\e Jaargang.
WOENSDAG 11 APRIL 1923
4018
^flEONNEtöE&TSPRIJSbecJreagt bi] vooruitbetaling
r00r Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal-
gij onze Agenten 20 cent per week I 2.60 per kwartaal-
foinco per post f 2.95 per kwartaal,
get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
iijgbaar tegen betalijj^ van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
litbetaling. Afzonderlijk? nummers 5 ct., met Geïllustreerd
oudagsblad 9 ct.
nummei* bestaai uit twea
laden.
Zondagsblad.
Administratie herinnert er aan dat het
nnementsgeld ad 50 cent 2e kwartaal op
-cldnd meet vyort'en
IES
is?
Spo
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zen- en Feestdagen 1
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adyertentiSn 30 con» per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
z dubbele van het tarief berekend. r
Kloïn©^ advertentfën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
iJUITEftLAftiiOi
bezetting van liet Ruhrgebied
DE INCIDENTEN TE ESSEN.
De begrafenis der
slachtoffers,
ens den correspondent van het
lagebl," hebben een half millioen
en deelgenomen aan de rouwplech-
lid te Essen.
de stad waren geen Fransche solda-
zien. Alle militaire posten waren
[getrokken; in de groote hal van het
iiislratiegebouw van Krupp, waar de
waren opgebaard, waren behalve
;leden der slachtoffers slechts ge-
igden aanwezig. Krupp von Bohlen
iack hield hier een korte toespraak.
Dgs den 5 K.M. langen weg naar het
wf vormden de 50.000 arbeiders der
ipfabrieken een eerehaag. Achter den
stoet schreed een menigte van hon-
duizenden uit alle streken van het
eu Ruhrgebied en de lijkwagens
n-j tn voorafgegaan door leden der ver-
12 ingen en partijen, die meer dan 600
Ids
duurde meer dan anderhalf uur al
de stoet het kerkhof bereikt had,
de geestelijken der verschillende
reeds aanwezig waren.
-v geopende graven spraken achter
Igciis do voorzitter van den bedrijfs-
*ider Kruppfabrieken, de slotenma-
rehm, het lid van dc directie der
ifabrieken, dr. Wendt, een Katho-
eestelijke, twee predikanten en
enwoordiger van den opperburge-
it van Essen.
kisten in de graven waren neer
de treurmuziek zweeg, ving
éfilé aan, dat verscheidene uren
AD
dii
boutt
incidenten is het nergens gekomen
de communisten onderscheidden
door onverdraagzaamheid en onbe-
mdheid, zonder dat dit tot botsingen
w iding gaf. Zoo protesteerden twee
naamde afgezanten der communis-
i partij tegen het spelen van geeste
liederen en tegen de aanwezigheid
j feestelijkheid. Zij werden evenwel
r meer afgescheept en achtten het
en in het gedrang te verdwijnen.
rouwplechtigheid. in
den Rijksdag,
den rijksdag had gisteren de rouw-
ligheid voor de slachtoffers van Es-
tats. Tegenwoordig waren de rijks-
nt, het rijkskabinet, de Pruisische
ing en vertegenwoordigers der lands
nenten, autoriteiten, vakvereenigin-
n beambtenbonden.
dat het orkest van do staatsopera de
iheid met den treurmarsch uit
J! j lovensa Heroicai ngeleid had, nam de
f I j lanselier het woord.
in do martelaars van Essen, vroeg de
resident, geen symbool van het Duit
koodlot? Werden zij niet geleid door
wte gedachte van het rijk, welke on-
Iweorstrijd van den eersten dag af
p/ ïrsebte. Zij hebben het geweld niet
d geweld beantwoord, maar slechts on-
'penden tegenstand geboden,
idelijk ia het verschrikkelijk beeld
üt bloedig gebeuren: recht en arbeid
'en eenen, geweld en onrecht aan den
01 kant. Den Franschen 'soldaten
geen enkel leed aangedaan, maar
Duitscho arbeiders baadden in hun
dat]
ijs ligho
jiild valt op de Fransche machtheb-
lot doorvoering van him politiek
rechtsgrond en zonder kans op
duizenden Duitschers, wijl dezen
Hecht niet wilden steunen, verdre-
'endorden in de gevangenis wierpen
'«ijke mensc henlevens vernietigden.
