III i
DINSDAG 3 HFeiL 1923
No. 4101
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
-ie:
spoarr
Jaargang.
e Zoidóobd ©ou/fccmt
13'l ^oNMCMENTSPRW'Sbedraagt bij vooruitbetaling
Pri« Leiden 19 cent per -week 12.50 per kwartaal.
Ania Aeenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal,
per post 2.95 per kwartaal.
- Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver-
li® baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
italing. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Z«j- on Feestdagen i
i
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. H.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Gowono advertentlSn SO cent per rogel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend. r
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 4 0.50.
numntes* bestaat uit twee
den.
orlt!
lenkt om II April!
politiek in het zonne-lieht van de
jenjtei Zoover is het "nog niet
1 gekomen met do politiek, in verband
gemeenteraadsverkiezingen. Hier
w moeten nog worden tot oen op
gebracht, eenigo meenings^-erschil-
relko als min of ineer donkere wolkjes
i onze eenheids-actie hangen en het
lonne-licht van eendrachtig samen-
in tegenhouden. Maar binnen enkele
zullen, moeten overal ook die
politiek in het zonne-licht van de
enito! Zóó slaat 't al mot de po-
voor de Statenverkiezingen. Wij
en binnen enkele dagen tor stembus
iet inspanning van alle krachten een
n6el-succes to beihalen!
Staten-vorkiezangen zijn belangrijk
hebben het al meer dan eens be-
om verschillende redenen,
ril! naai geldt echter op zeer bijzondere
het verband tussbhen Eerste Kamer
iv. Staten.
heden was do verkiezing voor de
6 Kamer een zaak, die eik Sta ten-
afzonderlijk aanging.
rechtsche meerderheid in een Sta-
lege gaf uitsluitend, rechtsohe Eerste-
pgd riedeneen linksche meerderheid
- indien met de jongste stemming
jsloi dies in de war liep er buiten laat
dat geen andere dian linksche
>ron werden gekozen,
de meerderheid groot, do minderheid;
lj| was, leverde geen verschil.
ook de Eerste Kamer straks volgens
lenredig kiesrecht gaat worden gs-
kan elke stem van een Statenlid1,
n de &tem van eiken kiezer van in-
nki f
i I
5 stem kan .gewicht in de schaal leg-
r - pet het oog op de verkiezingen voor
es, irste Kamer.
ia stemming voor de Provinoialo Staten
k, en zelfs vóór alles, een stemming
de Eerste Kamer.
Zoo ging het gisteren als een
li'vuurtje door de stad: De over-
ng der Nederlandsche voetballers op
^ensche
i Wanneer wij Woensdag 11 April,
in Leiden voor de Statenverkiezing
inch te stemmen bekend zijn gewor-
gaan rekenen, hoeveel Kaadszetels
atholieken, over eenige weken zullen
jgen bij eenzelfde aantal uibge-
l'v' te stemmen, dan moeten wij komen
iet resultaat 825aoht zetels (nu
van do drie en dertig Raadsleden
en dertig),
itoo mogen, móéten ook medehelpen
8ck-gszon.de spotrtmensohen en alle
ü-enthousiasten. Een Katholiek
>el succes- moet ons allen zeker meer
ffl begeesteren dan een overwinning
een NederLancLsoh elftal op een'
oh dito!
Ril
sht 51
ngtti
t gec;
BUITENLAND
lezetling van hei Ruhrgebied
olottige botsing te essen.
dooden en 32 gewonden.
33 'lf!' 'e Essen tot een bloedig
ÜL". Bekomen tusschen de Franschen en
uitschers, waarvan verscheidene per-
het slachtoffer werden,
geven hieronder de verschillende le-
van dit droevig incident,
jf-bericht uit Essen: In verband met
O beslag nemen van automobielen
ie Fransche bezettingstroepen heb-
Franschen zich vandaag voor het
de fabrieken van Krnpp te Essen
'n r
"inaigde met een bloedige incident,
'eiders verlieten hun werkplaatsen.
Fransche troepen schoot op de
ïenigte, toen deze niet terstond vol-
het bevel om den weg voor het
m er Franschen vrij te laten.
lal"1 eie Duitschers zijn gedood, verschil-
zivaar gewond.
