4e Jaargang.
DINSDAG 17 APRIL 1923
No. 4023
Bureaux: RAPENBURG No. ft) - LEIDEN
e £eicbdie ©ou/wmt
CeSOONNEMSIRTSPRIJSbocfraagt bij vooruitbetaling
f Leiden 10 cent per week 12.S0 per kwartaal*
ïze Agenten 20 cent per week 1 2.60 per kwartaal*
j per post 12.95 per kwartaal,
get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver-
tnjgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
betaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
irfagsblad 9 ct.
Dit Mad verschijnt eftan dag uftgezanderd Zes- en Feesfdagaa
TELEFOON INTERG. 935 -i- POSTBUS No. H.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Gawono adverlonll6n SO cant par rafel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
r dubbele van het tarief berekend r
Kleine ndverienilën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hnur en ver
huur, koop en verkoop ff 0.50.
L nummer bestaai uit twee
Laden.
Verkiezingen.
stemming voor de Prov. Staten is
pas achter den rug, en we moeten
>r de kiezers en de propagandisten
„in herinneren om paraat te zijn voor
llll stemming voor de gemeenteraden in
^■0. Ook in do gemeenteraden is een zoo
}rk mogelijk Katholieke fractie van
ioot belang.
Om verschillende redenen.
rlüÉ Laten wé vandaag er maar 'ns alleen
wijzen, dat het aantal Katholieke
!SI
Isleden in een gemeente door velen
terecht wordt beschouwd als de
voor de getalsterkte der Kat ho
len, voor de quantitatiove be
denis van de Katholieken in die ge-
c.
de getalsterkte van de Katholieken
vaak weer bepalend terecht of ten
rechte voor vele maatregelen en be
dingen.
!n deze gemeente zijn de Katholieken
[root in aantal (ze hebben zóó veel
iet aantal Raadszetels) dusenz.;
«uit worden dan dikwijls conclusies
bdouwd.
Taa! Ugezien van alle andere beweegrede-
moet een zekere trots ons dringen
>t aantal stemmen op de Katholie-
lijst bij de gemeenteraadsverkiezingen
groot mogelijk te doen zijn, opdat
it en naar waarde wordt gemanifes-
trd: onze getalsterkte.
Ifgezien van alle andere beweegrede-
afgezien ook van de personen, die
de Katholieken lijst zijn gecandideerd
:ien van alle persoonlijkheden.
R'ij stemmen Katholiek allen
bij de Raadsverkiezingen, omdat
Katholiek zijn!
beei
2 £46# ES
bezetting van liet Ruhrgebied
EDE VAN MINISTER ROSENBERG
IN DEN RIJKSDAG.
Het Duitsche standpunt inzake het
Ruhrconflict.
uitschland nog steeds
ereid in te gaan op
k®* voorste 1-H u g h e s.
De Minister van Buitenlandsche Zaken
ES tkliarde gisteren in den Rijksdag, dat
afloop van het Ruhrconflict van betee-
voor de wereldgeschiedenis. Wan
ier 't Frankrijk zou gelukken een onge-
sponde bevolking te onderdrukken,dan
n dit voor altijd een triomf beteekenen
lor het militarisme, dan zou nog slechts
aantal bajonetten beslissen, d<?ch niet
it volkenrecht. De Duitsche 'afweer-
kunnen slechts defensief zijn
zette vervolgens de voorge-
van den huidigen toestand uit-
Q Rj verklaarde dat het moratorium-
pm van het vorige kabinet in een door
aan Bonar Law gerichten brief ver
werd uitgewerkt. Het verzoek werd
;ld als een brug voor een definitieve
Doch het werd afgewezen, om-
Frankrijk niet slechts geld, maar ook
5 Momische begunstiging voor de Fran-
ia industrie en politieke waarborgen
fan bet vermeende gevaar van een Duit
tba aanval nastreefde.
