i 4 buitenland J4e Jaargang. BONDERQ MAART 1923 No. 4074 DeABONNEMEfiTSPRWSb.draBgt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12 50 nor l- i i Rn onze Agenten 2fl nnnt i Per kwartaal* B'J onze Agenten 20 cent per week f 2 60 ?eï kwnrl^ï' Franco per po8t ,90. Per kwartaal* Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Ah7 ^artöAl* krijgbaar tegen betaling van 50 ct Ter kw«lnTi^ VCr" Dit Wad verschijnt elkon dseztrndcrd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBb No. 10 - LEIDEN TELEFOON INTERC. 93! POSTBUS No. H. DE ADVERTEHTIEPRWS BEDRAAGT O two n o adverienlIEn JO wnl p«r 70391. Voor Ingezonden Mededeeüngen wordt het u dubbele van bet tarief berekend. r BCfafoe advortenilën, van tea hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hunr en ver huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer bestaat uit tweo bladen. Geen sentimenteel gevoelen, Voor de afdceling 's-Gravenhage van |jo Ned. Vcreeniging van Staatsburgeres ken, heeft, zoo lezen we in de Haagsche bladen, dr. L. A. Rademakcr gesproken Ker Ons Gevangcnisslelsel. Dr. Rademaker merkte op, aldus een [crsvcrslag, dat het streven naar vorbe- aring van het govangenisslclsel geen sen- menteel gevoelen is. Ons stelsel, zooals ro er nu mee geboterd zitten, is totaal Jerkeerd. Het is een verouderd stelsel, Bt door lakschlieïd in gebruik blijft. Do tl, zooals wij die thans hebben, is afkom- ig van de Kwakers, die vcronderstel- in, dat de gebrokenheid van het hart, jn gemoedstoestand, die in de cel zou lorden bevorderd, een zedelijke ophef- Èg zou doen ontstaan. De cel 13 thans [er geheel de wereld ingevoerd, hoewel be wijze van straffen, die 150 jaren ge pen in Pennsylvanië het eerst werd toe past, daar weer is afgeschaft. In Ne- |land en België, waar het hechtst aan celstraf wordt vastgehouden, komen meeste recidivisten voor; dus verhe lend schijnt de celstraf niet bijzonder (wérken. De spreker verwachtte van den lidigen Minister van Justitie veel, in rband met hervormingen in heb gevan- piestelsel. pot zoover citeoren wij het versla" van (bedoelde lezing. (leeds eerder hebben wij onze sympa- e uitgesproken voor het streven van 1. die het gevangenisstelsel willen ver- Beren en verbeteren. èker, wie het dool van de gevangenis- Jaf inziet, wie met ons als het pri- P're het hoofddoel van de straf Jchouwt: den misdadiger zelf zoowel anderen af ic «-urnno-n vaiLu^v prc- der misdaad hij moet erkennen, de straf inderdaad: straf moet ren. p'ij moeien er dus voor waken, dat niet overgevoelig, sentimentcel wordt f en het bovenaangeduide doel van de pf klaar voor oogen houden, poch doel van de straf is óók: verbe- geastelijke en zedelijke verbete- opheffing van den misdadiger. zonder de bcriking van het eer- docl te verijdelen *-» ja, zich juist firbij aanpassend, kan er, dunkt ons, Hor dit opzicht nog wel een en ander jrden gedaan. En juist onder dit op- jtit beschouwd is ook ons inziens een peiling van het strafstelsel, met name de langdurige celstraf, niet on- jwnscht. Vóóral voor jeugdige perso- p móet de celstraf nadeelig werken hij kan daarom, dunkt ons, alleen ge ile vinden in de oogen van paedagogpn psychiaters als minste kwaad, zoo men Bers voor een nog grooter kwaad zou frden geplaatst. PVie op verandering en verbetering van gevangenisstelsel aandringt misdoet jk o.i. volstrekt niet door een sentimen- pl gevoelen. 