'e S^icbolie (Boii/tant WOENSDAG 14 FEBRUARi 1923 No. 4061 Bureaux: RAPENBURG No. tO - LEIDEN Ie Jaargang. feABONNEMCNTSPRIJSbedraagt bij vooruitbotelino Koor Leiden 19 cent per week 42.50 per kwartaal- bi; onz0 Agenten 20 cent per week I 2.60 per kwartaal- franco per post 12.95 per kwartaal. Bot Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a vér- Tjijgbaar tegen betaling van 50 ot. per kwartaal, bij voor- Stbctaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd 1 9 ct. BH blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zen. en Feestdagen t TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. H. KJ nummer bestaat uit twee Maden. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT Oowone advorlenliSn 30 oenl per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. z Kleine adverlentlën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingon worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. Vastenbrieven. Z. D. H. M g r. Petrus Hopmans, seliop van Breda, onderhoudt zijn dioce- ic!i over den plicht, den Zondag te hei- Laten we allen er zonder uitzondering bedacht zijn om zoo weinig mogelijk anderen de Zondagsrust te ontnemen, daarom onze tochten, onze reizen, onze itcn en onze vergaderingen, voor zoover kan gevonden worden te beperken. .__>ral de Katholieke Vereenigingen zullen Oc ciiten het daarheen te leiden, dat hunne mei gr dsringen buiten den Zondag worden ïeld c-n zeker niet gehouden worden op hoogste feestdagen o.a. len Paaschdag, Pinksterdag en len Kerstdag, en ook op den 2don en 4den Zondag der and, welke volgens algemeene regeling is Bisdom dienen vrijgehouden te wor- voor do namiddagoefeningen, der H. uilie en andere godsdienstige vcreeni- Beteugelfc de genotzucht, brengt het be- uicn der sport binnen de ware grenzen, bilt de openbare feesten, vergaderingen wedstrijden op Zon- en Feestdagen te minderen en zorgt vooral, dat nimmer [rmede een aanvang wordt genomen voor eindigen der Hoogmis. Zoo zult gij lewcrken tot bereiking van liet vorhe- doel, waartoe de rustdag is ingesteld, oiü God op bijzondere wijze te dienon." jaarna wijst Mgr. op de uitsluitcnd- sdienstige vereenigingen. Eet zij U cene eer trouwe leden to zijn de H. Familie, van de Dorde Orde, de Congregatie en niet dan om drin- do reden van de vergaderingen afwezig blijven. Kooit hadden <19 zuiver-gods- ïstige vereenigingen meer reden van taan dan in onzen veel bewogen tijd van g opgevoerde katholieke actio. Ora niet- ie wijken van den weg, ons door ons H. loof gebaand, moet mot de actie de wikkeling op godsdienstig gebied en de doei van het christelijk leven gelijken i honden. Welnu, juist de zuivere god3- nstige vereenigingen zijn een krachtig' Idel tot behoud van geloof en zeden, tot ordering van het godsdienstig, echt istelijk leven. Derhalve mogen wij u al- krachiig aansporen lid te worden of te ven van de aan ieder passende gods- nsiige vercenigicg getrouwe bezoekers zijn van dc vergaderingen." 'e Bisschop van Roermond, M g r. urentius S c k r ij n e n, wijst er Zijn Vastenbrief op, dat de Katholioke cialc Vereenigingen Imt godsdienstige zedelijke peil der leden hooger moeten ro&ren. de Bisschop vervolgt clan dat 1 blijven echter deze organisa- sKatholieke-aociale vereenigingen, waar de godsdienstige en zedelijke opleiding ontwikkeling niet zoo tot haar recht kozuen, als in do zuiver kerkelijke of Isdienstige vereenigingen. In deze im- |rs zoeken cn vinden de geloovigen, on- ff leiding van den priester, aan de hand n de door de kerk beproefde on goedge- mwc reglementen, voortdurend steun en Rekking in saamhoorigheid en weder- b voorbeeld, door gebed