De Minister van Buitenlandsche Zaken
ield zich daarna bezig met do zoogonaam
e ToorsteUen van Bergmann. Deze voor
beoogden het bedrag der schade-
ling voorloopig vast te stellen op 20
*üard goudmark, rentende 5 pet., welk
g na vier en acht jaar met vijf mil-
mark zou worden verhoogd, wan-
Kt'n internationaal leeningsconsortium
prestatievermogen van Duitschland
A^rloe in slaat zou achten, hetgeen dus
^ffomt op een bereidverklaring tot de
diling van 30 milliard goudmark. Doch
- J b-h Bergmann, noch de inlusschen over-
Duitsche gezant te Parijs werden in
gelegenheid gesteld de plannen in te
■®en. Integendeel ging men, zonder ken
|l; «Ienemen van de plannen tot de bezet-
Ij 'an het Ruhrgebied over ondanks 't
dat Duitscliland zich tot vervulling
-r achadevergoedingsverplichtingen he
la '«klaarde voor zoover het in zijn
m ft ligt.
rk, Minister stelde do vraag hoe men
r officieele plaatse, waar men onder alle
handigheden zich aan zijn beloften
,6ü|bn wil, de grens van Duitschland's
^bngsvermogen kan vaststellen, voor
bet bekend is wanneer en in welke
Duitsche arbeidsvermogen her-
ff zai worden door de ontruiming van
^ederreehtehjk bezette gebied en de
w
0 ^'ibsregeering heeft desondanks an
gezocht. Minister Rosenberg
het reeds bekende voorstel van
7& <*i
Cretan's Hughes, waarop de Duit-
bering bereid is in te gaan, keer
de zich tegen oprichting van een zelfstan
digen Rijnstaat en noemde de gedachte
van een ótappen-gewijze ontruiming van
het Ruhrgebied onaannemelijk.
Hij noemde de rede van Poinoaró te
Duinkerken een predikatie van geweld en
herinnerde aan de bezonnenheid en het
verstand van Bismarck na 1870. Hij ein
digde: „Voor do volken van Duitschland
en Frankrijk is slechts één keuze: of met
elkander leven of met elkander ondergaan
Wanneer Frankrijk het recht van Duitsch
land op vrijheid en bestaan erkent, de sou
"vereini teit^rechten op het Duitsche gebied
eerbiedigt en afziet van vernederingen,
dan zou het ijs gebroken zijn".
De toestand te Bochum.
Aan de „N. R. Crt." wordt gemeld:
In Bochum is de toestand weer ongun
stiger geworden. Dezer dagen kwam het
tot een vechtpartij tusschen burgers en
twee Fransclie soldaten van wie er een ge
kwetst werd. De sabel werd hem afgeno-
mhen, de tweede soldaat nam de vlucht.
De gealarmeerde brandweer bracht den
gekwetsten soldaat naar het ziekenhuis.
Hij is niet levensgevaarlijk gewond.
Na de verdrijving van de veiligheids
politie zijn er in Bochum enkel nog be
ambten van de crimineele politie, die ech
ter ook door de Franschen ontwapend zijn
De bezettingsoverheid eischte nu ook nog
dat die beambten hun fotografie zouden
inleveren, hetgeen echter werd geweigerd.
Daarop namen de Franschen den com
missaris van politie gevangen.
In den nacht van 15 op 16 dezer werd
plotseling opnieuw de stopzetting van 't
verkeer ingevoerd. Lieden die aich niet
konden legitimeoren, werden in hechtenis
gesteld. De bezetting van de stedelijke be
stuursgebouwen en speciaal dio van
bet stadhuis duurt voort. De enkele da
gen gemelde ontruiming van het stadhuis
had betrekking op dat te Heme, hetwelk
eveneens bezet was.
uk rranscTTe maatregelen.
Volgcn3 een bericht van de Frankf. Ztg.
hebben de Franscho douane-autoriteiten
in het bezette gebied de volgende verorde
ning afgekondigd:
„Alle auto's, motorfietsen en rijwielen,
waarvoor geen formulier kan worden over
gelegd, verstrekt door de Fransche bezet-
tingsautoriteifen te Wiesbaden, zullen aan
de grens tusschen het bezette en het on
bezette gebied worden aangehouden".
Tegenmaatregel der
Duitschers.