1 verneemt, is gisteren een grootc troepen- afdceling voor heb gebouw verschenen, waar de directie der politie gevestigd is. Do troepen drongen binnen in het gebouw en arresteerden de ambtenaren. Daarna zijn alle leasten doorsnuffeld en de dossiers meegenomen. Tntussehen werd do heele groene politie te Bochum gearresteerd. Allo politieposten cn wachten werden door Franschen bezet. Dc wachtlocalcn werden totaal leeggemaakt, ledikanten, matrassen enz. weggebracht. Bochum is op heb oogen- blik zonder politie. Er rukten steeds meer troepen de stad binnen. Het hoofd- en de andere stations zijn om 10 uur bezet. Nie mand mag het station binnen, niemand mag er uit. In het hoofdstation zijn de beamb ten aangehouden en daarna overal dc kas sa's weggenomen. Tegelijkertijd werd het hoofdpostkantoor en het douanekan toor bezet. De binnenstad is bijna geheel afgesloten. Op de hoeken van do straten staan mitrailleurs. Alles wordt aangehou den. Men meent, dat de Franschen juist op don laatsten dag der maand, station, post en douanekantoor hebben willen bezetten, in de hoon daar veel geld te vinden tot be- - HU!?*. d" salarissen. Ecu matte whHjte heett ":ch <'o bevolking meester VOLKENBOND. Hot loodwitgevaar. N Liga van Roodo Kruis-vercenigingen jtft in een dringend beroep op de ge- icle wereld de aandacht govestigd op de Boazakelijkheid om binnen den kortst PcClijkcu tijd de algemeene aanneming jverwezenlijken van de resoluties, aan- pomen op de 3e internationale arbeids- 'nferenlio in 1922 te Genève gehouden F °CÖC'icrming der schildersgezellen le- r het 'oodwitgevaar. Om den nadruk te op dezcii oproep heeft de liga, (ie or^an»saties van 45 landen zijn T^floten, tegen Zaterdag een betoo- iDgericht in de Sorbonne. Albert Pey rl za^ prcsidceren, terwijl tal van be pfe mannen der wetenschap er even- I s aaa zullen deelnemen. *E bezetting van het Ruhrgebied. pRITIEKE TOESTAND TE BOCHUM. Pocli'jm scbijnt wel het middelpunt te f zcu van de aanvallen der Franschen. Uit Fo tod wordt aan het „Acht Uhr Abend- Scmold: Te Bochum oefenen heden 'ransehen sinds den vroegen morgen voorbeeldeloos schrikbewind uit. Nd u P°^tve-beambten met ge- fen h j kwartieren cn woningen, ruk- Ur L ^corea van Let lüf en cris ta all*1 met rijzwepen. Daarop wer- Ta'l.i 0 r^a,nsc^laPP6n gearrestcord en op r^uto s weggevoerd. 7n ®,rn|n'nB ri Lot het kookpunt geste rat men elk uur ernstige losbarstin aar 1 „Vo^shartstochten vreest. 1 e Külnische Zcitung uit Bochum gemaakt. 'Alle winkels zijn gesloten, reeds dogen laiïg. De huismoeders weten bijna met. waar zij haar inkoopen moeten doen. H. N. uit Berlijn: Do militaire bevelhebbers in liet Roer gebied hebben bekend gemaakt, dat alle vergrijpen tenen dc Fransche verordenin gen met straffen tot 5 jaar gevangenis en boeien tot 10 millioen mark gestraft zullen worden. De strijd tegen de veiligheidsoo- blie in het Roergebied is verscherpt Te Recklinghausen zijn alle tot deze politie behoorende ambtenaren met de officieren en commandanten in hechtenis genomen en weggevoerd. Ook te Home is de politie ontwapend en in hechtenis genomen. Uit l ochum wordt gemeld dat daar sedert gis- agenlen der ÏSSömH^oKUa in hechtenis genomen en mev mishandeld. In het centrum van Bochum is de verkoop van alle mogelijke artikelen verboden, met name voor de handelaars in levensmiddelen, de bakkers, slagers enz. De eethuizen voor ongehuwde arbeiders en ambtenaren zijn gesloten. Zelfs een zieken wagen werd niet toegelaten in het versper de gebied. Dit. alles komt neer op een svs- tematische uithongering van de bevolking die 1C0.000 zielen telt. Ook te Recklinghausen en ïïerne zijn alle kwartieren der politie bezet en de beamb ten gearresteerd, zoodat ook deze steden zonder politie zijn. Overvallen en beroovingen. De „B. Z. a. M." publiceert een heele reeks overvallen, die door de Franschen bedreven zijn. Zoo werd in Essen een koop man door vier Fransche soldaten van 1.6 millioen mark en alle voorwerpen van waarde, die hij bij zich had, beroofd. Een ander koopman, een architect, een scholier vievmijnwerkers cn 17 andere burgers wer den door Fransche soldaten van hun gou den horloges en kettingen beroofd. Een mijnwerkersweduwe, die een schoen winkel houdt, is haar geheele ontvangst van een dag, ten bodrage van G0.000 mark, afgenomen. Op hun protesten vernamen de beroofden, dat men zich mot die zaken niet bemoeien kon, daar de betrokken troepen Essep. reeds weer verlaten hadden. Ook uit Oberliausen en Herne worden dergelijke gevallen van berooving gemeld. Te Recklinghausen is een Amcrikaansch onderdaan, die de houding van de FraDsohe bezettingstroepen had veroordeeld, door Fransche soldaten van zijn fiets gesleurd en mishandeld. De man is vervolgens in de gevangenis opgesloten doch later in vrij heid gesteld. Hij heeft zich bij de overheid beklaagd en deze zal nu waarschijnlijk langs diplomalieken weg protesteeven. Een geestelijke de toegang geweigerd. Dc domproost dr. Linneborn die in op dracht van den bisschop van Paderborn Zondag ter regeling van kerkelijke aange legenheden het bezette gebied wilde be zoeken werd te Adlerbeck gedwongen don trein te verlaten en naar Paderborn terug te keeren, in weerwil dat hij een pas bezat en als geestelijke gekleed was. Men deelde hem mode, dat hij slechts zou worden toe- golaton, indien zijn pas het" visum der Franscho bezebtingsautoritoiten droeg. j „H-bld." s- - - 'n België. De bogrooliog. Tijdens 'de bespreking van 'de begröo- ting der terugvorderbare uitgaven zeide Theunis, dat de daling van den wissel koers, de weigering van Duilschland om de Belgische 7 milliard marken terug te nemen, en groot o leeningen zwaar op de begrooting drukken. Er is dit jaar een tekort van anderhalf milliard op de be grooting der terugvorderbare uitgaven. België tracht Duitschland lot betalen te dwingen en de eigen huishouding in orde to brengen. Diland. Een bii te Berlijn. Met het oog groote uitgestrekt heid en het groclental van het dic- cees Breslau en met het oog op de ontwikkeling en eteekenis, welke de met het ambt vajt-bisschop van Bres lau verbonden dwur in den loop van een eeuw heeft \ge:i, heeft do kardi naal vorst-bissch'dolf Bertram met Kerstmis 1922 aarl. den Paus verzocht het diocees Bressen tweeden wij-bis schop als hulp-bi>p voor het geheele diocees Breslau tc slaan en dezen zijn zetel ie Berlijn ae wijzen. Dc Paus heeft, ïaan de „Msb." wordt gemeld, in dit vtcl toegestemd en krachtens decreeti het H. Consistorie van 19 Februari Idea Hoogeerwaarden prelaat Josef Deir i<f hulp-bisschop van den vorst-bissp van Breslau be noemd als titularisscnop van Sora met toewijding van destel te Berlijn. de bemanning van het s.s. ,Blairlogie", die volgens een Dinsdag ontvangen draad loos bericht het schip hadden verlaton en in de booten waren gegaan op CO mijl af stand van do kust van Cornwall. Tweo red- dingsbooten uit Podstow keerdtn heden in de haven terug, na den gcheclcn nacht in zeer ruw weer naar dc bemanning gezocht to hebben. Siïf£g3£fciLA^ Rumoer in den ierschen Landdag. De zitting van d Beierschen Landdag ttas gisteren buiteswoon rumoerig. De oorzaak hiervan w con voorstel van de Beiersche Volkspar strekkende om m Beieren een staatspndent te kiezen. Dit voorstel werd door en communistischon spreker Eisenbergeroogverraad genoemd. Hierdoor geraakte c geheele rechterzijde van