No. 4073 raABöNNEMENTSPRWSbedraagt bij vooruitbsJelinp Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal» onze Agenten 20 cent per week S 2.60 per kwartaal» anco per post f2.95 per kwartaaL Iet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- rijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- itbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd bndagsblad 9 ct. Cit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- on Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TELEFOON INTÊRC. 935 POSTBUS No. H. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Go wo no adverfonSiën 30 cent por regel. Voor Ineezonden Mededeelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend. r Kloina advertesitiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur on ver huur, koop en verkoop IO.50. nunimen* Sbesfca&t uS$ twee aden. Een belangrijke commissie. ders vindt men vermeld de instelling een Staatscommissie inzake Hooger [erwijs. eb.nsrijk is deze Commissio ook om tijdstip waarop zij wordt ingesteld su terwijl de kwestie-Nijmegon betref- Ie'de oprichting van een Kath. Univer- jfc nog hangende is. jlangrijk, zéér belangrijk is de taak, re aan deze commissie is opgedragen. p heeft nl. tot doelna te gaan door wel- 1.0 maatregelen kostenbesparing op het ibaar hooger onderwijs kan worden J [regen, alsmede de verhouding tusschen a t ibaar en bijzonder hooger onderwijs J.v cr kan worden geregeld, zoodat het mder universitair onderwijs zich naar aard beter zal kunnen ontwikkelen a op dit oogenblik het geval is. *•0 oals uit do laatste woorden van de •acht blijkt, wordt als resultaat van de ie der commissie o.a. verwacht een ijzing, hoe het bijzonder universitair srwijs zich in do toekomst, naar z ij n i, beter zal kunnen ontwikkelen dan u toe. de opdracht begint met de vraag naar tregelen om kostenbesparing op het ïbaar hooger onderwijs te verkrijgen, wij nu in aanmerking nemen, dat er nog geen sprake wa? van bijzondere ersiteiten buiten de reeds bestaande Universiteit te Amsterdam! reeds len de mogelijkheid i3 naar voren an inkrimping van het aantal [ersiteiten, dan zal het ons niet ver indien de commissie met een fcrcgel in dien geest zal komen. Reeds zichzelf zou zulk een voorstel niet eemdend zijn. Maar het gaat ons toe- nen als nog waarschijnlijker, wanneer het beschouwen in verband met xeede taak van de Commissie, die wij noemden, nl. het verhoogen van de rikkclings-mogelijkheid voor'het bijzon- universitair onderwijs. Ons dringt zich ds vanzelf de vraag op: zou de com- niet als een der mogelijkheden, om do deelen van haar taak tot verwezen- ng te brengen, voorstellen, althans' één bestaande openbare Universiteiten e staan voor het bijzonder universi- onderwijs. Zonder op het resultaat der ie van de bedoelde commissie te wil- vooruitloopen, meenden wij deze mo- kheid te mogen in het licht stellen. 5.S 2J 3.0 E li 5, 7-1 7.5 3, |l acht Zoo zijn er. aar zijn er, wier geliefdkoosd bedrijf schijnt te zijn, te smalen op lien, die wijden aan de politieke actie wier ïkropte levenswijsheid schijnt' te zijn ngeperst in do levensrijke leuze: Ig met de politiek!" ïar zijn er, in wier gezelsohappenhet ,'nfc te benooren tot den „bon ton", af [geven op d e werkloozen, die liever Lf iken van den „steun" dan met eigen aid in hun onderhoud voorzien, en op £P| arbeiders, die al o zooveel verdienen maar aldoor meer blijven eischen. Wifoo zijn er helaas, óók onder de holieken! a deze laafst-bcdoelden zijn de meest stige bedreiging van onze Katholieke dariteit, onze Katholieke saamhoorig- a. van onze eenheid in heb