Als tegenmaatregel tegen de bezetting
der Duitsche mijnen in het Ruhrgebied
worden nu van Duitsche zijde geen kolen
meer opgestapeld, terwijl ook de kolenpro
ductie wordt verminderd. Men hoopt den
Franschen aldus de doorvoering hunner
exploitatie-plannen onmogelijk te maken.
De beboeting van Essen.
Gisteren liep de termijn af, dien de
commandant der Fransche troepen de
stad Essen gesteld had voor de betaling
van de boete van 105 millioen maïk we
gens het niet-onldekken van den moorde
naar van den Elzassichen stoker Schmidt.
Zondagmiddag is van den commandant
der troepen in Essen de mededeeling ont
vangen, dat er uitstel van betaling ver
leend was.
Gasgebrek.
Het Ruhrgebied voorziet met lange bui
zen een reeks steden, in een omtrek van
vele kilometers, van lichtgas. Deze gaslei
dingen gaan van het bezette gebied in bet
Sauerland uit, ook naar den linker Rijn
oever. Door de beperking van de cokesfa-
bricage en de bijna volkomen stillegging
van de cokesovens wordt de productie
van lichtgas natuurlijk zeer ingekrompen
en dientengevolge is een. groot aantal ste
den Schwelm in het Sauerland, evenals
een reeks plaatsen in het Bergsche Land,
in het door do Engelschen bezette deel van
de Rijnprovincie en verder het door de
Belgen bezette Neuss. Het is zelfs zoo erg,
dat in sommige plaatsen zelfs do zieken
huizen niet eens licht hebben voor hun
operatiezalen.
De TurVsche kwestie.
DE CONFERENTIE TE LAUSANNE.
Hervatting op 23 April.
McNeill, do ondersecretaris van buiten
landsche zaken, deelde in het Lagerhuis
mede, dat de onderhandelingen met Tur
kije op 23 April te Lausanne zullen wor
den hervat. Do Britsche vertegenwoordi
ger zal zijn Sir Horace Rumhold, de hooge
commissaris tet Konstantinopel.
Oostenrijk.
De bestuursreorgar.isatie.
Gemeld wordt, dat het kabinet-Seipel is
afgetreden. Dit aftreden,is enkel een for
maliteit. Het is een gevolg van de uit een
oogmerk van bezuiniging door den Natio-
nalen Raad besloten samensmelting van
verschillende departementen.-De ministe
ries van binnenlandsche zaken en voor
het verkeerswezen komen te vervallen. Be
halve de ministor van koophandel, wiens
positie al lang als verzwakt gold, zullen
waarschijnlijk alle overige leden der re
geering worden herbenoemd.
Engeland.
De begroeting van financiën.
Een millioenenrede
van Baldwin.
De zitting van liet Lagerhuis van giste
ren werd bijgewoond door den premier
Bonar Law.
De minister van Financiën, Baldwin,
lichtte zijn begrooting toe. Hij verklaar
de, dat het overschot van 101 millioen
pond sterling, van het afgeloopen dienst
jaar, had gediend tot vermindering van de
óoriogsSChnld. Vóórts legde hij den na
druk op het belang van het aflossen van
de oorlogsschuld uit de inkomsten cn_bij
betoogde, dat het program van de vermin
dering der oorlogsschuld had moeten wor
den gehandhaafd, daar anders de lasten
ondragelijk zouden worden.
De uitgaven voor het loopende dienst
jaar worden geschat op 816 millioen pond
sterling, waarvan 380 mill, ten laste ko
men van de oorlogsschuld. De inkomsten
worden geschat, op basis van het bestaan
de belangstelsel, op 852 millioen. Er is
dus een batig saldo van 36 millioen.
De minister stelt voor, den accijns op
bier met een penny per pint te verlagen,
het buitenlandsch briefporlo tot 2* pence
te verlagen en de inkomstenbelasting van
5 shillings tot 4 shillings en 6 pence por
pond sterling van het belaste inkomen te
verlagen. Voorts wordt de verlaging van
eenige andere heffingen, van minder be
langrijken aard, door den minister voor
gesteld. De rechten op thee en suiker zul
len echter onveranderd blijven.
