«SSSSaSs*
Jaargang.
Z&TEm&G 2® JANUARI IÖ23
No. 4031
De *\BONNEMEfJTSPR!JSh©dr6agt bij vooruitbetaling
Voor Leiden Ï9 cent per week 2 2.50 per kwartaal-
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal-
Franco per post 8 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlenfiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
r dubbele van het tarief berekend.
kJeane adverlentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur cn ver-
huur, koop en verkoop 10.50.
Dit nummer bestaat uit drie
bladen waaronder het Geïl
lustreerd Zondagsblad.
De Middenweg.
Daar zijn er, die praten en critiseeren,
alsof de malaise een gevolg i* van sociale
wetten en sociale maatregelen.
Daar zijn er, die 't willen doen voorko
men, alsof r gerustelijk sociale wr 'ten kun
nen worden gemaakt cn sociale maatrege
len kunnen worden getroffen, zonder reke
ning to houden met den penibelen toe
stand, waarin ook ons land verkeert, zon
der zich te laten beperken door den ijzeren
noodzaak van de maatschappelijke verar
ming.
Beiden redeneeren als er tenminste
Dg van „redeneereu" mag worden ge
sproken hoogst oppervlakkig.
De juiste weg ligt ook weer in het mid
den.
En met instemming willen wij hier citec-
ren wat de Haagsche brie ven-schrijver van
„De Tijd" in een nabetrachting over 1922
zoo juist zegt:
Het komt niet in mij op, te zeggen,
dat alles, wat de Begeering deed, vol
maakt is, maar in het algemeen mo
gen wij dankbaar zijn voor wat zij in
1922 voor ons was. Ha ons door de
moeilijke jaren van den oorlog en
van de daarop gevolgde tijdelijke of
schijnwelvaart te hebben gestuurd,
j heeft zij de teekenen des tijds begre
pen en zonder het roer te wenden, de
vaart van 't schip zoodanig gematigd,
als de kracht van de machine d.i.
van ons financieel, economisch en so
ciaal kunnen vroeg. Zij heeft dit gc-
- daan rustig, zonder overdrijving, zich
niet van streek latende brengen door
het al te hard hulpgeroep en. corona
"8 stuurboordzijde van liet sehin.
Het Nederlandsche volk heeft ge-,
toond, dit ten slotte, ondanks het
zuur gezicht, te waardeeren, door bij
de verkiezingen aan de rogcermg een
meerderheid te geven, zoo groot, als
in onze parlementaire geschiedenis
maar zelden werd gezien.
- Inderdaad, er is heel vat stuurmans-
3 aardigheid bij onzo regecring noodig ge-
eest en nog noodig, om niet te veel naar
of naar stuurboordzijde over
de eigenlijke politieke leiding te concen-
trecren in een afzonderlijk orgaan, dat in
officieel verband zou moeten staan mee
den Algemeenen Bond van B. K. Kiesver-
eenigingen. --!3^
Baron Van Wijnbergen juicht deze ge
dachte ten zeerste toe, maar vreest dat
het idee van pater Kruitwagen moeilijk
te verwezenlijken zal zijn. Hij meent, dat
het daarom beter is, wanneer een orga
nisch verhand wordt gelegd tusschen de
katholieke pers en de Katholieke Staats
partij. Geen scheiding dus, maar meer
contact.
Tegen dit denkbeeld des heeren Van
Wijnbergen is de De Besidcntie-
bode in verzet gekomen. Zij schrijft on
der meer, dat zij zulks geheel in strijd zou
achten met het „karakter van onze ka
tholieke pers, die bestaat uit katholieke
bladen, maar die nooit partij-organen wa-
Ongevecr hetzelfde getuigl Het libe
rale Handelsblad, die de beschou
wingen van den heer Van Wijnbergen toe
past op toestanden in het liberalen-kamp.
Het blad zegt nl. van de liberale bladen:
„Zij be-hooren organen te blijven van een
beginsel. Niet van een Partij".
Zeer juist is de grondgedachte van beide
bladen.
