provinciale verband wordt daardoor ook verstoord. Ten slot te gelooft hij dat de invoering der stern- waarde zeer weinig practisch resultaat zal hebben. Spr. acht het gansclie stelsel noodeloos en ingewikkeld. De heer Dresselhuys (V.B.) heeft verschillende bezwaren tegen dit stelsel, o.a. de aftreding in twee gedeelten. Om daaraan te ontkomen zou bij liever het dis tricten-stelsel willen behouden. Overigens acht hij het stelsel niet slecht en het be langrijkste is dat het spoedig tot stand komt. De heer A1 b a r d a (S.D.) wil vóór al-< les de wet spoedig tot stand brengen, op dat de Eerste Kamer niet weer aftrede zonder dat de E.V. is ingevoerd.Hij vraagt daarom de Regeering of zij precies wil zeg gen welke wijzigingen alsnog mogelijk zijn. De heer Van Vu uren (R.-K.) meent dat men de bewaren tegen dit stel sel te zwaar acht. Hij acht die bezwaren niet gewichtig en ziet in ieder ander stel sel ook nadeelen. Alles te zamen geeft hij de voorkeur aan het rogeeringsstelsel, ook al omdat dit het provinciaal verband bet sterkst handhaaft. Volledig kan dit ver-i band alleen blijven bij provinciale indee-i ling, maar deze nadert het regeerings- stelsel bet meest. De heer Snoeck Henkemans (C.-* H.) acht de puzzle feitelijk onoplosbaar efl dus is het alleen de vraag wat do meest' aannemelijke oplosing is. Spr. acht het regeeringsstelsel het beste en de geopper de bezwaren zijn allo van geringe betee- kenis. Verbetering naar de óéne zijde is al licht verslechtering naar de andere zijdö hetgeen o.a. blijkt uit bet amendement- Oud. De heer M ar chant (V.D.) betoogt dat men vasthoudend aan het provinciaal

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1