Duitsche zijde wordt door Wolff de
QfflC 1 e 'eziug van het bloedige incident
'"PP gegeven:
Magmorgen werd de auto-hal van
fPf Sietstaalfabrieken door de
en bozob. De aanwezige arbeiders
verdreven, waarop de sirenen weer-
intal
strol
i en
'"hal 3, waar de Franschen eveneens
I1Q dichte massa's omsingeld,
icn maakten een machinege-
»rlt\ i°m *e s°hieten, doch hielden
Lyi 'm- Daar zij 7.ich echter door
8 grooter wordende aantal arbei-
Lf len och t bedreigd gevoelden,
e ZlJ plotseling het vuur met het
F<WC°r' ziin> naar gemeld wordt
E0ndCQ cn een aantal zwaar- en
Ten teeken van rouw cn protest is de
geheele gietstaalfabriek gesloten.
De Fransclio lezing van Havas van het
incident is de volgende:
Bij een requisitie van auto's in de fabrie
ken van Krupp werd een Fransch detache
ment door arbeiders aangevallen. De arbei
ders wierpen met steenen, dreigden met
revolvers en poogden stralen stoom op de
soldaten te richten. Ka de reglementaire j
sommaties schoten de Franschen.
Tot Zaterdagavond zes uur bedroeg bet
aantal dooden 11. In do ziekenhuizen zijn
32 gewonden opgenomen, van wie 3 met
den dood strijden.
In den namiddag rukte een nieuwe
Fransche afdeeling ter sterkte van een
compagnie met gepantserde auto's de stad
binnen.
Do brandinspecteur Igne, die zich in
een wacht naast de autohal bevond, is door
de Franschen in hechtenis genomen.
Naar aanleiding van de gebeurtenissen
te Essen richtte de rijkspresident aan den
heer Krupp van Bolden en den bedrijfs-
raad der Krupp-fabriek een telegram,
waarin hij zijn afschuw over liet ver
schrikkelijke bloedbad uitdrukt, hetwelk
het Fransche rnilitairisme ender vreedza
me weerlooze arbeiders heeft aangericht.
De president spreekt zijn hartelijke deel
neming uit jegens de nagelaten betrek
kingen der slachtoffers van den massa
moord en jegens de velen, die bij de roe-
kelooze schanddaad gewond zijn.
De rijkskanselier zelf zegt in zijn tele
gram: „De Fransche soldaten, speelden het
klaar machinegeweer vuur ts richten op
arbeiders, die slechts tegen het geweldda
dig binnendringen in de werkplaatsen op
vreedzame wijze cn zonder bedroiging pro
testeerden.
Het leven cn de gezondliid van een groot
aantal Duitschers werd met rookelooze
willekeur vernietigd en dat, terwijl de be
volking tegenover alle provocaties der
vreemde soldaten een voorbeeldige zelfbe-
heersching getoond heeft.
Overal zal het menschelijk gevoel tegen
de vreeselijke misdaad in opstand komen."
Havas meldt nog uit Essen: Duitschers,
die verklaringen aflegden over de inciden
ten van gisteren, erkennen, dat het Fran
sche detachement met steenen en bonken
steenkool en cokes geworpen werd.
Het gaf de gebruikelijke sommaties in
de Duitsche taal, schoot eerst in de lucht
en daarna op do menigte, die de soldaten
sinds uren molesteerde.
Volgens de Duitsche verklaringen zijn de
incidenten te wijten aan de spontane ver
ontwaardiging der arbeiders en niet van
de directie 'der Krupp-fabrieken.
Het, is echter onverklaarbaar, dat de sire
nen der fabrieken twee uur lang konden
functionneeren en dat duizenden werklie
den in dien tijd zich konden verzamelen en
de werkplaatsen konden verlaten, zonder
bevel en medeweten der directie.
Een noodlottige vergissing.
Het „Berl. Tageblatt" meldt: Zaterdag
morgen werd een Fransche motorboot op
het Rijn-Hernekanaal bij het passeeren
eener brug te Gelsenkirchen door een Fran
sche wachtpost aangeroepen, die, toen de
boot niet stilhield, een schot loste, tenge
volge waarvan een der beide inzittende
^marinesoldaten doodelijk werd gewond.