Hoewel en dat willen wij ook gaarno
onder de aandacht brengen men ver
keerd doet met de idee te wekken, alsof
„partij" en „beginsel" van elkaar onafhan
kelijke begrippen zijn. De Katholieke
Staatspartij is wat hoofdzaken betreft
de in de feitelijke omstandigheden, de in
concreto mogelijk geachte toepassing
van het Katholiek beginsel op politiek ter
rein.
En daarom, om het nauwe verbond tus
schen partij en beginsel, daarom is, naar
onzer meening „officieele samenspre
king" tusschen, leiders van de katholieke
bladen cn de politieke leiders ongetwijfeld
169
220 13 k"
260ielle:
301
315
3421
449
503
521 lc
Te mooi!
De hoer v. Eek is blijkbaar geschrofc
660 °gi
van wat „Het Volk"-verslag hem in
mond heeft gelegd betreffende de
Sstributie-re geling te Leiden in den oor-
Dat was toch te mooi voor net
En hij
700: sell:
744
887! -
903
919 d
HL...
Ilio dn
Ik
stijd
zi.in we het wèl mef
combinatie juist zoo klaar en zoo scherp
typeert den Katholieken geest, den
Booms elven liefdedrang in het hart van
den Katholiek in onze dagen den Katho
liek, die kent zijn «tijd ènzijn Geloof!
De lichamelijk- en de geestelijk-armen
zij roepen beiden om hulp en steun, om
troost en voorlichting.1
De lichamelijk-armo vraagt den aal-
Kees.
En dien te, geven is Katholieken-plicht!
Gelukkig, 't is zonneklaar: wat men ook
ons, Katholieken, ruggen verwijten, geen
ernstige tegenstander durft ontkennen,
dat de Katholieke Kerk uitschittert door
de beoefening der naastenliefde.
Maarindividueelkomen wij nog
zooveel te kort in de beoefening dior
deugd, speciaal ook in de armenzorg
die waarlijk armenzorg moet zijn!
Gaven wij vaak niet alleen aan de
armen van wat overvloedig is geven
wij vaak niet sleohi'.s uit sleur, of om
lagere motieven? Maar, vooral, erkennen
wij in den arme Chrisbus-zelfzien wij
in den arme vóór" ons het levende
woord van den Christus„Wat gij den
minste der Mijnen hebt. gedaan, dat hebt
gij Mij gedaan".... zijn wij daarom
dankbaar en achten wij het ons een on
verdiend voorrecht, den arme te mogen
geven 1
De liefde voor den lichamelijk-arme
moet de katholiek typeeren
Ocfc de liefde voor den geestelijk-arme.
En die liefde kan zich iu den modernen-
tijd haast niet beter uiten dan door de
verspreiding en verbreiding van goede
pers-producten, met name van het Katho
lieke dagblad. Pausen, Bisschoppen, voor
aanstaande priestess on leeken hebben,
zulks als om strijd verklaard
De Pastoor, die door zijn Bisschop
wordt geroemd als een heilig priester, en
die zijn bezittingen verdeelde onder de
airmen en de Katholieke pe?s hij is een
mooie figuur in de moderne roman met
waarlijk Katholieke ieotbax, die wij kier-
"iDovën noemden.
ösSLbu-gcrlijk" gemeentebestuur.
rijft nu dan ook in „Het A olk
„In het tweede blad van „Het Volk"
,„n lö.Tanuari, 3de bladzijde, late kolom
staat deze zin: „In den oorlogstijd was
ie distributie to Leiden beter geregeld
an in cenige andere gemeente, waar wi]
het dagelijkscli bestuur zitten".