k sc^aamle in het geweten van het
8®'$ sc"® volk, dat men wil geruststellen
°ok hier een justitieel© comcdie te
n achterlijke uitspraak over
nimgen maakt het feit ongedaan,
r°of uittrekkende Fransche solda-
f ?aze Duitsche arbeiders met wa
Jj De heden ter aarde bestel-
oq> mogen den Franschen de
LD ^s"Jcra(lGn<iheid der massa
enl"9 ausc^e machinegeweren kun
het rn ^00<*en» doet"1 nooit een ge
il! i ten oudergang brengen. Na
ad ?°^ei1 vraag ik aan de volken
oo~e'i - 'an" 2'i nog willen afwacli-
>;6>f ,1 jieer. aan dit dwaze misbruik van
einde wordt gemaakt,
^ereenkomst hebben wij aangebo-
,.en goed en waarborgen boden
3ea wil aan. Zelfs toen nog, toen
de vijand in het land stond, hebben wij
herhaaldelijk te kennen gegeven, dan wij
tot eerlijke onderhandelingen met gelijke
rechten bereid waren. Men heeft ons ech
ter niet willen hooren.
Alles is geschied om don inval in het
Roergebied te vermijden en ook in de toe
komst zal worden nagelaten, wat ons volk
en land vrijheid en vrede kan geven, maar
vrijheid en vrede moeten gewaarborgd
zijn.
De schadevergoedingsplicht moet tot het
vervulbaro worden teruggebracht; de aar
de, waarin wij heden de 11 dapperen be
graven, moet vrij gemaakt worden van
voet en hand van den vijand. De in gevan
genschap vertoevenden moeten aan de-
vrijheid en hun 'woonplaatsen worden te
ruggegeven. Geen regeling kan worden
goedgekeurd, die Roer en Rijn territoriaal
of grondwettelijk zou aantasten.
Zoolang de tegenstander tot een derge
lijke regeling niet bereid is, moet het lij
delijk verzet van het geheele volk even
vastberaden en even bezonnen worden
voortgezet als tot nu toe.
De geruchïen omtrent Duitsche voorstellen
H.N. uit Londen. Er gaan weer opnieuw
geruchten, die naar het heet uit Duitsche
bron komen en die behelzen, dat Duitsch-
land bereid zou zijn tot het doen van
nieuwe voorstellen inzake do schadever
goeding, welke vrijwel analoog zouden
zijn met het z.g. plan-Loucheur.
Te bevocgder plaatse te Londen heeft
men echter van dergelijke voorstellen
niets gehoord en ook het Duitsche ge
zantschap draagt er geen kennis van,
zoodat do geruchten vermoedelijk naar
het rijk der fabelen kunnen worden ver
wezen. Ook de rijksdag-redevoering van
Guno, die hier zoo juist hekend werd, Is
weinig "geschikt om het geloof in spoedigo
toenadering van Duitsche zijde te verster
ken.
Aanhoudingen.
Hugo Slinnes. die Dinsdagavond van
uit Berlijn Sr*""
trokken is gister met zijn vrouw op het
Station Scharnhorst door Fransche mili
tairen in den trein aangehouden.
Hij werd in een bagagewagen bewaakt,
doch is later op zijn protest weer vrij
gelaten.
De staatssecretaris van de rijkskansela
rij, dr. Hamm, die in opdracht van de
rijksregeering zich ter bijwoning van de
begrafenisplechtigheid van de slachtoffers
van het incident bij Krupp, naar Essen
wilde begeven, is aan het station Sharn-
horst in hechtenis genomen.
De eveneens gearresteerde vroegere
rijksminister van Financiën en de vroe
gere Pruisische premier Stegerwald, zijn
gisterochtend weder in vrijheid gesteld.
Dr. Hamm is later weer over de grens
van het bezette gebied gezet.
Een meisje doodgeschoten.
To Waltrop bij Buer is een dienstmeisje
van een herbergier door een Fransch sol
daat doodgeschoten. In de herberg is een
aantal Fransche soldaten ingekwartierd.