Spoorwegongeluk.
Naar Wolff uit Mannheim- seint heeft er
in den nacht van Vrijdag op Zaterdag te
Schifferstadt (Palts) een spoorwegongeluk
plaats gehad ten gevolge van een botsing
Twee locomotieven, een tender en een
bagagewagen zijn van den spoorwegdijk
gestort. De materieele schade is zeer ern
stig. Vier Franschen zijn gedood, drie
Fransehen en één Duitscher gewond.
Geen pauselijke encycliek.
In de kringen van hot Vaticaan noemt
men het gerucht, dat de Paus weldra een
encycliek over de Ruhr zou laten verschij
nen, uit den duim gezogen.
De Tur!<sche kwestie.
Antwoord der Geallieerden aan Angora.
Naar uit Constantinopel wordt gemeld,
hebben de geallieerde hooge commissa
rissen een den vertegenwoordiger der
Khemalislen het antwoord der geallieer
den overhandigd op do Turksche tegen
voorstellen op het verdrag van Lausanne.
In het antwoord der geallieerden wordt
erop gewezen, dat Ismet Pacha in zijn
schrijven van 8 Maart verschillende vraag
stukken weer aan de orde heeft gesteld,
die vroeger als afgedaan door hem waren
aangenomen en onder zijn tegenvoorstel
len verschillende reeds geredigeerde arti
kelen heeft opgenomen, waardoor geheel
nieuwe punten aan de orde worden ge
steld.
Desondanks zijn do geallieerden bereid
om zonder te prejudiceeren op de beslui
ten, waartoe zij zullen geraken cn met
uitzondering van allo voorstellen, die niet
in Ismet's nota van 4 Februari aan de
orde zijn gesteld, welke eenige belangrijke
wijziging van de territoriale bepalingen,
(Juncker Ruh, Kupperbusch en Haller)
Breestr- 28 fl, H. SIIÏONIS. Tel. 1865
waarover men liet eens is geworden, kun
nen meebrengen, te bc; aadslagen.
De uitnoodigendo mogendheden zijn
van oordeel, dat er geen reden is om do
beraadslagingen te neropenen over eenig
artikel van hot geredigeerde verdrag van
31 Januari, dat zonder eenige wijziging
in Ismet's nota van 8 Maart wordt ge
handhaafd, behalve in zoo verre als wij
zigingen in deze artigelen noodig zullen
maken.
De mogendheden willen ook net ge
acht worden gebonden te zijn door eenige
wijziging in de redactie der geallieerde
verklaring omtrent de inrichting van de
rechtspraak in Turkije, voorgesteld na de
slotbijeenkomst van olie gevolgmachtig-
den te Lausanne op Februari»
Frank,-ijk.
De kwestie van den zomertijd.
De deskimdige commissie, die samen
kwam om het vraagstuk van den zomer
tijd te overwegen, besloot Donderdag a.s.
aan de regeering tijdens den minister
raad voor te stellen een stelsel van maat
regelen strekkend om den arbeidstijd in
de openbare diensten zoo mogelijk met
een half uur te vervroegen van 18 April
tot 3 November en den handel en de in
dustrie te verzoeken hetzelfde te doen.
Spanje;
Mgr. Vales y Failda. t
Vales y Failda, pastoor van do parochie
van het koninklijk paleis en biechtvader
des konings, is plotseling overleden. Een
officieele mededeeling meldt, dat de pre
laat plotseling gestorven is wegens ver
stopping van een bLrjJvat.
Roemenië.
Dreigende revolutie.
Het blad „Nep" ontving uit Transsyl-
vanië bericht, dat de toestand in Roe
menië van dien aard zou zijn, dat men
voor een revolutie vreest.
Het blad ziet een bewijs van de waar
heid van dit bericht in het feit, dat de
heele koninklijke familie van Roemenië
zich naar Alha Julia heeft begeven, het
geen de militaire bezetting van Alba Julia
en van heel Transsyvanië tengevolge
had.
