Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN ui nis; IjladöEI» ate liijnl ,4e Jaargang. VRIJDAG 23 FEBRUARI 1©23 No. 4069 3)e xaidóohz Qou/u^nt UeASJONNÉMHKTSFRJJSbedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 8 2„50 per kwartaal» ]3ij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal» Franco per post 9 2.95 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- krijÉaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dtt blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen TELEFOON INTERC. 935 -> POSTBUS No. H. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT Gewone ativertenflën 3D can» per regel. Voor Ingezonden Mededeelingon wordt het dubbele van het tarief berekend. •-* Kleine advertenliën, van ten hoogste SO woorden, waariit betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ven- huur, koop en verkoop IO.50. Dit ijucamep bestaat uit twee Cs schoenenwet. Men weet. dat e-r een wetsontwerp bij de Tweede Kamer is ingekomen tot tijde- g: jjjke beperking van den invoer van ft schoenwerk. Het Vaderland prijst in dit ont werp het tijdelijk karakter. ,\Vij zullen door heb ontwerp, als het jangenomen wordt, onze schoenen iets ;uurder betalen, al zal dan ook iedere tzfi -ermindering van den werkloozensteun ich in het eindcijfer van ons belasting biljet afspiegelen. En, als de schoencnfa- teS' irikanfcen goed inzicht hebben, zullen zij ;een misbruik maken van het ontwerp, "'naar goede waar leveren tegen billijke pinst. Doen zij anders, dan zullen zij elven de schuld zijn, dat de Regeering al moeten zeggen: Dat is eens, maarniet eer, onze goede bedoeling is door het lisbruik, dat door de belanghebbenden ran de wet gemaakt is, ten oenenmale [erijdeld. Do Regeering is voorzichtig. Het ont- jerp heet tijdelijk, en het heet zulks niet lleen, maar is het ook. Art. 6 zegt: Dezo iet treedt in werking met ingang van den f. volgende op dien harer afkondiging vervalt met ingang van 1 Januari 1924 lit artikel biedt groote voordeelen. In de «rate plaats zal het aan de Regeering ge- genheid geven om nauwkeurig na te aan, hoe het ontwerp, als het aangeno- icn wordt, werkt, en werkt het goed, en jn de omstandigheden op 1 Jan. 1924 ig dezelfde als die van thans, dan kan i verlenging van het ontwerp aanvragen de tweede plaats hangt dat artikel als ',l|ifen zwaard van Damocles boven het. )ofd der schoenfabrikanten, als zij in lldel irfeichtigheid or fop mnc.btnn ovorg-aan, Bi oor dit ontwerp beschermd, de kaas zijp iet te dikke hompen te snijden". lün verder wijst het blad op een passus licll de Memorie van Toelichting, waarin ijkt, dat. de regeering de opheffing uit ten malaise-toestand over het algemeen iet zoekt in sluiting der grenzen, maar andere omstandigheden, in oorzaken an buiten-af en in een noodzakelijke oerwaarde van binnen-uit, welker tot- andkoming zij inderdaad meent te mo- en verwachten. Do bedoelde passus luidt: n il; oodtj op töfi „De ondergeteekende (Aalberse) blijft a ook van meening, dat het bestaande ielsel van handelspolitiek moet worden ehandhaafd. onk omdat zonder verlaging an productiekosten duurzaam herstel 'an liet. economisch leven niet mogelijk Hij is voorts overtuigd, dat een alge- Jieene verlaging van de productiekosten ion noodzakelijke voorwaarde is, om on- jerf handel en industrie weder tot bloei i0 brengen. Hij ziet ook niet over het hoofd, dat de nominale productiekosten in le landen met dalende valuta bij tijdelij ke stabiliscering de kostprijzen in de ivcrige landen telkens meer naderen en lal ten gevolge van den onlstanen cre- lietnood