De dader gaf zich zelf hij de bezettings
autoriteiten aan en verklaarde, het meisje
ten gevolge van onachtzaamheid doodge
schoten te hebben. De soldaat is gearres
teerd. »>Tel."
Bclniëe
Dc zomertijd.
Het begin van den zomertijd in België
is op 27 April vastgesteld
Duitschland.
Amerika's oorlogsschade.
Aan de dagbladen te Parijs wordt uit
Washington geseind:
In officieele kringen te Washington
wordt verklaard, dat de Amcrikaansche
regeering van Duitschland een bedrag van
1.187.736.000 dollars zal eischen, zijnde
ongeveer het bedrag der schadeloosstelling
benovens de totale som der vergoedingen
voor schado, welke gedurende den oorlog
aan Amerikanen is berokkend. In dit be
drag is begrepen de schadevergoeding
voor de door de Duitschers getorpedeerde
„Lusifania".
De Duitsche diplomatieke vertegen
woordiger te Washington en de gemengde
commissie voor de oorlogsschade zijn van
dezen eisch door do Amerikaansch regee
ring officieel in kennis gesteld.
Engeland.
De chef van het republikeinsche leger
gevangen genomen.
Liam Lynch, de chef van den staf van
liet republikeinsche leger, is bij de krijgs
verrichtingen te Clonwel gevangen geno
men. Hij is ernstig gewond.
Zooals bekend is, heeft men van Iersch-
repuhlikeinsche zijde gepoogd, met een be
roep op do habeas corpus-wet, de arres-
tatio en uitlevering der Iersche rebellen
door Engeland ongedaan te maken. De
Engelsche rechter heeft echter uitgemaakt
dat, zoolang de wet tot handhaving der
openbare orde in lerla-nd niet si opgehe
ven, een beroep óp die wet onmogelijk is.
Een nederlaag der regeering in het
Lagerhuis.
In het Lagerhuis heeft de regeering met
145 tegen 138 sternen een nederlaag gele
den met betrekking tot de kwestie inzake
de behandeling van oud-strijders in civie-
len dienst.
Do nederlaag der regeering geschiedde
met betrekking tot een zuiver technische
kwestie, n.l. of de beraadslaging over de
hegrooting voor den civielen dienst zou
worden voortgezet. Onmiddellijk vóór de
stemming was een- bespreking gehouden
over de kwestie van do behandeling der
oud-strijders in civielen dienst. Er werd
geen stemming over een technische kwes
tie verwacht en verscheiden leden der re-
geeringsgezinde partijen waren heenge
gaan.
Het Lagerhuis was liet tooneel van
wilde opwinding toen de nederlaag der
regeering bekend werd. Toen de cijfers
werden voorgelezen juichte de oppositie
langdurig. Verschillende leden zwaaiden
met zakdoeken, hielden hot reglement om
hoog en riepen: „Aftreden' Houdt uw ver
kiezingsredevoeringen gereed!" Het ge
juich duurde verscheiden minuten, waar
na MacDonald vroeg wat de regeering
voornemens was te doen en stelde haar
voor de vergadering' van het Huis in
stemming te brengen.
Neville Chamberlain diende waarop na
mens de regeering een voorstel in tot ver
daging van het Huis tot heden. De ver
gadering ging onder luid spotgelach der
oppositie uiteen.
De staking der visschers.
To. Aberdeen duren do moeilijkheden
met de visschers die geen Duitsche- trei-
lers willen toelaten, voort. Zij blijven bij
hun besluit niet uit te varen, zoolang het
aan wal brengen van J)uitsche vangsten
met^verboden^wp^^T'^joon er
de laatste dagen der vorige week kwamen
alleen 18 zwaar geladen Duitsche treilers
voor do vischmarkt aan. Do vischdragers
laten zich do.or de stakende visschers inti-
mideeren met het gevolg dat er steeds
minder hulpkrachten zijn, om de visch te
lossen, en zes Duitsche treilers hebben
moeten vertrekken, die hun visch niet aan
wal konden krijgen. Slechts drie slaagden
erin hun visch gelost te krijgen.
