META
Jaargang.
ZATERDAG Ï4 APRIL 3923
No. 4021
Ecicbelie Sou^ont
,g'ÖWNE^ENT"S'PRIJSbecJraag.t-bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week 8 2.50 per kwartaal.
)nze Agenten 20 cent per week fi 2.60 per kwartaal-
ianco per post 8 2.95 per kwartaaL
et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
Maar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
tbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
lodagsblad 9 ct.
Dit biad verschat eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No.
TELEFOON INTERC. 935
10 - LEIDEN
POSTBUS No. H.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gowone advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend. r
Kleine adverlettifën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 4 0.50.
it nummer bestaat uit vijf
aden, waaronder het GeïB-
streerd Zondagblad.
C"
Christelijk-Historischen.
jfederom hebben bij deze verkiezing de
risteli jk-His torischen een f linken
rong vooruit gemaakt,
faaraan deze partij haar succes heeft
janken?
ma net anti-papisme- Neen, ons
iens, althans niet op de éérste plaats,
•r, er zullen ook wel „Protestanten"
met een Christelijk tintje, die, de po
fte beginselen der Chr.-Historische
niet eens kennend, tot die partij
nopen, omdat zij daar cenigo beschut-
meenen te vinden tegen„Rome's
lit"! Maar de echte antipapisten
er de „Protestanten" hebben hun
lij in de Herv. (Geref.) Staatspartij en
in de Staatkundig Geref. Partij
ral de eerste is anti-Roomsch.
sterke aanwas van de Chris telijk-
[orisclien willen wij op do eerste
zoeken in het feit, dat vele libe
l-gezinden in de liberale of liberali-
ende partijen, als de Vrijheidsbond c.
houvast meer vinden worden
sslooten door de verwaterde vaagheid
«werkelijke strevingen in de program-
dier partijen. En dan wippen zo over
de Ckr.-Historische Unie'-
Christelijk-Historischen hebben ho
en momenteel wel geluk, nu mannen
een De Geer en De Visser als minister
<c achting afdwingen en de eerste
islander is van protectie, terwijl de
sle wat betreft steun aan kunst-uitin-
ook wel wat liberale sympathiën heeft
roven.
et is dan ten slotte niet Ie verwonde-
dat vele zoogenaamde politiek-libera-
waarvan „Het Vaderland" zegt, dat
eregeld bij een orthodoxen predikant
erite-gzran", gestemd hebben voor de
hun religieus sentiment raakt,
erklaart, dunkt ons, allereerst den
en vooruitgang der Christ.-Hist,
voor wie deze Statenverkiezingen
ware triomf is geworden.
zij geconstateerd, dat in to-
de stembus-uitslag is: een groote
scho overwinning; dat de duidelijke
raak van het kiezerscorps is: Wij
en rechts; wij willen, dat ons vader-
wordt geregeerd in Christelijken
I
I:
gySÏElSL&ÉiÖ
bezetting van liet Rutirgebied
DE HERSTELPLANNEN.
Engelsch reparatie
plan.
t de Berlijnsche correspondent van
Parijsche „Journal" liet sensatio-
hericht betreffende de Duitsche her-
jannen inmiddels officieel is tegen
een, beproeven andere bladen En-
-i er voor te spannen. Rest nu nog,
Franschen zelf met voorstéllen ko-
franscm-belgische
i ministerconferentie.
It! islormiddag heeft. Poincaré de Bclgi-
- ministers Theunis en Jaspar ontvan-
Ier besproking van den toestand.
afloop dezer conferentie werd het,
Jaóc officieelc communiqué uitgege-
jp^sche §n Belgische regeeringen,
■1 6 beide beslotten zijn do gemeen
telijke actie in het Ruhrgebied voort
dien totdat Duitschland besluit recht
se A j^e voorstellen te doen inzake de
Al -1D? der schadevergoedingen, hebben
II geheele reeks nieuwe maatregelen
"mgen om den uitgeoefenden druk te
tosten en dezen voort te zetten zoo-
j. i [«Jnoodig is. Zij namen voorts een
j| m besluit ten om het weghalen der co-
Jj solen te bespoedigen, om de inning
'°mnbelasting te verzekeren en om
foflctioneeron van het beheer der
f*egen le verbeteren.
bijeenkomen om o.a. do kwes-
Jjl ^effende de comptabiliteit der in-
jl a''ICerde diensten, het aanwenden van
Pweugst der panden, de boeten en het
°le?gen op gelden, do leveringen in
onz, to bcstudeeren.
