Jaargang.
WOENSDAG 31 JANUARI 1923
No. 4048
e Êcidódoe ©ou^crnt
lONNEMENTSPRJJSbedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal-
onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal»
'-*© per post 12.95 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, by voor-
ftaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
agsblad 9 ct.
Dit Wad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. li
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertenClên 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
u dubbele van het tarief berekend. v
Kleine adverientfön, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop IG.5Ö.
e conferentie te Lausanne
turksche vredesverdrag.
i)en Turkscli ontwerp.
Lausanne verneemt men, dat de Turk-
delegatie een eigen vredesontwerp
klaar gemaakt, waarin zij de gronden
zei voor haar weigering om het geal-
0 ontwerp aan te nemen, terwijl te-
Ie nationalistische eisch voor de volle-
jnafhankelijheid van Turkije er in
herhaald.
j nota van frankrijk aan
angora.
n breuk met Engeland?
r tusschenkomst van haar hobgen
ssaris te Cons tan tïnopel heeft de
;he regeering aan Angora een belang-
nededeeling gericht, waarvan de tekst
Lansanno, Londen en Rome is mede-
el. Uit deze mededeeling blijkt, dat
itwerp-vredesverdrag, dat aan de
che delegatie overhandigd is, in de
van Frankrijk geen definitieve tekst
over welker voorwaarden het verbo-
m ziin te beraadslagen, doch dat heb
rp eenvoudig den huldigen stand van
prekins-en vastlegt en niets zich tegen
e onderhandelingen verzet,
mededeeling te Lausanne, dat de
chen en Italianen zich er op voorbe-
te Lausanne te blijven om de onder-
linden met de Turken voort te zetten
in Enfrelsche kringen groote beroering
aangezien een dergelijke handels-
flagrante schending zou zijn van
derzijdscho overeenstemming, welke
ikele dagen geleden bereikt was.
gespannen toestand te
constantino pel.
orbereïdingen voor een
nieuwen oorlog?
Constantinopel wordt gemeld, dat het
;er stede niet aan twijfel onderhevig
de mcest.-waarschijnlijke conse-
van een volledige breuk te Lausan-
rlog al zijn. De Kemalisten. Kebben
roepenmachten georganiseerd met hetr
een eventueele breuk, terwijl in en
buurt van Constantinopel ongeveer
gewapeude Turken klaar staan om
ealïipprden moeilijkheden te veroorza-
n in Thracië zich 30.000 man troepen
len.
Britsche troepenmacht is in schitte-
condiHe en wordt ondersteund door
ippIo Middellandsche Zeevloot en een
[deel van de Atlantische Oceaanvloot,
men er op kan vertrouwen, dat het
van het vliegcorps zich schitterend
draven. Ook wanneer een breuk niet
klelliilc vijandelijkheden na zich zou
tn. zal het toch niet mogelijk zijn om
lerkt de tegenwoordige toestand te
janfcinopel te doen voortduren. De
en, die dezer dagen op Britsche sol-
zijn gepleegd, hebben één der geva-
Isarvan aangetoond, terwijl deze incï-
in zich zullen blijken te vermenigvuldi-
en tot optreden in een of andere rich-
Öwingcn.
bezetting van het Ruhrnebied
)E TOESTAND STEEDS MEER
GESPANNEN.
N. verneemt uit Berlijn:
U het verkeer betreft, wordt de toc-
:n het Ruhrgebied steeds meer ge-
Op verschillende plaatsen heb-
|.de Franschen onder bedreiging met
"olver machinisten van Duitsche
iiniddelentreinen gedwongen Fran-
transporten te vervoeren. Volgera
ihi uit Bochum zou een conducteur
een Fransch soldaat zijn doodge-
3a.
gezien de levensmiddelen ten gevol-
|n de Franache en Belgische maatre-
niet meer langs den gewonen weg
het Ruhrgebied kunnen worden ge-
,n> gaan nu de trc'inen tot vlakbij
S^zplto gebied van wraar de inhoud
[Plaatselijke expditeurs of door
nehialen verder het Ruhrdistrict
t 'Hgezonden.