en ovenve- 'Si door gebruik der heilige genademid- leu en schrijden zij met Gods machtige up voort op den weg van geloof en deugd P de volmaking van hun leven, zooveel ogcliik te bereiken. tedere zuivere godsdienstige vereoniging j*p op hare bijzondere wijze. De heerlijke werking der Congregatie n,r k Vrouw wordt door Benedictus ujn gouden bullcs „Gloriosae Do- rwaarin do groote Paus deze ver ding aanprijst, in het helderste licht 8 c'd. ,.Het is ongelooflijk", zoo schrijft peuictus, ..welk een groot nut personen standen der maatschappij getrok- J1 ^"ben uit deze zoo loffelijke en gods- potige instelling, die overvloedig voor- in is van heilige en zalige regelen', welke o Terschillende standen wijselijk zijn •gepast. Eenigen toch hebben van hun 8 0 jeugd, onder de bescherming der aagdj getrouw den weg der onschuld iV°i t' kewai*deld. Anderen', die 1 °°r de aanloksels der oüdeugd, yg der zonde bewandelden, hebben Li °0!, de hulp der aUergoedertierenste pmi vmS tot *-*od bekeerd-Nog ando- i eiijk van jongs af bezield met een I uf V™cllt tot do hoeder des Hee- WpUitei\-tofc een boogen trap der 5! 3 0 ¥?do verheven." ra der familie stelt aan Bhi,. ,n de Familie van Nazareth ton ton»]' ij°r betrachting van dit. licer- fcds rr ieCi a°bt zij met Gods liulp en JL<£ de«eljjke huisvaders, vrome den JJï ®oede familieleden te vormen ren of u'^ tel ij ken geest te liandha- PC'evom in te voeren in onze liuia- 1 Jiu) wanneer 'men bedenkt, dat juist de christelijke geest in onze families in deze onzalige tijden zoo veel heeft gele den kan het nut en het voordeel dezer ver eoniging niet genoeg op prijs gesteld wor den. Do Derde Orde van den H. Francises» tracht de onbegrensde zucht naar bezit van aardsche goederen en den onleschbaroQ dorst naar genietingen, waarvan Bcnedic- tus XV spreekt in zijn encycliek tot aam beveling dezer vereoniging, te overmees teren door de hulp cn het voorbeeld van den Arme van Assisië, dio al wat hij bezat wegwierp, om meer naar waarheid te kun nen spreken: „Onze Vader, die in do he melen zijt". Dat is natuurlijk een ideaal; maar dat ideaal geeft do richting aan, in welke ieder, naar zij a krachten, moet voo ris tr even. Al werken de zuiver godsdienstige ver eenigingen, ieder op haar eigen wijze, allo hebben dit streven: de nienschen godsdien stigcr en deugdzamer te maken, om zoo haar doel, de eer van God en het eeuwig on tijdelijk geluk der menschen te berei ken. Is dit zoo, B. G., dan ligt het op den weg der stadsorganisaties met de zuiver godsdienstige vereenigingen innig samen te werken, om het doel, de godsdienstige en zedelijke veredeling cn verheffing der standsleden beter cn veiliger te bereiken." BIHTEMLAHP De bezetting van bet Ruhrgebied BE BOYCOT-BEWEGING. Dc weigering van de kooplieden en lio- tolhouders te Essen om aan de bezetting» •troopen waren to leveren, heeft den di visie-generaal Fournier aanleiding gege ven, den burgemeester van Essen in ken nis to stelten van een reeks maatregelen, die zjullota worden genomen, Indien de genoemde 'zakenlieden aan hun besluit zouden vasthouden cn zonden blijven, weigeren waren t© verkoopen aan de sol daten van liet bezettingsleger of aan ge allieerde civiele personen. Men zal alsdan dc betreffende loealiteiten ontruimen of de betreffend© winkels sluiten. Indien niet anders mogelijk, zal men daarbij zijn toevlucht tot geweld nemen. - In het hotel ..Kaiserhof' te Essen, waar 'dc Fransclie officieren zijn ingekwar tierd. is gisteren de toevoer-kabel van het elektrisch licht doorgesneden. D© Fran- sehe autoriteiten verklaarden, in verband met dit ge\a! van sabotage, dat-, indien om G uur de