practischo Sn! ,N E Dat, de hier beoogde critici eens de oc| lc'cn mochten uitsteken naar da a d daad van sociale of politieke actie, |eld met waarlijk nobele bedoelingl |'j zouden con verdienstelijk werk doen ,r zichzelf, anderen een goed voorbeeld fn. het algemeen belang dienen, ersonen uit de kringen, die men nooit zelden vertegenwoordigd ziet op de Neringen, waaruit niemand of 'ms een enkele zich beschikbaar stelt f openbare functies hun actie en wjding wordt, in dezen tijd vóóral, geëischt. als zij b 1 ij v e n staan op zichzelf, I i gerend tiental redenen laten zij 1 die redenen eens meer van nabij be- P eQ ontleden en... zouden zij dan n11 tot de gevolgtrekking moeten ko- ,n' a'thans velen hunner, dat al die re en niets anders zijn dan een rondom Vastgespannen weefsel van egoïsme! h aaru^ zullen zij zich moeten los- bezetting van het Ruhrgebied. ^BESLAGGENOMEN GELDEN. I over de teruggave van de Franschen medegenomen mil- -1 ,Van rijksbank hebben tot nu F,1 s het resultaat gevoerd, dat ascben hebben toegezegd, dat zij voortaan de transporten voor het Engel- sche gebied niet meer in beslag zullen ne men. De teruggave van het geld heeft echter "lot nu toe niet plaats gevonden. liet „Berl Tageblatt" verneemt, dat de cliché's der bankbiljetten zijn uitgeleverd Belgische spoorwegarbeiders en post beambten opgeroepen. Bel ga seint uit Brussel dat gisteren de Belgische militaire overheid aan dn amb tenaren en agenten van de Belgisch© staatsspoorwegen, post, telegraaf en tele foon, door bemiddeling van hun adminis tratieve hoofden een oproep gericht 'heeft voor den dienst in het Ruhrgebied. Do chef van den Belgischen Gcneralen Staf naar het Ruhrgebied. Generaal Maglinse, de chef van den Belgischen generalen staf, is gisteren op een inspectierc-is naar de Ruhrstreek ver trokken, waar hij de materieels toestan den van de bezcttingssoldalen zal onder zoeken. Wraakneming. Te Emmerik heeft men twee Duitscho meisjes, die met Belgen van de bezetting een avond uit waren geweest, opgewacht en het hoofdhaar afgesneden. Do vlechten zijn bij opbod verkocht, terwijl de opbrengst naar de noodlijden den ïn het Ruhrgebied is gezonden. Engolsclio critiek op do houding dor Fransclieu in hot Ruhrgebied. De Daily Telegraph stelt vast dat Maandag voor het eerst sedert de Fran schen het Ruhrgebid binnenrukten in hooge politieke kringen in Engeland cri- liek is geoefend op de Fransche militaire actie. Dit was in verband met de inciden ten te Bochum, welke de Fransche berich ten ontkennen en de Duifscho berichten overdrijven, maar waarvan, blijkens on partijdige gezaghebbende getuigenissen, zeer veel waar is gebleken. De incidenten maken geen officieele stappen of het uit spreken van een meening noodig, maar do mogelijke gevolgen zijn zoodanig dat de ongerustheid der Engelsche regeering is toegenomen. De lastige toestand, geschapen door de Fransche confiscatie van den Rijnland- sclien douanedienst voor den Engelschen handel in en met de bezette gebieden, heeft thans de volle aandacht van het ministerie. H. N. uit Londen. Hoewel van officieele zijde alles wordt gedaan om de verhouding tusschen Frankrijk en andere landen der Entente zoo goed mogelijk voor te stellen, kan toch niemand zich ontveinzen, dat de Fransche a'ctie in het Ruhrgebied en vooral het optreden, alsof men in vollen oorlog heeft, bij de Engelschen en Ameri kanen kwaad bloed zet. Tegenover 'de woorden van Bonar Law en de frasen der geïnspireerde pers staat het feit, dat de geheele arbeiderspartij in Engeland, alle liberalen en zeer vele conservatieven den tegenwoordigen