Overal roept men militaire lichtingen
onder de wapens, doch de oproepingen
hebben geen resultaat.
De studenten van do universiteit te Cluj
hielden demonstraties tegen de regeering
en de Joden.
Het garnizoen van Cluj is versterkt. De
universiteit is opnieuw gesloten
Turkije.
Een politieke moord?
De „Petit Parisien" verneemt uit Con
stantinopel, dat in de Nationale Vergade
ring te Angora een hevige aanval op de
regeering is gedaan in verband met het
feit, dat de afgevaardigde van Trcbizon-
de, Ali Chiki Bey, sedert twee dagen
spoorloos verdwenen is. Men vermoedt,
dat deze afgevaardigde, die oud-hoofdre
dacteur was van een oppositieblad, om
politieke redenen vermoord i3.
iisitenl. Belichten
Ernstige brand te Alexandropel.
10.000 ton levensmiddelen
vernietigd.
Te 'Alexandropol, waar in het grootste
weeshuis ter wereld 16.000 Armeensche kin
deren zijn ondergebracht heeft een brand
een magazijn verwoest, waardoor 10.000
ton levensmiddelen voor de hulpactie be
stemd, een prooi der vlammen werd.
De brand dreigde zieii uit te boeiden,
maar werd door 2000 kinderen cu een bols
jewistisch bataijon bc.-.'.reien.
Ontploffing.
Uit Bordeaux wordt gemeld: Op de
stoomsleepboot „Crocodile" heeft in het
nauw van Arcachon een ontploffing plaats
gohad. Twee matrozen werden gedood, ver
scheidene gewond. Twee gewondon zijn
nog in het hospitaal heiweken. De sleep
boot is ernstig beschadigd.
Afschuwelijke moord.
In bet Noorden van Berlijn is Zaterdag
ochtend do vrouw van een arbeider ver
moord. De buren vonden het lijk van de
vrouw wier handen en voeten waren sa
mengebonden en die gewurgd bleek te zijn.
De daad is gepleegd door de twee stief
zoons van het slachtoffer die 17 en 19 jaar
oud ziju en die cr met de enkele kostbaar
heden der vrouw van door zijn gegaan.
Noodlottig auto-ongeluk.
Een auto, waarin zich prins Kitashira-
kawo, schoonbroeder van den mikado van
Japan en prinses Kitahirakowo, zuster win
den mikado en prins Asaka bovenden, is
Zondag tusschen Lisseux en Evreux, ver
ongelukt.
Prins Kitashirakawa stuurde, de auto
had een vaart van 120 K.M. per uur. Toen
de prins een wagen, die in dezelfde rich
ting reed, passeeren wilde, botste de auto
plotseling in volle vaart tegen een boom.
Een Fransche chauffeur was op slag dood,
prins Kitashirakawa overleed spoedig aan
de bekomen verwondingen. De prinses is
stervendeprins Asaka is zwaar -gewond.
Een Fransohe gezelschapsdame, die even
eens gewond werd, was neg in staat den
slachtoffers hulp te vorleencn.
VOETBAL.
Kederiand Frankrijk 8 I
(Van onzen specialcn verslaggever).
De wedstrijd tegen Frankrijk is dan
geëindigd in een eclatante overwinning
voor Holland. De Fransche ploeg heeft
geen enkel oogenblik den indruk verwekt
een gelijkwaardige tegenstander te zijn,
zoodat we betrekkelijk al spoedig tot do
overtuiging kwamen, dat de overwinning
in Amsterdam zou blijven.
Ieder insider weet, dat Frankrijk im
mer op internationaal gebied een land
van het tweede plan is geweest. Het
heeft dan ook elkeen verwonderd, dat de
Franschen indertijd België, dat Olym
pisch kampioen was, wisten te kloppen
met 12 en al hebben toen diverse ne
derlagen elkaar opgevolgd, toch durfden
we, mede in verband met den sterken ach
teruitgang van ons spelpeil, niet op een
overwinning vertrouwen. Nu de Fran
schen evenwel een dergelijk spel vertoon
den, konden onze Oranjemannen gemak
kelijk het beste spel spelen en zoodoende
de Fransche zwakte wreedaardig demon-
streeren.
