No. 4022
rh:\
aiiï qe obhbeviibb
5 Jaargang.
ItóAANDAG 1© APRIL 1923
e- £ciobelve 0ou4omt
,A0ONNEMENTSPR!JSbodra«ei bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
ooze Agenten 20 cent per week I 2.60 per kwartaal,
jnco per post 12.95 per kwartaal.
[{t Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver-
jgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
Maling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
odagsblad 9 ct.
Dtt btad vsfsch^nt eiken tteg urtqszendert Zsa- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. tO - LEIDEN
TELEFOON IN7ERC. 935 POSTBUS Mo. li
DE AOVERTENTIEPR4JS BEDRAAGT
Gewone advorlenliëi 30 cent par regel.
Voor Ingezonden Mededeelingea wordt het
s dubbele van het tarief berekend. r
Kleine GdverienSJSn, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver*
huur, koop en verkoop 10.50.
[nummer foesSaat ust twee
iden.
Eenheid.
lil een artikel in het liberale Vader-
ïïtzeer ook de Katholieke partij de
ill :hien plukt van haar juist begrip, om
alle moeilijkheden in eigen boezem
Rahcid te bewaren, blijkt wel uit het
^S, dat ze er in Zuid-Holland met hei
tos van één zetel afkwam (in totaal 2
winst behaalde. Red. L. Crt.), en dat,
genstaande do Nieuwe Katholieke
j het wachtwoord gaf, zich van stem-
te onthouden".
tegenstander erkent het juist be-
JJffp van onze leiders en't mag ge
il van ons Katholieke volk in óver-
ila meerderheid.
et advie3 van do N. K. P., te 's-Gra-
gegeven en wellicht ook elders
eoigd, om blanco to stemmen, heeft
ikig niet zoo hèèl veel succes gehad,
vernamen, dat in een gemeente van
Kieskring Leiden ook van Katholieke
iderszijde het advies was gegeven, om
co te stemmen.'t Schijnt, dat de
telijke stemplicht het besef van
onafhankelijk daarvan reeds bestaan-
re e 1 e n plicht wel wat heeft
helaas ook onder Katholieken
Volkspartij heeft méér schade
3n aan het succee onzer Katholieke
.tartij.
ch kan dat al gelukkig nog maar een
vlek worden genoemd op het geheel
eenheid van de Katholieken óók op
errein der politiek.
„het juist begrip", dat wij óók op
[ebied één moeten zijn, in ons aller
uiging le v e n d zijnl
sie
onatna
all
MIITENLAND
«zetting van het Ruhrgebied
DE FRANSCH-BELGISCHE
BESPREKINGEN.
Overeenkomst met
ingeland onmogelijk.
Fransche en Belgische ministers heb
ip de te Parijs gehouden conferentie
iginselen der Fransch-Belgische pri-
j|q gesteld in zake de vergoeding der
van de bezetting en exploitatie van
luhrgebied, welke prioriteit geldt
le opbrengst van de bezetting, terwijl
verschot tusschen de geallieerden zal
n verdeeld. j
Fransche minisrer van Finaciën De
jrie zou heden naar het Ruhrgebied
ikken, ten einde met dit doel een fi-
fele organisatie tot stand te brengen
ministers verklaarden, dat het on-
ijk is, de besprekingen met Groot-
nnie over de kwestie der schaaeloos-
ig thans met nut te hervatten, daar
![5][ï Wtsche standpunt te zeer afwijkt van
'•"■wnscho en Belgische.
achtten het wenschelijk, door Fran-
Belgische deskundigen een grond-
ir een plan tot financieele regeling
ideloosstelling te doen vaststellen,
ind hiermede zullen Barthou, Sey
Delacroix binnenkort een bespre-
'ouden. De ministers zullen over
to dagen te Brussel beraadslagen
M resultaat van den arbeid des des-
igen.
vastgestelde nieuwe
maatregelen.