Sebeurtenlssen te Essen.
a 1 i'a a n s c h p r o t e st.
|Jjns bericht uit Berlijn hebben Ita-
do p akvereenigingen een protest
hansche regeering gezonden, in
niet de gebeurtenissen in Essen,
schon, dat aan het conflict een
fa.-?»*1» gemaakt door de beslis-
aei* Volkenbond in te roepen,
[Urfl Weigert een hoste van 75 millioen
te betalen.
L.f^e duitsche avondbladen hoeft
eraad van Duisburg met algem.
geweigerd den e>scb. van de be
zettingsoverheid lot betaling eener boete
van 75 millioen wegens beweerde bescha
diging van telefoonlijnen, in te willigen.
Duitschland.
De mijnwerkersstaking in het Saarbekken.
Het „oude" mijnwerkersverbond heeft
een bekendmaking uitgevaardigd, waarin
het vaststelt, dat de staking een uitslui
tend politiek karakter draagt, Tm besluit
tot onverwijlde hervatting van het werk.
Wij hebben thans, zegt het stuk, de over
tuiging, dat de 72,000 mijnwerkers in het
•Saarbekken voor liet kabinet-Guno de
kastanjes uit 't vuur halen en het werk
tuig zijn van diens politiek.
Engeland.
He! conflict in de bouv/vakken voorkomen,
Er is overeenstemming bereikt in het
geschil in de bouwvakken. De loonkwestie
zal aan arbitrage worden onderworpen.
Onder de arbeiders zal een stemming wor
den gehouden over den werktijd. Het werk
zal voorloopig worden voortgezet onder de
bestaande voorwaarden.
De eerste lersche bcgrooting.
Reuter uit Londen;
President Gosgrave heeft gisteren bij de
Dail Eireann de eerste begrooting inge
diend. Hij kondigde aan, dat er geen ver
mindering van de belastingen zou plaats
hebben, maar ook, dat er geen nieuwe be
lastingen zouden wordeningevoerd, Do in
voerrechten zouden blijven bestaan, maac
de kwestie der voorkeurrechten zou wor
den overwogen in den loop van het jaar.
De inkomsten in het afgeloopen jaar be
dragen 28 millioen, terwijl de uitgaven
30 millioen beloopen. Het verschil is door
leeningen gedekt.
Spanje.
Bloedig incident.
Gisterenavond heeft te Barcelona oen
groep mensclien met revolverschoten den
zetel van het vrije syndicaat aangevallen.
De Syndicalisten beantwoordden het vuur.
Een arbeider en twee voorbijgangers, waar
onder een vrouw, zijn gewond.
China.
Muiterij op de vloot.
De uit Foe-Kien afkomstige bemannin
gen van een Chineeschen kruiser en drie
kanonneerbooten in Sjanghai zijn aan liet
muiten geslagen en hebben admiraal Lin-
Tsjien-Tsjang tot opperbevelhebber be
noemd, als protest, tegen de benoeming
van generaal Soen-Tsjoen-Fang lot mili
tair gouverneur van Foe-Kien door de
regeering, De bemanningen dreigden naar
Foe-Kien op te varen, tienzij Soen-Tsjoen-
Fang naar Peking zou terugkeeren.
Admiraal Toe-Sih-Wei, de opperbevel
hebber van de vloot, is afgetreden als ge
volg van de houding der vloott.
Van het Vaticaan.
Zaligverklaring van Pius X.
Bclga seint uit Rome: 28 kardinalen
hebben liet verzoek ondertoekend om lo
beginnen met het proces ter zaligverkla
ring van Pius X, hetgeen de eerste forma
liteit is om het proces als begonnen te
kunnen beschouwen.
Buiten!. Berichten
Ernstige scheepsramp in de Golf van
Honduras.