het Huis buiteizich zelf van woede; vinnige interrupties lonken door do zaal; bet. tumult was onWhrijfeiijk. Verschil lende afgevaardigde! van réchts snelden woedend op den sprfcer tofl en de afge- ardigde Graf, die t«t de Feiersche volks partij behoort, gaf Ei.enberjer een slag in het gelaat. Hierover ten hoogste veron; waardigd, sprong da so/iaal-democraat Probst op Graf toe, pakte hem beet diende hem een stevig fat slaag toe. Hot^duurdelangen tijd eer de rust weder verder kon^sprp^tjenoeming vaa een <30or liet volk gekozen staatspresident werd met 74 tegen 56 stemmen aangenomen. De grond wet schrijft echter voor, dat zulke voorstel len een meerderheid van 2/3 van het aan tal uitgebrachte stemmen moeten verkrij gen, zoodat het voorstel voorloopig geen kans op uitvoering heeft. Roemenië. Het proee-s inzake den voorgenomen aanslag op het koningspaar. Naar uit Boekarest wordt gemeld, i; het vonnis in het proces tegen de Honga ren, die in Augustus den aanslag op bet Roemccnsche koninklijk echtpaar voor bereid hadden, geveld. De vier daders werden elk tot tien jaren gevangenisstraf veroordeeld. Polen Dc Poolsch-Utauschc onderhandeliogen afgebroken. Naar uit Warschau wordt gemeld zijn de onderhandelingen lusschen Litauen en Polen over de grenzen der neutraio zono •zonder resultaat afgebroken. In het door de Polen bezette gedeelte dezer zone heerscht rust. Daarentegen is in het Li- lausche gedeelte een opstand uitgebro ken. Do rechtsche Poolsche bladen mel den dat het een Poolsche opstandige weging betreft met het doel dc Poolsche plaatsen in het aan Litauen toegewezen gebied niet van Polen to laten afscheiden Amerika. Do fundeering der Britsche schuld. President Harding heeft het wetsont werp inzake de fundeering dor Britsche schuld onderteekend. Het wetsontwerp inzake dc Sehecpvaart- subsidio verworpen. Do Senaat heeft het wetsontwerp inzake de scheepvaartsubsidie verworpen. isiiieni. Berichten Hevige storm aan de Engelsche kust De laatste twee dagen hebben hevige stormen boven Engeland gewoed, terwijl er zware regens zijn gevallen, die ernstige overstroomingen in vorschillende declen van het land ten gevolge hadden. Door het Amerikaansche stoomschip „President Arthur", dat te Plymouth ia aangekomen werd een hevige orkaan on den Atlantischen Oceaan met een wind snelheid van 120 mijl per uur gerappor teerd. De Cunard-liner „Berengaria", die zich Dinsdagmorgen ter hoogte van het eiland Wight bevond, was hedenmorgen niet in staat de haven van Southampton binnen te loopen. De passagiers en hun bagage werden door slecpbooten, die een zwaren strijd met do golven hadden te voeren aan land gebracht. Er is nog niets bekend omtrent het lot HET VOÖRHA&SSSTE KIEiSWSv Berichten over het schrikbewind cn ge welddaden der Franschen in Boehum, Es sen, Recklinghausen cn Horne Rumoer I v<»chen landdag. WAARSCHUWING VAN EEN DOMINEE. ,De Gelderlander" maakt gewag van een gesprek, «lot een gemeenteraadslid van Nijmegen Maandag in den trein voer- de. Hij ontmoette ©r een domino© uit de buurt van Arnhem de naam is bekend, maar doet niet ter zake met wien hij in gesprek raakte over do Universiteit „Ik, zei de dominee, zou ala lid. van den Raad van Nijmegen hebben voor En ik zal ook zeggen, waarom. Ik heib gestudeerd aan de the faculteit van een openbare universiteit, zooals ongoveer al mijn ambtgenooten. Wio hoeft dat betaald? "Wio betaalt de openbare Universiteiten? Doen wij pro testanten dat alleen, of betalen, ook do katholieken eraan mee De katholieken hebben meebetaald aan mijn opleiding en aan die van de meeste dominees hier te lande, terwijl wij voor dc opleiding van hun geestelijken geen cent bijdragen. Die betalen zijzelf. En nu zetten sommige protestanten eoo'n keel op, omdat zij een onkelen cent moeten bijdragen aan de R.