n verband met. de vergadering van
Ministerraad, Maandag te Berlijn ge
en. heeft thans de minister van vër-
verschillende spoorwegdirecties
o?--Duitschland aangeschreven on-
beding steenkool en hout voor
pijk en België, Belgische cn Fran-
11 of legertransporten te ver-
n an ook geen kolen naar de Engel-
zone to zenden. Ook de samenwer-
i^an Duitseh spoorwegpersoneel met
--ion of Belgen is verboden, terwijl
moS'e''jk moet tegengaan
[•e u-Du its'! Personeel treinen over
i, jnpn Inat loopen.
voor de Rijn-scheepvaart belang
rijke -verordening is uitgevaardigd door
den commandant van het bruggenhoofd
DuisburgRuhrort. Volgens dezo verorde
ning zullen de vrachtbrieven der kolen
schepen, welko in de haven van Ruhrort
geladen zijn of voorbijkomen moeten
voorzien zijn van een visum der controle
commissie van Ruhrort. Vergrijpen tegen
deze verordening zullen gestraft worden
met gevangenisstraffen tot 5 jaar en
geldboeten tot een millioen Mk.
De rijksregeering o.n de betrokken Duit
sche autoriteiten hebben onmiddellijk te
gen deze verordening een protest inge
diend. Do rijksregeering staat nog steeds
op haar in het begin ingenomen stand
punt-
Do minister van binnenlandsche zaken
heeft aan de opper-presidentcn van
Westfalen een verordening doen toeko
men, volgens welke het in verband met
het optreden der Franschen en Belgen te
gen de bevolking van het nieuw-bezette
gebied, dat in strijd is met liet recht,
aan de geheele Duitsche politiemacht ver
boden is autoriteiten of officieren der
bezettingstroepen to groeten.
De Engclsche dagbladcorrespondenten
in het Ruhrgebied drukken de meening
uit, dat de spanning toeneemt, De sta
king op de spoorwegen is ongeveer alge
meen in dq. meeste districten en de hulp
dienst is op dit oogenblik verre van vol
ledig.- In de Engelsche' zone blijft alles
rustig. Naar verluidt zijn de Fransche
maatregelen ter instelling van een douane
grens tusschen bezet cn onbezet Duilsch-
land thans geheel voorbereid.
De kolenvoorraad.
In tegenspraak met lendencicuze Fran
sche berichten die spreken van een slap
per worden van het Duitsche verzet ten
gevolge van gebrek^ aan kolen voor de
Duitsche industrie buiten het Ruhrgebied
wordt door den Rijkskolencommissaris
medegedeeld, dat over het algemeen de
voorraad voor industrie, gasfabrieken en
particulieren voldoende mag worden ge
acht.
De verklaringen van Poincaré tegenover
Amerikaansche journalisten, vinden inde
Duitsche pers weinig geloof. Het Berli
ner Tageblalt zegt, dat Poincaré het
menschdom wel voor zeer onverstandig
aanziet, als hij het wijs wil maken dat
de Fransche imperialisten niet op an
nexatie aansturen. De Vorwarts zegt:
Poincaré wil blijkbaar de ontruiming van
het Ruhrgebied afhankelijk stellen van
zekere voorwaarden zooals b.v. van een
internationale leening voor Duitschland,
terwijl hij weet zelf door zijn Ruhr-actie
de vervulling dier voorwaarden onmoge
lijk te hebben gemaakt.
Verklaringen ven DegouUe.
Generaal Degoutte lieeft gistermorgen
vertegenwoordigers der pers ontvangen
uit alle landen. Hij herinnerde aan het
zuiyer vreedzame doel van het Fransch8
eii Belgische leger, toen het 't Ruhrge
bied binnentrok en gaf een schildering
van de moeilijkheden, welke door de
rijksregeering of op haar bevel werden
bereid om de missie van Fransche, Bel
gische en Ilaliaansche ingenieurs to be-
letten te waken over de nauwkeurige uit
voering van de verplichtingen, welke door
de Duitscliers waren onderteekend.
