|4e Jaargang.
VRIJDAG 13 &PÏSIL 1S23
No. 4020
B)e £ckidelve 6ou/ta/nt
;'jjBAB0NNEWSNTSPRW3bedra«gt blj vooruitbetaling
(Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week I 2.60 per kwartaal»
'.tpranco per post 12.95 per kwartaaL
'Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
_Juitbetaling- Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
r*j Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. K> - LEIDEN
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. H.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlSn 30 conf per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend. r
Kleine adverienüen, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hnur en ver»
huur, koop en verkoop 10.50.
Dit nummer bestaat uit tweo
bladen.
De Uitslag.
Wij' mogen spreken over 'n groots over
winning vaü rechts!
Ging Limburg op Dinsdag j.l. voor, do
overige gewesten zijn trouw gevolgd on
b?bben alle zonder uitzondering winst ge
bracht voor de rechterzijde. Hot behoud
eener stevig-rcchtsche Eerste Kamer i9
dus verzekerd.
r in Zuid-Holland is de rechtsche meer-
U ^rbeicl van 4240 geworden 4636 (zoo
de twee Staatk. Geref. bij rechts re-
baen de gekozene van de Herv. (Geref.)
j Bstaalspartij, dit louter uit anti-papisme
jeoft, willen wij in geen geval als bij
J4J fcchis bshcorcPd boschouwen).
"^nOndanxs al den tegenwind is toch ner-
-ens (bekaWo in Zuid-Holland, waar 5000
ninfialholieken stemmen jammerlijk verspecu-
leerd werden) het cijfer der Katholieke
atenleden afgebrokkeld; integendeel viel
jast Limburg ook in N.-Holland nog een
jj winst van één zetel te boeken, al was deze
ook (zoo goed als het behoud van den
negenden anti-revolutionairen zetel in Gel-
ierland) aan dezelfde nog niet wettelijk
mmogelijk-gemaakte speculatie te danken.
Ook Friesland waarvan de Staten
ji zijn (27 rechts tegen 23 links)
irackt een Katholiek meer in het gewes
telijk bestuur.
Konden de Katholieken zich in hun po
sitie handhaven, het zijn de vooral de
cbristelijk-hislorischen, die overal met
sprongen vooruit 6chieten.
Voor de anti-revolutionaire partij is er
liet veel stof tot juichen hoewel ook
liet voor teleurstelling. Deed ze in Noord-
Mand een stap voorwaarts, daar i staat
egenover dat Zuid-Holland, Zeeland en
irente een zetel verlies braxhten. Geluk-
ig viel Groningen met 2 zetels winst
mee,
.h- 2-Kaarste slag trof de verdwijnende
jV' lerale partij nog niet eens in Gelder-
tóS land, waar de Tielscho vergissing al da-
lelijk een paar zetels kostte. Yan 11 daal-
len de „vrijheids'-menschen daar op 7.
In Zuid-Holland nochtans ging het van
H op 9 terug. En elders was het libera
al even weinig fortuinlijk. (Alleen
koningen bracht een zeteltje winst).' In
ioord-Holland zoowel als in Zeeland viel
de Vrijheidsbond van 11 op 8. Friesland
tuimelde voor hem van 8 op 6. In Drente
noest hij 3 van de 9 zetels afstaan.
niet minder dan 4 man doet de
anderspartij voor het eerst haar in-
in do Drentsche Staten. Ook in
f'dore gewesten (Gelderland, Groningen,
oord- en Zuid-Holland en Friesland)
l^eeg zij vasten voet.
'De S. D. A. P. heeft klappen gekregen.
In Zuid-Holland, Drente en Gelderland
[iplo één roode broeder uit do Staten;
koningen zette er drie aan den dijk; in
i|$ noord-Holland moesten het twee socialis-
a ontgelden. Zelfs Friesland gaf er aan
«ie den bons.,
De vrijzinnig-democraten Hepen in Gro
nden stevige klappen op (4 zetels ver-
'fö) en moesten voorts in Drente nog een
K'd afslaan, waartegenover alleen voor
noord-Holland een winstje staat (van 8
De Communistische Partij is over het
'gemeen zoo ongeveer op dezelfde hoogte
oftewel laagte gebleven.