de kans bestaat, dat de invoer dl die landen afneemt en de druk op mze industrie daarmede geleidelijk zal pdwijnen". Wij meenen, dat het „Vad." hier de imerites" van do „Schoenenwet" juist pmseeft. tilUSTENLAiaO le bezetting van het Ruhrgebied. een duitsche nota aan aixe REGEERINGEN. He Duitsche regeering heeft aan alle mogendheden, die het verdrag van Ver blies hebben onderteekend, met uitzon- tering van Frankrijk en België, een me morandum doen toekomen over de on rechtmatigheid der Fransch-Belgische maatregelen, welke zij tracht te bewij- "aii aan de hand van het verdrag van "Ver. - l'"es, de overeenkomst in zake het Rijn land en de beginselen van het volken recht. jk memorie zal ook ter kennis worden gebracht van de regeeringen van de sta- lo?' verdrag van Versailles niet 0 hebben. 'els! iel? .1# Het doel der bezetting volgens minister Jaspai'. Uit Brussel wordt gemeld: kt de Kamercommissie voor buitcnland- 'hö zaken heeft de minister van buiten- imdache zaken een uiteenzetting gegeven Pn-1'— ^ubrbezetting. 'J wees erop, dat de bezetting, onder ^^handelingen, welke door de hou- ijf het Duitsche rijk en de indus- tip Q Z^P geschapen, niet de produc- exPl°itatievan dit gebied ten doel De bezetting is op het oogenblik alleen een middel tot pressie, waartoe de kwaad willigheid van -Duitschland de geallieer den dwong. De geallieerde regeeringen zijn vastbesloten de bezetting voort te zetten, totdat Duitschland capituleert. Do minister wees er nadrukkelijk op, dat de bezetting geen enkele politieke ge dachte verbergt. Alleen de wil om de uit voering van do verplichtingen inzake de betaling der schadevergoedingen te krij gen, maakt de huidige houding der re geering noodzakelijk. Do onderhandelingen te Keulen. Uit Londen wordt aan de „Msbd." ge meld: Er is nu bekend geworden, dat de eigenlijpke onderhandelingen tusschende generaals Payot en Godley, welke Maan dag j.I. te Keulen begonnen zijn, reeds Dinsdag in den namiddag zijn afgebro ken, of zooals het officieel heet, zijn on- derboken. Er kon geen overeenkomst worden be reikt, zoodat de generaals terstond rap port uitbrachten aan hun reap. regeerin gen. Het verlx>d van Ministerïeclo besprekingen. Generaal Degoutte heeft een bevel ge richt aan de Duitsche politie;, om Duit sche ministers, die zich op het bezette gebied vertoonen, te arresteeren en voor den FrSnschen krijgsraad te brengen. Wordt dit bevel niet opgevolgd, dan zul len de gemeenten waar de ministers zich hebben opgehouden, worden gestraft. i Nieuwe incidenten. Gistermorgen hebben de Frans.chen we derom het gebouw van het Landesgericht te Bochum bezet. Bij die bezetting kreeg een meisje een duw met een geweerkolf van een der soldaten. De omstanders na men daarop een dreigende houding aan. De Franscho schildwachten namen toen huu geweren op en losten c-enige schoten Een persoon ^verd gedood en twee ando ren werden gewond. Op de WilhplmSrvIftKe ta iiirm— -rnurw zic-h -een groote mensch en menigte verza meld, om de daar staande tanks le bekij ken. Toen zij 'smiddags om drie uur ver trokken, losten de Fransehen plotseling een aantal schoten, waardoor een burger gedood en een ander zwaar gewond werd Te Oberhausen werden in den nacht van Dinsdag op Woensdag twee beambten der Schutzpolizei. die voor het station op wacht stonden, door de Franse-hen. met „handen omhoog", aangeroepen en tege lijkertijd beschoten. Eén hunner, wacht meester Lührt, was onmiddellijk dcod, de ander, wachtmeester Passy, werd zwaar gekwetst in een door. de Frausclie bezet gebouw gebracht, waar hij zich nog