Do generaal bracht hulde aan het ver
standig inzicht van de arbeidersklasse in
het Ruhrgebied en legde dan den nadruk
op de politiek van provocaties van het
rijk, dat er niet in slaagt ons het geloof
in onze kracht en de rechtvaardigheid
van onze zaak te doen verliezen.
„Wij hebben geaarzeld", ging hij voort,
„met een bloedige en brute onderdruk
king. Het Fransche leger is geen Pruisisch
leger en gematigdheid is geen synoniem
van zwakheid. Het zou echter ook een
ernstige dwaling zijn te gelooven, dat het
geduld der Franschen geen grenzen heeft
Ofschoon wij hun den tijd laten de be
sluiten te overwegen, volharden de Duit
sche leiders in hun vergeefschen strijden
hun wantrouwende houding.
De regeeringen der geallieerden zullen
hun wil opleggen en den wil van den te
genstand breken.
De hooge functionarissen en allen, diode
rechten, welke wij aan het verdrag van
Versailles en de intermittent® wetgeving
ontleenen, niet erkennen, zullen worden
uitgewezen. Zij die sabotage plegen, zul
len gestraft worden, terwijl bij hun niet
verschijnen hun chefs verantwoordelijk
zullen worden gesteld. Wij zullen onmid
dellijk sanctie-maatregelen treffen van
meer algemeenen aard. Wij willen alleen
de magnaten der groot-industrie dwin
gen om dezelfde zorg te wijden aan het
herstel der zoo verschrikkelijk verwoeste
gebieden als hun pogingen om aanzienlij
ke schatten te verzamelen. Wij zullen
voor zoover het moet de middelen ge
bruiken, welke noodig zijn; niets zal ons
van onze taak afhouden. Het lot der Duit-
schers ligt in hun eigen handen.
Oproep van Kardinaal Schultc.
Kardinaal Schulle, aartsbisschop van
Keulen, heeft een herderlijken oproep
aan de hem onderhoorige gelooVigen ge
richt, waaraan de „Msbd." het volgende
ontleent:
De Kardinaal constateert allereerst,
dat de door niets gerechtvaardigde aan
val van onverzoenlijke vijanden op het
Rijnsch-Westifaalsche industriegebied en
zijn vredelievende bevolking de laatste
hoop op eindelijken vrede dreigt te ver
nietigen, maar dat, God zij dank, het Duit
sche volk weer eenparig pal staat.
Wij willen een stillen, sterken, trot-
schen tegenstand bieden tegen de onge
rechtigheid onzer onderdrukkers, zegt de
kardinaal, maar haat en wraak moeten
ons niet bezielen en zullen ons niet den
weg, naar het geluk van den vurig be
geerden eindelijken vrede afsnijden.
Nu of nooit moet het echter duidelijk
worden, dat ons gansche volk in eigen
huis den goeden strijd heeft te-strijden
tegen de zonde „die de volken ellendig
mankt", legen de zonde, die me' haar
dood- en verderf brengende gevolgen he
melschreiende heerschappij was beginnen
uit te oefenen.
Slechts zoo kunnen wij ön3 :den vrede
Zijn heilige geboden zal de weg tot den
werkelijken vrede gevonden worden.
Slechts zou kunnen wij ons den vrede
waardig maken, den vurig A'erlangden
vrede, dien de wereld niet geven kan, dien
echter do Eeuwige en Almaohtige Leider
van het menschelijk lot geeft aan hen,
die van goeden wille zijn.
Met een aldus gelouterde gezindheid
Willen wij ons gemeenschappelijk gebed
om den vrede weer hervatten en óns met
den smeekroep van den Grooten vredes-
paus Benedictus XV in den tegeuwoordi-
gen volksnood tot God wenden: ..Stortden
heerschers en volkeren gedachten van
vrede in, laat den strijd ophouden, die de
naties verdeelt, maakt, dat de menschen
elkaar weer in liefde ontmoeten... en
geeft aan de stormachtig bewogen wereld
eindelijk weer rust en vrede!"
De kardinaal bepaalt in aansluiting met
bovenstaande herderlijke vermar; Tdat
in aileK.H. Mïssen, zoo dikwijls'de ru
brieken het veroorloven, de „oratio pro
quacuinque tribul atione" als „imperata"
moet worden ingelascht.
