BUITENLAND. 14e Jaargang. VRIJDAG 12 JANUARI 1923 No, 4024 fleckJiP3h$n.< CfodbecTt «Buer 5rfi3lk« BoRrop GéiswWrdtoA^ __Menesseri «V/otteni rnsa \»6,x^ec^ IfTjm St52l°^ SMuhlhèïm1^ .tiiielaVen •EicM B0CI1UM Ntentoshtm Wilten j®H8Ulng«n (flettmann (USSaOORF Solingéri Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal- Bij onze Agenten 20 cent per week 6 2.60 per kwartaal. Franco per post 12.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentlën 30 een» per regel- Voor Ingezonden Med&deelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine adverfentlën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver^ huur. Jro' p cn verkoop tO.SO. Dit nummer bestaat uit drie bladen Niet zóó samengaan, 't Is eigenaardig, dat nu nu er zoo iets dreigt als de oprichting eener z.g. R.-K. Volkspartij (wij zijn er stellig van ovcrluigd dat het tot geen p a r t ij zal ko men) 't is eigenaardig, dat nu N-K.P.'ers tzich weer meer getrokken gaan gevoelen tot de oude, beproefde R.-K. Staatspartij.. IZoo sein jft De Volkskrant: Dr. N. J.Taverne uit Den Haag, bekend uit de Van Crancnburg-beweging, neemt in ,.De Tijd" een loopje met den lieer Van Wijnbergen, die den naam partij ver keerd acht voor fracties, die zich van de Katholieke Staatsoartij afscheiden. De Nieuwe Katholieke Partij, spot dr. Taverne, moet dus eigenlijk „Nieuwe Ka tholieke Gedachte" heeten. En hij vindt liet verkeerd, dat de heer Van Wijnbergen het feit, dat er een wer kelijke R.-K. Volkspartij op komst is, wil wegpraten. „Zou het niet beter zijn vraagt dr. Taverne om dit cprich'en duidelijk on der de oogen te zien en de hoofden bij elkaar te steken, orn. alle verschillen ver getend, een dam np te werpen tegen dit Tfltra-demoeralioch gevaar?" De heer Van Wijnbergen en de heer Taverne zijn er, r.aar onze meening, bei den naast zoo vervolgt de .^Volkskrant" verder. De eerste, omdat hij do beweging het liefst doodgezwegen zag, in de meening 'dat ze er dan ook niet is. De tweede, omdat hij de actie, van wei nig belcelcenis en met, gelukkig, allesbe halve schitterende vooruitzichten, op blaast lot een beweging van grooten om vang. En nog meer. omdat hij Katholieke Staatspartij èn Nieuwe Katholieke Partij eendrachtig in het geweer wil roepen te gen het „ultra-democratisch gevaar". Niet aldus, dr. Taverne 1 Di; KaLuuUfcktt Staai^aiLj wijst het 'oprichten der R.-K. Volkspartij af als on- noodig, ongewensclii. door niets gemoti veerd en onder alle opzichten verkeerd. Maar de Katholieke Staatspartij veroor deelt .evenzeer liet optreden der N. K. P. en zij denkt er geen oogenblik nan, zich niet deze te verbroederen om dan samen het „ultra-demoQratisch -gevaar" te gaan weerstaan. Dr. Taverne moge. bet vooruitzicht toe lachen, van de Katholieke Partij een ste vig conservatief blok te maken en zoo metterdaad een R.-K. Volkspartij leven in te storten, die vlieger zal niet opgaan, meent zeer terecht De Volkskrant. De bezetting van het Ruhrgebicd DE FRANSCHEN IN ESSEN. Officieel wordt gemeld: Om kwart over zes heeft de bezetting van Essen zonder incident plaats gehad. Men ontmoet geen enkelen soldaat in de straten of in openbare localiteiten. De be zetting is absoluut onzichtbaar. De fabrieken werken gewoon door. De aanblik der stad is gewoon. Van den anderen kant wordt bevestigd, clat er om tien minuten voor half zeven te Essen een bijeenkomst plaats had tussehen de militaire autoriteiten en de industrië©- len van liet [Roergebied. OBERHAUSEN EN MÜLHE1M BEZET. Men meldt uit officiëele bron, dat Ober- hausen en Mülheim om 9 uur zijn bezet. Men signaleert talrijke verplaatsingen van spoorwegadministraties. Uit