Twintig personen
verdronken.
Reuter meldt uit Mexico. De bisschop
van Belize, twee kloosterzusters en zeven
tien andere personen zijn verdronken bij
het omslaan van een motorboot door hel
plotseling opsteken van een storm nabij
Belize aan de Oostkust van Yueatan. Vijf
tig andere opvarenden werden gered.
De brand van Hemnesberget.
Thans is gebleken, dat de zware brand,
die weinig dagen geleden het Noorsche
dorp Hemnesberget heeft geteisterd, ver
oorzaakt is doordien een kind met lucifers
speelde. Gelijk men weet, is een honderdtal
huizen in de asch gelegd. Heb vuur begon
in een pakhuis nabij de fjord, en de lichte
bries uit het Noorden was voldoende, om
den brand te doen overslaan naar een nieu
wer gedeelte van het dorp.
Mcnschenlevens zijn niet te betreuren.
Treinongeluk te Londen.
Een vijftigtal personen zijn gisterenmor
gen licht gewond, doordat een trein op het
Liverpool Street-station te Londen tegen
een stootblok opliep.
Een oude diefstal.
In 1921 werd in de kerk le Bocholtz
een heiligschennende diefstal gepleegd.
Een prachtige kostbare ciborie werd o.m.
gestolen. Do Duitsche politie heeft te Keu
len de ciborie en andere kostbaarheden
opgespoord. -
Nieuwe, vaste, droge Brandstof.
Het ideaal voor huis,
reis, sport en toilet.
Inlichtingen en demonstratie bij
1 H. SlillS, Preeslraal 28.
Verkiezing Prov. Staten.
UTRECHT.
De officieuze uitslag van de Statenver
kiezing in de provincie Utrecht luidt als
volgt
Totaal zijn uitgebracht op den Vrij
heidsbond 13.328 stemmen; Middenstands
unie 3075; Comm. Partij 1418, Vrijz. Dem
Bond 4548, R.-K. Volkspartij 2506, Ghr.-
Hist. 17.818, Anti-Rev. 24.619, Staalk.
Geref. Partij 3191, Dem. Partij 343, Oud-
Lib. Partij 377, R.-K. Staatspartij
33.884, Plat tela ndersbond 746 en S.D.A.P
24.273.
Gekozen zijn:
Vrijheidsbond '4 leden
Middenstandsunie 1
Vrijz. Dem. 2
Ghr.-Hist. Unio 6
- Anti Rev. /8
Staatk. Geref. 1
R.-K. Staatspartij 11
S.D.A.P. 8
De tegenwoordige Stalen van Utrecht,
beslaande uit 41 leden, telden: 12 R.-K.
Staatspartij; 8 Anti-Rev. Partij; 5 Ghr.-
Hist. Unie; 8 S.D.A.P.; 6 Vrijheidsbond;
2 Vrijz. Dem. Bond.
In de provincie Utrecht werden bij de
Kamerverkiezingen in 1922 uitgebracht
153.065 geldige stemmen, waarvan op; R.-
K. Staatspartij 41.699: A.-R.partij 30.692
C.-H. Unie 22.230; Ghr. S~?. Partij 921;
Ghr. Dem. Partij 537; Staatk. Geref. Par
tij 1940; S.D.A.P. 28703 Vrijheidsbond
12269; Vrijz. Dém. Bond 5196; Liberale
Partij 899; Comm. Partij 887; Soc. Par
tij 113; Alle Plattelandersgroepen tezamen
811. De overige stemmen waren over ver
schillende kleino groepen verdeeld.
NOORD-BRABANT.
Gekozen zijn:
R.-K. Staatspartij 51 leden
R.-K. Volkspartij 2
n.l. de lieeren mr. P. M.
Arts en G. Verpalen.
Anti-Rev. 2
Ghr.-Hist. 3
S. D. A. P. 3
Vrijz. Dem. 1 M
Vrjiheidsbond - - 2
Er hadden in de Staten van Noord-
Brabant zitting: 51 R.-K., 3 Anti-Rev., 2
Ghr.-Hist., 4 S. D. A. P., 2 Vrijz. Democr.,
2 -Vrijheidsbond.
