He Jaargang. MAANDAG 22 JANUARI 1923 No. 4032 DeABCNNEMEMTSPFUJSbedraegt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f 2.5G per kwartaal» Bij onze ^.genten 20 cent per week I 2.60 per kwartaal- Franco per post 12.95 per kwarta&L Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feesidagen 1. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. H. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT? Gewono adverienliën 3D cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine adverfenifën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop f0.50. V Meer belangstelling voor de politiek. In de Vrijdagavond gehouden vergade ring van de R.-K. Kiesvereeniging te Haarlem kwam aan de orde de in een vorige vergadering door den heer R G. A. van Cranenburgh zooals bekend oud lid der N. K. P. ingediende motie, wel ke luidt: „De R.-K. Kiesvereeniging te Haarlem, vergaderd in het Gebouw St. Bavo te Haarlem, op Vrijdag 17 November 1922, overwegend: dat slechts een klein gedeelte der R.-K. Kiezers is georganiseerd en daarvan slechts een gering percentage de verga deringen der Kiesvereeniging bezoekt, zoodat slechts door een zeer gering aan tal kiezers invloed wordt uitgeoefend op de candidaatsfollingen en daardoor op de richting in de politiek, dat, de kiesvereeniging geen persoonlij ke of standsbelangen maar uitsluitend het algemeen belang moet dienen, dat daarvoor noodig is samenwerking van alle klassen der R.-K. Kiezer9, dat die samenwerking voor het behoud der politipke éénheid onder de Katholieke noodzakelijk is, spreekt den wensch uit, dat een in alle opzichten onpartijdige commissie be noemd worde, samengesteld uit de ver schillende klassen der kiezers, om te on derzoeken of of en zoo ja, welke wij zigingen in de organisatie van onze Ka- thoMpke Kiezers wenschelijk zijn, om tot verhoogde actieve deelname, betere sa menwerking en meer onderling vertrou wen te geraken". Deze motie is na langdurige discussie op advies van het bestuur aangenomen, zonder hoofdelijke stemming los van de toelichting. Over die door den heer v. Cranenburgh gegeven toelich ting een en ander in een volgend arti keltje met de motie zelf kan iedereen zich vereenigen; vandaar dat de unanieme aanvaarding geen verwondering kan wek ken! De belangstelling voor de R.-K. Iviesver. eenigingen is inderdaad gering vooral in de steden. Men zie b.v. weer eens naar het aantal leden der Leidsche R.-K. Kiesvereeniging. hetwelk gisteren heeft ge9fpmd ter verkiezing van- een lid voor de Prov. Staten en vergelijke dat aan tal eens met de in de dorpen uitgebrachte stemmen! Over oorzaken van die geringe belang stelling en verbetering van den toestand in ppp T^nr volgende artikeltjes. De bezetting van bet Ruhrgebied Dc arrestatie der mijneigenaars. Het voortdurend verzet. De actie onder het spoorwegpersoneel. De toestand in het Ruhrgebied wor;dt hoe langer hoe ernstiger. Het blijkt steeds meer en meer, dat het hard tegen hard gaat. Van Fransche zijde steeds dreigen der optreden, van die der Duilsehe lijde lijk verzet en halsstarrigheid. Zaterdagmorgen werden zes mijn-direc teuren door bezettingstroepen gearres teerd. Onmiddellijk werd in de mijnen het werk neergelegd. Do bedrijfsraad der mij nen van' Thijssen kwam bij tten Franschen commandant tegen de arrestatie protes teeren en eischte. vrijlating. Zaterdagmid dag kwam ook de centrale bedrijfsraad uit het mijngebied te Dusseldorf zijn beklag doen. om de vrijlating der gevangen mijn- directeuren te vragen. De bedrijfsraad der Thijssen-mijncn had overigens reeds ver klaard. dat alle arbeiders ten getale van 65.000 man in staking