be vindt. Be boycotbeweging. De Hotclvereeniging to Leipzig beeft besloten, dat bij de voorjaars-Messe geen Franschen of Belgen in de hotels zullen worden toegelaten. Vrees voor bezetting te Mannheim. Te M'annheim acht men een spoedige bezetting mogelijk. De regeeringsambto- naren hebben reeds order gekregen in geval van bezetting alleen de Duitsche overheid te gehoorzamen. Frankrijk. Thëophïlc Delcassé f» De oud-minister van buitenlandsche zaken, Delcassé, is plotseling to Nice overleden. Tbeophilo Delcassé is don lsten Maart 1852 te Panners geboren. Hij begon zijn politieke loopbaan als jcfurnalist aan de „Republique francaise" en werd in 1889 in de Kamer gekozen. In 1893 was hij on derstaatssecretaris van kolonie, 1894-1895 minister van koloniën, 1898-1995 minister van buitenlandsche zaken, van Maart •1911 tot Januari 1912 minister van ma rine, 1913-1914 gezant te Petersburg, in Juni 1914 tot October 1915 minister van buitenlandsche zaken. Vooral als minister van buitenlandscbo zaken en als gezant te Petersburg heeft Delcassé, die een heetgebakerd politicus en een der meest chauvinistische elemen ten der radicale partij was, veel van zich doen spreken, terwijl hij zijn anti-Duit- sche gevoelens nooit onder stoelen of banken gestoken heeft. Dit is ook wel een der redenen, waarom vooral Theodor Wolff van zijn activiteit ruim gebruik gemaakt heeft om Frankrijk's schuld aan den oorlog te bepleiten. In 1913 moest hij hetb ij de presidents verkiezing tegen Poincaré afleggen. Omtrent zijn overlijden wordt nog ge meld: Delcassé had Woensdag een be zoek van rouwbeklag gebracht aan mi nister Raiberti, wiens moeder overleden is. Woensdagavond nam hij deel aan een feest, dat voor een liefdadig doel gege ven werd in het bisschoppelijk paleis te Nice. Na afloop begaf hij zich huiswaarts, .doch hij heeft hot hotel, waar hij ver bleef, niet meer kunnen bereiken. Men vond hem tegen een heining ge leund; hij overleed bijna onmiddellijk daarna tengevolge van, oen hersenbe- roerte. De Engelsche bladen publiceeren lange artikelen, gewijd aan de nagedachtenis van Delcassé, dien zij prijzen voor zijn bemoeiingen in het tot stand brengen van de Fransch—Engelsch entente. Men herinnert er aan dat toen koning Eduard voor het eerst -de vriendschapshand naar Frankrijk uitstak,Delcassé do eerste was.om al zijn invloed aan te wenden tot het. tot •stand brengen van deze toenadering en de politiek van verzoening Italië. Kardinaal VanmitclLi over Mussolini. Bij gelegenheid van de huwelijksvol trekking tusschen den onderstaatssecre taris van binnenlandscho zaken, Finzi, en mejuffrouw Mimi Clernenii heeft kardi naal Vannutelli een neef van de bruid i een toespraak gehouden, waarin hij ook op het fascisten-regime zinspeelde. Hij 9prak namelijk over Mussolini als- over den man, die door zijn uitstekende hoedanigheden als regeeringspersoon, door zijn helder verstand en zijn ontem bare energie bestemd is om de voornaam ste uitvoerder te zijn van het werk, tot heil des vaderlands ondernomen. Heel Italië aldus de kardinaal, heeft hem reeds 'toegejuicht als wederoprichter van het vaderland tot de roemrijke godsdienstige en burgerlijke traditie van voorheen. De kardinaal wenschte Mussolini toe, dat hij met Gods hulp de geweldige taak mocht kunnen volbrengen, die hij op zich genomen had. De Italiaanscho benden hechten aan deze uitlatingen van den' kardinaal veel beteekenis. Polen De geruchten betreffende oorlogstoe- bereidsclen houden aan. De geruchten over oorlogstoebereidse len door Polen en Rusland willen, aldus regeering