7 Democratische Partii (d° Partij van
Heeres) heeft nergens een zetel kun-
oou winnen.
i* Na-beschouwing.
Hf wij' na-beschouwen over de Sta-
^-verkiezingen?
maar om daaruit dan on-
uelüjk de conclusie te trekken; Laten
'^.aan werken voor de aanstaande ge-
raadsverkiezingen, die in alle ge-
r,na^n,rp!aats hebben in den loop der
maand Mei.
wen ri 00^ no& eens na-beschou-
Q0 clJ'ers in onze gemeente Leiden:
333 §1!
li
Staalspartij
W-Büt. ParUi
&S!AH;sl0™oh»
parlii
I Partij
1 tjhr. &-•—
5245
2891
5987
5499
927
1332
67
757
Rai[ri°Bd T' 238
Mi n i CrcchtA) '16
y. Dom. Bond1241
Staals
E1 Gw' St" I
Partij
Men
363
397
1815
5809
4152
5533
C660
731
2129
46
94
342
18
1190
260
132
770
5972
5680
44-38
5902
897
2117
m bet; de KalhoHeken
ook te Leiden zeker niet do partij, die
de meeste reden heeft voor ontevreden
heid over de behaalde cijfers!
Maar het kaii toch beter; het kan, dus
het moet. En daarom; de propagandisten
aan het werk! De propagandisten is
onze poHtieke propagandaclub dood of
slaapt ze 'n beetje? Hoewel we niet zoo
heel ver van haar verwijderd staan, kun
nen we toch niet met zekerheid zeggen:
hoe het cr mee is gesteld. Doch, zou zij
in de eerst volgende weken nu eens niet
weer tot leven of tot bewustzijn kunnen
worden gebracht? 't Is noodig!
V Tegen Rome.
Wij lezen in verschillende bladen het vol
gende bericht:
„Dezer dagen kwamen eenige predikan
ten uit verschillende deelen des lands bij
een in het Wijkgebouw van dr. Krop te
Rotterdam. Bedoehng van hun samenkomst
was, om te komen tot een nationale vorce-
niging met orthodox cachet, waarin al de
genen, die in deze tijden gevaar duchten
van Rome s propaganda en aanmatiging,
elkaar zouden vinden en sterken. Na bree-
de discussie kwam men tot de oprichting
en constitueering van bedoelde vereeni-
ging".
De smal-denkenden, zij zullen aan hun
klein-geestigheid ten gronde gaan.
Maar intusschen ligt in zulk een gedoe
voor ons een waarschuwing en het.
leert ons o. m., dat wij tegenover deze en
soortgelijke bestrijdingsvormen moeten
stellen, krachtig en onverbroken: onze
eenheid onze eenheid, KathoHeke
gave en dure plicht!
flUiTEMLAHID
De bezetting van liet Ruhrgebied
KLOTZ NAAR LONDEN.
De Fr a n 3 c h-R r i t s c h e
toenadering.
Do geruchten omtrent toenadering tus-
schen Engeland en Frankrijk over het
Ruhrvraagstuk worden opnieuw ver
sterkt,-thans door hfct feit, dat de oud
minister van financiën Klotz, zooals het
heet, geheel voor parlicuHere aangelegen
heden, te Londen is aangekomen, waar hij
aanstonds besprekingen had met verschil
lende financiers.
Men meent te weten, dat Klotz in zeke
ren zin als vertrouwensman optreedt van
den bekenden Grickschen financier Sir
Basil Zahkaroff, die naar steeds wordt be
weerd een grooten invloed achter de scher
men op do Engelsche buitcnlandsche poH-
liek uitoefent, hoewel niemand in staat is
om slechts bij benadering te zeggen, waar
m die invloed bestaat.
In dit verband wordt natuurlijk ook
het onderhoud, dat do Fransche gezant
St. Aulaire met Bonar Law had, druk be
sproken, doch ook omtrent het daarin be
handelde is niets bekend geworden.Slechts
heet het bij geruchte, dat St. Aulaire een
opdracht had den Engelschen premier
mede te deelen, in hoeverre de besprekin
gen van Loucheur overeenstemmen met
de opvattingen der Franscho regeering.
