lal ;4e Jaargang. 161] poedi S)e £eicbehe (Soti/uMit reABCNNEME?JT3FRÖSt»edraagt bij vooruitbetaling Voor Leidon 19 cent per -week 12.50 per kwartaal- Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal, eclaï FraDC0 Per P08t 2.95 per kwartaal. Motefi 1^ Geïllustreerd Zondagsblad is voor do Abonné's ver- Whei trijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Hl Zondagsblad 9 ct. jjj™ lii nummer bestaat uit twee ie iladen. DINSDAG 20 FEBRUARI 1923 No. 406© DH blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon. en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Giwona adverlontiën 30 cent per regel. Voor Ing©»nden Mededeelingen wordt s dubbele van het tarief berekend. l- Kleine advertentfën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd. huur en ver huur, koop cn verkoop fO.SG. BUITENLAND bezetting van het Ruhrgebied. .1 DE TOESTAND TE ESSEN. Bi D c Sch u,p o ontwapend. JI Gisterochtend hebben de Franschen de ihupo ontwapend. Ter bezetting v&n de rtiirakken, die op liet oogenblik dienst en als schupo-kazcrne hadden zij nog <er troepen bijeengetrokken dan Zon- -ochtend bij do bezetting van het bu rn van politie, waartegen zij onder dek ig, als te velde, zijn opgerukt, hoewel m het gebouw slechts een kleine lehl lag, welke zelfs alleen door onge il ipend bureaupersoneel bezet was. Te- b de schupokazerno is gisterochtend der bevel van een generaal oen heel re- nont infanterie met de bijbehoorende ichinegeweren en 22 tanks opgerukt. In barakken waren bij elkaar 400 schupo- 'irten, d'ic alleen met een revolver en sabel gewapend waren. De officieren de sc-hupo namen, gezien do gcweldi- ovcrniaelit, het aanbod om de barakken ontruimen met acli^crlatifig van. wa- 33 cn inventaris aan. Van te voren had Fransclic generaal den mannen nog eens [aagd of zij nu bereid waren de Fran- cn Belgische officieren te groeten, dezen met een eenstemmig neen be- ATOorddcn. Nadat zij de barakken verla- hadden, trokken de mannen in gelid, Ier leiding van hun officieren af onder gezang van: Deutschland, Deutscli- l, über allés. De mannen zijn voorloo- ,in een school onder dak gebracht, beroep op de burgerij, dat heden zou schijnen, om de mannen in te kwar- ;en, is, gezien de populariteit, die zij p de Franschen gekregen hebben, sl overbodig. De Framsöhfi- ifieïïrwn üO HérvatM-ng van den pon- ienst door de schupo alleen toestaan, dc agenten dienst doen in burgerklee- met revolver gewapend. Giste'ren de politic geen dienst, doch heden dc schupo den dienst wel in burger- sding hervatten, zoodat er dan op iat geen andere' dan Fransche unifor- meer te zien zullen zijn. lii den Franschen generaal zijn giste- alleulei onderhandelingen gevoerd 1 'de verdere inkleeding van den poli tielet. Het voorstel van de Franschen n burgerwacht te vormen is van de 1 gewezen. De communisten hebben den generaal gesproken over de vor- van een arbeiderswacht. Voor de ïapening hadden zij de wapens van de .to opgeéischt, omdat deze toch door Franschen ontwapend zouden worden sociaal-democratische Arbciderszei- lieefl tegen de A-orming A'an commu- ichc arbeiderswacht gewaarschuwd Fransche generaal schijnt het plan deze in dc plaats van de politie te len ook wel wat al te bedenkelijk ge le hebben. 