EERSTE KAMER.
Vermoedelijke samenstel ling.
Op grondslag van het aanhan-igq Re-
geeringsontwerp is de vermoedelijke sa
menstelling van de Eerste Kamer aldus;
16 Katholieken,
8 Anti-Revolutionairen,
7 Christelijk-Historischen,
9 S. D. A. P., i
1 7 Vrijheidshond. j
2 Vrijz. Democr.,
1 Plattelander, links.
Rechts Links
31 19
STATEN KIESKRING GOUDA.
Van de voor onze lozers belangrijke
plaatsen in den Statenkicskring Gouda
hebben wij gemeld de totaal-cijfers op do
verschillende lijsten.
Hier volgo als nog een opgave van de
in iedere gemeente uitgebrachte stemmen,
wat den betrokkenen ook wel interesseeren
zal.
Gouda: uitgebracht 11456 st., van on-
waarde 680 st., geldige st. 10776.
Barwoutswaarder: uitgebracht
340 st., van onwaarde 3 st., geldige st. 337
Nieuwkoop: uitgebracht 1309 st.,
van onwaarde 23, geldige st. 1281.
Lei mui den: uitgebracht 685 st., van
onwaarde 16 st., geldige st. 669.
Bod e-g rave n; uitgebracht 2273 st.,
van onwaarde 48 st., geldige st. 2225.
Waarden: uitgebracht 351 st., van
onwaarde 4 st., geldige st. 347.
Zwammerdam: uitgebracht 816 st.,
van onwaarde 11 st., geldige st. 805.
Wou brugge: uitgebracht 927 st., van
onwaarde 17 st., geldige st. 9l0.
B 1 e i s w ij k: uitgebracht 730 st., van
onwaarde 16 st., geldige st. 714.
Nootdorp: uitgebracht 431 st., van
onwaardo 18 st., geldige st. 413.
Rietveld: uitgebracht 281 st., van
onwaai^e 2 st., geldige st. 279.
Rijnzaterwoude: uitgebracht 224
st., van onwaardo 4 st., geldige st. 220.
Hazerswoude: uitgebracht 1655
st., van onwaarde 43 st., geldige st. 16J2.
Veur: uitgebracht 983 st., van onwaar
de 19 st., geldige st. 964. N
Stomp wijk: uitgebracht 1679 st.,
van onwaarde 29 st., geldige st. 1650.
Boskoop: uitgebracht 2574 st., van
onwaarde 111 st., geldige st. 2463.
Alkemade: uitgebracht 2056 st., van
onwaarde 19 st., geldige st. 2037.
Zegwaart: uitgebracht 783 st., van
onwaarde 23 st., geldige st. 760.
Woerden: uitgebracht 2815 st.
Ter-Aar: uitgebracht 1268 st., van.
onwaarde 15 st., geldige st. 1253.
Nieuw veen: uitgebracht 659 st.,van
onwaardo 15 st., geldig st. 618.
A1 p li e n: uitgebracht 6027 st., van on
waarde 156 st., geldige st. 5871.
Zevenhoven: uitgebracht 470 st.,
van onwaardo 15 st., geldige st. 455.
Zoetermeer: uitgebracht 597 st.,
van onwaarde 7 st., geldige st. 590.
B3a§HEÜLfi6ij3
iT.yrq^messiars.
Bij Kon. besluit van 12 dezer is be
noemd
tot burgemeester der gemeente Heems
kerk, J. J. M. Wiegman;
tot burgemeester der gemeente Simpeld,
J. W. H. Houbiers, burgemeester der gcm.
Bocholtz;
tot burgemeester der gemeente Margaten
J. J. E. II. Ronckers;
tot burgemeester der gemeente .Sustoren
M. F. G. M. van Grunsven.
Bij Kon. besluit van 12 dezer is be
noemd tot burgemeester der gemeenten
Hagestein en E verdingen, F. Kraay.
He! Bevolkings-vraagstuk.
(Vervolg.)
Na de rede van prof. Aengenenl ont
spon zich een korte gedachtemvisseling.