stroomtoevoer niet. weder in orde was, men dc gelieele stad Essen in het donker zou zetten. iToen om G uur nog geen stroom werd gegeven, werd een Fransche troepenaf- dceling naar de •eleclrischo central© ge zonden. Men vond echter de deur geslo- •len en er werd niemand toegelaten. In den laten avond brandde overal in de stad nog het elcclriseh licht-, terwijl in •het hotel „Kaiserhof" duisternis heerschte Naar Wolff seint hebben de Belgen in Aken talrijke telefoonkabels doorgesne den. Om vier uur gistermiddag kon men al geen aansluiting meer krijgen met Ne derland of met Dusseldorp. Het telefonische verkeer tusschen Keu len on Dusseldorp was dientengevolge ook onmogelijk geworden. Bclga seint uit. Dus^eldorff, dat 'de eloctrische centrale 'te Elberfeld nog slechts brandstof voor vier dagen heeft. Zestig kolontreincn naai' het onbezette gebied. Wloff seint uit Keuion: Naar wij uit betrouwbare bron verne men. zijn de Duitsche spoorwegarbeiders er in geslaagd, in de laatste 8 dagen, van 'den Gden Febr. af. nog zestig kolentrcinen. naar liet 'onbezette gebied te laten rijden. De Fransclién hebben liet tot nog toe "niet zoover gebracht, dat zij- kolentrei- nen in grooten omvang naar Frankrijk en België kunnen sturen. Kolentrcinen voor Nederland. 7 Belga seint uit Dusseldorp: Gisteren zijn drie kolcnlreinen naar Nederland vertrokken. 1 V Het incident to Gclsenkirehco. 1 In verband met de voorgevallen schie- tcrij op een automobiel, waarin twee Fransche officieren zich bevonden is dc stad Geisenkirchen met 100 millioen mark beboet, die vandaag moeten worden be taald, terwijl voorts de manschappen dor Veiligheidspolitie, die bij bet voorval te genwoordig waren in arrest moeten wor den gesteld. i Dc Rhcinlsch'-Wcstfiilischc Zlg. geschorst. Gisterenmiddag verschenen drie "officie ren van het bezettingsleger en dertig man voor hef. gebouw der Rheinisch-Wcst- fiilische Zeitung. Do drie officieren bega ven zich naar den directeur, wien zij me dedeelden, dat do Rliemisch-Weslfiilische voor veertien dagen geschorst is cn dat bovendien .een militair© post in he^ go- bouw zal worden ondergebracht. Dit is dan ook thans het gevdil. President Ebeart to Mannheim. Rijkspresident Ebert heeft gisteren" een bezoek aan Mannheim gebracht. Natlat hij in dc ochtenduren de vertegenwoordigers der burgerij had ontvangen, werden in den middag do politieke en economische vertegenwoordigers van do Palts aan hem voorgesteld. Dr. Wappes, sla'atscommissa- ris voor do Palts, sprak den rijkspresi dent. cn de rijksministers, die hem bege leidden, toe-in naam van de Beisrsch© s taait sr ©geering en verzekerde ndgmaal3 dat de bevolking van de Palts het rijk ge trouw zou blijven. Ebert dankte mede in naam vail de beido vijksromisters d© Beier sche regeering cn in lie? bijzonder de be volking van de Palts" voor hun begroeting De Turksche kwestie. ONTSPANNING. Volgens berichten uit Constantinopel is er te Smyrna een ontspanning ingetreden ■tengevolge van de onderhandelingen tus schen de commandanten der geallieerde oorlogsschepen en do Turken. Khemal Pasja is to Smyrna aangeko men, terwijl Ismct Pasja gisteren te Goa- stantinopel werd verwacht, waar hem, naar verluidt, do Engel'sclio opper-com- missaris. een hart-olijkc boodschap van lord Curzon zal overhandigen, waarin er op aangedrongen wordt, het sluiten van den vrede te bespoedigen. Engeland. DE OPENING VAN HET PARLEMENT, De Troonrede. Een groote en geestdriftige menigte had zich gistermorgen geschaard in de stra ten, die van het Buckingliam-paleis naar het parlementsgebouw opren om den koninklijken stoel bij de opening van het parlement te