Verder schrijft Zijne Eminente voor,
dat dagelijks na de School-Mis en Zon
dags na alle heilige Missen met de geloo-
vigen psalm 129 zal worden gebeden.
Voorts wordt een bijzonder boctelof
voorgeschreven, terwijl de geestelijken
worden aangemaand, de geloovigen aan te
sporen tot verdubbeling van hun gods
dienstijver en tot hulpvaardigheid aan de
noodlijdenden, vooral in het nieuw be
zette gebied.
Mexico
De verbanning van Mgr. Philippï.
Mgr. Philippi, die, gelijk men weet on
langs uit Mexico is gedreven, heeft tegen
over den Washingtonschen correspondent
van de „Corrière della Sera" de volgende
verklaringen afgelegd:
„Begrijpen kan ik dezen maatregel niet",
aldus de prelaat, daar ik mij altijd van elke
inmenging in de binnenlandsche politiek
van Mexico heb onthouden. Het bevel tot
uitwijzing heeft mij nog te meer verrast,
daar ik uitstekende betrekking met de
regeering van generaal Obregon onderhield
wiens gast ik nog eenige dagen tevoren ge
weest was.
De bisschop kon zijn verbanning aan
niets anders toeschrijven dan aan de gehei
me invloeden op de Mexicaansche politiek
van de radicale elementen, welke ongerust
waren over de beslissingen, door de Katho
lieke Kerk ten opzichte van Mexico geno
men.
BimESSL&m
DE R.-K. UNIVERSITEIT.
Zooals men weet, zal de R.-K. Univer
siteit voorloopig zijn samengesteld uit
dirie faculteiten, te weten die der godge
leerdheid, die der rechten en die der let
teren en wijsbegeerte. Daaraan zullen
verbonden zijn ongeveer 21 gewone hoog-
leoraren, 9 bintengewone booglee-naren, 6
lectoren en 3 assistenten voorts zullen
weiden aangesteld een bibliothecaris, een
secretaris mn het ooilege Van curatoren
en het noodigo personeel voor de biblio
theek en in algemeenen dienst.
Het Communistisch Congres.
Gisteren werden de debatten over de
partijleiding voortgezet.
Do heer Wijnkoop deelde mede, dat in
huishoudelijke vergadering do toestand van
de „Tribune" en de financiën van de partij
zijn besproken.
De besprekingen hebben tot resultaat ge
had dat besloten is dat allo krachten der
partij moeten worden geconcentreerd op
het voortbestaan van de „Tribune", welker
lezersaantal zoo moet stijgen dat het blad
zicli zelf kan bedruipen. De bette krachten
der partij moeten zich aan dit werk geven.
Door de afdeelingen moeten „Tribunc"bvi-
gades worden gevormd, die werken in het
belang van het blad. De commissie voor do
drukkerij der „Tribune" wordt gereorgani
seerd. Er wordt een „Tribuno"-commissic
ingesteld, welke als het voornaamste partij
orgaan wordt beschouwd en die iederen
partijgenoot kan oproepen om een functie
op zich te nemen voor het belang van den
arboid van het blad. Het is beslist noodza
kelijk dat iedere partijgenoot die een der-
gelijken oproep ontvangt, daaraan gevolg
geeft. Hij moet daarvoor zop noodig andere
functies laten varen, slechts als ieder doet
wat hij moet doen kan het voortbestaan
van de „Tribune" als dagblad tot het vol
gend congres verzekerd worden.
Na ampel gepraat over inhoud en leiding
van de „Tribune" i3 besproken het coöpe-
ratie-vra agstuk. In een resolutie werd aan
de partijgenootben de püoh't opgelegd, waar
mogelijk toe te treden tot de bestaande ar
beiders-coöperaties van "stad en land, waar
zij tot taak hebben:
lo. de systematische propaganda voorde
communistische ideeën;
2o. de vervorming der bestaande coöpera
ties tot organen van den revolutionna;ren
klassen-strijd.
Aan de orde was ten slotte hot punt: ver
kiezing Provinciale Staten.