1 Havasbericht meldt nader, dat be
'werd o.m. de volgende maatregelen
men.
zullen zeven nieuwe laadplaatsen
cokes worden ingericht, waardoor
3laa' aautal 20 wordt. De 'aldus da-
3 to vervoeren hoeveelheden zullen
"de zijn voor de behoeften der
"e metaalnijverheid,
oallieerden zullen onder bedreiging
cherpo sancties de betaling der kolen
I eischeu.
aldering over
Loucheur's reis.
de opening der conferentie, zoo
#,avas> gaf Poincaré aan Theums
'-■Par opheldering omtrent de reis
ucheur naar Londen, waardoor de
'"druk van verrassing, welke de
8 Drussel veroorzaakte, is weggono-
'"keslagneming van marken in een
drukkerij le Etfülheim.
biljetten ongeldig
verklaard.
^Jütsche legatie te Parijs zal een
epen naar aanleiding van de in-
mu11?. van Duitsch bankpapier uit
del? te -^lheim aan de Ruhr
viura?SC^en' blijkbaar in om
j 9 "rengen. Van Duitsche zijde
o verwachting uitgesproken, dat
Won5-- -
borden teruggegeven, daarbij
inbegrepen de clichó's, met do verzekering
dat daarvan geen afdrukken zijn ge
maakt.
De Rijksbank publiceert de ongeldigver-
klaring der bovenbedoelde biljetten.
De Fransche maatregelen.
Do kolenbelasting.
Gisteravond had te Bredeney een be
spreking plaats tusschen do Fransche ge
neraals. Men verwacht, dat er heden een
aantal verordeningen zullen worden uit
gevaardigd: le. omdat het ultimatum in
zake de Kohlensteuer afloopt; 2e. omdat
de stad Essen heden do haar opgelegde
boete van 105 millioen mark zou moeten
betalen.
De Duitsche mijneigenaars hebben
reeds verklaard, dat zij de Kohlensteuer
in geen geval aan Franschen zullen beta
len. De bezettingsautoriteiten hebben den
raden van commissarissen en directeuren
ermede gedreigd, dat zij in geval van wei
gering zullen overgaan tot beslaglegging
op de particuliere vermogens.
De bezetting der mijnen.
De Franschen hebben gisteren eenige
ten Westen van Gelsenkirchen gelegen
mijnen bezet. In de nabijheid van de
spoorlijn Horst-Erascher-Lottrop werd de
•mijn „Vereinigte Wellheim", die aan het
Stinnes-CGncern behoort, alsmede de
Phoenixmijnen „Nordstern LEI" en IV
bezet. De Belgen hebben hun organisatie
van de spoorlijn Horst-Emscher-Bottrop
voortgezet. Het Duitsche personeel werd
weggezonden.
In den loop van den morgen hebben de
Franschen ook de gehoele mijn „Bonifa-
cius" bezet, waarvan zij tot dusver al
leen de cokeslaadplaats bezet bielden.
Dezo mijn is thans van de buitenwereld
afgesneden, en, daar zij een groot deel van
den omtrek van gas voorziet, zijn verschei
dene gemeenten thans zonder gastoevoer.
Duitsche aanslagen in België.
Te Verviers wordt verzekerd, dat de Bel
gische autoriteiten door den militairen
veiligheidsdienst in Duitschland gewaar
schuwd zouden zjn, dat een bende „wraak
nemers" er in geslaagd zou zijn, in België
door te dringen, met het doel, de bruggen
tunnels enz. der spoorwegen te vernielen.
De aanslag op de brug te Moresnet zou
dus het voorspel zijn geweest van een
reeks andere misdaden, door welke de
Duitschers de openbare meening zouden
wenschen te beïnvloeden.
Hoe dit ook zij, de bewaking der sta
tions en der spoorwegen is versterkt en
het wordt onwaarschijnlijk geacht, dat de
Duitschers de voornemens, welke hun wor
den toegeschreven, ten uitvoer zullen kun
nen brengen.
De Turtsche kwestie.
Amerika op de conferentie van Lausanne.
Aan de Engelsche bladen wordt uit
Washington gemeld, dat de Amerikaari-
scbe regeering besloten zou hebben zich
bij de conferentie van Lausanne te doen
vert egen wo or digen.
Duitschland.