-K. Universi teit! Laten zij oppassen: als het te bard geroepen wordt, dat de protestanten niet mogen betalen voor een Katholieke Uni versiteit, dan volgt daaruit, dat katholie ken niet mogen bijdragen aan een open bare, te minder aan dc opleiding van pro- 'ri-fy^ ..In.mnppg yol.fft daaruit ook, talen". Deze dominee durft dc zaken zien, zco- als ze werkelijk zijn, niet waar? De Christelijk-Historische Unie. Protest tegen subsidieerin van de R.-K, Universiteit. De Chr.-Hist Unie heeft te Utrecht een jaarvergadering gehouden. Uit het jaarverslag bleek dat het aan bal plaatselijke kiesveireenigingen bij het begin van 1922 bedroeg 600 mot 30.000 leden en thans geklommen, is tot respect. G42 met 41.129 leden. Het aantal kamer leden steeg van 4 op 7 voor de Eerste Kamer en van 7 tot 11 voor de Tweede Kamer. Het vorslag werd goedgekeurd. Bij de besprekingen over de inleiding van den heer Gerretson deelde ds. Bak ker uit Amsterdam mede, dat hij en dr. Kromsigt bij 't hoofdbestuur de volgende motie hadden ingediend: De Chr.-Hist.. Unie enz. van oordeel dat een R.-K. Universiteit geen natio naal, maar een specifiek Roomsch bi lang is, bovendien ingaat togen het historisdh Protestantsch karakter de natie, en zoodoende do wig nog die per in onze nationale eenheid indrijft. spreekt een krachtig protest uit tegen het raadsbesluit van Nijmegen om een jaorlijksche sorbsidio aan zoodanige Universiteit toe te kennen en brengt hulde aan de Cbrist.-Hist. Kies vcreeni ging om haar protest en aan de raads leden, die tegen dit besluit stemden". Deze motie, waarover uitvoerige be sprekingen gevoerd werden, werd even wel niet in stemming gebracht daar zij te laat was ingediend. Met algemeene stommen sprak de ver gadering evenwel oen protest uit tegen het besluit van den gemeenteraad tc Nij megen. De Soc.-Democraten en de Staatscommissie voor hooger onderwijs. Mr. Troelstira hoeft den Minister vai Onderwijs gevraagd waarom in dc Staatseo mmissio voor hooger onderwijs geen enkelo soc.-dem, onderwijs specialiteit is opgenomen. Het Kath. dagblad „Hot Hmsgezin" sprak reeds gisteren in een beschouwing over de taak der bedoelde Staatscommis sie er zijn bevreemding over uit, dat ei geen sociaal-de-mociraat in was benoemd. Tegen beschermende rechten. Op de vergadering van de Chr.-Hist. Uunie heeft dr. II. J. Lovink een rede ge houden over de internationale boteekenia van onzen land- en tuinbouw. Hij be toogde daarbij dat handhaving van het vrijhandelstelsol gewcnscht is. De algemeene vergadering van de Friesclie Maatschappij van Landbouw heeft het bestuur opdracht gegeven zich tegen invoering van beschermende rech ten te verzetten. Het wetsontwerp tot belemmering van den invoer van schoenwerk. Oppositie. Do Kamer van Koophandel tc Amster dam acht de indiening ran het wetsont werp tot belemmering van den invoer van De Amcrikannschc Senaat vcrv.icrp het wetsontwerp inzake de scheepvaart- subsidie. Z. n? dc Paus heeft Prelaat Josef Deit- ncr lM-noemd tot liulp-bisschop van den voret-Msschop van Rrcslau roe» nis zetel Berlijn. schoenwerk in lijnrechten strijd met ^s- senitieele onderdeden van het betooi; der Memorie van Toelichting. Immers de re geering grijpt naar het middel der in voerverboden, niettegenstaande deze in strijd zijn met het bestaande stelsel van handelspolitiek, in strijd óók met de als noodzakelijk