zien. De koning vergezeld s an dè koningin, reed zooals gewoonlijk, in een staatsie- koest, begeleid door.de lijfgarde. Do stoel had een prachtig militair aan zien. De prins van Wales en 'do hertog van York voegden zich bij Westminster .bij den stoet. De koning cn de koningin werden door de hooge staatsambtenaren bij hefc -parïe- monlsgebouw ontvangen en naar het hoo- gerhuis begeleid. De koning las daar de troonrede voor, dio rnet betrekking tot de buitenlandsche politiek het volgende in hield: De conferentie, welke begin December te Londen gehouden werd over de beta ling der schadevergoeding door Duitscli- land, werd in Januari lo Parijs voortgezet Mijn regeering heeft in haar wensch, om do volledige regeling van het vraag stuk der schadevergoeding .{e bespoedi gen, den geallieerden regeeringen verre gaande tegemoetkomingen ten opzichte der geallieerde schulden aan Engeland aangeboden. Ik betreur hefc ten zeerste, dalhet onmo gelijk is gebleken, om lot een algemeene overeenstemming te geraken. Do Fran sclie cn Belgische regeeringen zijn er daarom toe overgegaan, om uitvoering te geven aan het plan, dat. nij hadden opge maakt, cn de Ilaliaansohe regeering heeft dit. optreden goedgekeurd. Mijn regeering, die zich niet gerech tigd voelt, aan dit optreden mede te wer ken of daaraan deel lo nemen, is er op bedacht, zoo te handelen, dat de moeilijk heden voor tiaar geallieerden niet ver groot worden. In de laatste drie maanden hebben ge volmachtigden van mijn regeering in sa menwerking met die der andero geallieer de mogendheden to Lausanne ernstig en oprecht er naar gestreefd, een cindo te maken aan den oorlogstoestand, die ruim 8 jaar hefc gebied in liet naburige Oosten heeft verwoest. Ik betreur ten zeerste, dat, ondanks den 'door de geallieerden gcloonden verzoe- ningsgc/.inden geest en ondanks de zeer groote tegemoetkomingen, die zij bereid waren te doen, het verdrag, toen het tot liet punt van onderlcekening naderde, door do Turksche delegatie afgewezen werd. Ik koester echter de hoop dat, in dien het. volledig verslag der onderhande lingen in het bezit dcc Turksche regee ring komt, laatstgenoemde toch bereid zal zijn het verdrag te aanvaarden. De discussie over de Troonrede. Nadat lieL adres van antwoord op de troonrede in het Lagerhuis was inge diend, werd de discussie over de rede des konings, zooals gebruikelijk is, door den leider der oppositie geopend. Bij dc uiteenzetting van de meening der arbeiderspari ij sprak Ramsay Macdonald de meening uit, dat dc Fransche bezetting van het Ruhrgehied niet kon slagen. Hij zeide den geest (e betreuren, waardoor de geallieerden waren bezield op het ©ogen blik. dat de politiek der schadevergoeding te yersailles werd vastgesteld. Macdonald deed een beroep op alle par tijen in het Huis, om zonder hartstocht of vooroordeel het geweldige vraagstuk der werkloosheid onder de oogen te zien. Toorts stelde hij den eersten minister de vraag, of er cenigcrlei mededeeiic" aan Frankrijk was gedaan inzake de be taling der Fransche schulden aan Enge land. Asquith. die daarna sprak beperkte zich tot het vraagstuk van liet Ruhrgehied en de gevaren, die er uit voortspruiten, dat na vier jaar „vrede" nog steeds geconfe reerd moet worden, zonder dat een defini tief resultaat is bereikt. Niemand wensoht Duitschland er zonder meer van to laten afkomen, cn niemand kan zich er over verwonderen, dat Frankrijk zich bezorgd maakt over zijn toekomstige betalingen, doch de molhodo waarop Frankrijk ze kerheid zoekt en waardoor alleen een tweede Elzas als twistappel en bron van nieuwe oneenigheid wordt geschapen, is glad verkeerd. Een verklaring