zouden gaan, als hun leider Thijssen niet onmiddellijk zou worden vrijgelaten. De arrestatie van deze directeuren schijnt drastisch to zijn toegegaan. Voor het raadhuis te Bredeney, een voorstad van Essen aangekomen, kregen de chauf feurs van de auto's der mijn-directeuren instructies weer te vertrekken. De mijn- directeuren verlieten hun automobielen, waarna zij moesten plaats nemen in ge reedstaande auto's door Fransche chauf feurs bestuurd, die opdracht hadden, de gearresteerden naar Dusseldorf over te brengen. De geheele gebeurtenis was door een Franschen kino-operateiir gefilmd. Naar verluidt bevinden zich de zes directeuren van particuliere mijnen, Thys sen c.s. in de strafgevangenis te Mainz, waar zij op denzefden vóet worden behan deld als de overige gevangenen. Morgen middag om half twee zullen zij voor den krijgsraad worden gebracht. De gezinnen ■van de beklaagden ontvangen duizenden telegrammen, vooral uit Zuid-Duitschland en Hamburg. Do famiiie Thyssen ontving ö.a. een telegram van den rijkskanselier, waarin deze verklaarde: „Des te brutaler het geweld is, dat legen ons wordt ge bruikt, des te krachtiger zullen wij ons Jecselten". Gisteren zijn in het Ruhrgebied de eer ste spoorwegstakingen uitgebroken. Het waren nog slechts slakingen op zeer klei ne schaal. De spoorwegbeambten en ar beiders hadden besloten het werk neer te leggen, zoodra de bezettingstroepen hen dwingen zouden lot het verrichten van werk, dat door den rijksverkeerminister is verboden. Op een vijftal stations acht ten de arbeiders dit oogenblik heden ge komen. Gistermorgen, nadat een klein mee- ningsverschil lusschen de spoorwegbeamb ten en de Fransche soldaten een woorden wisseling had doen ontstaan, legde het geheel© personeel van het centraalstation te Dortmund het werk neer, welk voor beeld tien minuten later werd gevolgd door het personeel op het station Dort- mund-Süd. De stationschef te Dortmund werden door de Franschen gearresteerd. Te Essen kon men den geheelen dag, daar ook het telefoon- en telegraafperso neel van de stations te Dortmund in sta king was gegaan, met die stations geen ver binding krijgen. Later op den dag werd het werk even eens neergelegd op de stations Langen- dreer, Horde, Bochum en in den avond te Dusseldorp. Met het oog op deze staking zijn de Franschen overgegaan tot het laten rijden van enkele treinen met Fransch perso neel. Tot nu toe zijn slechts dertig Fran sche conducteurs en machinisten overge komen, doch er zijn maatregelen genomen om het internationaal verkeer in stand te houden, alsmede voor het vervoer van steenkool en levensmiddelen. Verder wordt nog gemeld, dat tusschen de mijnwerkers en spoorwegarbeiders een overeenkomst gesloten is om elkander bij stakingen te steunen. In de haven van Straatsburg is een al- gemeene staking uitgebroken zoo ver neemt het Hbld. uit Berlijn. Omstreeks 50.000 ton en 60.000 ton cokes liggen klaar om te worden-gelost. Deze staking is van te meer belang, nu de Franschen de op den Rijn gereguireerde kolenschepen naar Straatsburg willen zenden, ten einde van daar uit dc kolen naar Frankrijk te transporteeren. De conferentie te Lausanne De Neutralen cn de capitulaties. De delegaties van Nederland, Spanje en Denemarken hebben aan den voorzitter der conferentie een nota ge richt, waarin zij verzoeken om hun mede te deelen, of men voornemens is hen toe te laten tot mede-onderteekening van dat deel van het vredesverdrag, dat betrekking heeft op de economische en juridische be palingen ter vervanging van de bestaande capitulaties. Eenzelfde nota hebben de drie delegaties ook aan Ismet Pasja gezon den. In