110! celier H6t( i vai Om ei£ 12 julair iet U ;rba» Fransche overname Aan post- en spoorwegen, s.p o o -r \v c g o n g e 1 u k b ij B o c li u m. spoorwegongeluk bij Bochum heeft grooter omvang; gehad, dan eerst be- werd. In totaal zijn zeven spoor- ldaten op de plaats gedood en 20 «ond. waaronder velen zwaar. postpake. tt-en meer het onbezette .gebied de Franschen er toe waren over- 'Hi po&lpakcllen voor het onbezette uit de treinen te gooien en in be- ji& nemen, neemt dc post in het be- gebied sinds gistermiddag geen pa ton voor het onbezetto Duitsehland, cicuwo bezette gebied cn het buiten- 1 meer aan. Dc uitwijzingen. ï'cgecringspresident te Dusseldorp 'i'ïczet omdat hij zich in een brief aan Belgischen bevelhebber van het brug tofd Duisburg beleedigend lieeft uit- 'ton over dc uilzetting \-an den burge er van Duisburg. Bemiddelingspogingen. j De houding A' a n de Vereenigdo Staten. Ier werd te A'-erstaan gegeven, dat lr|g definitieve verzekeringen ent- 'ien, dat interventie' van Amerika wei- zou zijn, dc Vercenigde Staten geen ^n 2ullen doen ten aanzien van do ^Poescho zaken. ^Sclsche tusschcnkomst? Daily Telegraph meldt, dat Duit ss uit politieke en industrieele krin- j1® Londen bezig geweest zijn met de peering van de mogelijkheid eener -ftio tusschcnkomst in het Ruhrcon- Ecn strook dor Britscho zoiic aan dc Franschen afgestaan. Luitenant-generaal sir Charles Godley, bevelhebber van de Britsche zone in het Rijnland, heeft gister zijn troepen order gegeven, 's middags te drie uur het strookje, Avaar de spoorweg van Duren naar Grevcnbroich passeert, aan het uiterste Noord-Westen van d9 Britsche zono over te geven aan de Fransche auto riteiten. Hierdoor zijn kleine veranderingen in de begrenzing van het Engelsche bezet- •tingsgebied noodig geworden. De regeling daarvan zal te gelegener tijd geschieden. Het vraagstuk der faciliteiten voor troepentransporten of van militaire A'oor- raden door de Britsche zone maakt nog een punt van onderhandelingen uit tus- schen de beide rcgceringen. Duitsehland. Nieuwe gift des Pausen. Do Paus liet door bemiddeling van kar dinaal Faulhaber opnieuw een bedrag van ongeveer 30 tot 40 mïllioen Mark beschik baar stellen oïn behoeftige leerlingen der Duilscbe hoogesoholon, die aan longziek te lijden, in staat te stellen, een kuur te ondergaan. Uit hot Memelgcbicd. De verdeeling vam.de neutrale strook bij Hilne tu9schen Polen en Lithauen heeft een ernstigen "keer genomen. Lithauen schijnt thans ccn vinniger strijd om het Noordelijk deel van den spoonveg Gros- noWilna te willen aanbieden. Het heeft de vrijcorpsen, die tegenstand boden, ver vangen door geregelde 'troepen, en ook Polen concentreert daar nu troepen in- plaats van gendarmes. Aan beide zijden is de artillerie thans opgetreden, waarbij, naar de Polen zeggen, dc Lithauers begon ncn zij. Lithauen schijnt besloten te zijn, dc kwcstie-Wilna bij deze gelegenheid ter sprake te brongen. Minister Sikorski laat door middel van Aveer met een nieuwen oorlog bedreigt, waarbij zooals altijd Koningsbergen en Danlzig zich aansluiten. Polen is in staat, binnen den kortst mogelijkcn tijd aan dit Lilhauseh drijven een eind te maken. Uit Warschau wordt gemeldt dat de leider van de Engelsche militaire missie- en de leider van dc Italiaanscho militaire missie in" Polen naar liet neutrale gebied van Wilna zijn A'crtrokken. Ongeveer 3000 Litauers verzetten zich krachtig tegen de bezetting van het aan Polen toegewezen gebied. België. De staking in de Borinage. In do Borinage sbaiken thans van de 35000 mijnwerkers niet mind'or dan 26000 man. De toestand is kalm. Over heft A-oor&tel der patroons, die 5 pCt. loonsverhooging -willen geven terwijl de mijnwerkers 25 pOt. vragen, zullen de mijnwerkers hedenavond beraadslagen. Oostenrijk. Monarchisten en socialisten. Ka afloop van een vergadering wan legdtimistisohe monarchisten te Wéenen had een botsing piLaate tusschen