v a ff B o n a r Law. Bonar Law, die hierna het woord ver kreeg. zeide met betrekking tot het Ruhr:, gebied o.m.: „Dc Fransche openbare meening wilde zich niet bevredigd achten, zoolang de bezetting van liet Ruhrgehied niet was beproefd. Welnu, die is thans beproefd. Ik liad gehoopt, dat het ons mogelijk ware geweest, zijde'aan zijde met Frank rijk samen te werken voor het herstel van Europa. Ik was er zeker van, dat Frank rijk, door den weg in te slaan, welken het. gekozen heeft, iets zou doen, dat niet al leen noodlottig zou zijn voor Europa, docli ook voor Frankrijk. Naar onzemeening, zou het gevaarlijk en noodlottig zijn voor het economische loven van Europa. Dit is ook inderdaad liet geval gebleken. Er is gebeurd, wat ik vreesde dat gebeuren zou, en wij zijn nog niet aan het einde. Do Ruhr i3 de slagader van hefc indus trieel© leven van Europa en Frankrijk heeft zichzelf grootcr nadeel- berokkend dan aan anderen". Wij verzetten ons niet legen liet uit oefenen van dwang op Duitschland, "doch waren -er legen, dat zulk een dwang zou worden gebruikt, om aan Duitschland eisfchen te stellen, welke het niet zou kun nen betalen. Een der beweegredenen, waarom de Fransclién het'Britsche" voorstel verwier pen. was. dal liet onzen Franschen vrien den toescheen. dal'tDuitschland mogelijk zou zijn. in vijftien of twintig jaar het ge heele bedrag van 2500 millioen, zooals in het Britscho schema genoemd, af te be talen, en dat Duitschland dan weder in een even sterke positie zou verkeeren als vóór den oorlog. Niemand kan het gevoe len van Frankrijk betreffende zijn on veiligheid in twijfel trekken en ik ben er zeker -\an, dat dit den ondergrond vormde van Frankrijk? verwerping van het Brit scho voorstel. Frankrijk zou gaarne be taling van de schadevergoeding erlangen, maar zou toch Duilschland niet gaarna sterk genoeg zien om deze schadevergoe ding te betalen! Wat er ook moge gebeuren, ik zie de ■toekomst donker iri. Do Fransclie regee ring lieeffc zich gebonden aan een plan en is thans verplicht, het uit te voeren'. Wij hebben onze troepen nog to Keulen, doch ik weet niet, of het mogelijk' zal zijn die -troepen daar nog langen tijd te laten blijven. Dit vraagsulc i? thans nog niet- acuut, 'doch het zon acuut kunnen wor den. Hetzij de Fransclie, dan wel de Duit sclie regeering zou het den Britscheri troepen onmogelijk kunnen maken, te blij ven, doch dat zou een groot ongeluk zijn Zoolang de 'troepen zich daar bevinden, zijn wij in contact met de situatie, en men kan onmogelijk weten, wanneer er een einde aan de En lente kwam. want dit zou het toch feitelijk hcleclcenen. wan neer de (roepen werden teruggetrokken. Bonar Law voegde er aan toe: „Ikhoop nog alijd. 'dat er iels zat gebeuren, dat ons in slaat zal stellen op nuttige wijze tus- sclienbeidu te komen", Italië. Een samenzwering ontdekt. Do „Tribuna" verneemt uit Reggio d'Emillic. dat de politie een uitgebreide «terroristische samenzwering op liet spoor is gekomen. Vijftien personen, wier va liezen wapenen cn ontplof finsmiddelen bevatten, zijn gearresteerd. Andere me deplichtigen worden gezocht. De bladen maken melding van arrestaties in ver schillende slrelten van het land. Zweden. Ilct arbeidsconflict in de houtindustrie geëindigd. Eooal? werd voorzien, is bet. arbeids conflict in dc Zweedselio houtindustrie be eindigfl door aanvaarding door beide par tijen van de arbitragevoorslelion. HET VOORNAAMSTE NSEUWSc Do duinen to Noordwijk (Binnenland, lste blad, en Uit do Omgeving, 2de b!ad)< Een wolsonlwerp tot wijziging van d» Kieswet, do Provinciale Wot en do Go« meentewefc. In dc Tweede Kamer is de