de kringen der conferentie is men van oordeel, dat de Turksche delegatie waarschijnlijk niet accoord zal gaan met de onderteekening door niet-gealliecrde mogendheden, welke vroeger de capitula ties hebben onderteekend. Zweden en Noorwegen hebben aan deze nota niet medegedaan, omdat zij reeds desbetreffendo verdragen met Turkije hebben gesloten of binnenkort zullen slui ten. Engeland. De Iersche kwestie. De Iersche V r ij staat en Ulster. Volgens een Reulerbcricht uit Belfast heeft lord Glenavy, de voorzitter van den Zuid-Ierschen Senaat, namens de regee ring tot die van Ulster een uitnoodiging gericht om haar lot aan dat van den Vrij staat te verbinden, waarbij hij uitgebrei de waarborgen toezegt cn meer facilitei ten voor den handel van Ulster met het Zuiden. Met 't oog op den chaos in Zuid-Ierland verwacht men, dat het antwoord van Ul ster afwijzend zal zijn. Rebellenactie Een afdeelingVrijstaatscbe troepen aldus Reuter die Donderdagavond naar Tipperay terugkeerden, zijn aangevallen door rebellen, doch wisten deze na een ge vecht van bijna een uur te verdrijven. Commandant O'Connor van de Dublin Guards, die onlangs door de opstandelin gen werd gevangen genomen, ontsnapte tijdens het gevecht. Naar verluidt, zijn twee rebellen gedood en velen gewond. De Vrijstaters hadden geen verliezen. Gewapende rebellen deden Zaterdag nacht bij Tralce een goederentrein van de Irish Great Eastern ontsporen. De loco motief en zestien wagons stortten van het talud omlaag. De machinist en dc stoker werden gedood. Dc sneltrein DublinWenford, die op een onveilig signaal stopte, word besche ten. De passagiers werden aan een on derzoek onderworpen. Do trein werd in brand gesteleen en vernield. 11 rebellen terechtgesteld. Uit Dublin wordt gemeld: Vier mannen- zijn in de Tralee-gevangenis terechtge steld. Wapenen en munitie waren in hun bezit gevonden. Twee anderen zijn te Limerick gefusil leerd. Zij hadden aan de vernieling van den spoorweg deelgenomen. Te Athlone xijn vijf pe*MH&en t**v'^tere- steld. Rusland. Een samenzwering in Siberië. In verband met een in Siberië o**Jekte samenzwering vinden daar talrtt-"» arres taties plaats. Bij de arrestatie van een fa briekseigenaar te Orenburg verzetten de arbeiders zich daartegen. Zij verwondden aan aantal politieke agenten der regeering Later werden 40 arbeiders terechtgesteld Italië. Scheuring in het Fascisme? De Romeinsche correspondent van de „Times" meldt aan zijn blad: Men kan niet zeggen, dat signor Musso lini's pogingen om de eenheid van zijn vol gelingen te handhaven met het verwachte succes bekroond worden. Inderdaad zijn er tusschen verscheidene fascisten-lei ders ernstige meeningsverschillen ont staan welke tot ontslagname van vele vooraanstaande fascisten hebben geleid. Voorts is ook het ontbinden van de fas cistische militaire organisatie, noodig ge worden door de oprichting van de „mili tia def-enzione" niet met die kalmte en gehoorzaamheidszin tegenover de bevelen van hoogerhand ontvangen als wel was verwacht. Signor Mussolini heeft zich daarom verplicht gezien om aan de fas- cistenafdcelingen dóór het geheel© land een krachtige circulaire te richten, waar in hij er aan herinnert, dat het dc plicht der fascisten is orn eenvoudig te gehoor zamen zonder zijn bevelen te bediscus- sieeren. Een kenschetsend voorbeeld van de in terne crisis, welke het facisme door maakt, wordt gegeven door dex gepubli ceerde mededeeling, dat signor Devecchi, onder-staatssecretaris voor de pensioenen zijn secondanten heeft gezonden naar signor Giunta, wien was opgedragen een onderzoek in te slellen naar de fascisten- organisatie 