Besloten is tot deelneming aan de Sta
tenverkiezingen.
De vermaalde „Jansen".
Op liet communistisch congres as de
vermaarde „Jansen", de vertegenwoor
diger der partij te Moskou, wel vernoemd
maar niet gezien.
De heer Wijnkoop vertelde, dat
partijgenoot Jansen wegens verblijf in 't
buitenland (niet in Rusland) geen verslag
kon uitbrengen. „Hij zal op de vergade
ringen van het Partijbestuur en den Par
tijraad zei Wijnkoop verslag uit
brengen van zijn werkzaamheden".
Is dit geen prachtig foefje een vrij
metselaar waardig om dien dierbaren
en gcheiinzinniigen „Jansen" voor do
oogien van het gewone publiek verborgen
te houden 1 „Hsgz."
Steun aan noodlijdende kunstenaars.
Eenige gemeenten, waaronder Den Haag,
Laren en Amsterdam, hebben een aanschrij
ving gekregen van den Minister van Onder
wijs, om een regeling te ontwerpen voor
steun aan noodlijdende kunstenaars. De re
geering is bereid de f 25.000 toegezegde
steun alsnog uit te keeren.
De Eerste Kamer.
■Het voorloopig verslag van de Eerste
Kamer over de Indiscihe begroótirug voor
1923 da verschenen.
Evenzoo het voorloopig verslag van de
Eerste Kamer over het wetsontwerp tot
herziening van de wet op het lager onder
wijs. 1
Het spoorwegpersoneel.1
Gisteren heeft te Utrecht een bijeen
komst plaats gehad tusschen vertegen
woordigers van samenwerkende Bonden
van Spoorwegpersoneel ter bespre
king van de door de directie aan de orga
nisaties voor advies toegezonden ont
werp-wacht geldiregeling voor het spoor -
De Nederl. Vereenigiag had aan de uit-
noodiging geen 'gevolg gegeven, omdat zij
bezwaar had over de aangelegenheid- een
volledige samenwerking aan te gaan.
De besprekingen leidden tot hot vast
stellen van een eensluidend rapport, dat
in een gemeensohappedijk schrijven ter
kennis van de directie za& worden ge
bracht.
Tot een gemeenschappelijk standpunt
werd ook gekomen ten opzichte van de
door de directie toegezonden ontwerp-
wijzigingen inzake de vergoeding voor
reis- en verblijf bos ten.
Beide zaken zullen op 9 Februari a.s.
met do directie mondeling behandeld
worden.
De Statenverkiezingen.
De Anti-Rev. candidiatenüjst voor den
StatenMeskring Gouda is, naar de
Stand, meldt, als volgt samengesteld: 1.
mr. Y. H. Rutgers, Den Haag (afttr.)2.
R. U. Jongenburger, Gouda (aftr.)3. C.
van Muiswinkel Mzm, Zwammerdam4.
A. Verheul, Benthuizen; 5. H. A. Sohreu-
der, Schoonhoven6. G. M. Herngreen,
Alplien a. d. Rijn7. S. Wouda, Bedeel
8. M. v. d. Berg, Zevenhoven; 9. J. Ver-
weij, Alkenuade10. L. Vuijk A-zn., Capelle
a. d. IJssel.
Uit de Tabaksindustrie.
Het thuis strippen.
De inspecteur der directe belastingen,
invoerrechten en accijnzen to Eindhoven
lo afd. deelt den sigarenfabrikanten, aan
wio een vergunning is verleend, tot heb
doen strippen van tabak in huisindustrie,
mede. dat de stripvergunningen voorloo
pig warden bestendigd met dien verstan
de dat het aantal personen, waarvoor die
vergunning geldt elke maand, te beginnen
met eind Februari, met 20 pCt. wordt ver
minderd.
Daardoor zal dus worden bereikt, dat
bedoelde vergunningen cp 30 Juni e.fc.
geheel afgcloopen zijn.
Uit het land- en tuinbouwbedrijf.
De Neutrale tuindcrspatfoonsverecri-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Spanning op «1e Conferentie to Lausanuo
Frankrijk cn Italië zouden bereid zijn
met Turkije verder te onderhandelen,
hetgeen beroering in Engelsche leringen
heeft verwekt.