gekwalificeerde ver. dring van productiekostenDe Memorie^ van Toeliohting toont niet aan, dat de schoen industrie in zoo'n nood verkeert, dat een voorziening van oen uitzon-IpT'rv^'arak- tor onvermijdelijk is. Is eenmaal dc eerste stap oc ri'h- ting van het wetsontwerp gedaan, don zullen spoedig meer invoerverboden vol gen en daarom verzoekt de Kamer het ontwerp niet aan tc nemen Uit de bouwvakken. Te Rotterdam De drie werknemers-organisaties in de bouwvakken te Rotterdam hebben in een gisteren gehouden vergadering besloten samen te workener is een comité ge vormd, waarin de drie vakvereenigingen zijn vertegenwoordigd. Dit comité geeft vandaag een manifest uit. In dit manifest zegt hot ,,dat men zich met a-lle ten dienste staande middelen zal verzotten tegen den bruten aanval^ op LomJvaicarbeider'zooT'gaa^D hel "vérder, hebben thans tot plicht geen andore ar beidsvoorwaarden, dan die, ge noemd in het contract, afc gesloten met den R.-K. p a- troonsbond (85, 80 en 70 rontsï te aanvaarden." Er wordt in het mani fest echter geen parool gegeven lot neer leggen van den arbeid. Slechts moeiten de arbeiders, aan wie afwijkende voor waarden worden aangeboden, da arvai? kennis geven aan het comitï-. Men kreeg den indruk dat het confict» zal uitloopen op veel geharrewar en par>- tieele stakingen, zooals we dat bij de ac tie der typografen hebben gezien. Van daag zou door het comité nog worden go tracht te confereeren met het bestuur^ van den bond van patroonsvereeniaingen De Zomertijd. Een adres. Het dagelijksch bestuur van bet Cen traal Industrieel V erbond heeft zich thans, evenals het vorige jaar, met een adres gewend tot de Tweede Kamer naar aanleiding van hot Voorstel van V' de heeren Braat en de Be-er tot i i king van de Wet. van 23 Maart 1918~tP bl. no. 165), tot tijdelijke afwijking van a'a Wet van 23 Juli 1908 (St.bl. no. 236) tofc invoering van een wcttelijiken tijd Het adres betoogt, vooropstellende, dat de instelling van den z.g. Zomertijd een oconccnische maatregel is "tot besparing van kosten, dat afschaffing van dien tijd alleen dan to verdedigen zon zijn. indien tegenover de daaraan verbonden oor- dee-len, welke voor do greote meerderheid van het N^derlo ndsche volk bestaan, handhaving van dien maatregel voor be langrijke groepen dor bevolking rn-nvor- komenüjkc bezwaren met zich mode zou brengen. Dat in werkelijkheid dojyv: "'o bezwaren voor den landbouw bestaan, is door hetgeen do voorstellers van het on- derhavige Wetsontwerp voor afschaffing, van den Zomertijd aanvoerden, geenszins gei»loken, aldus betoogt adressant verder. Uitvoer van rnriK i>:t Gcltd Met ingang van 2 Maart is do uitvoer van melk. room cn boter uit België niet» meer vrij. De moeilijkheden bij den aanvoer van bouwmaterialen. De Bmesckclio correspondent van do „N. R. Ort." meldt: Naar aanleiding vun een bericht m. do Noderiandsohe pers, dat do aanvoer van basalt door dc Basalt Actien-Gee^llschaft moeilijkheden ondervindt van do Fran sche cn Belgis oho bezetting, heeft de Be!- gischo minister van buiteniajtfWhe zaken ons medegedeeld, dat hij van de*o kwes tie volstrekt niets weetmen had cr nog nooit crer hoaren spreken cn den minis ter had tot nog too geen Wacht of pro.'.cat bereikt. Indien, dit geval z.ieh voordeed, zou hij zich Kaas ten den tecs toad te oih derzoeken en recht tc doen. Gtuo taal en do staatstukken. Blijkens 't voott-loopig verslag d«r Ear-1 ste Kamer over dc Brrgrooting van On derwijs, hebben velo leden ernstig heb' zuiver houden van onze moedertaal bo-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1