1e Turijn na de jongste onlus ten in deze stad. Volgens Giunta's mee ning diende de fascistenafdeeling te Tu rijn onmiddellijk ontbonden en geheel ge reorganiseerd te worden. Signor Devecchi beschouwt het advise-eren tot zulk een drastischen maatregel als een beleediging aan zijn adres en hij geeft daarom aan signor Giunta een uitdaging gezonden. Joego-Slavië. Bulgaar sche invallen. De bladen le Belgrado melden, dat Bul- gaarsc-he c-omitadja's in het Zuidelijk deel van Joegoslavië de grens hebben over schreden. Na een dorp in brand te heb ben gestoken en een aantal inwoners te hebben vermoord, trokken zij zich weer terug. Het aantal dooden en gewonden bedraagt twintig. De regeering heeft geld, levensmiddelen en kleederen naar de inwoners van het verbrande dorp gezon den. Voortaan zal in ieder dorp in dit ge bied een militaire post worden geïnstal leerd. Australië. Hughes afgetreden? Een nog niet bevestigd bericht van den draadloozen dienst meldt dat Hughes, de Australische minister-president, afge treden en door Bruce vervangen is. Elseiteni. Üerichten Aanvaring bij Antwerpen. Vier personen verdronken Ter hoogte van Austruwcel heeft een aanvaring plaats gehad lusschen het stoomschip „Nautilus", dat op weg was naar Londen, en het stoomschip „Austra lia". De „Nautilus' werd geraakt ter hoog te van de machinekamer cn zonk bijna onmiddellijk. De loods en zeventien man raakten te water. Veertien hunner wisten zich te redden of werden op het droge geholpen. De vier overigen worden nog vermist. BaNNEKLAtói* VERKIEZING PROV. STATEN. Propagand a-v ergaderiag. De Federatie van R.-K. Iviesvereenigin- gen in Zuid-Holland heeft gisteravond iu het gebouw van de. St. Jozefsgezelten- verceniging te Rotterdam, des namiddags 2 uur, een propaganda-vergadering ge houden onder leiding van den Voorzitter den oud-minister Mr. Kolkman. De Voorzitter riep den talrijk opge komen aanwezigen een welkom toe, ter wijl hij tevens mededeelde dat, aangezien hij door ongesteldheid van het spreek orgaan zelf de toegezegde spreekbeurt niet kon vervullen, in zijn plaats zou spreken liet Kamerlid F. A. Moerel. Het jaarverslag van den secretaris gaf niets van beteekeniser bleek uit dat na Krustperiode van twee jaar de federatie TxJoroim ten nieuw leven was opgewekt en heb ernstig streven voorzat om er het leven in te houden. De penningmeester bracht verslag uit en f D-tdedceden, dat er een batig saldo in kas >as van 622.58. Hij kon tevens tot zijn groote voldoening mededeeler, dat alleen de kieskringen Leiden en Gouda steeds aan him financie-ele "verplichtingen hadden voldaan, terwijl de overigen er zich van afmaakten. Als nu verleende de Voorzitter het woord aan Mej. Ko Sleyfer, die begint met te zeggen dat de vrouw over het algemeen voor stembus actie niet veel voelt. Met een aanhaling van Paus Benedicbus bewijst zij dat dit anders behoort te worden. Vervolgens behandelde sjor. het libera lisme en het socialisme om zoo te komen tot ©ene uiteenzetting van wat de functie is van de Prov. Staten en aan te toonen het groote belang voor ons, dat die Staten in meerderheid reohts zijn. Spr. hield ten slotte een pleidooi voor de besliste eenheid onder de Katholieken in politicis. 