Nemen we in aanmerking, dat de gas
ten eenige als goede krachten bekend
staande spelers misten, dan willen we
volstaan met van hen tó vermelden, dat
zij alle vertrouwen in eervolle prestaties
hebben verloren, dat de midhalf Hugues
en de rechtsbuiten Devaguez, vooral na
de rust de laatste, de op het laatste mo
ment ingevallen midvoor Hoenen en de
aanvoerder Bard, die tevens de maker
van het eenige Fransche doelpunt was, de
beste spelers bleken en dat zij tenslotte,
n'en deplaise de nederlaag, een pluim ver
dienen voor hun enthousiast volhouden,
wat zijn bekroning vond in een goed
doelpunt, dat door de menigte met een
langdurig applaus werd begroet.
Do Hollandsche spelers hebben gedaan,
wat we van hen verwachtten. Dat het ten
slotte een zóó groole overwinning zou
worden, durfde niemand voorspellen,
maar de Oranjemannen hebben getoond
in enthousiasme niet voor de Franschen
onder te doen en in spelkwaiiteit het ver
der te hebben gebracht. Toen de wedstrijd
goed en wel aan den gang was, fcaddun
de verschillende linies elkaar gevonden en
kregen we eenige keurige staaltjes van
combineeren te aanschouwen.
't Is niet gemakkelijk fouten in deze
ploeg aan te wijzen, omdat tegen do
Franschen eenvoudig vrijwel alles ge
lukte, maar toch willen we de overwin
naars stuk voor stuk de revue laten pas
seeren.
Dospolors.
Van der Poel onder de lat heeft niet
veel te doen gehad. De enkele malen dat
hij evenwel in het geding kwam, maakte
hij een betrouwbaren indruk. "Weliswaar
vond Hij veel gelegenheid in nauw ver
band met moeder aarde te komen, maar
daar staat tegenover dat hij ijselijk kalm
is, een eigenschap dio ons bedunkens een
doelwachter siert. Het Fransche doelpunt
kon hij niet verhinderen. We gelooven
aan een hornieuwe benoeming tegen Bel
gië I
Van do achterhoede kunnen we Denis
on v. d. Kluft wel feitelijk in één adem
noemen. De laatste was aanvankelijk wat
onzeker, maakte met een 1O-stand een
kapitale blunder, die tegen een betere
tegenpartij den gelijkmaker had gekost,
maar herstelde zich spoedig om voortaan
voor Denis niet onder te doen. Zijn forsch
ingrijpen viel zeker op, waar tegenover
staat dat Denis katachtig vlug werkte,
zoodat deze linie behouden kan blijven.
Van Linge als centerhalf was weer do
oude zwoeger van weleer, met een doode
lijk schot dat tweemaal doel trof. Ook zijn
afnemen was solicd. Nu cn dan was hij
evenwel zoek, wat wel toegeschreven mag
worden aan de zekerheid der overwinning
Kuipers was ook ten volle zijn plaats
waard en toonde hij met Sigmond voor
zich in combinatie niet te kort te schieten
Lofèvre was bijslagen opvallend goed,
vooral in verdedigen, maar het zou ons
HET V09RNAAN9STE KSEUVJS.
De finantieele toestand van de ge
meenten Emmen en Wormerveer.
De Bond van Stcenhouwerspatroons
denkt er over een eigen Coöp. Transport
onderneming op te zetten.
Bij een botsing tusschen Franschen cn
Duitschers te Essen werden 11 Duitschers
gedood, 32 gewond.
Het antwoord der geallieerden van An
gora.
Dreigende revolutie in Rcemenië?
niet verwonderen, als hij tenslotte zuu
moeten ruimen voor betere krachten.
Sigmond bevestigde volkomen ziju re
putatie als iuternationaal speler in wor
ding. Hij kent het spel lot in de perfec
tie, weet wiskundig berekende voorzetten
te geven, maar hoede zich voor traagheid
in doorzetten, zooals in den aanvang ge
demonstreerd. Vooral na .io rust gif Lij
eenige keurige staaltjes van technisch
hoogstaand spel, zoodat zijn keuz? irnmer
gerechtvaardigd is.