Wat hier slaat is niet waar en ik heb
Jdit ook niet gezegd. Ik heb zelfs absoluut
!S geen vergelijking gemaakt tusschen de
"cnsmiddelenvoorziening in Leiden cn
1 in gemeenten met roode wethouders.
heb dit gezegd: „In den oorlogstijd
'as de distributie te Leiden beter ge
regeld dan in een cenige gemeente in
den omtrek en toen is door het gemeente
bestuur van Leiden de onderstelling ge
maakt, dat zulks tengevolge had, dat
1418 daarom ingezetenen zich in die gemeente
kwamen vestigen. Wanneer nu inderdaad
door het werken van socialistische wet
houders c\£ algemeene toestand van het
proletariaat in een gemeente cenige ver
betering kon ondergaan, zou zulks hier
aangemerkt moet worden, daar deze ge
beente voor het proletariaat bijzondere
aantrekkelijkheid zoude bezitten om zich
'-aarin te vestigen. Zullcs is echter tot nu
:oe niet gebleken'
iv
12S3
1323
1362!
1431
1401
1540
1554!
15801
1618
1641
16S9
17011
1777'
18021
1822!
18531
1902
192»
1971
1988
2013!
2041
211»
21361
2180»
220»
225Ü
Veel woorden maar de zin blijft toen
dezelfde of...4". wordt er nog beter op voor
bet Leidsch gemeentebestuur. Daar. waar
socialistische wethouders zijn, is nooit ge
constateerd, dat de gemeente voor het
proletariaat aantrekkelijker werd ja
Leiden is zulks echter in den oorlogstijd
iwel gebeurd
Wij blijven den heer Yan Eek toen
irkentelijk voor zijn verklaring!
Het" schrijft nl.
„Officieele samenspreking" tusschen
de' leiders van bijv. liberale bladen en
het hoofdbestuur van den Vrijheids
bond of van do groep-Van Houten zou
zeker wel kunnen bijdragen tot juis
tere waardeering van de handelingen
van zulke liberale groepen.
De „Bes." is echter ook voor^ dio „offi
cieele samenspreking" niet te vinden.
Dat het blad er deze meening op na
houdt is haar recht maar te bejamme
ren is het dat zij deze adstrueert met een
feitelijke onjuistheid, als zij schrijft:
„Baron Van Wijnbergen komt met dit
artikel al wel zeer ongelegen, want jh
Zondag heeft de B. K. Joumalisten-Ver-
eeniging over bovengenoemde stelling van
pater Kruitwagen vergaderd en de daarin
neergelegde gedachte niet alleen met de
meeste beslistheid afgewezen, maar bij
deze discussie-bleek ook duidelijk, dat de
katholieke journalisten van meer contact
met de politieke leiding niets willen we-
Er werd zelfs van zeer gezaghebbende
zijde gewaarschuwd tegen de nu bestaan
de practijk. waardoor sommie» politieke
leiders reeds te veel invloed hebben op de
katholieke pers".
't Is niet waar, dat „de Katholieke jour
nalisten van meer contact met de politieke
leiding niets willen weten" althans dat
e fc op de bedoelde vergadering
uitgesproken. En de o. i. in de „Bes.
wel wat onvoorzichtig in dit verband uit
gespeelde waarschuwing „tegen de nu
bestaande pract.iik" betrof niet zoozeer
de in het verleden reeds cenige koeren ge
voerde mill of meer officieele snmenspre
kingen. als wel geheel andere feiten.
„De Katholieke pers (belïóude) haar volle
vrijheid cn zelfstandigheid" wij onder-
streepen dezen wensch van onzen Haag-
schen collega gaarne. Maar voegen er aan
toe: De leiders van de Katholieke pers
moeten voldoende ruggegraat hebben om
de vrijheid cn zelfstandigheid te blijven
behouden bij officieele samensprekingen
met politieke leiders welke samenspre
kingen toch, op zichzelf beschouwd, niet
anders dan nuttig, voor beide partijen,
kunnen worden geacht.
DU I l
De bezetting van het Ruhrgebied
DE KOLFNLEVËltANTIES.
Dc algemeens toest and
De mijndirecteimm ia het Routed
zich Ier beschik;.ing van den knjgaraa
moeten houden. Vereer is
ncming van het verneigen va
ti-e industricelen en met u:-zelling va
hun gezinnen uit het bezette gebied „c-
"tiftermorgen is men begonnen met de
inbeslagneming der staatsmijnen in de
steïvan Buer en Horst-Emsebec. Fran-
schc troepen oms:ȟ
•ten de mijnen en na_
V De Katholieke Pers.