Baldwin gaf toe, dat hij ten zeerste
wordt aangetrokken door het denkbeeld
g?eïïiafiy<r1w,wD-
ben gehad, deze kwestie in bijzonderheden
na te gaan. De bestudeering er van zal
derhalve aan een parlementaire commis
sie worden opgedragen.
De verschillende belastingverlagingen,
welke worden voorgesteld, zullen dit jaar
34 millioen pond sterling kosten en voor
het volle dienstjaar op 47 millioen pond
sterling komen.
Baldwin eindigde met er op te wijzen,
dat hij het uiterste gedaan had om den
belastingbetaler te ontlasten zonder het
crediet van de natie te verzwakken.
Zwitserland.
Hei socialistisch douane-plan verworpen.
Het socialistisch voorstel betreffende
de douanerechten is door de volksstem
ming met 473.000 tegen 170.000 stemmen
verworpen.
Joego-Slavië.
De repcering afgetreden.
De regeering van Joego-Slavië is afge
treden, toen gisternamiddag het parle
ment bijeenkwam. Er waren 229
vaardigden aanwezig. Nadat een radicaal
tot voorzitter van de Kamer was gekozen,
las deze een brief voor, waarin de rege
ring haar ontslag aankondigde. De Ka
merzitting werd voor onbepaalden tijd
verdaagd to midden van een onbeschrijfe
lijke verwarring. De oppositie beproefde
vruchteloos het woord te voeren. Raditsj
en zijn aanhangers waren afwezig er hiel
den elders een groote b"tooging. Raditsj
verklaarde 'hierbij, dat hij en zijn volge
lingen alleen naar Belgrado zouden gaan
ingeval dit noodig mocht zijn om de re-
gecring omver to werpen. Een overeen
komst tusschen Raditsj en de^ radicalen is
thans uitgesloten. De radicalen zullen
waarschijnlijk trachten met de democra
ten een coalitieregeering te vormen.
iÊmtenl. alei»ïcSiicn
Treinoverval in Frankrijk.
Drie soldaten van de lichting 1922, bij
de infanterie te Nancv in garnizoen, had
den besloten om te deserteeren en naar
Amerika te gaan. Edoch, voor een reis
was geld noodig en zij bezaten niets dan
een biljet van 100 frs. Zij kwamen tot het
besluit in den trein een reiziger te be-
rooven. Vrijdagavond namen zij drie
kaartjes derde klas naar Parijs en gingen
op weg. Des nachts togen twee soldaten
op onderzoek uit, terwijl de derde de
wacht hield. Eindelijk viel hun keus op
een officier, die eerste klas reisde. Do
mannen poogden den officier te overman
nen, maar deze verdedigde zich energiek
en bracht een der aanvallers oen beet in
den duim toe. De twee soldaten werden
ruwer en liet slachtoffer verloor het be
wustzijn. De officier werd dan gefouilleerd
maar zij vonden slechts een onbeduidende
som. Om elk spoor uit te wisschen, werd
het lichaam op de rails geworpen.
Even voor vijf uur, om half vijf
pleegden de soldaten hun misdaad
vonden werklieden den officier. In het
eerstvolgende plaatsje werd hij naar het
ziekenhuis overgebracht, waar hij den
aanval verhaalde. Onmiddellijk werd de
Parijsche politie gewaarschuwd. Maar bij
aankomst van den trein, om 7 uur, waren
de aanvallers verdwenen. Op een verkla
ring van den machinist, die drie soldaten
uit den trein had zien springen, werden
terstond de politie-autoriteiten uit de om
liggende plaatsen ingelicht.
En toen gebeurde het, dat de chef van
Pantin twee soldaten, uiterst vermoeid,
langs de lijn zag aankomen. Op zijn vraag
wat zij daar op de spoorlijn uitvoerden,
antwoordden zij, dat zij naar een kame
raad zochten, dio uit den trein was ge
vallen. „O," verklaarde de chef, „die heeft
men reeds gevonden. Volgt maar". De
soldaten deden zulks en werden onmiddel
lijk door reeds aanwezige politie-autori
teiten gearresteerd. Do derde soldaat wordt
nog gezocht.