Roemenië.
De geruchten over dc troebelen.
In officieele kringen verklaart men, dat
de in het buitenland verspreide berich
ten, volgens welke de toestand in Roe
menië zeer ernstig zou zijn, absoluut on
gegrond zijn. Eveneens wordt tegengespro
ken, dat do troebelen tot mobilisatie ge
leid hebben. In het geheele land heerscht
op het oogenblik absolute rust
Zwitserland.
Het intern. Arbeidsbureau.
D o 8-u r e n d a g.
Do raad van het internationaal arbeids
bureau is gistermorgen bijeengekomen,
teneinde een klacht to onderzoeken van
Poulter, vertegenwoordiger der arbeiders
yan Groot-Brittannië tegen zijn regeering.
Deze verwijt n.l. zijn regeering, dat zij
de conventie van "Washington betreffende
den 8-urendag niet heeft geratificeerd.
Hij vroeg aan Albert Thomas, den direc
teur van het internationaal arbeidsbu
reau zich met den Britschen minister van
arbeid in verbinding te stellen, teneinde
de ratificatie te verkrijgen. Oudegeest
(Nederland) en Jouhaux (Frankrijk)
steunden het verzoek van Poulter. Zij
voegden er echter aan toe, dat Groot-
Brittanië in deze aangelegenheid niet de
eenige schuldige was en dat ook andere
landen deze conventie niet meer gerati
ficeerd hebben.
Jouhaux stelde voor, dat een commissie
zou worden benoemd om te doen nagaan,
wat moet gedaan worden, om de ratifica
tie van den 8-urendag te verhaasten.
Do Engelsche werkgevers-afgevaardig
de, Lidcors (reeder), vereenigde zich met
deze zienswijze. Tenslotte scheen een zeer
groote meerderheid van den raad geen
motie te willen aanvaarden, die een voor
Groot-Brittannië blameerend karakter zou
dragen. Waarschijnlijk zal de raad zich
morgen voor do motio van Jouhaux uit
spreken.
Biaiai£k«Lflam
DE R.-K. UNIVERSITEIT.
Ged. Staton keuren het Raads
besluit goed.
Gedep; Stalen van Gelderland hebben 't
besluit van den gemeenteraad van Nij
megen betreffende hot verleenen van sub
sidie aan de aldaar op te richten R.-K
Universiteit goedgekeurd.
De agenda der Eerste Kamer.
Do Jachtwet voorloopig
aangohouden.
De waarnemend Kamer-voorzitter, de
heer v. d. Does de Willebois, deelde in do
gisteren gehouden Eerste Kamer-zitting
bij de regeling van werkzaamheden
o.a. mede, dat de Jachtwet, bovenaan op
de agenda geplaatst, voorloopig zal wor
den aangehouden, omdat het overzicht der
behandeling er van in de Tweede Kamer
pas eenige dagen geleden verschenen is.
Voorts, dat na Hoofdstuk 10a der Slaats-
hegrooting de Arbeidsgeschillenwet aan de
orde zal komen.
Jlir. v, d. Does de Willebois waarnemend
voorzitter van de Eerste Kamer.
Gistermiddag te twee uur kwam de Eer
ste Kamer voor het eerst na het Paasch-
reces bijeen.
De voorzitterszetel werd ingenomen door
den heer v. d. Does de Willebois (R.-K
die bij de opening der vergadering mede-
deeling deed van de ongesteldheid, die den
voorzitter der Eersto Kamer, Baron van
Voorst tot Voorst tot sprekers en aller
leedwezen verhinderde te presideeren. Te
verwachten was, aldus de heer v. d. Does,
dat de heer Van Voorst tot Voorst ook de
eerste dagen nog niet aanwezig zal kun-
men zijn. Spr. door het reglement van
orde als oudste in jaren aangewezen het
presidium waar to nemen, beval zich
in een met applaus begroete rede in do
welwillende medewerking der Eerste Ka
mer aan.
Wijziging van dc vredesorganisatie van
het leger?