toestand diep betreuren cn dat in de Vereenigde Staten op één dag in 150.000 kerken werd geprotesteerd te gen het .optreden van de Franschen. Voor al de ontkenning van het vandalism© in Bochum terwijl de Engelsche correspon denten en de foto's de feiten behoorlijk hadden vastgelegd, wekt weerzin, omdat men er uit ziet, dat de Franschen de consequenties hunner eigen daden niet aandurven Engeland. Curzon over den algemecnen toestand. Afkeuring der Ruhractie. Lord Curzon heeft gisteren een uiteen zetting gegeven, van den politieken toe stand en wel in de eerste plaats wat de onderhandelingen te Lausanne betreft. Hij zeide, dat als er een behoorlijk re sultaat werd verkregen, hij geenerlei spijt zou hebben van tijd en moeite tc Lausanne gespendeerd. Daar, als overal waren een oorlogs- en een vredespartij, een van extremisten en een van gematig den en daar Ismet Pasja tot de laatstge noemde groep behoort, twijfelt Curzon geenszins aan den uitslag. Trouwens, dit kan niemand, die ziet, hoe vrijgevig en tegemoetkomend de geallieerden zijn ge weest in het verdrag, dat Turkije instaat zal stellen opnieuw een plaats te bezetten in de rij der volkoren. Geen mensch kan het voor wenschclijk houden den strijd, die alle deelnemers verarmd en uitgeput heeft, nog verder voort te zetten. In Lausanne was het Curzons taak niet in de eerste plaats te zorgen, dat En- gclands haan victorie kraaide, doch dat cr een goede vrede tot stand kwam. Men behoeft de toekomst niet zoo som ber in te zien al zijn ook de Britsche troo pen in vele doelen van de wereld nog be zig aan de vervulling van de vele moeilij ke en gevaarlijke opdrachten, die Enge land op zich heeft moeten nemen. .Gebeurtenissen als de Ruhractie en verschillende andere gebeurtenissen op economisch gebied missen hun uitwerking niet en doen hun invloed gevoelen op so ciale en iniiustricele vraagstukken. Maar als men den toestand van nu vergelijkt met dien van na Waterloo, dan is Europa veel verder op weg naar beterschap dan toen. Inkomsten dekken den dienst in de En gelsche staatsschuld, die geregeld af neemt. Aandeelen stijgen, gewone obliga ties eveneens en industrieelo zelfs tot 30 in één jaar De Britsche uitvoer was bijna terug op het oude peil, die van ijzer en staal is zelfs hooger. Polen is op den goeden weg en Tsjecho- Slowakije heeft zijn financiën in even wicht gebracht en werd een factor voor den vrede in centraal-Europa. Oostenrijk dat iedereen kort geleden naar den af grond zag gaan, kreeg nu gemakkelijk zijn leening te Londen en elders. Italië, dat men als prooi van het anarchisme had1 beschouwd, was door de krachtfiguur van Mussolini weder hersteld. Zelfs aan Cen traal-Europa behoeft men niet meer te waanhopen, eerder het. tegendeel.. Natuurlijk zijn er donkere plekken, zoo als Rusland, het Naburige Oosten en de Ruhrkwestie, doch Curzon meende, dat de publieke opinie aan den kant der re geering stond ten opzichte van de Ruhr. „7k geloof, dat »men het met de regee ring eens is, dat de militaire inval in het Ruhrgebied recht of onrecht onver standig is. en dat wij goed doen door ons afzijdig te houden, doch onze troepen zoo lang mogelijk aan den Rijn te laten blij ven, aangezien wij evenzeer als wie dan ook belang hebben bij het resultaat der schadevergoeding, die niet Frankrijk, België cn Italië alleen aangaat. Dit is een internationale kwestie en ik zie den dag tegemoet, waarop een internationale actie ze oplost". Wat de schuldregeling met Amerika betreft, zeide Curzon, dat de last zwaar te dragen is, doch tevens een goede her innering vormt voor Engelschen goeden