De geruchten over dc Duitsche
herstelplannen.
H. N. verneemt uit BerHjn:
Van bevoegde zijde worden de mededee
lingen van den Berlijnschen correspondent
van het Journal over een nieuw Duitsch
plan voor de schadevergoeding, dat door
minister Hermes en den staatssecretaris
Bergmann, zou zijn uitgewerkt en reeds
door Elbert zou zijn goedgekeurd als een
tendentieus verzinsel gebrandmerkt.
De basis van onderhandelingen.
De vertegenwoordigers van werkgevers
en werknemers van aUe politieke richtin
gen hadden gisteren een bijeenkomst te
Berlijn. Er werd een motie aangenomen
tot voortzetting van den verdedigingsstrijd.
Men verklaarde zich echter voor onder-
handeHngen. Duitschland moet geen gele
genheid tot onderhandeling laten voorbij
gaan. Daarentegen sprak men zich tegen
een dictaat uit. Onderhandelingen kun
nen worden aanvaard wanneer Duitsch
land op voet van geHjkheid wordt behan
deld bij een volledige ontruiming van het
Roergebied, restitutie der geleden nadeelen
en in vrijheidsteUing der gevangenen.
Het doel der ondorhandeHngen moet
zijn een oplossing van het hers tel vraag
stuk, waarbij betalingen worden vastge
steld binnen de grenzen van het presta
tievermogen en de Duitsche natie als een
volk van vrije mannen zal kunnen leven.
Botsingen te Duisburg.
Gistermorgen om 11 uur trokken 2000
werkloozen in optocht naar het stadhuis
te Duisburg, om verhooging van don werk-
loozensteun te verkrijgen. Het verzoek
werd afgewezen en de werkloozen zouden
juist uiteengaan, toen do schupo ingreep
en zich tegen de betoogers keerde. Men
weet nog niet precies, wat zich juist afge
speeld heeft, maar de schupo schoot op do
menigte en doodde vier personen, terwijl
er twee gewond werden.
- Volgens nadere berichten is de botsing
ontstaan doordat bereden schupo een b.e-
tooger aanhield en de menigte zich daar
tegen verzette. De politie hield daarop
een charge op de menigte, waaronder zich
vele vrouwen en kinderen bevonden, waar
van er enkelen onder den voet geraakten.
Do politie echoot in de lucht zonder
iemand te raken. ïwee werklieden zijn
door bajonetsteken verwond.
Onrustbarende toestand.
Te Gladbeck heersckt ten gevolge van
het gebrek aan gas een zeer onverkwik
kelijke toestand. Het aantal inbraken
neemt op onrustbarende wijze toe. De
voeding van 1500 kinderen door de Ame-
rikaansche Kwakers heeft men moeten
staken. In de ziekenhuizen heerschen
noodlottige toestanden. Er kunnen geen
operaties worden uitgevoerd en er kan
geen eten worden gekookt "voor de zieken
Er heeft zich een afvaardiging dor stad tot
generaal Degoutte begeven om van hem
gedaan te krijgen, dat de bezetting der
mijnen Matthias Stinnes III en IY wordt
Treinbotsing bij Osnabrück.
Volgens een bericht aan de BerHjnsche
bladen uit Osnabrück zijn bij een trein
botsing aan het station. Bélm gistermor
gen vroeg verscheidene personen gewond.
Engeland.
Het optreden der Labour-fractie.
Naar de Londensche bladen melden,
heeft Ramsay Macdonald den leden der
Labourpartij medegedeeld, dat een voort
zetting der revolutionaire betoogingen,
zooals het zingen van „De roode vlag"
hem er toe brengen, het leiderschap der
partij neer te leggen. Hij verzocht zijn
coHega's, hun obstructietaktiek te beper
ken tot de erkende parlementaire metho
den.
Ernstige arbeidersconflicten in het
bouwbedrijf.