komt thans weer een War- s'cbauer correspondent, van het „8-Uhr- Abendblatt" met uitvoerige bijzonderhe den over een geheime zitting, die kort geleden onder het presidium van den staatspresident zou hebben plaats gevon den en waaraan ook Fransche diploma ten en officieren zouden hebben deelge nomen. In deze zitting zou Polen zijn goedkeuring hebben gehecht aan de eiochen van Frankrijk om zijn bondge nootschappelijke beloften tegenover Frank rijk met betrekking tot Duitschland, tot deelneming aan de sancties na te komen en zich beredd hebben verklaard, de be zetting van Dantzig ei} Oost-Pruisen door ongeregelde troepen te laten geschieden. De Poolsche generale staf moet voor de militaire leiding zorgen en Frankrijk zou de uitrusting voor de Poolsche benden le veren. Tegelijk rnet dit bericht over Poolsche plannen -tot een inval publiceert de Stoc-kholmseho „Tidingon" een bericht uit Moskou over een buitengewone zit ting van den Raad van Volkscommissaris sen, waarin Trotzki verklaard zou heb ben, dat Rusland onvoorwaardelijk moet ingrijpen, omdat voor Rusland in het oogenblik een oorlog noodzakelijk was. De wereldrevolutie was \olgens hem niet te verwachten, zoolang liet roode leger niet op Duitschen bodem stond. Daarop zou het overgrooto deel der Volkscommis sarissen Trotzki bijval betuigd en zich op het standpunt gesteld hebben, dat de uitgaven voor het vervaardigen van oor- logsmaterieel vóór alle andere staatsuit gaven moesten gaan. Het Poolsch—Litauseh conflict. Een vermaan van dert Volkenbondsprcsident De president van den raad van den Volkcnbnod heeft aan Polen en Litaucn telegrammen gezonden, waarin hij beide landen herinnert aan do plechtige belofte, welke zij destijds aflegden, om zich van vijandelijkheden te onthouden en hun wijst op het belang van de handhaving van den vrede. De president vermaant de landen voorts, zich te houden aan de bepalingen, door den raad 3 Februari 1923 vastge steld, wijl anders de volkcnbondsraad op nieuw zou moeten worden bijeengeroepen Gevochten. Uit Wilna wordt gemeld: Lilausche troepen hebben mét feware artillerie de Poolsche grens, nabij het Losch van Podltamien, gebombardeerd. BINNERIIL&IHD Uit de Textielindustrie. De nieuwe collectieve arbeids overeenkomst. Men meldt uit Tilburg aan de „Tol." De collectieve arbeidscontracten door de hoofdbesturen dor textielarbeiders- organiaalies afgesloten na de beëindiging van den oorlog zijn niet hernieuwd. Op het oogenblik ia or nog slechts één zult een contract van kracht, n.l. dat, hetwelk werd afgesloten inet do directie der N.V. Vitrage-Weverij Anglo-Holland. Met de Tilburgsche WolLenstoffencfabri- k anten en de Vereeniging van R.-K. Werkgevers in de Textielindustrie zijn de onderhandelingen zoover gekomen, dait de voorstellen der werkgevers vereenigingen binnenkort aan de arbeiders zullen wor den voorgesteld en met hen bespreken. De voornaamste bepaling betreft die, welke oen minimumloon aan de wevers waarborgt, naar verschillende gemeente- klassen, In klasse I wordt een loon ge waarborgd van 27.36, in klasse II van 25.20, in klasse III tot 23 52, in klasse IV tot 21.36, in klasse V van 19.20, berekend resp. naar een uurloon van 57, 52%, 49, 44 y. en 40 ct. por uur. De werkgevers zullen het recht hebben met inachtneming van deze loonen, de tariefloonen te verlagen, een bezwaar voor de arbeiders, dat gedeeltelijk onder vangen wordt door de bepaling, dat bij firma's, waar op tarief overeenkomsten ge werkt wordt, deze slechts kunnen .gewij zigd worden in overleg met de arbeiders- organisaties en dat een