legiti misten en socialisten. Een arbeider weid. gedood, twee gewond. Er zijn droe monar chisten gearresteerd. Engeland. Dc Icrsclie kwestie. Een laatste beroep der Vrij staatse h o regoeri.ng op dc rebellen. In de 9tad zijn gister overal biljetten aangeplakt, waarin de regeering een laat ste beroep doet op de ongeregclden om den strijd te staken cn Ierland's lot te leg gen in handen der bevolking. Met nadruk wordt er op gewezen, dat de nationale vrijheid niet wordt verzekerd door het storten van Icrsch bloed en door bet ver nielen op groole schaal van Icrsclie goe deren. Zeventig gevangen genomen Iersche re bellen, die in dc gevangenis te Traleezijn opgesloten, hebben den commandant van het district Kerry een brief geschreven; zij verklaren in te stemmen met Deasy's jongden brief, waarin den republikeinen Avordt geadviseerd zich onvoorwaardelijk over te geven. De gevangenen vragen om de vrijlating op cerewoord voor ccnigc gedelegeerden, len einde liun kameraden te gaan overreden zich over te gcA'en. De amnestie, door de regeering van den Vrijstaat aan de republikeinen aangebo den, is gisteren te middernacht afge- lqopen. Slechte enkele kleine groepen hebben zich tot dusver verbonden de oor logvoering niet verder A'oort te zetten. Engeland's howling tegenover Frankrijk's politiek. In het lagerhuis heeft gisteren de oud- minister Fisher het gezamenlijk amende ment der nationale cn onafhankelijke li beralen ingeleid, Avaarin in overweging wordt gegeven dat de raad van den vol kenbond zal- worden uilgcnoodigd, onver- Avijld een commissie van deskundingen te benoeihen, teneinde uit te maken, welke schadevergoeding Duitsehland kan beta len en wat de beste wijze is om die be talingen te doen geschieden. Fisher was van raeening, dat de 0Arer- grootö meerderheid in parlement en na- tic overtuigd is, dat de regeering zich niet moet aansluiten bij de Fransche Rulirpolitiek, doch terzelfder tijd Avas het wenschelijk de goede verstandhouding tusschen Frankrijk ea Engeland te bewa ren. Hij was het niet eens met hen, die zeg gen, dat Frankrijk een militair doel na streeft, doch wat naar zijne meening Aoorftl de publieke mcening in Engeland bezighoudt is dc mogelijkheid, dat het Duitsehland een veel te groot bedrag zal opleggen, dat het niet in staat is te be talen en dat die onmogelijkheid zal wor den gebruikt tot voorwendsels om de be zetting onbeperkt te laten voortduren. Lloyd George zeide, dat het amende ment niet moet worden beschouwd als een gebrek aan vertrouwen ii\ de regee ring. Hij was het niet deze eens. dat het zeer wenschelijk wag dat Frankrijk en Engeland hand in hand gaan, doch vriend schap voor Frankrijk beteekent "niet, dat Engeland moet instemmen met elke daad van elk Fransch Ministerie.-Hij was niet van plan één woord van critiek te wijden aan Avelkc handeling dan ook Aran Bonar Law. omdat hij de moeilijkheden van een premier te goed kent. Doch er was in de positie van het vraagstuk der s^Jhadiwer- goeding niets, wat zulk een stap als Frankrijk heeft gedaan; noo'dig maakte. Lloyd George besloot zijn toespraak met te \Tagen: „Wie kan zeggen, wat er gebeuren zal? Men kan Duitsehland in stukken scheuren, maar wie zal er bij Avinne'n?' Ik ben te volle voor veiligheid voor Frankrijk, maar wat A'oor veilig heid zal het halen aan do Ruhr? Als wij oprechte vrienden van Frankrijk zijn, zuil en wii ons hr-fpl. dOC-'l ljf>n pr ha Het amendement is ten slotte verwor pen met 305 tegen 190 stemmen. Op een vraag in het lagerhuis antwoord de Bonar Law, dat er met de Fransche delegatie eenige A'oorstcllen