dezelfde officiëele bron wordt ge meld. dat er zich tot 2 uur des middags geen enkel noemenswaardig incident heeft voorgedaan. STAAT VAN BELEG OVER ESSEN AFGEKONDIGD. De bepalingen hiervan zijn ongeveer als volgt: Alle verkeer, zoowel overdag als des nachts, kan ongehinderd doorgaan. Het postverkeer en het telefoonverkeer worden niet gestoord. Alleen moeten alle wapens worden ingeleverd. Voorts moet iedereen in liet bezit zijn van een identiteitsbewijs. De Duitsche politie zal de orde handhaven. De kranten zullen zonder censuur mogen ver schijnen, alleen mogen er geen artikelen in voorkomen, welke de eer van de Franscho of Belgische troepen aantasten of hun vei ligheid in gevaar- brengt. Deze zullen ten strengste worden gestraft. De krijgsraad zal in dergelijke zaken vonnis wijzen. De zelfde maatregelen gelden voor alle andere plaatsen. De staat- van beleg kan door het gelieele gebied op elk oogenblik. worden verscherpt, indien de toestand het vereischt. PROCLAMATIE EN VERORDENINGEN VAN GENERAAL DEGOUTTE. Er is een proclamatie aan de bevolking van de Hoer in de heclc streek aangeplakt, Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. LBERFcLO •Rcnsdorf •Luitringhsn. lennepe 5 Remschefd •Radevtjnm^d ÜJLS3* HET RUHRGEBIED. Hierboven reproduceeren wij een kaartje van het z.g. Buhrgciied, waarvan Essen, de stad van Krupp, het hart is. Het voornemen van Frankrijk, om dit gebied te bezetten, veroorzaakte in Duitschland groote opwinding, terwijl een nieuwe val van de Mark werd waargenomen. Deskundigen voorspellen, dat Frankrijk van de bezetting van heb Ruhrgebied veel narigheid zal ondervinden. Deze kolen- cn in dustrie-streek is toch een haard van communisms, en liet is niet denkbeeldig, dat Frankrijk door het Ruhrgebisd weldra voor de oplossing van talrijke sociale problemen zal komen te staan, waarvan het 't bestaan tot nog toe zelfs niet kon vermoeden. Het slimste van het geval is echter, dat Frankrijk rechter wil zijn in eigen zaak, en dus de leer, dat macht recht is, accepteert. Onnocdig te zeggen, dat hierdoor in Duitschland de nationale gevoelens weer een flink eind in militairistische richting gaan, en de revanche-gedachte thans .sterker is dan ooit. DE KOLENEXPLORATJE TER WERELD. In bovenstaande schematische voorstelling ziet men de maandelijkscke gemiddelde kolenprcductie der verschillende landen in milliocnen tonnen afgebeeld. De bovenste (zwarte) streep geeft de productie in 1913 weer, dc volgende (gestippelde) is die^'an 192!. de onderste (gestreepte) van 1922. Nederland'» productie werd dus bijna 3 maal zoo groot. Dit is echter een gelukkige uitzondering. De maandcliiksche wereld productie toch daalde van 93,52 in 1913 tot 85,46 in 1922. Polen bestond in 1913 nog niet, althans niet als zelfstandige staat, en kon dus bezwaarlijk kolen producecren; vandaar, dat het voor Polen gemakkelijk was. het Ncderlandsch record te slaan. Bij de waardeering der cijfers moet men bedenken, dat Duitschland in 1921 niet meer over Elzas-Lotharingèn, het Saargebicd en Silezie beschikte, een verlies, naar welks equivalent men in Franlcrijk's productie tevergeefs zoekt. Vandaar, dat men dc bezorgdheid van ook niet-DuitscIie economen kan begrijpen voor de bezetting van het ïtuhrgebied; zoodra het Duitsche bestuur van cenig gebied in ander handen overgaat, is het met de arbeidsprestatie der mijnwerkers gedaan. bestrijden. Maar wo weten en hopen, dat de hechtsle samenwerking van het gan- scho volk den nood zal verkorten..Tot dit doel willen wij elkaar de hand reiken. Laat ons den aanstaanden Zondag in de stad en op liet land aan onze innerlijkste gevoelens-wij