De heer Van Wijnbergen liccft in c
Maasbode een artikel gepubliceerd
naar aanleiding van de vraag door pater
Kruitwagen op den Katholiekendag te
pfjinegen geopperd, of bei. niet beter ware
De armen eu de Pers.
Tn de jongste roman van von Handel Maz-
zetti „Bit-a's Nalatenschap" (waarvan Ber
nard Verhoeven in „Opgang" zulk een
keurige vertaling geeft) deelt een Bisschop
mede dc laatste wilsbeschikking van ecu
door hem als heilig vereerden Pastoor cn
deze laatste wilsbeschikking bepaalde,
dat' de weinige goederen, die de Pastoor
bezat, moesten worden verdeeld tusschen
de armen in de gemeente en de. Katho
lieke pers.
Een op het eerste gezicht misschien
vreemde combinatie
Maar 't wil ons voorkomen, dat deze
men tie directeur io hechtenis. T. WB-
ding gesteld. Deze antwoord ion onmid-
dolliilc met een protest cn ste.i-.en dc
gende oTschcn op: to OnmiddMtijke vru-
hand gewezen. De «ram*.™
veeleer door onderhandelingen de
drijfsvaden voor zich te winnen
STAKING IN DE MIJNEN.
Tn de Mullermijn hij Essen hebben de
arbeiders Vrijdagmiddag het werk Dc""
staakt, omdat de Frans-oho soldaten weger
den-hét gebied der onderneming U ver to
ten In heel het nieuwe boze to gebied
lieersclit overigens groote opgewonden
heid onder de arbeiders en overalwo 3
met slaking gedreigd Tot tjog too l'i»
hot vooral de staatsmijnen, die het Fran
ache leger bezet heelt. De commandanten
elschten onmiddellijk verzending van
cokes naar Mot', en naar België Dcamb
tenaren weigerden eetiter dit uit te
ren. Daarop werd hnr, mcd-godeeld, dat
zij do bureaux n.et mogen ver.alen
Het aantal slak-ars van de w
rade bedroeg in do middagploeg 800 en in
do avondploeg '->50 arbeiders. Het ge
meentebestuur hoeft verge-fs getracht
lertegen\voor..hg',Tr, der B'igische
met 1700 per man. cn per dag waren ver
hoogd. Bepaalde eisciien zijn niet ge
steld, doch de verhooging zal ongeveer
1000 mark moeten bedragen. Het gevolg
van de laatste verhooging is geweest dat
de kolenprijzen met ongeveer 10.200 mark
per ton moesten worden verhoogd. In ver
band met den toestand in het Ruhrgebied
zal het -den mijneigenaren volkomen on
mogelijk zijn aan de thano gestelde
eischen te voldoen.
Dreinende sp o or wegstald ng.
Uit Dusseldorf wordt aan dc „Temps"
gemeld: Het is waarschijnlijk dat over
eenkomstig het bevel uit Berlijn de spoor
wegdirectie yan Essen gisteravond een al
gemeene staking van het vervoer van
cokes en kolen zou afkondigen.
Nader wordt nog gemeld, dat het Fran-
sche, Belgische en Italiaansche personeel
gereed stond om heden den dienst in han
den te nemen.
De spoorwegarbeiöersorganisatics in
Essen, die lot een hespreking waren uite
genoodigd, verklaarden den Fransclien
overste, dat zij slechts de Duitscbe autori
teiten als bemiddelaars in arbeidskwes-
ties willen erkennen. Er werd door hen
op gewezen, dat r!e schijnbare welwillend
heid der bezettingsautoriteiten reeds door
de verslechtering van den levensstandaard
der arbeiders met 50 tengevolge van de
bezetting van het Roergebied ongedaan is
gemaakt, evenals door het afkondigen van
het stakingsverbod. De spoorwegarbei-
dersorganisAlies willen met de bezettings-
autopitciten niets to doen hebben.
Dc bemidileliiigsgoriichlcn.