De heer Dresselhuys, lid van de Tweede
Kamer, heeft aan den minister vai? oor
log de volgende vragen gesteld:
I. Is het juist, dat de minister een wijzi
ging voorbereidt van de vredesorganisatie
van het leger in dien zin, dat do vier divi-
siën van het veldleger tot drie division
zullen worden teruggebracht?
mJJ Tiadien., dit Juist is. beteekent zooda-
infanteriesterkte van het veldleger mctieY
daad tot drie vierden van do bestaande
sterkte wordt teruggebracht, in den zin
als door ondergeteekende bij de laatste
begrootingsdebatten voorgesteld, dan wel,
dat slechts de verdwijning van één divisie-
staf wordt beoogd?
III. Indien dit laatste het geval moe lil
zijn, wil de minister dan opgeven, welk
bedrag op die wijze jaarlijks wordt be
spaard en of niet, zooals de ondergetee
kende veronderstelt, dit bedrag dan sléchts
zoo gering kan zijn, dat dientengevolge van
verbetering van uilrusting en tevens ver
mindering van militaire lasten geen sprake
zijn kan?
IV. Is de minister dan in verband daar
mede bereid alsnog te overwegen, of de ge
dachte in vraag II in de eerste plaats
aangegeven, niet een meer aannemelijke
oplossing vormt om te komen tot een har
monisch uitgeruste en tevens betaalbare
ieermacht?
De bezuiniging bij de spoorwegen.
Naar wij vernemen is door de directie
van de Nederl. Spoorwegen bepaald, dat
personeel der Centrale Werkplaatsen,
werkzaam op arbeidscontract of met een
tijdelijke aanstelling, voor zoover het niet
in een blijvende behoefte voorziet, in ver
hand met de verminderde werkzaamheden
zal worden ontslagen.
Uit de textielindustrie.
Door de Textielarbeidersorganisatie St.
Lambertus en De Eendracht te Tilburg is
tegen 16 April e.k. een staking aangekon
digd op do N. V. Eerste Tilburgsche Bont
weverij. Het geschil loopt over een tariefs
verlaging, welke onlangs voor de weverij
is ingevoerd. Gevoerde correspondenties en
conferenties hadden geen resultaat. Als
vóór of op 14 April a.s. nog geen overeen
stemming is bereikt, wordt Maandag daar
na de arbeid niet hervat.
Uit de meubelnijverheid.
De hoofdbesturen der werknemers- en
werkgeversorganisaties uit de meubelnij
verheid hebben gistermiddag een conferen
tie gehad, die op verzoek van de werkge
vers bijeenkwam. Het resultaat der be
sprekingen zai vanmiddag in een te hou
den stakingsvergadering worden medege
deeld.
De staking in de Meubelindustrie.
Als resultaat van de gisteren gehouden
conferentie tusschen de vertegenwoord
gers van werkgevers en arbeiders in het
Meubel- en Behangcrsbedrijf kan worden
gemeld, dat le. de werkgevers hun aan
bod van loonsverlaging hebben terugge
bracht tot 10 pCc., waardoor het loon in
de eerste gemecnlegroep cp een minimum
van 70 cis. per uur voor meubelmakers
en van 68 ct. per uur voor behangers zou
komen. De arbeidersbesturen wilden mei
72 ct. voor meubelmakers en 70 ct. voor
behangers genoegen nemen. -
2e. De arbeidsduur in het contract wordt
8/4 uur per dag en 48 uur per week. Vo
de overuren eischen de werkgevers n
een maximum van 200 per jaar en 10
week, terwijl de arbeidersbesturen n
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Ged. Staten van Gelderland hebben de
subsidieverlening door de gemeente Nij
megen aan de R. K. Universiteit goedge
keurd.
De begrafenis van dc slachtoffers 5o
Essen. De herdenking in den Rijksdag.
Nieuwe geruchten over Duitsche voor
stellen.
Een nederlaag der Engelsche Regcering
Tegenspraak van de troebelen in Roe
menië.
De oorlogsschade, welke Amerika van
Duitschland eischt, bedraagt bijna 1.2
milliard dollar.
meer dan 180 per jaar en 10 por week al3
maximum wilden toelaten.