Duiischlands verliezen in den wereldoorlog
Het rijksministcrie voor arbeid heeft
thans een volledige opgave gepubliceerd
van het aantal verliezen, door Duitsch
land in den oorlog geleden.
56.183 officieren en ambtenaren; 212.069
onderofficieren en dekofficieren; 1.572.523
manschappen; 5568 zonder vermelding
van functie; 1.846.293 in totaal.
Het aantal verminkten is 1. 537.000; dat
der achtergeblevenen 1.945.000, waarvan
533.000 weduwen en 1.192.000 weezen.
Engeland.
Treedt Bonar Lav/ af?
Gisteren liepen geruchten, dat Bonar
Law voornemens was om gezondheidsre
denen binnenkort af te treden.
Deze berichten werden officieel tegen
gesproken. Later vernam Reuter, dat in
weerwil van de officieele tegenspraak in
politieke kringen algemeen geloofd wordt
dat Bonar Law om gezondheidsredenen
genoodzaakt zal zijn, binnen enkele weken
het premierschap neer te leggen.
Een belangrijke verklaring van Smuts.
Reuter seint uit Kaapstad: Smuts heeft
in een vergadering alhier verklaard, dat
het Zuid-Afrikaansche gemeenebest onmo
gelijk als ongeïnteresseerd toeschouwer
kan blijven staan tegenover de ontwikke
ling der crisis in Europa. Spoedig zal het
oogenblik komen, waarop wij onze hou
ding tegenover zekere gebeurtenissen zul
len moeten vaststellen. De Volkenbond
zoo zeide Smuts verder is niet sterk
genoeg om zelf een oplossing aan de hand
te doen. Alleen het Engelsche rijk kan
voor den vrede optreden. Ik meen niet te
overdrijven, zoo besloot de minister, wan
neer ik zeg, dat buiten Amerika, alleen
dit rijk in stout is om tusschen beide te
komen.
DE 1ERSCHE KWESTIE.
De republikeinsche „minister van finan
ciën" gevangengenomen.
Austin Stack, de republikeinsche minis
ter van Financiën, werd in de bergen in
hechtenis genomen.
Naar het einde der vijandelijkheden?
Reuter uit Dublin:
Het publiciteitsparlement van het Vrij-
staatsche leger maakt den tekst openbaar
van een document, dat gevonden is bij
Austin Stack, den republikeinschen mi
nister van financiën, die gevangen is ge
nomen.
Het document is een formulier voor
overgave, dat door de bevelhebbers van
het republikeinsche leger onderteekend
moet worden. Het document doet een be
roep op en machtigt den „President der
Republiek" om de onmiddellijke staking
der vijandelijkheden te bevelen.
Een uitlating van de Valera.
In een boodschap, aan „zijn leger" ge
richt, laat De Valera de stem der wan
hoop kb'nken. Hij zegt daarin: „Waar ge
staat tegenover uw vroegere kameraden,
die u hebben in den steek gelaten, is uw
taak een harde en droevige taak. Het is
er een, waaraan slechts helden zich zou
den wagen. Ge zult u op den weg moeten
plaatsen van een natie, die vlucht; maar
't beter, op edele wijze te sterven, zoo
als ook uw leider is gestorven, dan als
slaven voort te leven."
Argentinië.
Pdgr. Espinosa t
De Romeinsche correspondent van de
„Msb." schrijft:
Van den president van Argentinië werd
het volgende telegram ten Vaticane ont
vangen:
Heilige Vader, hierbij deel ik aan Uwe
Heiligheid mede den dood van den aarts
bisschop van Buenos Ayres, dr. Mariana
Antonio Espinosa. Dit verlies, dat de kerk
van Argentinië van haar hoofd berooft,
door allen vereerd om zijn goedheid, en
om zijn buitengewone deugden, zal zeker
Uwe Heiligheid, die de booge eigenschap
pen van den iilustren prelaat kende en
waardeerde, ten zeerste treffen.
w. g. DE ALVEAR
De Paus liet door den staatssecretaris
kardinaal Gasparri aan den president het
volgende telegrafisch antwoord zenden:
Do Heilige Vader, ten zeerste bedroefd
om den dood van den allerwaardigsten
aartsbisschop van Buenos Ayres, betuigt
zijn oprechte deelneming. Z.H. is oprecht
dankbaar tevens jegens Uwe Excellentie
en de regeering voor de plechtige begrafe
nis van den deugdzamen zoon van het
edele Argentinië en vcreenigt Zijne ge
beden voor de eeuwige rust voor zijn be
minde ziel. Dankt tevens voor kinderlijk
eerbetoon en vurige wenschen, die Uwe
Excellentie heeft willen aanbieden in deze
omstandigheid.
w, g, Kardinaal GASPARRI.