arbi trage commis sie uitspraak zal doen; als men niet lot overeenstemming komt. Een tweede zeer belangrijke bepaling, van het concept moet bet „overwerk" regelen. Ook in de vroegere contracten kwam zulk een bepaling voor, doch tus schen hot vroegere overwek en dat van thans bestaat een groot verschil. Vroeger werd overwerk toegestaan om do werk gevers in de gelegenheid te stellen in tijdien van groote drukte langer te laten werkenthans heeft- de bepaling omtrent overwerk meer de strekking door werk- tijdverlenging te komen tent lager produc tiekosten cm daardoor te trachten werk te bekomen. De minister zal tot. steun der industrie stellig niet zuinig zijn met over- weukvergunning. Door de hoofdbesturen van de It-K. lus" dén Chri 'Tehthaiiohh 7 b „Unites" as nu bij de besprekingen over het afsluiten van dit contract het voor stel gedaan een overeenkomst aan to .gaan voor den tijd van G maanden, waar in die mogelijkheid wordt -opgenomen om gedurende dien tijd dus 6 maanden 53 uren pear week te werken. Dit voorstel is door bovengenoemde werteiemers.vereenigingen aanvaard Het hoofdbestuur van den Alg. Ned- Bond van Textielarbeiders „De Een dracht" heeft geweigerd aan dit voorstel medie te werken. Het heeft de verklaring afgelegd'; dat het aan de leden de eon- ceptovereenkomst zal voorleggen om daarover een beslissing te nemen. WONINGBOUWVEREENIGINGEN. De uiitkeering van Rijks bijdragen. Door den R.-K. Bond van "Woningbouw- vereenigingen in het Bisdom Haarlem wordt er in een adres van den Minister van Financiën op gewezen, diait aan den bond is gebleken, dat de uitkeering van de Rijksbedragen in de annuïteiten van voorschot-ten, aan de wo-ninigbouwvereeni- gingen verieenid, veelal eerst 620 maan den na de storting van de annuïteit ge schiedt. Adressant verzoekt daarom den Minis ter een termijn te willen vaststellen, bin nen welken die bijdragen moeten worden uitbetaald, en dat bij overschrijding van dien termijn de bijdragen zullen worden vermeerderd met een jaarlijks-ahe rente vergoeding van 6 pCt. Een verzoek om verlaging der huren toe te passen. Door den R.-K. Bond van Wouingbouw- vecreenigingen in het Bisdom Haarlem, is aan den Minister van Arbeid, H. en N. een adres gezonden, waarin er op wordit gewezen dat, d'oor de algemeen heer- schende malaise, voor de huurders der door de woningbouwvereenigingen ge bouwde woningen een depressie op de inkomsten is teweeg gebracht in dén vorm van loonsverlaging of dér ring van loon door werkloosheid. Adressant dringt er bij den Minister op aan toe te staan, dat de huren der be doelde woningen zullen worden verlaagd. Knoeier ij en. Het verslag van den directeur-generaal, hoofd van de a-fdeeling volksgezondheid, aan den Minister van Arbeid, over 1922, betreffende de financdeele controle van woningbouw vereenigingen, werkemdle met steun uit 's Rijkskas, brengt, gelijk blijkt uit de N. R. Grt., alweder onverkwikke lijke mededeelingen omtrent den woning bouw met o verheids-steun. Speciaal word-en behandeld de knoeie rijen bij de N.V. Eerste Rotterdamsche Tuindorp, Vxeeuwijk en Langc-rak te Lan- gerak (-die alle drie een' zelfde directie hebben.) Dan volgt een verder relaas. Bij de Protestants che bouw vereeniging Steenbergen, to Steenbergen,' is een kas tekort van ongeveer 4000 geconstateerd HET VOORNAAMSTE NIEUWS, De Minister van Buitenlandsche Zaken, Granting, zal Koning Gustaaf van Zweden, niet op diens reis naar ons land vergezel len. Knoeierijen bij uoningbouvwcrcenigin-- gcn. Een Duitsche nota aan de regeeringen iran allo landen over de onrechtmatigheid