Donderdagavond werd het congres voort
gezet en trad prof. Veraart als spreker op,
over „Het bevolkingsvraagstuk als actueel
sociaal-economisch probleem voor Neder
land.
Aan de discussie op deze rede namen
velen deel.
Om tien uur werd Vrijdagmorgen «lo
derde vergadering van hot R.-K. Neder-
landschVlaamsch congres over het be
volkingsvraagstuk geopend.
Ter vergadering was aanwezig Z.Exc.
mr. A. E. J. baron Van Voorst tot Voorst,
Commissaris der Koningin in Noord-Bra
bant.
Dr. H. W. Ausems hield do rede over
„Het herhaalde moederschap".
Hierop werd door dr. Vorslraete uit Gent
de inleiding van prof. F. Dalos, voorgedra
gen over „Bescherming en verzorging vau
moeder en kind'.'
Ook op deze heide redevoeringen volgde
een gedachtenwisseling.
Daarna kwam aan het woord mr. A. E.
J. baron van Voorst tot Voorst, Gommis-
saris der Koningin in Noord-Brabant.
Z.Exc. wees erop, dat in October van
liet vorig jaar in de „Vereeniging voor do
Staathuishoudkunde en de Statistiek" de
vraag besproken werd, welken invloed de
economische toestand heeft op het bevol
kingscijfer. Deze besprekingen waren iu-
teressant, echter bleek, dat enkele zaken
moesten worden terechtgezet, in welk op
zicht prof. Veraart en dr. Kortenhorst van
hun standpunt zich zeer verdienstelijk
hebben gemaakt. Als spr. zich niet ver
gist, dan was deze vergadering de oorzaal:
om dit congres, waarop de K. S! A. uit
nemende deskundigen niet alleen uit ons
land, doch ook uit Vlaanderenland ver
zocht, om ons voor te lichten over deze
vraagstukken. Zeer tot zijn leedwezen kon
spr. wegens gebrek aan tijd de uitnoodi-
ging, om het congres bij te wonen niet
aannemen, doch om zijn belangstelling lo
toonén had hij hedenmorgen aanwezig
willen zijn. En hij kon de inleiders ver
klaren, daar geen spijt van te hebben.
De rede van Z.Exc. werd luide toege
juicht, waarna de voorzitter namens de
vergadering Z.Exc. nogmaals dank bracht
voor zijn tegenwoordigheid, en er op wees,
hoe in katholiek Nederland altoos één
naam naar voren komt, en dat is die van
Van Voorst toe Voorst, vooral ook om de
groole gezinnen, die in deze familie voor
komen. Voorts dankte de voorzitter do in
leiders voor liun interessante en leerrijke
voordrachten, waqrvan ook voor den leek
geen enkel woord zonder nut voorbij zal
zijn gegaan. De voorzitter beschouwde het
voorts van veel belang, dat op dit congres
ook zooveel geestelijken aanwezig waren,
aangezien zij vooral ook op 't platteland
zeer veel op dit gebied ten goede kunnen
doen.
Hierna sloot do voorzitter de ochtend
vergadering.
In de slotvergadering gistermiddag
om 3 uur trad als inleider op prof. J.
Salsmans S.J. over: „Het bevolkingsvraag
stuk van ethische zijde beschouwd".
Na de discussie op deze rede, kwam,
alvorens het slotwoord werd gesproken,
dr. Sassen (Rolduc) de wensckelijkheid
bepleiten, dat de K.S.A. zich met het be
volkingsvraagstuk zal blijven interessee
ren en ook eens de biologische zijde ervan
zal laten belichten; en deed dr. Meule-
man in een krachtig pleidooi een beroep
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Verdere uitslagen van de verkiezingen
voor de Prov. Staten. In de provincie
Utrecht verliest de R.-K. Staatspartij één
zetel; in Noord-Brabant blijft de R.-K.
Staatspartij even sterk en behaalt de R.-
K. Volkspartij twee zetels.
Woensdag komt het wetsontwerp inzake
Zomertijd in de Eerste Kamer.
De conflicten in de meubelindustrie en
bouwvakken loopen ten einde.
Fransch Belgische ministerconferentie
ter bespreking van den toestand en de
middelen om Duitschland te nopen voor
stellen te doen.