den-en overal in het gansche Duitsche land in huis en hul ons vader land, ons lijden en zijn recht gedenken. Hel, standpunt der Amccrikaauselie regcering. Nu de bezetting van het Roergebied voort gang heeft, neemt de regeering der Ver- oenigde Stalen het standpunt in, dat de toestand van de wereld afhangt van den loop der gebeurtenissen ia Duitschland. Men verklaart, dat liet de bedoeling der Amerikaanschc regering is thans al het mogelijk te doen om op dit crilicke oogenblik door eenig misverstand de be staande wrijving niet te vergrootcn.- Dc houding van Engeland- In den gisteren gehouden kabinetsraad is de huidige toestand van Europa bespro ken. Naar verluidt heeft het kabinet be sloten, zijn huidige politiek voort te zet ten. om de breuk tussehen de Engelsche en Fran&eho regeeringen zoo klein moge lijk te maken. Zoo zal Engeland vertegen woordigd blijven in de commissie van herstel en in die voor liet Rijnland, en in den Gozanteraad, terwijl liet Engelsche be zettingsleger aan den Rijn blijft. In dit verband mag er misschien nog even den nadruk op worden gelegd, dat Engeland evenzeer ai? Frankrijk verlan gend is, van Duitschland liet geld te ver krijgen, dat dit land den geallieerden voor het herstel verschuldigd ia. Engeland koestert geen ongepaste sympathie voor Duitschland en hoewel het met klem van meening blijft, dat het niet kan deelnemen aan wat het economisch ongezonde maat regelen acht. n.l. die, welke Frankrijk toepast, zoo wenscht het zeker niet', dat deze zouden falen, financiële! productief te zijn. Engeland zal niet rouwig, maar al leen verwonderd zijn, als de tegenwoordi ge Frnnsclie politiek in dit opzicht met succes blijkt te worden bekroond. He conferentie te Lausanne De m i n 'd e,r h e d e n (k w e st i e. Het vraagstuk der uitwisseling v.an be volkingen is, geLijk men weet, nu in prin cipe geregeld. De geallieerden bobben och tor slechts met grooten weerzin de conclusie aanvaard, dat die uitwisseling verplicht en nie.b va-ij wil lig zal zijn. In elk geval hebben do Turken er in toegestemd, een uitzondering te maken voor allo Grieken, die vóór het verdrag van Hedrcs van October 1918 in Oonst.an- tinopel woonden, waartegenover do Grie ken do Turken in Wcst-Thxaeië ongemoeid; zouden laten. De uitwisseling zal dus alleen betrek king hebben op de Grieken in den Levant en op de Maliomedanen in Macedonië en andere doelen van oud Griekenland. Het getal der betreffend© personen s-taat niet vast, doek naar raming van En gelsche zijde is do gedwongen verhuizing van ciroa 600.000 personen, 300.000 van elk met deze regeling gemoeid. Do „Daily News" merkt op, dat zulk een volksverhuizing natuurlijk onmogelijk is, zonder dat er eerst voldoende voorbe- HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Do Bond van Gonfecticiabrilcantcu ach' het ncodig, dc fabrieken te sluiten wegens dc valuta-eoneurreutio. Wij geven een verslag van dc Pluimvee- tcntociLslcliiirg te 's-Gravcnhngc (2de blad) Stopzetting wcrkloozoukas textielin dustrie. (2de blad). Wachtgeldregeling bij dc Spoorwegen, (2do blad). ft Do Fiwiselien hebhon Essen, 01>crh;ui- scn en Mülheim bezet. Dc slaat van beleg over Essen afgekon digd. Een oproep van dc Duitselic rijksregoo- ring lot hot volk. Poinearé houdt een re-de in de Kamer. Ex-koning Consloniijti van Griekenland overleden. De inval der Lilhaucrs in het gebied van Memel. reid-emde ma-abrogolcn zijn getroffen, waar van thans neg geen sprake :s. Vermoedelijk zal de m ;rl;i - van den volken-bond worden ingeroepen. Af gezien van het aantal Grieken, dat zal moeten verhuizen, zijn er reeds circa 900.000 vrijwillig uit den Levant vertrok ken. Het blad meent, dat l.r-t dui-.b r vofc worden gemaakt, dat dc/e it winebag van bevolkingen stelselmatig dient te ge schieden en dat alle gezinnen, die op dgzwijze worden weggezonden, vergoe ding behooren te krijgen voo-r hetgeen achterlaten. 