De Turken staan gereed tot hervatting
van den oorlog.
De toestand in liet RuJirgebicd steeds
meer gespannen.
Overal waar bozctlingstrocpon verschij
nen wordt geweigerd te werken.
gingen te Looaduiuon en Delft en de af
deelingen Schipluiden en omstreken en
VeurLeddsohendiam van den R.-K. Land
en Tuinbouwbond hebben arbitrage over
het arbeidstijd-geschil van de hand go-
wezen, maar eenige verbeteringen aange
bracht in het gedane aanbad dooT de
verlenging van den arbeidsdag terug te
brengen van 2 op 1 maand en het gemid
delde weekloon fe brengen van 22.75
op 23.De R.-K. patroons to Laosdui-
nen hebben deze zelfde aanbiedancr re-
daan. De aabei dakorganisaties wijzen
elke arfoeidsverlemging, als niet nood
zakelijk, van de hand, en hebben aan do
patroons over diit geschilpunt opnieuw
arbitrage voorgesteld. Het bestaande
contract eindigt a-s. Donderdag.
Mr. A. van Jole.
Mr. A. v. Jole, juridisch adviseur van
het R.-K. Vakbureau, zai eerlang als zoo
danig ontslag nemen en zal treden in da
Orde van do Sociëteit van Jezus. .,Ctr."
De afdeeling 's-GraverJhage van den
Vrijheidsbond heeft haar afkeuring uifcL
gesproken over de houding van inr. A. v«
Gijn tegenover hot amendement van mej.
Westemian, diat wederinvoering van heb
Fransch als-leervak cp de lagere school
beoogde.
De Kamer van- Koophandel en Fa^
brieken voor het gebied. Utrecht bepleit
een zoodanige wijziging van de Zegelweb
dat bons van een kasregister-boven 10
yt-icos'-m t.-.-t,--- - k
RECHTZAKEN
De Bro^kbu-jsloterij.
Voor het Kantongerecht te Rotterdam is.
behandeld een zaak tegen den heer J. O.
Soudijn, hoofdagent van de Rotterdamschei
Handels- en Landbouwbank.
Het requisitoir, waargenomen door Mr.
Reumer, verklaarde behalve de aanleggers
van dergelijke premieleeningen, ook de ver-
koopers van de obligaties en de r'tgevers
van kranten, die advertenties dienaangaan
de opnemen, te zullen vervolgen.
Do eisch tegen den hoofdagent luidt —0"
gld. boete subs, één maand.
KERKNIEUWS
Mgr. J. A. S. van Schr'k
Wij vernemen met ga-ooto deelneming
dat Mgr. J. A. S. van Schaak, president
van heb Klein-Seminarie Culemborg, we
gens een ©rustige ongesteldheid in heb
Sb. Antoniusgasthuis te Utrecht is opge
nomen en onder behandeling is genomen
door Dr. Boekelman. Da gezondheidstoe
stand van Mgr. van Sohoik gaf den laat-
sten tijd reeds ©enigszins reden tot be
zorgdheid. ..Msbd,"
Ls9id> en Tuinbouw
Mond- en Klauwzeer.
Stand van het mond- en klauwzeer in
Nederland gedurende de week van 14 tob
21 Januari 1923.
Aantal
Provinciën veebcslagcn gemeentxa
Gelderland 1
Zuid-Holland 2
Limburg 1 1
Overige provinciën
Totaal 4 4
UB¥ SJE QyifeElfSjMC
BOSKOOP.
„Het Groene Kruis". Door de Ver-
cenigiog „Het Groer.e IvruiS alhier is en-
der algemeene samenwerking van de ge-
lieele gemeente een Fancifair gehouden,
die bijzonder is geslaagd. Gedurende drie
dagen was het bezoek en de belangstel
ling in de zalen van Hotel Ivlaassen enorm
zoodat de politie dikwijls regelend moest
optreden. De financ.iecle resultaten zijn
van dien aard dat een netto-bedrag van
o ƒ3000 als tig saldo zil ten -•••• lo