trouw en als eersten stap naar herstel van onderling vertrouwen, van stabilisatie en herstel. AmeriKa. Amerika en liet Internationaal Gerechtshof. De behandeling uitgc.stcld. Naar een draadloos telegram uit Wash ington meldt, is Maandag in den Senaat door den democratischcn senator King (Utah) een resolutie ingediend, waarbij het nieuwe regeeringsvoorstcl, strekken de tot toetreding van Amerika tot het In ternationaal Gerechtshof van den volken bond, aan het oordeel van den senaat werd voorgelegd. Er had geen debat over de resolutie plaats cn de behandeling er van werd voor cnbepaaldcn tijd uitgesteld. Het feit, dat het voorstel van Hughes, in naam van president Harding aan den senaat onderworpen om dc Vereenigde Staten tc laten toetreden tot de jurisdictie van hel internationale hof van den vol kenbond is verdaagd zonder verdere tijds bepaling, wordt beschouwd als een tee- ken, dat de senaat nog niet rijp is voor dien stap op het gebied van internationa le bemoeiing. Dat er van een behandeling voor het reces niets zou komen, wist men van te voren, doch dat geen der bevriende sena toren er in geslaagd is het plan een eenigs zins behoorlijke plaats op de a^. agenda te verzekeren, moet in elk geval als een mislukking worden beschouwd. BIHW EEBLftMü STAATSCOMMISSIE HOOGER ONDERWIJS. Ingesteld! ós een Staatscommissie met opdracht na te gaan of. en zoo ja, dioor welke wettelijke en andere maatregelen ten eerste kostenbesparing op het open baar hooger onderwijs kan worden ver kregen zonder het peil van dit onderwijs in het alge-meen te verlagenten tweede de verhouding tusschen het open-baar en het bijzonder hooger onderwijs nader kan worden geregeld, zoodat bet bijzonder universitair onderwijs zich naar zijn aard beter zal kunnen ontwikkolen dan op het oogenblik het geval is. Daarin zijn benoemd: bot lid-voorzatter H. Oolijn, dir. van de Vrije Universiteit te Amsterdam; tot leden prof. mr. A. Anemo, hoog- leeraar aan de Vrije Universiteit tc Am sterdam, dr. J. H. E. J. Hoogveld, reetor aan het St. Bonifacius-lyceum te Utrecht, prof. dr. B. J. Kouwcr te Utrecht, dr. O. Lcly, oud-minister van Waterstaat, prof. dr. H. A. Lorectz, voorzitter van de eerste af deeling van den Onderwijsraad, mr. J. Scholdang, lid van de Tweede Kamer, prof. dr. J. R. Slotemalker de Bruine te Utrecht, prof. dr. B. Symona, voorzitter van den Onderwijsraad, prof. mr. A. C. Visser van IJzcndoorn, te Lei den, m. G. Vissering, president wan do Nod. Bank, mr. A. L M. J. baron Van Wijnbergen, voorzitter van de comm. van beboer en toezicht van hot B.-K. Oe ut raai Bureau voor onderwijs cn opvoeding en van het curatorium van do B.-K. lccr- tot secretaris mr. H. J. Smidt, oommies aan het Dep. van Onderwijs. UIT DE TWEEDE KAMER. De Tweede Kamer zal Donderdag a.s. in behandeling nemen het initiatief- voorstel-Braat tot afschaffing van den Zomertijd. De behandeling der Huurwet ten zal Dinsdag worden voortgezet. Dc Wijsbegeerte aan de Loidselie Universiteit. Schriftelijk beantw. vraag. Op de vragen van den heer Boon in zake do toelating van een privaat-docent aan de B jjiksuniversiteiit te Leiden tot het geven van onderwijs in een onderdeel van de wijsbegeerte, antwoordde de Minister van Onderwijs enz. Bij het beoordeelen van aanvragen om toegelaten te worden als privaat-decent heeft de Minister, naar diens meening, in overleg met curatoren en de betrokken faculteit, vooreerst na te gaan, of in het algemeen het optreden van een privaat docent voor het bedoelde vak of onder deel van een vak aan die bepaalde uni versiteit gewenscht is te achten en daar naast