1 Duitschland. De aanslag op Memci. De toestand in hot Memel! and is om ver anderd. Hot grootst© deel, met uitvendoc ring van Memel zolf en' de naaste omge ving, is door Lit kuilers bezet. Do Fran/ schen verschansen zich om de stad. Mem verwacht de aankomst van Franscho oor logsschepen. Sinds Donderdagochtend z.'ja do spoorwegverbindingen van Konings bergen met Memeiland afgebroken. Vol gens berichten uit Koningsbergen beeffc men hior te doen met een soort van Fasj' cislischo onderneming der Litlhauors, dier ten uitvoer wordt gelogd door zeer goed' georganiseerde vrijwilligers troepen. Naar men te Heydekrug verre- mt heb ben de Litausche vrijscharon in het •'dded van het Momelgebiêd no-g do pLaa-tsea? Pi/ktupoenen en Pogegcen bezet, aacw den Noordelijken oever van die Memel. Dw veiligheidstroepen van het Memc-llandi welke zich daar bevonden, wenden. onA' vapend. Van uit het Noorden rukken dl Litauers tegen Memel zelf op. Berichte* over gevechten heeft men hier nog niol ontvangen. De F-ranschen versterken, lvufl stelling in Memel. Volgens een Wolff-beriobb uit Borlijii is Heydekrug ook dooT een bende van ofi* ge veer 400 Litauera bezet. die pas door de Fransche en Belgische troepen is bezet. Daarin wordt de hoop uitgesproken, dat het gegond verstapd en de wijsheid van de bevolking de Belgi sche en Fransche regeeringen niet zullen dwingen, hun toevlucht te moeten nemen tot dwangmaatregelen en clat de betrek kingen tussehen ambtenaren en inwoners even goed zulleh zijn als in het bezette gebied van den linker, oever van den Rijn. Generaal Degoutte heeft een besluit ge nomen betreffende: lo. het politie-stelsel, waarin wordt gezegd, dat de staat van be leg is afgekondigd voor het gelieele ge bied, waar Fransche en Belgische troepen zijn ondergebracht. Do Duitsche wetge ving, en in het bijzonder de sociale wet geving blijft onaangetast. Er zal geen ia- breuk worden gemaakt op den achturen- dag. De officieele Duitsche overheden zul len hun functies in do bestaande omstan digheden blijven bekleeden, 2o. de hou ding der bevolking, 3o. de politie, 4o. do schadeloosstelling, 5o. het verkeer, 6o. de politie. De bladen zullen blijven ver schijnen, 7o. de posterijen en telegrafie, So. het leger, en de munitie, 9o. de sancties. Poinearé in de Kamer. Poinearé, die bij zijn verschijning in de Kamer met applaus van 7.00 goed als alle banken werd begroet, begon zijn verkla ring over den buitenlandschen politicken toestand met or op te wijzen, clat Frank rijk geen vertrouwen heeft in den wil van Duitschland om zijn geldwezen te herstel len, de markt te stabilïseeren en de scha- devergoedingsverpliehtingen na to komen. Als Engeland een voorstel had gedaan, vereenigbaar met de belangen van Frank rijk, zou Poinearé het gaarne hebben aan vaard. Bonar Law wien men dank schuldig is voor zijn hoffelijkheid eh dui delijkheid, heeft een program voorge steld, dat belangrijke doelen van het ver drag van Versailles vernietigt en dat er toe strekt Duitschland te bevrijden van alle schuld aan Frankrijk. Het is onmoge lijk aan het verdrag te raken, dat zoowel een internationaal tractaat als een binnen- landsche wet. van Frankrijk is tenzij door dezelfde procedure als waardoor het tot stand kwam. Noch Italië noch België aclit het Engelsche plan aannemelijk, om dat het hun schuld-vorderingen beperkte en den weg baande tot een a. s. suprema