Het bericht, volgens hetwelk de regee
ring een geheime Puitsche missie naar
Engeland heeft gezonden, mot opdracht
om besprekingen te voeren over een inter,
ventie, wordt van bevoegde zijde als on-
jiiist verklaard.
Naar aanleiding van het bericht, dat
Uahc^t Zwitserland en Noorwegen bemid-
atfc 'omstandigheden vasthoüSraafltoiiJb-
ginscl, dat geen onderhandelingen zullen
worden gevoerd, ook niet met de geliecle
entente, alvorens do laatste Franschman
uit bot Roergebied if. vertrokken.
Heuler verneemt, oat de Italiaansche
regcering stappen gedaan heeft om den
Engclsehcn cn Fransclien regeeringen
mede te doelen, dat Italië den toestand aan
do Hoer beschouwt als buitengewoon ge
vaarlijk Ofschoon Italië den rol vanhemnf
delaar niet op zich wil nemen, drong liet
er ernstig op aar., dat verdere dwangmaat
regelen niet dan i.a rijpe overweging zou.
don worden ondernomen.
Tegelijkertijd ontvangt men berichten
uit Brussel, die in officieele Engclsclie
kringen zoo worden uitgelegd, da. men
te Brussel ietwat zenuwachtig begint te
worden over de te verwachten practische
resultaten van het Roer-avontuur.
DuitschlEiit!.
De inval in Memel.
HET VOORNAAMSTE NIEUVvb.
Dc Fransclien zijn begunncn met do in
beslagneming van verschillende mijnen.
In verschillende
ders gaan staken.
mijnen zijn dc arbci-
Gisteravond zon het spoorwegverkeer
dcor dc Duitsclicps worden stopgezet.
Do Italiaansche regecring hecfi aan
Frankrijk en Engeland medegedeeld, dal
zij den toestand aan de Boer hoogst gevaar
lijk beschouwt.
van don T' -tent
gevestigd op de vervolgingen. d«e zich op
sommige plaatseii van Ila'iö opnieuw
voordoen tegen de katholieke vc-rcenigin-
gen en tegen de geestelijkheid.
Ennelant*.
Dc Iersehe kwestie.
Plannen t. 01 uitbreiding
van 'de militaire macht.
De ..Daily Expres?" meldt, dat de ter-
sehe Vrijstaatsrageering in .verband met
de ongeregeldheden machtig!rg vroeg om,
in overeenstemming met de bepalingen
van het Engelsch-Iersch verdrsL'. de mi
litaire macht, uit to breiden.
China.
Inname von Canton
De vlucht van generaal Tsjeng.Tsjioeng
Ming uit Canton, heeft deze stad in de
handen der teoi-'.-n w" San Yat Sen doen
vallen, zooals men werf.
Er hadden gogo ernstige incidenten
plaats, afgezien Van een aanval op de ka
zernen dor militaire politie f-n een bom
bardement van het 'erge hoofdkwartier
van Tejong Tsjioemr Ming.
De burgers hadden hun bi'zen gebar-
rieadoord, uit vrees voor plundering door
Sen, anoeren
Ganton; be.zif on hef vr r''"' 1
gcrlijk heet uur. j dp 7jjn vol
hebben
U.spind; «lat bij ormid-
in
önwaarscbijn-
De arbeiderslevers
vreugde over de overwinning
aan Sur. Yat. S^l
tlellijk moet Oru?kceten nis him kam-
pioen en leidsman ei. W oe II
civiolen gouvernaur moet benoem^'1
De arbeidersparfij is de mach!"
Canton, maar bet i= vrteens der»
correspondent te llongkon
iijk, dat de mililairisten de vruchten \a
huri successen nan anderen rn pn nVP
laten. ,;in
Sun Yat Sen's eerste Ina* nu z .n
zijn anuliangcra sussen on zucb. ran bun
nmebt te ontworstelen ,r i n-,
Tin nederlaag van SCicrsol Kiong
Tojiocng Mine is hoofdzakelijk Ie wi ten
aan goldaebrok. waardoor hu col ra staat
D c
houding
te Ko
regecring
tp overreden, het terrein
de
zettingstroepen
zijn in do havenplaatsen
Ruhrort en Duisburg 32 kolenschepen
beslag genomen.