Draadloos uit Londen:
Algemeen is de vrees, dat het niet zal
gelukken de uitsluiting in het bouwvak te
voorkomen, en het valt moeilijk te zien hoe
zelfs de regeering als bemiddelaarster iets
zou kunnen bereiken. Het geschil loopt
over een loonsverlaging die van 3 sh. in
Londen tot 6 stuivers in de provincie be
draagt, terwijl tevens de werktijden iets
worden verlengd. In do laatste bijeenkomst
tusschen patroons en werkHeden was het
denkbeeld geopperd de vraag aan een
scheidsgerecht te onderwerpen. Dit denk
beeld strandde hierop, dat de patroons
wenschten, dat de arbeiders aanstonds
met dit plan zouden instemmen en zich
aan de beslissing zouden onderwerpen,
terwijl de arbeidersvertegenwoordigers
hierover eerst do verschillende vakveree-
nigingen wenschten te raadplegen. Hier
op zijn de onderhandelingen afgebroken
en besloten do werkgevers tot de uitslui
ting.
Gaat deze uilsluiting door dan raakt een
half millioen arbeiders buiten werk. Bij de
groote werkeloosheid in Engeland zou dit
natuurlijk op zichzelf reeds een zeer on
aangename gebeurtenis zijn, doch waar de
woningnood zoo groot is, zullen de gevol
gen dubbel ernstig zijn.
De toestand in Ierland.
Eenige bekende rebellen, waaronder
graaf Plunkett, mej. Mary Mac Swinney
een 'n broeder van den pas gesneuv. be
velhebber Liam Lynch zijn beden bij Tip-
perary door de vrijstaattroepen gevangen
genomen.
Lynch werd losgelaten om hem in staat
te stellen de begrafenis van zijn broeder
to Glonmel bij te wonen.
Er hebben thans uitgebreide operaties
plaats onder leiding van generaal Prout,
ten einde De Valera, Dan Brien en andera
leiders in handen te krijgen, die te New-
Casttles in het graafschap Tipperary kon
den ontkomen bij den aanval op den uit
voerenden Raad der republikeinen. De ge
noemde leiders vluchtten toen in Zuide
lijke richting naar de heuvels. Er zijn
thans 6 colonnes regeeringstroepen uit ver
schillende richtingen naar die streek ge
zonden om de heuvels af te zoeken. Men
gelooft in DubHn, dat de arrestatie van
De Valera en zijn vrienden niet lang zal
kunnen uitblijven.
Roemenië.
Uitdrijving der katholieke orden.
Een der jongste „Reichspost"-nummcrs
bevat een uitvoerig bericht, uit Klausen-
burg, waarin de jongste anti-godsdienstige
politieke actie der Boemeensche regeering
wordt uiteengezet. Door de censuur op de
parlementaire berichten komt het, dat
eerst thans de gewelddaad der Bratianoe-
regeering bekend wordt, meldt het be
richt. Door kamer en senaat is nl. een
wetsontwerp aangenomen, volgens hetwelk
aan alle geestelijke orden en congregaties
met uitzondering van de zuiver Boemeen
sche door de Griekscli-orthodoxe en
Grieksch-geuniëerde verblijf cn werkzaam
heid op het gebied van den Roemeenscheu
staat wordt verboden. Hierdoor worden
de orden der Cisterciencers, Mionieten,
Piaristen, Mechitaristen, Franciscanen,
Capucijnen en barmhartige broeders, de
schoolzusters, Ursulinen, Franciscanessen
en barmhartige zu6terB getroffen.
Deze slag treft de zielzorg, voor alles
echter de scholen en de hospitalen. Het
confessioneel onderwijs in Zevenburgen
en het aangrenzend gebied van het vroe
gere Hongarije is grootendeels in banden
der katholiek© orden, zoodat talrijke scho
len zullen moeten worden gesloten, daar
niet voldoende leekenkrachten aanwezig
zijn.
Alle groote hospitalen, zooals te Karls-
burg, Kroonsladt, Klausenburg; Sepsi-
Köresvalah enz., worden door orden be
stuurd,
Wanneer de wet werkelijk wordt toege
past, en daaraan, is gezien de prac-
tijken der huidige regcering niet te twij
felen wordt het oude katholieke cul
tuurbezit in Nieuw-Roemenië bedreigd.