of de aanvrager na zijn promotie in die mate van wêtensehappelijben zin blijk heeft gegeven ,dat in het bijzonder op zijn optreden prijs gesteld moet wor den. In oasu nu heeft dit overleg niet ge leid tot een bevestigende beantwoording van deze vragen. „Verarming van de universiteit" is, Tigpr de Minister meent, niet aanstonds te duchten, wanneer op zulk een aan vrage voorloopig niet wordt ingegaan. Mocht later inderdaad aan de univer siteit te Leiden behoefte blijken te be staan aan afzonderlijke voorlichting om trent een of ander onderdeel der wijsbe geerte, dan zal de Minister natuurlijk niet nalaten de aanspraken na to gaan van 'hen, die daarvoor in aanmerking kunnen komen. In hoeverre zich daartoe te allen tijde een geschikt persoon zal aanmelden, uitamoad thans niet met e enige zeker heid te zeggen. Voorkeur voor onze nijverheid. Vraag van een Kamerlid. Mej. Van Dorp vroeg den Minister wan Marine Kan de Minister mededeelen, of het juist is, dat kort geleden bij de inschrij ving voor een leverantie wan zakdoeken voor de marine, de levering gegund zou zijn aan een leverancier van Duitsohe zakdoeken voor 3.54, terwijl een Neder- landseh fabrikant voor 3.60, een ver schil wan nog 'geen 1.6 pOt., had ingeschre ven? Wanneer dit juist mocht zijn, kan de Minister dan ook mededeelen, of het vaststaat, dat dit prijsverschil niet werd opgewogen door een verschil in qualiteit 1 Wijziging L. O.-Wet Gisteren is afgekondigd het Staats blad, bevattende de Wet tot wijziging dcT L. O.-wot. Bouwmaterialen. Vasthouden door de FTanschon Het hoofdbestuur der ver. van hande laren in bouwmaterialen in Nederland heeft zich schriftelijk gewend tot Z.Exc. den Minister van Buitenlandsche Zaken met verzoek maatregelen te treffen togen het door de Fransche bezetting vasthou den van ladingen bouwmaterialen, zooals Portland cement, drijf steen e. a. op den Rijn. Het bestuur wijst er op dat het uit blijven dier materialen zeker de werke loosheid hier te lande weer zal doen toe- Uit hot Bloembollenbedrijf. Het collectief arbeids contract. Een tweede conferentie tusschen do vertegenwoordigers van werkgevers cn werknemersbonden in het bloembollenbe- dirijf voor de streek Haarlem-Leiden, over de loonen en arbeidsvoorwaarden van 1923—1934 heeft, zooals reeds gemeld, niet tot overeenstemming geleid. De be sturen der patroonsorganisatdes brachten de werktijdverlenging van 10 uur per dog terug wan 3 op 1 maand maar handhaaf den de aangekondigde loonsverlaging van 2.— per week. Van arbeideiszijde wordt oontanueering ran het bestaande contract gevraagd. Deze week vergade ren do arbeidersorganisaties terwijl a s. Donderdag opnieuw een conferentie zal plaats vinden. Tot tegenwoordig contract eindigt tegen 1 Maart a-a. Katholieke drankbestrijding. Het diocesaan Kruis verbond in het bis dom Haarlem zal de jaarvergadering hou den te Ouderkerk a. d. Amslcl op Maan dag 4 Juni. Tot Raadslid te VG-raver.hage in de vacature movr. Bon-v. d. Knaap (B.-K.) is gekozen verklaard dr. J. M. v. Hellen- berg Hub air. De heer Richard Tobin is benoemd tot gezant der Ver. Staten in ^Nederland HET KOORNAARSTE NIEUWS. Ingesteld is een Staatscommissie Hooger Onderwijs (bczuinigng, en verhouding openbaar on bijzonder HL O.). Dc Franschen hebben toegezegd geen geldtransporten meer in beslag to zullen nemen. De critiek van Engelsche zijde op do Fransche actio wordt scherper. Lord Curzon over den algemecnen Euro pccschen toestand. De lK>handeling van do kwestie tot toe treding van Amerika tot hot Permanent Hof van Internationale Justitie voor on- bcpaalden tijd uitgesteld. wordt