- Te Dortmund bonbon do bozo-Iing^av.
rilcilen stakingen en openbare vergadcrin.
gen verboden.
Loons verhooging g.-öisclit
Dc mijnwerkers hebben aan de n u'
directies opnieuw oiachon lal .ounsvorlioo-
steld. nadat eeist op l aanuan de
der
w n o.
De bladen te Kcwuo bevatten verschil
lende artikelen, waarin dc houding dor
regecring ten opzichte van da verklaring
van den Gezantenraad, cn de geallieerde
vertegenwoordigers te Kowno wordt goed
gekeurd. De bladen bevestigen het bericht,
dat de Lilausche regeering zal weigeren
dc souvereiniteit der geallieerden over
Memel te erkennen. Volgens tiaar zou ook
de bevolking van Kemel zelve hier zeer
tegen gekant zijn.
Dinsdag verklaarde de prem-er Gaivva-
nauskas in den Landdag te Kowno, dat
Litauen met geen enkel bo.-.uit van den
Gezantenraad genoegen zat nemen, dal
niet strookt met den wil der bevolkingian
Memel.
Rusland.
Leniif.
Naar dc .Times '-coirespondent fte RisJ
uit bevoegde M iskovilischo bron ver
neemt, hebben de doktoren aan Lenm een
jaar volkomen rust voorgeschreven Hel
gehccle jaar zal hij in bed moeten door
brengen De dictator zal door Duitschc
specialisten behandeld worden.
Italië.
Mussolini en de Katholiel.cn.
..Temps" ontvangt uit R niir een te-
binnen land!
legraniwaarin'gezegd wordt, dat Musso-
li,een delegatie heeft ontvangen van de
Italiaansche katholieke actie. y,-Unnl*D
De delegatie heeft de verschillende
vraagstukken wi den dag besproken en
de houding van dc associatie .en opzichte
van (ien staat, in tiet bijzonder voor wat
betreft liet bijzonder onderwijs, uiteen-
Verkiezing L'rov. Smten.
Statenkieskring Gouda.
■De iicer Mocret te Oudewater verzoekt
ons mede te deslen. dat hij een even-
tueelc benoeming a',., lid der ™vin l
Staten niet wenseht te aanvaarden. Be
leef.t verzoek! hij. dudgeon i.om op liem
uit te brengen voor oc vo-v.oopige -
lijst De R.-K. Kiesverceniging te Oude
water beveelt met klem aan no. stemmen
op dc aftredende".
Schriftelijke Sociale Cursussen.
De beide eroote sobrifteliike ciirsnssen
in Fociale Eoonomie (staathuishoudkunde)
cn in Sociologie (maatschappijleer) van e
Centraal Bureau der K. S. A- valigo
Februari as. aan. zoodat de termijn van
inschrijving alsdan gealoten jeu on.
van beide cursussen duurt. 10 maanden en.
na afloop kan men zich aan een mond£
line examen onderworpen Om nml
moeilijke tijdsomstandigheden van
belan g stellenden tegemoetto konu n,
bepaald dat het cursusgeldJ?S tW d«
.gewentscht in 4 termijnen k<
taald.
Uit de Metaalnijverheid.
Te.r uitvoering van reeds vroege, _io-
men besluiten, znUen d®Vcr^'c^ 'jn do
MelaaTnijreXeid te Bergen
Februari de loonen met_6_pW.
founeu mot )300 mailt en op
15 Januari
ezet.
Dc tic
heeft verder de aand3clil
terwijl met April een nieuwe
rata hebben.
en Gelderschen Achter-
hoek hebben van dc Arbeidsinspectie vcr-
iof' geïrégen voortaan 5S
aji-bcidon. JJo "weeikiDt"1-" - -
den verlamd, doch de uurloonen
gobradit op'de basis -n de u2.ur.gn
werkweek.