waren bespro ken, doch dat hij voorloopig liever geen ophelderingen wcnschle te verstrekken. Turkije. De toestand ontspant zich. De kLiniaterraad is in buitengewone zitting bijeengekomen om te beraadslagen over enkele voorstellen der geallieerden. Reuter verneemt-, d-a-t men volgens be richten uit Const-antdnopel van meening is, dat do Turken wao-r-schijnilij'k zullen A-ragen-, dat enkele wijzigingen worden aangebracht in 't ontworp-vredesverd-ra£r van Lausanne, in heb bijzonder betreffen de de finanoieele, juridische en economi sche bepalingen. Ismet Pasja is gisteravond aangekomen te Eskisbehr. Hij zal aldaar Moes taf a Keraal ontmoeten. De Britsche Hooge Commissaris is te Constant inopel teruggekeerd: in gezel schap A-an zijn ech-tgenoote. D© terug keer van de laats-te wordt beschouwd ais oen hoopvol toeken, dat Avijst op de ver wachting, dat rustiger tijden zullen aan breken. De minister van Verdediging in de An- gora-regeering heeft bij de Nationale Ver gadering een suppletoire begroeting in gediend ten bedrage v^ slechte 7 mil- lioen Turks oho -ponden, een gering be drag, d'at zeer zeker ocik niet op oorlog Avijst. BINNENLAND TIJDELIJKE! BEPERKING VAN DEN INVOER VAN SCHOENWERK. De invoer sinds 1913 vertwaalfvoudigd. In één jaar 42 pet. arbeiders min der. Ingevoerd f 3.20, eigen fabri kaat f 7.50 per paar. Tot 1 Januari a.s. beperkte invoer. Een wetsontwerp is ingediend strekken de tob tijdelijke beperking A-an den invoer van schoenwerk. De Regeering zegt in haar memorie van toelichting: Reeds gcruimen tijd heeft de Regeering met bezorgdheid gadegeslagen, dat do zeer ongolijko productievoorwaardcn in ver schillende landen van Europa do concur rentie van bimienlandscli fabrikaat tegen goederen, uit het buitenland aangevoerd, niet alleen steeds moeilijker, doch zelfs onmogelijk maakten. Dit \Taagstuk is uitvoerig behandeld door de gersto sub-commissie der derde commis sie (economische), ingesteld door de confe rentie te Genua, wélke conferentie werd voorbereid door experts, daartoe door ccnigc mogendheden aangewezen, die te Londen bijeenkwamen en ter zake een rapport opstelden. Ten aanzien van den invoer van goederen werd in dit rapport de wensch uitgesproken, dat de beperking van den invoer eer behoorde te geschieden door verhooging van invoerrechten dan door een systeem van verbod van invoer met consentcnverleoning. Do Ncdcrlandschc delegatie heeft .zich verzet tegen het denk beeld, dat het middel van verhooging van invoerrechten de voorkeur verdiende bo- \~en verbod van invoer en de conferentie t? Genua heeft dit denkbeeld der experts van Londen niet aangenomen. In paragraaf 9 van de Memorie van ant woord op hoofdstuk I der Staatsbegroo- ting is A-crmekl, dat de regeering tot het uitvaardigen van invoerverboden niet dan in allerlaatste plaats behoort overtegaan. De minister blijft dan óok van meening, dat het bestaande stelsel van handelspoli tiek moet worden gehandhaafd, ook omdat zonder verlaging A'an productiekosten duur zaam herstel van het economisch leven niet mogelijk is. Het heeft den minister getroffen, dat de Noodtoestand in do schoenindustrie zulke bedenkelijke afmetingen heeft aan genomen, dat ernstig dient te wordsn over wogen, op welko wijze hier tijdelijk zou kunnen worden gesteund. Do invoer be droeg in 1922 het 11- a 12-voudige van dien in 1913. In verband hiermede is de werk loosheid in dié industrie tot een zorgwek kende hoogte gestegen. In de 57 der voornaamste schoenfabrie ken is in één jaar lijds het aantal arbei ders met 42 pet. afgenomen. Bij een 32-tal der - grootere