interpellatie- aanvraag van don hoer Troelstra over do bezetting van liet Ruhrgehied afgewezen. Het wetsontwerp tofc wijziging van do Ongevallenwet 1921 is z. I». st. aangenomen, De Bioscoopwet is in behandeling geno men. Do Duitsche boycot-bewoging en tld Fransclio tegenmaatregelen. Nog 60 kolentrcinen naar het onbezette gebied vervoerd. Dc opening van bet Engelscho parle ment. Ongerustheid over liet Fransclio Ituhr- avontuur, dat noodlottig genoemd wordt voor Frankrijk zoowel als voor geheel Europa. Amerika. Een brug over de Niagara. Do Amorikaanscho senaat heeffc een wetsontwerp aangenomen, waarbij de re- gooring gemachtigd wordt een reusachti ge brug over de Niagara to bouwen. Dez© brug zal zoo breed zijn, dat een dubbel spoor, een weg voor voetgangers en. een; voor automobielen en ande.ro vervoermid delen er op kunnen aangelegd worden. VERKIEZING EERSTE KAMER. W ij z i ig i n g v a n do Kies we t, ct a Provincial© Wot en «de Gemeen t e.w c t. Bij do Twee do Kamer is thans een. wetsontwerp ingediend tot wijziging van de Kieswet, -de Provinciale wot cn de Ge meentewet. Art. 33, lid 2, dor g-ewijy.igda Grondwet eahrijffc voor, dat de leden, der Eerst© Kamer worden verkozen door do leden van d© Staten der provinciën op den grondslag van evenredig© vertegen woordiging. Wijziging on aanvulling van. d© Kieswet en de Provinciale wet is mits dien noodi-g cm aan dit voorschrift uit voering t© doen geven. Het ontwerp komt. zooveel mogelijk tegemoet aan den wensch het verband tussohen de leden der Eerst© Kamer en d© provinciën, die hen afvaardigen, t© handhaven: Daartoe rncesten ecliter aan beid© zijden offers worden gebracht. Het ontworp schept vier groepen vart provinciën, die ieder een zelfstandig kies- •gebied vormen. Die viesr groepen zijn: 1. Noord-Brabant, Zeeland, Utrecht ea Limburg met 13 loden. Gelderland, O ver ij se', Groningen en Drenthe met 13 leden.. 3. Ncord-Hcllahd cn Friesland met- li leden. 4. Zuid-Holland met 1-2 leden. De provinciale eandidaa labelling, did ook in het ingetrokken wetsontwerp werd voorgesteld, blijft, gehandhaafd. Toorts brengt 't ontwerp een mtmmer- stelsel, dat wil zeggen, het laat ieder statenlid vrij do lijst zijner keuze te num meren in de volgorde van zijn voorkeur. Een Candidatenlii-st kan zelf© door ëórï lid worden ingediend. Het ontwerp beperkt verder de perio dieke verkiezing tcikens lob een deel der provinciën: het bepaalt., dat de hierboven genoemde groepen 1 cn 3, 2 en 4 beurte lings aan de verkiezing zuilen deel nemen. Voort© brengt liet wetsontwerp een wijziging van art. ICO van do Kieswet, welke in hoofdzaak beoogt een einde te maken, aan de mogelijkheid zetel© extrsi te vinnen door de lijsten niet tot één groep la veriainden, maar tot vernuftige combinaties te vereenigen. Voor verdere bijzonderheden verwijzen^ we naar de rubriek Stalen-Generaal. j De 'duinen te Noordwijk. Antwoord on vragen van eel Kamerlid. Op de vragen van den hoor Y a ff R a v e s t c ij n betreffend© de voorge nomen afsluiting voor liet publiek van de duinen onder de gemeente Noordwijk, antwoordde de Mi nis tor van linanciën Op verzoek van de politic te Noordwijk! 13 uit zedelijkheids- en veiligheidsoogpunb' in hefc belang van do badplaats Noord wijk aan Zeo en van hen, die daar onge stoord van bet natuurschoon willen ge nieten, besloten de vrije betreding van de bij het Dep. van Financiën ia beheer zijnde duinen bezuiden on benoorden dit dorp aan ccnigo beperking «te onderwer pen. Aan to goeder faam bekend staande personen uit de omgeving "waaronder ook zii wier werkzaamheden verblijf iff

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1