EEN STRAFBAAR FEIT?
De April-aflevering van „Katholieke
Staatkunde" van dr. Emile Verviers is oen
artikel over „De eerste jaarkring" het on
derwerp van een vraag geworden, door den
heer Marchant tot den Minister van Justitie
gericht zooals onzen lezers al bekend is.
De vrager wil weten, of de Minister geen
strafvervolging noodig acht tegen den
schrijver van het artikel, waaruit hij een
aanhaling levert, te lang om hier over te
drukken.
Van de lange rede is de korte zin, dat
ons huidige regiem niet deugt, maar dat
men niet moet wachten tot de laatste Ne
derlander daarvan overtuigd is. Als een
kleino groep het maar inziet, dan moet zij
met geweld den boel onderste boven kee-
ren. Het Parlement bijv. zou men met
kwaje honden eenvoudig uit elkaar kunnen
jagen en als democratische nijdigaards en
dwarsdrijvers zich daartegen verzetten,
moeten ze maar naar Italiaanschen trant
met een eind hout bewerkt worden. Ovor
heb algemeen wil dr. Verviers de zaken hier
te lande beredderd hebben, zooals „onze
grooto Italiaansche geestverwant Benito
Mussolini" dit in Italië heeft opgeknapt.
De heer Marchant is van oordeel, dat de
Anti-revolutiewet hier behoort to worden
toegepast, al doelde deze in 1920 op feiten,
gepleegd door personen van andere staal
kundige overtuiging dan do schrijver van
het artikel in „Katholieke Staatkunde".
Wij moeten natuurlijk het antwoord aan
den Minister overlaten, zegt „De Tijd".
Voor ons zc-lf hadden wij echter, na lezing
van het- artikel al een conclusie gemaakt.
De schrijver is nl. zoo voorzichtig geweest,
de Russische manier van revolutie maken
met moord on doodslag af te keuren; hij
wil alleen maar een wandelstokken-revolu
tie of hoogstens een jacht met „kwaje hon
den". 'a Kon erger!
En dan heb wij hebben wel eens iemand
hooren zeggen, toen er in de Fransche Ka
mer een bom was geworpen: „Hé, dat moest
bier ook eens gebeuren." Later werd die
bommenliefhebber een geacht lid dierzelfde
Tweede Kamer en heeft er jarenlang zitting
in gehad.
Als dr. Verviers eens in de Tweede Ka
mer mocht komen zou hij misschien voor
alle mogelijkheden do eerste tijden een
stukje leverworst in zijn zak stoken, maar
al gauw zou hij begrijpen, dat bij bet wel
thuis kon laten.
Wij gelooven, dat de vraag van den heer
Marchant niet voortkomt uit do meening,dat
op het geval Verviers de Anti-Revolutiewet
van toepassing is maar uit de zucht naar
een politiek fortuintje of wel een politiek
aardigheidje.
Bond van Kaasproducenten.
De Zomertijd.
De Bond van Kaasproducenten houdt
Donderdag a.s. te Gouda een algemeens
vergadering, waarop een openbare verga
dering ter bespreking van den zomertijd
zal volgen. Het comité tot behoud van den
zomertijd is uitgenoodigd. een cf meer
sprekers naar deze vergadering te zenden
om de voordeelen van den zomertijd te be
pleiten. De heer A. van Wijnen, voorzitter
van den Bond van Kaasproducenten, zal
zijn argumenten tegen den zomertijd naar
voren brengen.
Het conflict in het meubelmakersbedrijf.
„Het Volk" meldt, dat alle stakersver-
gaderingen thans over de al of niet aan
vaarding van het contract hebben ge
stemd.