Ernstig ongeluk.
Uit Kopenhagen wordt aan de „Lok.
Anz." gemeld: Op de portland-cement-fa-
briek- te Aalberg heeft een ernstig ongeluk
plaats gehad. Dc 02 meter hooge schoor
steen van ijzerbeton stortte ineen en be
dolf het ketelhuis. De reddingsarbeid was
buitengewoon moeilijk, daar het terrein ge
heel met steen was gevuld. Onder de puin-
hoopen zijn een aantal arbeiders begraven.
Tot nut oe zijn twee lijken te voorschijn
gehaald.
Een Bank te Keulen beroofd.
Zaterdag beeft te Keulen een brutale
bankoverval plaats gehad in het gebouw
Sternenfeld in do Hohestrasse. In den na
middag werd de bank opgebeld door
iemand, die vroeg, of er nog vreemd geld
kon worden gewisseld. Deze vraag werd
bevestigend beantwoord. Even later ver
schenen er twee mannen, die, nadat zij
een half uur met den kassier hadden
browning begrcYgcnm non
drongen. Zij forceerden de brandkast,
nadat een der roovers de telefoon- en
schelgeleidingen had doorgesneden. Daar
op konden zij zich met een buit van vijf
tien milliard mark uit de voeten maken.
„Tel."
De dans-ziekte.
Mej. Helene Meyer, een 21-jarige ver
koopster in een warenhuis te Cleveland,
heeft 52 uur en 16 minuten aan één stuk
gedanst. Dit is dus weer een verbetering
van het record, dat het 50 uur vijf minu-
tlen op naam stond van mej. Cummings
te New-York.
Wie volgt?
't Is in-droevig.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
Van leerlingen rijkskweek- en normaal
scholen zal voortaan schoolgeld worden
geheven.
Het conflict in de meubelindustrie is
geëindigd.
Er wordt geen wijziging voorbereid van
de vredesorganisatie van het leger in dien
zin, dat de vier divisiën van het veldleger
tot drie zullen worden teruggebracht.
Een avontuurlijke boevenjacht in de
buurt van Rotterdam (gemengde berich
ten, 2de blad).
Onder verdenking van bedricgelijke
bankbreuk zijn een Amsterdamsche hotel
houder en zijn vrouw gearresteerd.
Te 's-Gravenhage wordt de directeur
van de Coop. Landbouwmaatschappi]
„Groot Nederland" aangehouden op ver
moeden van bedriegelijke bankbreuk en
oplichting.
De Duitsche minister van Buit. Zaken
geeft een verklaring van het Duitsche
standpunt inzake het Ruhrccnflici en egt,
dat Duitschland nog steeds het vroegsr ge
dane aanbod wil uitvoeren.
Nieuwe onrust in Bochum en gasgebrek
in verschillende steden.
De Engelsche hcgrocting van financiën
Verschillende verlagingen voorgesteld op
artikelen.
De Conferentie te Lausanne co 23 April
vastgesteld.
Minister-crisis in Joego-S'avië.
De Rijksmiddelen.
Do rijksmiddelen hebben over de afge
loopen maand ruim f3 millioen minder
opgebracht dan over Maart 1922; over
de eerste drie maanden van dit jaar ruim
f 6 V% millioen meer dan over die periode
van het vorige jaar.
De vredesorganisatie van het Leger.
Geen wijziging in
voorbereiding.
Door den heer Dresselhuys was aan den
minister van Oorlog o.m. het volgende ge
vraagd:
„Is het juist, dat de Minister een wij
ziging voorbereidt van de vredesorganisa
tie van het leger in dien zin, dat de vier
divisiën van het veldleger tot drie divi
siën zullen worden teruggebracht?
Do minister heeft daarop geantwoord,
dat „het niet juist is, dat een voorberei
ding, als bedoeld in deze vraag, plaats
heeft". -
Uit de meubel-industrie.
Het conflict geëindigd.
Ingevolge het verleden week genomen
besluit, zfjn de werknemers in het meu
belmakers- behangersbedrijf gisteroch
tend zonder uitzondering aan het werk ge
gaan. Het conflict kan hiermede al3 ge
ëindigd worden beschouwd.