Addicks maakte ook al voor -t
geen zekeren indruk. Het tempo was nog
al eens te langzaam, terw.jl het combinee
ren ook niet vlotte. Na de rust had hij
ook alle zelfvertrouwen en kon toen b -st
opschieten met zijn buitenpartner, zoo-
dat deze vleugel nu zeer gevaarlijk was.
Ook deze speler had twenmaal doelpunt-
succes, al zou deze oogst bij cc-n behoor
lijker keeper minder rooskleurig zijn ge
weest. Spelers van dit type "hebben wc >i
in voldoende mate.
Jaap Bulder voldeed als roidv.xir uil-
stekend. Hij heeft een groot gedeelte van
zijn vrees afgelegd, lof was dat onkel nu
de meest beleefde voetballers, die hot
„après-nous" onder alle omstandign eden
toepassen?) en zorgde voor oen gcedo
verdeeling naar do vleugels. Is deze vorm
constant, dan blijft bij voor komende
ontmoetingen preferent. Hij maakte twee
goede goals, waarvan de vierde, ni een
scherpen voorzet van Sigmon-l ket-c lures
de doelmond, een keurig staal!je van
doorzetten bleek.
Roetert maakte ook al, ovenals de an
dere scorers, twee doelpunten, maar kun
ons desniettegenstaande niet immer he
koren. Zijn stijl past oi ni-t 'buis m
het kader van het overigens in led elmole
team, al deed hij vaak goede dingen Ver
geten mag echter niet worden da» we ren
zwakken tegenstander hadden, zond at hij
niet altijd in het nationale team zal vol
doen.
Groosjohan tenslotte kan op tvn gouden
wedstrijd terugzien. Hij gaf voortd-uend
keurige voorzetten, die r.iet altijd werden
benut, maar die waard waren direct
meer dan een doelpunt, het vijfde van
Addicks, op te leveren Ook hij verdient
handhaving y-n zijn plaats.
Bij al de vreugde, die deze onverwachte
groote overwinning heeft gebaard, moeten
we vooral niet gaan denken, dat «u veer
boven Jan zijn, maar moeten wc vol span
ning de nieuwe ontmoeting l-ron Bilgië
tegemoet zien, die ons zal moeten loeven
of wo weer op den goeden weg zijn naar
de suprematie van !i?t continent.
De w j d s l r ij d.
Thans een verslag van den strijd.
Om even voor half drie zat. natuurlijk
con 30 a 32.000 koppige menigte vol span
ning te wachten op de dingen, die komen
zouden. Het Paasehzonnc'je boscheen het
massieve Stadion en een frisch windjo
deed de verscheideno vlaggen cn vlagge
tjes lustig wapperen.
Trompetgeschal verkondigt eindelijk cm
2.31 do verschijning der Fransche ploeg,
verwelkomd met de Marseillaise. Do gas
ten steken in blauwe hemden met zwarte
haan, witte broeken en roo lo kousen. Dan
volgen na 2 minuten de Hollanders met
oranjehemd en witte broek, onder de to
nen van het Wilhelmus het veld betre
dend. Tal van cinematografen doen hun
work en vereeuwigen beide elftallen.
De Fransche aanvoerder Bard over
handigt aan Kuipers een clubvlag cn be
gint met de beleefdheid den toss te ver
liezen.
Om 2.38 trapt Frankrijk dan tegen
wind af. Al dadelijk ziin de gasten den
bal kwijt. Er wordt oven heen en weer
getrapt, Holland onderneemt door haar
linkenving een aanval, Addicks zet voor
on Roetert brengt na tweo minuten Hol
land de leiding: 10.
Dit onverwacht spoedige succes wordt
met veel enthousiasme begroet.
Na den aftrap onderneemt Holland
weer oen aanval, maar Bulder schiet
naast. Do Franschen beantwoorden met
een tegenaanval, maar v. d. Poel bezweert
het gevaar. Voortdurend zweeft het leer
op de Fransche heift, maar het verband
i ontbreekt nog bij do Oranjemannen, zoo-