Het is een ware cultuurkamp, welke do
regeering-Bratianoe thans den door katho
lieken bewoonden deelen aandoet. Een der
voornaamste motieven tot dezo politiek is
de eigendommen dezer orden aan de markt
te brengen.
Niet getroffen worden, gelijk gezegd, de
orden der geünieerde katholieken. Deze
„begunstiging" heeft evenwel alleen be
trekking op de orde der Basilianen, die
slechts enkele nederzettingen hebben.
B8iagiEaaa.flüp
Een opruiend artikel?
Ir. Marchant vraagt
vervolging.
De heer Marchant heeft den Minister van
Justitie gewezen op het artikel „Do eerste
jaarkring" van dr. Emilie Verviers in het
weekblad Katholieke Staatskunde van 5
April, met name dc volgende zinsneden:
„Er dient dus eens eene radicale oprui
ming gehouden te worden én onder de in
stelling, én onder de personen van liet
tegenwoordige regime. Ook dit is weer een
nieuw verworven inzicht, dat ons aanvan
kelijk nog niet voldoende eigen was, omdat
wij meenden, dat met wijzigingen in de
opinies volstaan kon worden.
En ten slotte is het ons ook steeds duide
lijker geworden, dat de gcwenachte ver
anderingen niet komen kunnen door over
reding en door de groote massa te over
tuigen, zooals velo moderne democratische
Katholieken meenen, doch ook door go-
weldmiddelen. Het zwaard en de tuchtroe
de zullen ten laatste den doorslag moeten
geven.
Het is immers absurd te veronderstellen,
dat onze door en door zieke maatschappij
weer gezond gemaakt zou kunnen worden,
door alle menschen te overtuigen van het
nut van saneeringsuiaatregelen. Voordat
op deze democratische wijzo de laatste
man overtuigd zou zijn, ware de heele
maatschappij reeds ten gronde gegaan.
Natuurlijk mag deze kordate gezondma
king niet buiten leiding van de rede plaats
hebben. Het geweld mag niet redeloos zijn
anders bereiken we averechtsche resulta
ten, als in Rusland. Doch naar onzen smaak
behoeft alleen de kleine levenskrachtige
kern overtuigd te worden. De groote me
nigte heeft slechts te volgen en te gehoor
zamen. En de kleinere groep van democra
tische nijdigaars en dwarsdrijvers moeten
dan maar naar Italiaansche trant met een
eind hout bewerkt worden.
Dit alles moge oppervlakkig wat bar-
baarsch en oorlogszuchtig klinken, doch
het is het eenig juiste standpunt. In alle
groote tijdperken van de geschiedenis is
het materieel geweld in dienst gowecst van
den vooruitgang. En naarmate dit geweld
moer beheerscht werd door de redelijkheid
en bijgevolg ook door de zedelijkheid, was
het vruchtbaarder. Denk bijvoorbeeld aan
de kruistochten en hunne geweldige vrucht
baarheid voor de Europeesclie beschaving.
Wil dé levenskrachtige kern geen ge-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Wij geven de uitslag van de verkie
zing in de verschillende provincies. Voor
de rechterzijde is deze gunstig.
Mr. Marchant vraagt aan de regeering
of een artikel van dr. E. Verviers over
„KathoHeke Staatkunde" niet valt onder do
Anti-Revolutie-wet.
Nieuwe onderhandelingen tot toenade
ring tusschen Frankrijk en Engeland.
Geen nieuw Duitsch rcparatieplan.
Nieuwe arrestaties in Ierland.
Ernstige verwikkeling in het Engelsche
bouwbedrijf.
ons zeer gemakkelijk gemaakt door de
resolute houding van onzen grooten Ita-
liaanschen geestverwant Benito Mussolini.
Niet dab deze- man ons iets nieuws geleerd
heeft: want tien jaar geleden stond de weg
dien hij bewandelt ons al duidelijk voor
den geest. Maar wel heeft hij het ons zeer
gemakkelijk gemaakt door zijno "Kloeke
houding, om deze methode bij anderen in*
gang te doen vinden."