3e. Het minimumloon voor do routine
arbeiders blijft gehandhaafd op 3 ct. pei
uur beneden dot van de geschoolde arbei
ders. Een gemengde commissie zal pogen,
over een definitieve regeling van deze loo-»
nen tot overeenstemming te komen.
4e. Allo stakers komen op hun pla-hi
terug. "Waar dit om redenen van t jcr- -
schen aard niet direct mogelijk is, zal bet
uiterlijk binnen 3 weken het geval zijn
Een uitzondering hierop moest voorloopig
voor eenige fabrikanten in Waddinxveên
gemaakt worden, van wie nog niet zeker is
of zij zich bij een eventueel definitief ac-
coord zullen aansluiten.
5e. De overeenkomst wordt aangagaan
voor den duur van 1 jaar.
Zooals hieruit blijkt, zijn over het teon
en liet aantal overuren partijen liet nog
niet eens geworden. De beslissing over liet
aanvaarden van liet laatste patroonsaan-
bod of liet voortzetten van de staking, zal
zoo spoedig mogelijk door de stakende
personoelon worden genomen.
In een vergadering uur
Maurik is medegedeeld dat, indien de sta
king op de steenfabrieken aan den Boven-
IJsel aanhoudt, de georganiseerde steon-
fabrieksarbeiders in liet traject Arnhem—
Wijk hij Duurstede 23 dezer zullen worden
uitgesloten.
De heer mr. A. G. B. A»rls, "hoofdre
dacteur van het „O. D." is benoemd ;ut
redacteur en correspondent to Parijs van
de „N. Tilb. Grt."
SPOStT
VOETBAL.
Wijziging spelregels.
De Engelsche voetbalbond heeft, zooal3
reeds gemeld, voorgesteld den buitenspel
regel te wijzigen. Het voornaamste argu
ment, dat voor den voorgestelden nieuwen
regel wordt aangevoerd, is het feit, dat
veel minder zal worden gefioten, waar
door het spel voor de toeschouwers in-
genamer zal zijn om le volgen. De wijzi
ging werd reeds eerder door SclioJ n«:l
voorgesteld, maar destijds verzette Enge
land zich er tegen. Men is derhalve thans
reeds zeker, dat Engeland en Schotland
voor de wijziging zullen stemmen, wat
evenwel Wales cn Ierland zullen doen m
thans nog onzeker.
Als een bezwaar tegen de wijziging
wordt aangevoerd, dat men de spelers zal
brengen tot „goal-sneaking", d. w. z. dat
do spc-lers zich zoo dicht mogelijk bij het
doel der tegenpartij zullen opstellen om
te trachten verre trappen van bun eigen
achlerspelers op to vangen en daardoor
doelpunten to maken. Wanneer dit het ge
volg zou zijn, zou liet middel ongetwijfeld
erger zijn rlan de kwaal, daar alle conibi-
natio in het spel' dan overbodig zou wor
den.
In dc „Sporting Life" wijst een bestuurs
lid van den voetbalbond van Wales op d.t
govaar. Hij merkt daai-bij nog op, dat
door de voorgestelde wijziging in don
huitenspelregei de persoonlijke suelheid
naar voren zal komen, doch dat voelbal-
teehniek in waarde zai verliezen, betgeen
een ernstig nadeel voor liet spel zal zijn.'
Hij geeft daarom in overweging om
eenige proef wedstrijden volgens den nieu
wen regel te spelen, waarbij de voordeden
van dit nieuwe systeem tegen de nadeden
getoetst zouden kunnen worden.
Deze opmerkingen van een dor vertegen
woordigers van Wales wijzen er op, dat
nog lang niet met zekerheid kan worden
aangenomen, dat Wales en Ierland even
eens hun stem aan de nieuwe bepalingen
zullen geven.
Rotierdamsch EifteSEngelsche
Corinthians 2—1.
Den ïaatsten wedstrijd hebber de En
gelsche Corinthians verloren gisteravond
in Rotterdam toeën oen bijzonder sterk
stedelijk elftal. Niet vergeten mag daar-
hij worden, dat do Fnge'schen niet hun
sterkste ploeg in ha hebben co-