De totale uitslag is dat met 1013 stem
men voor, 550 stemmen tegen en 66 stem
men blanco werd besloten, bet contract te
teekenen.
Het conflict in de steen industrie.
Stopzetting van hot geheele
b o d r ij f?
In een onderhoud, dat wij Zaterdagmid
dag hadden met een der vertegenwoordi
gers der werkgeversorganisaties in de steen
industrie, deelde men ons mede, dat in den
huidigen toestand niet de minste verande
ring is gekomen. De loonen, aldus onze
zegsman, zooals die door de werknemers
zijn medegedeeld, zijn onjuist. Men kan re
kenen, dat de verdienste per dag f 3.50 en
hooger bedraagt.
Hot is zoo goed als zeker, dat nog meer
groepen tot uitsluiting zullen overgaan. Als
dan zullen nagenoeg alle steenfabrieken
langs de groote rivieren in bet conflict
betrokken worden. Door de werkgevers is
thans een centrale leiding ingesteld.
Ten slotte deelde onze zegsman nog me
de, dat de fabrikanten, indien het con
flict voor Mei aanstaande niet beëindigd is
het niet moer loonend achten om steenen
te gaan maken. In dit geval zou dus nage
noeg de geheele steenindustrie komen stil
te liggen. „Tel."
Conflict in de bouwbedrijven.
In de Zaterdag te Amsterdam gehouden
vergadering van het Klein-Comié, gevormd
uit werknemersorganisaties, werd vastge
steld, dat het voorstel tot het doen be
slechten van het bestaande conflict om
trent de klasse-indet-ling voor het landelijk
collectief contract door de meerderheid der
betrokken leden was aangenomen. Aan den
patroonsbond is daarvan bericht gegeven.
Voorgesteld werd, dat de strijd in bet
bouwvak onverzwakt zal voortduren, totdac
over de voorwaarden voor opheffing der
staking met de patroons volledige overeen
stemming is verkregen.
In Den Haag zou hedenmorgen de arbeid
worden hervat, daar de patroons volledig
de eiscben der werknomera hebben inge
willigd.
Uit de sigareniIndustrie.
Naar „Het Volk" verneemt, zal er van
de uitvoering van de Spaanscbo orders
voor de aanmaak van Senoritaa sigaren
niets komen omdat de hoeren Dresselbuys
dezen order niet toegewezen hebben ge
kregen.
Protest tegen da verkiezing.
Naar men ons mededeelt, is te Bos
koop (kieskring Gouda) protest tegen de
verkiezing aangeteekend, wijl op de stem
biljetten, welke verstrekt zijn vanuit het
hoofstembureau le Gouda, de naam van
Mr. Rutgers foutief voorkomt; op alle stem
biljetten in den kieskring Gouda staat die
naam n.l. vermeld als W. H. Rutgers, in
plaats van V. H. Rutgers.
Men deelde ons nog mede, dat ook op
de Roomsch-Katholieke lijst in het dis
trict Gouda een naam foutief voorkomt,
n.l. die van Jhr. L. E. M. von Fisenne;
dezo staat op alle stembiljetten vermeld
als L. G. M. von Fisenne.
De beer W. Vervloot, stationschef te
Amersfoort gaat 1 Juni met pensioen.
Opvolger is de heer Kolkman, stations
chef te Haarlem.
HET VQG^HMiflSTE NI£CJ^S.
De installatie van den nieuwen burge
meester te Alphen aan den Rijn.
Het tapverbod voor het Kantongerecht
te Leiden.
De belastingdruk in de verschillend®
gemeenten.
De bloemententoonstelling te Gent. Be
kroningen van Nederlanders.
De FranschBelgischs besprekingen.
Geruchten omtrent een aftreden van
Eonar Law.
ALKEiiirtuu.
Nieuwe brug. Zaterdagmoi0cu om
streeks elf uur waren do werkzaamheden
aan do brug te Nieuwe-We tering zoover
gevorderd, dat zij voor bet publiek ver
keer kon worden gopend.