der FranschBelgische bezetting. J asp ar over het doel der Rulirbczêtting Theophile Dcleassé, Fransch oud-mi nister van Buitcnl. Zaken, to Nice overle den. Nieuwe geruchten over oorlogstocbe- reidselcn door Polen en Rusland. Bij de bouwvereeniging Patrimonium te Haarlem werden verschillende onregel matigheden ontdekt. Bij dé controle van de bouwvereeni ging St. Joseph te Vinkeveen en Waver- veen weid een tekort vastgesteld van on geveer 5200. De gemeentelijke eontoledienst te Heer len heeft onregelmatige handelingen ont dekt bij de bouwvereeniging Heerlen Buiten den rijks controledienst om is ook bij de bouwvereeniging Ons Belang, te Le i d e n, een kastekort van ongeveer 7000 vastgesteld. Te hooge architecten rekeningen. Heb honorarium en de teruggave van betaalde bestedingskosten aan den archi tect hebben in de volgende gevallen de aandacht getrokken. Een architect bracht aan de bouwvereeniging St. Willebrerdm te Wassenaar ongeveer f 3950 te veel in rekening; aan de bouwvereeniriiig St. Anibonius van Padua, te Haarlein- o~r -ongeveer 2000 en aan de tang St. Martin us te V o o r- Een verboogiwg van 45 pUt. in pracVTs van 25 pOb op het honorarium, gebaseerd! op de bouwkosten in 1914. komt verschil lende malen voor, hoewel een regeling met. medewerking van het rijk in -brn zin niet tot stand is gekomen. Betreffende een te mime^ honovsrium- berekening door den architect wd- ningibciuvvereeniring Vleuten, te Vleuten, werd in het vorig verslag gemeld, dnt de afwikkeling van deze zaak nog in behan deling wns. De wijziging van de Huurwetten. Wij hebben van eenige adressen en .amendementen inzake wijziging der Huurwetten melding gemaakt. De stroom blijft intussohen nog aan zwellen, van alle kanten. Burg em e e s tersb t:o err, i n ge n. Hed'en zal de heer van Rappard in de Tweede Kamer aan den Minister van Binnenlandscho Zaken en Landbouw vra gen stellen betreffende dte benoemingen van d© burgemeesters van Wadienoyen en Hedel. Beperking van het Sporwegverkeer met Duitschland. Alle lijnen van de Staalt-L or .oor het verkeer meit Duitschland zijn gesloten, be halve die over Winterswijk, Enschedé, Oldienzaal en Kieuwescbaiis. De arbeidswet voor kantoren. Het Verbond van Nederlandsohe Fabri kanten-V ereenigingen heeft aan den Mi nister va-n Arbeid een adres gezonden waarin er op wordt gewezen, dat de toe standen op kantoren niet van dien aard zijn, dat de invoering der Arbeidswet voor volwassen kantoorpersoneel onont-i beerlijk zijn. Op grond van de ervaringen, met de Arbeidswet voor fabrieken en werkplaat sen opgedaan, vreest het Verbond boven dien, dat de uitbreiding dezer wet voor kantoren eveneens practisch onhoudbaar zal. blijken. Dit zet het adres nader uiteen waarna ten slotte dringend verzocht wordt de Ar beidswet niet van toepassing te vorklaren voor volwassen kantoorpersoneel. Handelsreizigers en venters. Onlangs werden in een bericht o ver een. rechtszaak, een paar getuigen genoemd met de qualifioatie van reizigers, terwijl zij toch niet veel anders waren als ven ters. Voor d© handelsreizigers is dit me® aangenaam en H. E. B. A. bun vakblad» heeft er weer eens op .gewezen, dat met allen, die het publiek begrijpt onder den algemeenen naam van reizigers, te be schouwen zijn als handelsreizigers, als vertegenwoordigers eener firma, uit. wier naam zij hunne aanbiedingen doen. Venters zijn evenmin als bijv. marskra mers aüs handelsreizigers te besehauwen en het. blad betoogt de wenschelijkheid, ten einde verwarring te voorkomen, dot

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1