Is de Minister niet van oordeel, dat de
publicatie van hefc bovenstaande, volgens
het Wetboek van Strafrecht, zelfs bulten
de wijzigingen, daarin gebracht door do
z.g. Anlirevolutiewet, is een strafbaar feit!
(Opruiing tot een stafbaar feit, art. 131,
het door geweld of bedreiging met geweld
uiteenjagen van een vergadering van de
Kamers der Staten-Generaal, art. 95. en
het verspreidinrrsartikel 132)?
Oordeelt de Minister, waar de regcering
een bijzondere bescherming van het Nedor-
landsche volk noodzakelijk heeft geacht
door de Anlirevolutiewet, van zijn stand
punt hier niet een strafvervolging noodza
kelijk, al heeft de. regeering zich in 1920
•do toopasRin/r van sonrtceliike strafbepa
lingen gedacht op feiten, gepleegd doof
personen van andere staatkundige overtui
ging dan de schrijver van het in de eerste
vraag bedoelde artikel?
Uitslag Verkiezing Provinciale
Sta'en.
ZUID-HOLLAND.
In de provincie Zuid-Holland zijn in to*
taal uitgebracht 625.209 geldige stemmen.
De kiesdeeler is 7617.
Hiervan zijn uitgebracht op:
Tweede Kamer
1922
S.D.A.P.
150,391
162.554
R.-K.
122.032
136.177
A.-R.
118.760
129.955
C.-H.
90.205
92 292
Vrijheidsbond
68.526
84 918
V.-D.
19.870
18.424
Communisten
13.206
11.345
Staatk. Geref.
12.881
11.476
Herv. Geref.
10.754
Plattel. (L.)
8.068
8.706
Partij-v. Houten
en Bezuin.
5.607
6.189
Dem. Partij (Heeres) 5.296
Rapaille
3.502
Chr. Soc.
2.162
4.353
Plattel. (R.)
1.824
Soc. Partij
1.416
1.977
Bij do Kamerverkiezingen in 1922 wer
den in totaal 707,160 geldige
stemmen uit-
gebracht
Zitting hebben in de
Nieuwe Staten
S.D.A.P.
20
21
A.-R.
16
17
R.-K.
16
17
G.-H.
12
8
Vrijheidsbond
9
14
V.-D.
3
3
Communisten
2
2
Staatk. Geref.
2
f—i
Herv. Geref
1
-A—
Plattel. (L.)
1
82
82
De G.-H. hebben dus 4 zetels gewonneiv
terwijl de Staatk. Geref. met 2 en de Herr
Geref. en Plattelanders met 1 zetel hun
bruik maken van redelijk geweld om onze 3 intrede in de Staten doen.
beschaving te redden, dan zal zij zelf door
onredelijk geweld vernietigd worden. Er ia
geen keuze. Trouwens, cene maatschappij,
die zou terugschrikken voor geweld en al
leen uitkomst zou verwachten van de zie
kelijke democratische methode dor over
tuiging, is reeds veroordeeld.
Wanneer wij dus het parlement bij voor
beeld eene rampzalige instelling vinden,
dan moeten wij niet zoo lang zeuren tot
dc laatste Nederlander ook openblijk durft
te erkennen, wat thans reeds iedere Ne
derlander voor zichzelf erkent. Maar dan
heeft de levenskrachtige kern een kort en
kloek besluit te nemen en laat zulke scha
delijke vergaderingen eenvoudig mot kwaje
honden uit elkaar jagen.
De verspreiding van deze denkbeelden is
Do Vrijheidsbond heeft 5 zetels verkn
ren, de S D. A. P. 1 en de R. K. en dö
A.-R. ieder 1.
NOORD-HOLLAND.
De officieuze uitslag van de provincie
Noord-HoHaud luidt:
In totaal werden uitgebracht 490.724
geldigo stemmen, waarvan op:
R.K. Staatspartij (5 niet ver- C
bonden Hjstcn) 112.168 r'
Chr.-Hist. Unie 59.609
Vrijz.-Dem. Bond (3 niet ver
bonden lijsten) 55.450
Vrijdenkers 2.754
Plattelandspartij 8.322
Soc. Partij 4-597
Chr. Dem. Partij 5.57G
S. D. A. P. 122.893