tie van Duitschland in Europa als het eenige land dat geon binnenlandsche sehuld heeft en bovendien een zeer rijken bodem bezit. Poinearé herinnerde er ver der aan, dat Engeland zich altijd in dc Entente vrijheid van handelen heeft ver zekerd gehouden, zooals b.v. in de kwes tie van Faysal in Mesopotamia. Toch is het verbond van Frankrijk en Engeland daardoor niet verzwakt, omdat 1 et berust op den gemcenschappeliikcn wil der vol ken. Een oproep lol het Duilsc-ho volk. Rijkspresident Ebert en rijkskanselier dr. Cuno bobben, naar do ..IS'. R. Crt." be richt, gisteren den volgenden oproep lot liet Duilsche volk gericht: „Een nieuwe daad van geweld heeft Duitschland getroffen. Met een goed ge plaatsten slag treft d* Fransche vuist de onbeschermde levensader van het Duit sche oneconomische leven. Deze slag was -sinda, lane >mna«* komt (och onverwachts. Deze s;ag was te voorzien, want de plannen en do wenschen van de Fransche machtspolitiek zijn zonder schroom op straat en plein verkondigd. Deze slag komt onverwachts, ómdat men steeds nog kon hopen dat het gezonde oeconomische verstand van het Fransche volk de politiek van hebzucht van zijn hcerschcrs zou weten te beteugelen. Heeft men werkelijk geloofd dat door verwoesting van het Duitsche arbeidscen- trum een einde zou komen aan de zorgen van Frankrijk? Zoo ja, dan zal de diepste teleurstelling volgen. Tegen de raadslagen der deskun digen van de ganscho wereld in wil Frank rijk de proef nemen. Wij zijn ervan over tuigd, dat het in zijn pogingen schipbreuk zal lijden. De macht ontbreekt ons echter om met eigen krachten deze daad van verblinding, die niet alleen legen Duitschland, maar tegen de gansche oeconomie gericht is. to verhinderen. Wij hebben al het mogelijke beproefd om het onheil af te wenden. Door onze gedachten en onze daden zullon wij trachten de ramp te verzachten en een ©inde aan dezen wantoestand to maken. De waardigheid en het recht van de na tie. waarmee wij ons één gevoelen, zoo wel als de kracht van het geweten, leiden ons daarbij. De geweldige verbittering van het oogen blik, waarop een groot deel van ons va derland de ellende van de vreemde heer schappij te dragen krijgt, vervult aller harten. Tot heil van onze volksgenoolen doen wij een dringend beroep op u, het lot van de meest beproefde landgenooten niet te verzwaren. Met opgewektheid en met een helder hoofd moet de dagtaak worden vervuld. Geen daad mag geschieden, die nadee'.ig voor onze goede zaak kan zijn. Wie zich zouden laten verleiden om door een on doordachte handeling den vijand in de hand to werken, zou zwaar tegenover zijn volk zondigen. Wel en wee van de gemeenschap hangen af van dc ijzeren zclfbehcersehing vaneen iegelijk. Meer dan ooit spiegelen wij ons thans aan het voorbeeld van waardigheid en moreclo kracht, dat het Rijnland tij dons de lijdensjaren heeft gegeven. Onze groet geldt heden in de eerste plaats onzen trouwen broeders uit Rijnland Wcstfalen. Gij zult sterk als eiken blijven cn den storm trotseeren, daar nooit een storm in de wereldgeschiedenis U heeft kunnen ontwortelen. Gij ziet zelf hoe vrede en recht opnieuw worden geschonden. Met u protesfeeren wij tegenover do gansche menschheid te gen de schending van het verdrag, tegen de schending van het. morecle recht van ons volk op levensbehoud en zelfbestem ming. Een zware tij.1 breekt aan, zwaardet nog dan de jaren die wij sinds den oorlog hebben meegemaakt. Niemand kan zeggen hoe lang deze beproeving zal duren. Wij weten slechts dat de nood grooter wordt indien volk en staat haar niet eensgezind

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1