't Gaat immers om het belang van Kerk en Staat en er moet worden ge streden in gesloten rijen om de christe lijke beginselen-te doen zijn en blijven de grondslagen, waaruit de regeerkracht spruit. Wij willen de sohatten van geeste lijke goederen behouden en hebben er daarom ook voor te. waken dat die door de openbare bestuurscolleges worden be schouwd. Deze keurig gestyleerde rode, rijk van gedachten en enthousiast voorgedragen, ontlokte een daverend applaus en de Voorzitter spaak en warm woord van ge- lukwensch en dank tot de spreekster, die waardig is als kampioen voor do goed© zaak te strijden. Alsnu begon de heer Moerel zijn betoog met te zeggen dat er pok ditmaal zal be- hooren te worden gewerkt me.t alle rna-cht om het kiescollege voor de Eerste Kamer rechtsöh te houden. Uitvoerig staat spre ker stol bij de dissidenten in de R.-K. Staal apart ij, die misschien zullen trachten met zjg. Rocmsche lijsten ham menschen in den strijd te weeren en hij waarschuwt toch vooral er voor te zorgen dat de oaide beproefde eenheid in de partij blijft be waard. Immers, ware "vroeger de eenheid er niet geweest, wat hadden wij dan be reikt van alles waarop wij nu trots kun nen gaan. De N. K. P. en de R.-K. Volks partij worden behandeld en duidelijk werd gemaakt, dat wat zij willen kan bereikt worden. Als slechts in de kiesvereenigin- gen die wenschen en verlangens worden naar voren gebracht, dan zal er wel over eenstemming komen. De, tijd van leuzen is voorbijwij hebben maar een streven, de vervolmaking van onze eenheid en ver sterking van onze kracht. Verdeeldheid verzwakt en brengt onze idealen in ge vaar. Spreker vindit nog gelegenheid om Minister Aalberse's arbeid te verdedigen tegen de veje aanvallen door partijigenoo- ten, om tenslotte met een krachtig woord op te wekken tot eenheid en krachtige aotic, opdat ook de Staten-verkiezingen meer een bevredigend resultaat brengen. De Voorzitter dankte spreker voor zijn krachtige opwekking en wijst op de nood zakelijkheid om toch vooral de eenheid te be.waren. Mr. Kolkman zegt dat de Kamer fractie naar den zin van den een te veel doet en van den ander te weinig doet en beiden gaan er op uit om het anders te doen. Spr. gelooft dat zij die thans op weg zijn een kwade daad. te stellen en .later spijt van zullen hebben, de oude beproefde eenheid te hebben verbroken. Spr. zou dit diep betreuren, en, al is hij 't nu ook niet met alle eens, hij zou ?t schadelijk achten als Aalberse gaan moest. Er is vroeger ook zoo vele malen gepeuterd aan de Kath. Staatspartij, doch zij is gebleven en in weerwil van cok nu gedane aanvallen staat zij onwrikbaar in den strijd. Met een heftige gemoedsaandoening bezweert spreker hen, die pogingen willen doen om onze eenheid te vermorsen, toch tot ander inzicht te komen en te blijven meewerken in de Idesvereenigingen om daar dan ook in onderling overleg de or ganisatie te verbeteren. Ten slotte spoort Mr. Kolkman allen aan om vooral in de komende dagen het hoofd koel te houden, zich te onthouden van schadelijke actie en als één man te stemmen op de candidaten van de respec tieve R.-K. Kieskringen. 's Voorzitters woorden vinden spontane toejuiching. Met een dankwoord sluit vervolgens de Voorzitter de zeer leerzame en geanimeer de vergadering. De Collectieve Arbeidsovereenkomst. De commissie uit de werkgeverskrin gen ter bevordering van een .wettelijke regeling van de bindend-verklaring der collerlieve arbeidsovereenkomsten, heeft onder de aandacht van de leden van den Hoogen Raad van Arbeid gebracht, dat zij HET" VOORNAAMSTE NIEUWS. Dc workgcvea-svorcenigiug is voor bin- dendvorklariug van do Gollectieve Ar beidsovereenkomsten. Dc Koning vau Griekenland zal ons land bezoeken. Het aantal Duilsehe dienstmeisjes in ons land wordt geschat op minstens 60.000 Katholieke propaganda-vergadering to Rotterdam in verband met de sus. Staten verkiezing. De rcgccring en do toestand in hot tuin bouwbedrijf. Zes Duilsehe mijndirecteurcn, Zaterdag door dc Franschen in hechtenis genomen, zullen