Engeland ontkent evenals Duitschland
herstelplannen te hebben.
Muiterij op de Chineesche Vloot.
Het conflict in de Engelsche bouwvak-'
ken voorkomen.
Ernstige luchtramp in Spanje.
Scheepsramp in de golf van Honduras.
op Katholiek Nederland, welks dure plicht
hel is de K.S.A. moreel en financieel te
steunen en dat niet mag gedoogen, dat
deze organisatie aan verval van krachten
zou ten gronde gaan.
Dan volgde de sluiting van het Congres
door praeses van Aken.
Minister Aalberse woonde de slotzitting
bij.
De Zomertijd.
Het Kamerlid Bra at is
tegen ieder compromis
Verschenen is -de Memorie van-Ante
woord aan de Eerste Kamer in zake het
ontwerp van wet van den heer Braat tot
intrekking van de wet van 23 Maart 1918
tot tijdelijke afwijking van de wet van 23
duh 4008 tot invoering van een wettelij-
ken tijd.
Het verbaasde den voorsteller in hoogo
mate, dat zoo'n onuoozel wetsvoorstel als
het onderhavige, zoo van alle zijden beke
ken en het voor en legen tot in de fijn
ste finesses uitgeplozen wordt, temeer
i.aar destijds bij de invoering dezer wet
met naar de meening van den land- en
tuinbouw is gevraagd.
Dit wetsvoorstel nu beoogt niets dan
den land- en tuinbouw niet langer onnoo-
dig to hinderen in de rustige uitoefening
hunner bedrijven. Dat dit zou gaanten kos
to van hen, die blijkbaar meer willen doen
aan genot en pleizicr, kan en mag bij de
genen, die hierover to beslissen hebben,
bij een onpartijdige en rustige beoordec-
luig nauwelijks een punt van overweging
uitmaken.
Het komt den heer Braat verder vooi
dat de in de door de» regeering ingewon
nen en kenbaar gemaakte adviezen opge<
nomen lichtbesparing overdreven en on<
juist is.
I' acultatiefstelling is aldus vervolgt
de heer Braat m.i. juist gezien en toe
gelicht zijnde practisch onuitvoerbaar
door de groote verwarring, die dit zou
stichten. Wat andere landen doen ten op
zichte van den zomertijd kan ons betrek
kelijk niet interessceren, daar elk land
in dezen op zichzelf staat.
Dat de zomertijd voordoelen voor de
stadsbewoners zou medebrengen is den
voorsteller niet bekend, wel, dat hij schade
en ongerief voor het overgroote meeren-
deel der plattelandsbevolking meebrengt
en dat ook vele stadsbewoners niet van
den zomertijd gediend zijn, blijkt wel uit
het feit, dat door het comité van actie
voor het behoud van den zomertijd volgens
do laatste berichten der bladen nog
geen 400.000 handteekeningen verzameld
zijn kunnen worden, terwijl in alle streken
en oorden des lands die lijsten ter teeke-
ning hc-bben gelegen. Wanneer nu wordt
aangenomen, dat alle handteekeningen
echt zijn en de optelling juist is, dan is
het verhoudingscijfer op een bevolking
van ruim 7.000.000 zielen nog slechts van
2 tot 35, wat te weinig geacht moet worden
om voor hen alleen den zomertijd te be
houden en er op wijst, dat do bevolking
in de breede lagen den zomertijd nie(
wenscht. Dit handteekeningen-aantal is
gezien de reclame, die daarvoor gemaakt
Is, belachelijk klein, vooral als men re<
kent, dat in 1921 'Amsterdam alleen een
bevolking had van 684.834 inwoners, wal
thans ruim 700.000 zal zijn, zoodat slechts
4/7 gedeelte van het totaal aantal inwo
ners van die stad voor den zomertijd zou
den zijn; dan is er verder de bevolking
van het geheele land nog die men ajs te
genstanders zou kunnen beschouwen. Zoo'
men van de 7 millioen 3 millioen uitscha
kelt, als zijnde jeugdige personen, dan
staat het verhoudingscijfer nog van één
tot tien.