fabrieken ontbreken 51 pet. der arbeiders. In sommige gemeenten is dit 75 pet. In werkeliikheid is de productie echter nog veel geringer doordat vele fa brikanten meer personeel in dienst houden dan met de prod, overeenstemt. Zoo bleek dat in 11 groote fabrieken bij een normaal bedrijf met 25.000 arbeiders 51.000 paar schoenen waren geproduceerd, terwijl nu met een aantal Aran 1350 arbeiders slechts 14.000 paar schoenen worden veiwaardigd. Uit dc op dit oogenblik nog niet gepubli ceerde cijfers over Januari blijkt, dat het inge\roerde paar schoenen gemiddeld on f 3.20 komt, torwijl zulk werk, in ons land j vervaardigd, tot 'n verkoopprijs komt van Een f minister practisch niet'uitvoerbaar en min der gewenscht bovendien. Bij een moge lijke loonsverlaging zou ook geen merkbare A'orbet-ering kunnen verwacht worden. BoA'enstaandc overwegingen hebben den minister van arbeid er toe gele'd, dit- wets ontwerp aanhangig te maken, dat beoogt tot 1 Januari 1924 den invoer van schoen- Avork te beperken. Uit de meubelindustrie. Het collectief arbeidscontract De a© rtcge nwoor-digers cLer werkgevers en der werknemers in dc meubelindustrie deellen hot volgende mee: Op 17 dezer hebben, te 's-Gravenhage de vertegenwoordigers A-an de werkgevers- en werknemers-organisaties in de meu belmakers-, behangers-, stoffeerders-, en aanA'erwante bcdrijA-en A*ergaderd, ter be spreking vian de voorstellen, welko de werOogevers aan do werknemers gezonden hadden met betrekking tot heb aangaan van een nieuwe collectieve arbeidsover eenkomst. Do werkgevers hadden oja. voorgesteld niet meer, zooals tot dusverre, de regeling van' den arbeidstijd in heit contract op te nemen, aangezien zij A'an oordeel zijn, dat de Arbeidswet in deze materie eki grond slag moet dienen. Voorts 'badrfien de werkgevers A'corge- etelid de ovcreerJIvmsb aan te gaan A'oor onbepaalden tijd*, met een wederzijd'se-hcn opzegj*è"i'gste.rm ij n van drie maanden, mlks in verband met de groote malaise in de bedrijven. Dc werknemers stelden zich op het standpunt, daib zij de A'oorstcllen. der werkgevers niet in overweging konden nemen, indien niet van te A'oren kwam vast te staan lo. dat in het collectie-f contract de 4S- urige werkweek zou worden vastgelegd, zoodat, indien dc Arbeidswet gedurende den duur A-an de overeenkomst in dit op zicht zou woren gewijzigd, in geen geval oen langere werktijd in de meubel makers- behangers-, stoffeerders- en aan A'erwante bedrijven zou kunnen worden ingevoerd 2o. dat de overeenkomst voor ten min ste een jaar zou worden aangegaan. Het resultaat van do besprekingen was dat do werkgevers zich bereid verklaar den: lo. de 48-urAgo werkweek als nomaoi in het contact op te nemen, mits daarbij tevens bepaald werd, dab ingeval een werkgever oen vergunning voor overwerk krijgit de werktijd, dien overeenkomstig verlengd wordt 2o. een oontractduur A*an oen half jaar te aanvaarden, onder voorbehoud van goedkeuring door dc algemeenc vergade ringen der weirkgcversorganis-aties. Oe werknemers bleven hiertegenover hun standpunt handhaven, dat zij op deze voorwaarden niet \crder konden ondier- handelem De werkgevers verklaarden geen nadere voorstellen aan de algemeen© vergaderin gen te kunnen doen als niet en A'olledig tegciu'ooratel van de werknemers zou zijn ingekomen. HET VOORNAAMSTE NflEU^fSc Plannen voor den bouw vau goedkoope woningen le Leiden. Bij dc Tweede Kamer ia een wetsont- Avorp ingediend inzake tijdelijke Inper king van den invoer van 'schoenwerk cn wel tot 1 Januari 1924. Gistermiddag zijn te Brock-Sitterd een moeder met twee kinderen