morgenmiddag voor een krijgsraad terechtstaan. Gedeeltelij ko stakingen op dc spoorwe gen. Staking in de haven van Straatsburg. met zeer veel belangstelling kennis geno- men heeft van de conclusie in hét rap port van. Commissie XII van den Hoogen Raad van Arbeid voorkomend: „Een groote meerderheid in de Com missie is van oordeel, dat van alle vraag stukken, die in dit rapport worden be handeld, de wettelijke regeling van de bin- dendverklariug van collectieve arbeids overeenkomsten het meest urgent is en dat de tijd rijp is om aanstonds tot het treffen van de daarop betrekking hebben de wettelijke maatregelen over te gaan''. Zij stelt er prijs op to verklaren, dat zij deze conclusie volkomen onderschrijft. Het is in die bedrijven, waar de organisa tion van werkgevers en werknemers stork zijn ontwikkeld, van groote beteekenis, in dien de rustige ontwikkeling der collec tieve arbeidsovereenkomst kan worden verzekerd. Dit zal h.i. het geval zijn door de mogelijkheid, tot bindend'Verklaring der arbeidsvoorwaarden le openen. Want dan wordt een einde gemaakt aan het streven van een kleine minderheid van werkgevers om zich buiten de C. A. O. t© houden, ten einde slechtere arbeidsvoor waarden te kunnen toepassen en uit dien hoofde goedkooper te kunnen leveren dan d© concurrecrende colkga's, die c"-e O. naleven. Zij wil dus uitschot.: V.- tie lusschen de ondernemers ten ki.s.e van de arbeidsvoorwaarden der werkne mers. De arbeidsvoorwaarden mogen bij het bestaan eencr vrij algemeen doorge voerde C. A. O. geen concurrentieobject zijn, omdat daardoor die C. A. O. cn d© daarmee samenhangende bcdrijfsvrede en bedrijfsontwikkeling in gevaar worden gebracht. Zij wenscht dus geenszins een bindend-verklaring van prijzen, zooals in den laatstcn tijd wel eens van de voor standers der bindend-verklaring is be weerd. Het is haar mecning, dat een wet telijke regeling moet worden getroffen, waarin uitsluitend de mogelijkheid eener bindend-verklaring van aH-.r invoerwaar den is geregeld. Deze eisch moet zeker niet minder wor den gesteld nu het bedrijfsleven in een ernstige crisis verkeert. Juist nu immers bestaat meer dan ooit de behoefte, dat d© georganiseerd© werkgevers cn werkne mers samenwerken, teneinde de bedrij ven staande te houden. Het instituut, dat die samenwerking in het bijzonder bevor dert, n.l. de collectieve arbeidsovereen komst, moet daarom juist thans worden gesteund door de mogelijkheid te openen, dat de arbeidsvoorwaarden, die bij collec tief contract voor de overgroote meerder heid der werkgevers en werknemers zijn overeengekomen, voor het bedrijf worden bindend verklaard. De commissi© verzoekt den vol ledigen Raad dan ook met aandrang de conclusie van Commissie XII te willen aanvaarden en er loe'mcde te werken, dat de wette lijke regeling van deze materie zoo spoe dig mogelijk tot sland komt. De toestand in het tuinbouwbedrijf. Afschaffing binnenkort van het registratierecht. Een verbetering der export credieiten in bewerking. De Neded. Tuinbouwraad meldt ons, dat de regeering in beginsel besloten heeft geen crediet aan tuinders te verlee- ncn. Zij is tot dit besluit gekomen in de overweging, dat lo. het een half procent registratierecht in zeer korten tijd zal zijn afgeschaft, en: dat voorstellen daartoe den Raad van.' State hebben bereikt, 2o. de Spoorwegen voor het vervoer van 4000 wagons tuinbouwproducten geduren de de eerste maanden des jaars een reduc tie op de vracht hebben gegeven, zoodot deze vracht gelijk staat met dio van not vervoer in 1914 en 3o. een verbetering der czportcrcdiotea

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1