Uit het bouwbedrijf.
De laatste besprekingen.
Naar wij vernemen, zullen, voordat de
stakingen in het bouwvak kunnen worden
opgeheven, nog eenige besparingen noo
dig zijn. Door de samenwerkende o ?«ni-
saties is de volgende brief aan do patroons
organisatie gezonden.
In verband met en in aansluiting aan
do tusschen uwe en onze besturen ge
voerde besprekingen, kunnen wij u mel
den, dat ue geformuleerde voo»stellen in
onze boadsbesttuicn zijn behandeld en
met meerderheid van stemmen zijn aan
vaard.
Indien ook uw ledenvergadering hier
mede accoord is gegaan, kunnen zoo
sneedig mogelijk maatregelen worden ge
troffen de bestaande conflicten te doen
beëindigen en de overeenkomst te teeke-
i nen.
Ter voorkoming van misverstand heb
ben wij de eer hierbij bedoele voorstellen
nog even te formuleeren.
Door Uwen Bond wordt de Landelijke
Overeenkomst, zooals zij is afgesloten
tusschen onze Organisaties en den R -K
Bond van Bouwpatroons, aanvaard.
Direct na aanvaarding wordt een com
missie benoemd van zeven personen, waar
van drie door de beide werkgeversorgani
saties, drie door de werknemersorganisa
ties, terwijl het zevende lid tevens voor
zitter, welke buiten het bedrijf moet
staan, door deze zes personen wordt be
noemd.
De afdeelingen. waarover 'huns het
conflict loopt, en die meenen voor klasse
verschuiving in aanmerking te komen,
kunnen binnen acht dagen na teokening
van de overeenkomst, een verzoek bij be
doelde commissie voor klasseversolmivng
hunner plaats indienen.
Over deze eventueele verzoeken zal de
commissie hintten 14 do een hos^ssjng
nemen.
De arbeid zal zoo snoodsg jnoeoHk wor
den hervat op den grondslag van de over
eenkomst, terwijl van wcerszi len ee°n
rancunemaatregelen zullen weden geno
men.
Uit de textielindustrie
De staking te Almelo.
Od de gisterenmiddag te Alm oh op een
voetbalveld gehouden vergader r? trad ma
eerste spreker op de heer Frcderiks. be
stuurslid der plaatselijke afdcelinrr van da
„Vrije Organisatie". Hij verklaarde dat
deze staking een pi tast is tegen d- ëon
procent loonsverlaging.
De beer J. Lett.e*oer, mede bestuurslid
van genoemde orga isatie, zeide dat het
niet alleen de bedoeling is. zich tegen deze
loonsverlaging te verzetten, wan. d \r
blijft het niet bij". De textieïïabrlb/vr ten
hebben a- te. kennen gegeven dat er 'Hig
proeent loonsverlaging moest worden in
gevoerd. De textielarbeiders worden vol
gens deze spreker systematisch aan
honger overgeleverd. Dce locnsYcrlag
beteekent voor cms rec^s f ?."0 a f 3.
minder per week. p)b er 20 procent af
moet, caan wij straks met een Icm van
fiq a f 17 naar b- :s. Spreker spoor V >mn
dio over een fiets beschikken aar ve-
zaAenliik nsar Hengelo cn Enwhedc ta
gaan cm te trachten dnr, ook daar lot sta
king wordt overgegaan.
Gisteravond sprak do beer Hu*sr. bo"M-
Lcstiwrder van de Ff.der.atio van Textiel
arbeiders, in o-on vergadering van stakers,
waarin werd medegedeeld, d it beden,
Dinsdag, een vergode-ing wordt gebonden
tusschen de verschillende organisaties
wnnnn besproken zal worden wat er ver
der geschieden meet.
Het aantal stakers bedraagt ongeveer
twee-duizend.
Uit de steennijverheid.
De uitsluiting.
Tusschen Tiel en Nijmegen is gisteren
dc uitsluiting in genen op 3 steenfabrie
ken aan dc Noordzijde van dc V r.l en