In tegenstelling met de meest gebruike
lijke manieren, had de opening schier on
opgemerkt, in den moest stillen eenvoud
plaats. De bestuurder van een zwaar be
laden melkwagen, de heer V. de B., die
toevallig in de buurt was, mocht de eer
genieten, de brug het allereerst te berij
den, hetgeen hij op verzoek deed, aange
zien de brug niet in de route lag.
Het geheel geeft, zoowel wat eenvoud
ais soliditeit betreft, een prettigen indruk
Een woord van lof aan directie en aanne
mer is dan ook zeer zeker op zijn plaats.
Aan de opgewekte gezichten en de vtoo-
lijke stemming, welke kenbaar werd bij
fietsrijders enz., was co merken, dat ieder
er van overtuigd was, dat in een lang be
staande behoefte van het publiek-verkeer
is voorzien.
ALPHEN AAN DEN RIJN.
Voetbal. Zondag ontving Alphen I
vriendschappelijk bezoek van de Amster-
damsche Vereeniging Watergraafsmeer L
De uitslag was 22.
De recette dezer wedstrijd bedroeg circa
90 gulden en werd afgedragen voor de
werkeloozen in deze gemeente.
Teekenschool. Zondag werd in het
Patronaatsgebouw de gelegenheid open
gesteld tot het bezichtigen van de teeke-
ningen, vervaardigd door do leerlingen der
teekenschool in den afgeloopen winter. Uit
heb tentoongestelde bleek dab de leerlin
gen weder goede vorderingen hadden ge
maakt. Dinsdagavond wordt in de Si»
Josophzaal een feestavond gehouden,
waarbij tevens de prijsuitreiking zal plaat®
hebben. Deze avond is toegankelijk voc*
leden van bet Patronaat, hunne ouders,
donateurs en genoodigden.
R.-K. Metaalbewerkersbond. De Ned,
R.-K. Transportarbeidersbond „St. Boni?* v
facius", afd. Alpben a.d. Rijn, viert feest,
nu de afd. in het bezit is gekomen van eeï
eigen vaandel. Vrijdag 20 April word*
'a avonds half acht in de St. Josephzaal
door de afd. een feestvergadering belegd^
waarop door den HoogEerw. Deken dé
overdracht en wijding w»i het vaandel zal
plaats hebben. De feestrede bij deze ge
legenheid wordt gehouden door den Wel-
Eerw. adviseur. Het woord zal voorts ge
voerd worden door den Bondsvoorzitter,
den heer J. Zwager. De avond zal worderf
opgeluisterd door muziek en vordrachtea.
Mede in aanmerking genomen dat een ver
plicht program ad 10 ets. eikoen toegang
geeft tot deze feestvergadering, verwach
ten wij een zeer grooter. opkomst.
De Hanze. Van de R.-K. Midden
stands vereeniging „De Hanze" zal Woens
dagavond 19 April als spreker optreden dé
heer O. J. M. Somers van Amsterdam, tea
einde een uiteenzetting geven omtrent dé
positie van de Hanzebank.
KATWIJK AAN ZEE.
Personalia. Te 's-Gravcnhago is gó-;
slaagd ais stuurman op de zoil-zeaA
visschersvaarfc de heer J. van der Plas, al
hier on als schipper op de zeil-zeevisBchers-.^
vaart de heeren P. Kuyt, C. Voos en
Groen, allen alhier.
KATWIJK.
Werkloosheid. Aan het gemeentelijk'i
Arbeidsbureau staan ingeschreven 20Q
personen, waarvan 202 visschers, 19 km-
pers en 47 losse arbeiders.
Sport. De voetbalver. „De Quick v
Boys" heeft haar nieuw terrein aan den^
Wassenaarschen Weg gisteren in gebruik
genomen. 't 4
LISSE.
R.-K. Volksbond. In het gebouw van
den R.-K. Volksbond werd Vrijdagavond^
vanwege de afd. van den R.-K. Volksbond^
en do afd. van den vakbond „St. Deus De-^
dit" een groote propagandavergadering^
gehouden. De opkomst viel niet mee. Ais
spreker trad op de heer v. d. Werf, uit!
Utrecht, vrijgestelde van den Vakbond,
van Arbeiders in de Steenbakkerijen e.d.