van 3 cn 5 jaar door kolendamp om hot leven gekomen. Van do Nederlandscho schoener Prima op reis van Manchester naar Cadix zijn twee opvarenden over boord geslagen en verdronken. Do Britsche troepen laten ccn gedeelte \an dc Keulen-zone vrij voor Franscho transporten. De Schupo te Essen ontwapend. Do toestand in Turkije minder gespan nen. Uit het bakkersbedrijf. Het collectief arbeids contract Naar aanleiding van mededeelingen, als zou namens den Algemeenen Neder- landschen Bond van Arbeiders(sters; in het Bakkers-, Chocolade- en Suikerbe- Averkingsbedrijf geen loonsverlaging aan de patroonsorganisaties zijn voorgesteld, wordt aan het Gorr. Bur. van Averkgevers- zijde medegedeeld, dat door den voorzit- ter dier arbeidersorganisatie mondeling in een der conferenties met de werkge- A'ersdelegatie is voorgesteld: lo. het mogelijke te doen bij de plaat selijke patroonsorganisaties, dat tot 30 April a.s. do loonsverla.ging ongedaan wordt gemaakt; 2o. de loonen per 30 April a.s.. tot 28 Juli d.a.A'. met één gulden per week te '"•Obï "<H> -- 2 Febr. 1924 Avedcrom met een gulden per week te verlagen; 4o. de loonen van de halfwassen niet per jaar, doch per half jaar te regelen, waarbij dezelfde verlaging per jaar zou gelden als in de thans afgesloten arbeids regeling is bepaald. Deze voorstellen zijn door de werkge- A'ersdelegaties in opdracht van hun leden niet geaccepteerd. In plaats van 30 April a.s. gaat di loonsverlaging reeds op 4 Maart a.s. in. Uit de Bollenstreek. Hetcollectief arbeidscontract Naar wij vernemen hebben gisteren afg. van de werkgevers vergaderd, en zal er Vrijdag worden beraadslaagd tusschen af gevaardigden van werkgevers en werkne mers. Hooger onderwijs. Een Staatscommissie. Naar het „Oenbr." verneemt is de:.o week het Kon. Besluit te verwachten tet instelling eener Staatscommissie voor het Hooger Onderwijs, welke Commissie zich o-a. zal hebben bezig to houden met de regeling der positie A'an het bijzonder uni versitair onderwijs. Als voorzitter der Commissie wordt ge noemd do hoor H. Oolijn, lid der 'Iweedo ÏVmer. De Ki-.t'i.olieke Uwï--crs!teiL. Men meldt ons uit Nijmegen: Zaterdag is een adresbeweging op touw gezet eer vestiging A'an do It. K. universi teit in Nijmegen. Binnen ccnigc uren lijds werd bet adre* geteekend door 17.000 Katholieke meerder jarigen. Dit adres is bedoeld als een adha- csiebetuigiiig voor de gem oen tea u b s id i a aan dc St. Radboud-slichtmg. Spoorwegpersoneel. De wachtgeldregeling. In ccn gisteren te Utrecht, onder voor-» zitterschap van den lieer J. IteUemons, gehouden A-crgadering van hoofd- cn af- deelingsbesturen van den Ned. R. K. Bond van Spoor- en Tramwegpersoneel „St. Raphael", is na levendigo besprekingen besloten do door de directie der Ned. Spoorwegen voorgestelde wachtgeldrege ling te aanvaarden. Voorts werd besloten aan de verwante groote Christelijke Spoorwegorganisatie van Duitsck spoorwegpersoneel steun te vorlcenen. In eene buitengewone algemeeuo verga dering A'an den Bond A'an ambtenaren bij de Nederlandsehc Spoorwegen (B. A. 17. S.) is eveneens, na uitvoerige besprekin gen, waarbij A'crscliillcndo ljcswarcn wer den geopperd, besloten de \oorgesteld® wachtgeld-regeling te aanvaarden. De Statenverkiezingen. De dcfinrl'icvo R'-K. lijst in den kring 's-Gravcnhage i?: 1. H. J. Borghols; 2. mevr. E. v. Bcrkcl; 3. prof. mr. J. A. Vor- aart; 4. W. ir. II. Tc?uwisse; 7. F. N. Quant8. II. C. baron v. Voorst tot Voorst; 5. L. F. Guit; G. Silvius; 9. J. P. van Hcijst 10. mr. W. v. d. Oever.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1