voorgedragen tot gewoon hoog leeraar in do kindergeneeskunde Dt. J. da Bruin, thans buitengewoon hoogleeraar B. en W. van Rotterdam, stellen voor een bijdrage van 45.000 te verlee- nen in dè verbetering van den weg Rot- tcr^-mÓ-wc-1 STMTEM-GES8ERAI4L TWEEDE KAMER. Vorgaderi/ig van gister en. Huurwetten. Voortgegaan wordt met de behandeling van het ontwerp lot wijziging der Huur wetten. De Minister van Arbeid, de heer Aal be rse, wijst er op, dat de algemeeno Woningpolitiek bij deze debatten niet is behandeld. Thans zijn eigenlijk de anien- dementen, die zijn Ingediend, al besproken Spr. zal die echter tot straks laten wach« ten. Alleen de lieer Ter Laan heeft ffter woningpolitiek gesproken en de Regee ring verweten, dat zij to weinig dee<t -voor volkshuisvesting. Merkwaardig is het, dat spr. in de Eerste Kamer verwe ten is, dat hij veel te veel geld uitgeeft voor woningbouw en dat bij daarom de schuldige bij uitnemendheid is voor de slechte rijksfinanciën. Spr. vraagt, of de heer Ter Laan ziet, waar meer aan wo ningbouw is uitgegeven dan hier te lande, met name in de laatste vijf jaar. Reels beeft de Min. dc cijfers van do hier uit gegeven bedragen meermalen opgegeven. Behalve de rechtslreeksche bedragen zijn nog tientallen millioener aan hypotheken gegeven; in 1921 bijv. 67 millioen en in 1922 15 millioen. In 1922 zijn 45.000 wo ningen in ons land gebouwd. Er zijn vóór 191 i jaren geweest dat het cijfer r.iet bo ven 1000 steeg. F.oe nu dus dc heer Ter Laan kan zeggen, dat de Regocring r.iet? doet, begrijpt spr. niet. Het was r.iet ge wenscht de productie hooger op te voe ren, omdat liet gevolg daarvan zou zijn, dat dc mate ïeelen in prijs stegen en do loonen ho' /er worden. Wie zijn het die de huren opdrijven? Hot zijn zij, die van de gelegenheid ge bruik maakten om den kostprijs van de woningen op tc drijven cn hooger win sten te nemen. Daardoor stegen indirect"» ook dc waarden der oude woningen, want de nieuwe woningen bepalen de ruil waarde, ook van de oude. Een eersto cisch is dus den kostprijs van de nieuwe woningen to doen dalen. Het woningvraagstuk is gedeeltelijk een: crediet-vraagstuk cn de regcering heeft getracht dit vraagstuk op tc lossen. In verband daarmede i9 opheffing geleide, lijlc der Huurwetten noodig. Vele prij zen cq loonen zijn al beneden de 150 pet. van de vóór-oorlog-prijzen cn loonen ge daald. Een stijging van 50 pel. voor do huren is dus stellig niet te weinig. Men gunt den huizen-verhuurders do stijging der huren r.iet en dat is eigen lijk het voornaamste verwijt tegen dit ontwerp. Het argument der loondaling c-n der werkloosheid slaat buiten deze wet ten, omdat men niet van de verhuur ders mag vergen, dat zij de kosten der werkloosheid dragen. Sommige leden willen verder gaan, an dere willen langzamer tempo. Spr. zat daarover bij dc amendementen spreken. Hij wijst af die amendementen, die een stap terugwillen of aan de Iluurcorn.mis-, sic een belangrijke taak willen opleggen.'' "Verschillende leden replicccren. De heer J. Tor Laan (S.D.) betoogt,, dat dc Minister geen enkel bewijs heeft- gegeven voor zijn stelling, dat dit ont werp de bouwnijverheid kan bevorderen on juist dit heette hot doel te zijn van deze wijziging. Hij vraagt alsnog het be wijs daarvoor. Do heer Duys (S.D.) herinnert cr san* dat de Minister een verlenging van dO wet op woonwagens en woonschepen: heeft ingediend met het oog op den nog altijd hcrcschenden woningnood. De Mi nister erkent dus, dat die nood nog be staat. Bij dit ontwërp neoirft do Minister

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1