No. 4015 BUITENLAND. 14e Jaargang. ZATERDAG DECEMBER "922 De ABONNEMENTSPRIJSbodrsagtbij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 2.60 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, 2.60 per kwartaal. Franco per post :2t>5 per kwartaal. Ret Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's verkrijgbaar tegen betaling van 60 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af zonderlijke nummers C ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Z3terdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeeliugen wordt het dnbbelo van het tarief berekend. KLEINE A2JVERTENTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin j. gaaf df huur en verl dagen 10.50. vtiLi iöu uuugsie ou betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 'a Zaterdags,"overige d; Dit nummer bestaat uit vijf bladen waaronder het Geïl lustreerd Zondagsblad. Maandag, Nieuwjaarsdag, zal „De Leidsche Courant" niet verschijnen. NIEUWJAAR. Verscheidene, keeren al hebben wij op deze plaats den lezers een Zalig Nieuw jaar gewenscht. Toen we 't voor den eersten keer deden 't was bij den aanvang van 1911 wat was de tijd toen heel anders! Wat was de tijd1 toen heel anders, be zien onder het oogpunt van algemeenen welvaart. Zeker, armoede was er ook toen, óók vergulde armoede maar veel geringer was toch bet aantal t,openbare" of verborgen gebrek-lijders. Wat was de tija toen heel anders, als we beschouwen de actie rondom ons. On getwijfeld, ook toen was er gisting onder de mas9a, ook toen wroette er ontevre denheid, óók onder degenen, die zich eigenlijk nog betrekkelijk bevoorrecht moesten achten doch de actie was nog lang niet zoo veelzijdig in vorm, en de on tevredenheid was ze-kor nog niet zoo op- zettelijk-gewild, althans niet zoo duide- iijk-waarneembaar als verm, als doel, van een zeker soort actie, die knaagt aan het gemeenschaps-leven ca dit heilloos tracht te ondermijnen. Doch in wezen blijft de tijd immer de zelfde. In wezen is de tijd ook nu voor ons middel, om een eindeloos geluk te verdie nen. En de w ij z e waarop kan door de uiterlijke omstandigheden veranderd wor den: de tijd blijft daar staan vóór ods, als een geschenk van den Schepper, dat wij moeten gebruiken, tegelijkertijd tot Z ij n meerdere eere en o n s eigen waar achtig geluk. En in wezen b'.ijft dc mensch dezelfde. De mensch, die den tijd benutten en dus beheerscben moet voor het hier aan geduide doel die door al het omknellen de en neerdrukkende van de stoffelijke -dingen heen moet opzien naar omhoog, waar do Oneindige, in hemelrijk erbar men, Zijn belijders wacht De mensch, die in tijd van nood' ande- rer hulp en steun meer van noode heeft, dan in tijd van welvaren, blijft toch ook immer hierin dezelfde, dat hij ten slotte het geluk móet' zoeken en kin vinden in zichzelf in zijn intiemste zielcleven, daar waar hij hot meest verlaten en dus het meest zichzelf is i daar waar hij zichzelf leert kennen en in zichzelf de verhouding tot zijn God, zijn Levensdoel.. Moge dat geluk 'die klare zelfken nis,welke de bron is van blijde tevredenheid of hoopvol berusten ons allen in het jaar 1923 ten deei vallen. Dat is onze heilbede aan alle lezers: Z a 1 i g N i e u w j a a r. Bij bet begin van het nieuwe .jaar wor den velerlei goede voornemens gemaakt, om dat ware geluk te bereiken daar mede in direct of in min of meer verwij derd verband staande. Moge onder die goede voornemens een heel klein, be- cheiden plaatsje innemen het vaste plan, om in het komende jaar daadwerkelijk mee te leven met de Ka tholieke Pers in ons gewest. Zeker, wij hebben niet to klagen; inte gendeel. Wij zijn gegroeid cn groot ge worden; het Katholieke dagblad voor dit gewest mag worden gezien en vergeleken! Maar, dc ervaring in de afgeloopen ja ren en de kijk op de dingen van het he den zeggen ons alelrduidolijkst, dat wij nog verder kunnen cn düs ook verder moeten. En daarom de Katholieke pers vooruit steunende op aller Katholieken daadwerkelijke .sympathie! Dat in het komende jaar wórden ge handeld overeenkomstig de Kcrstmis-En- cyclielc van Paus Pius XI niet enkel door de Katholieken, maar ook door an deren. In die Encycliek veroordeelt 'dc Paus den klassenstrijd in den boezem van het zelfde volk, daarbij evenzeer gecselend de vasthoudendheid aan stoffelijke goederen als de toenemende begeerte daarnaar. Den leiders der volken houdt hij voor, dat eerst als de staten en regeeringen zich heilig verplicht hebben om zoowel in binnen- als in buitenlandsclie aangele genheden de leerstellingen cn voorschrif ten van Jezus Christus op te volgen, zij in hun eigen land een goeden vrede zul len genieten; dat eerst dan wedcrzijdsch yertrouwen zal ontslaan en geschillen, als ze zich mochten voordoen, vredelie vend zullen kunnen worden opgelost. In die Encycliek wordt aangegeven de weg naar den waren vrede, dienwij allen afbidden voor het jaar 1923. HET JAAR 1922, ii. ïntussclien is dit wel een der grootste rcsultateri van Genua, dat de Russen op nieuw zijn getreden in de actieve Euro- peesche politiek; dat op Gernua is gevolgd de weliswaar mislukto Haagsclio confe rentie., maar dat sedert dien verschillende Staten met Rusland handelsbetrekkingen hebben aangeknoopt en op zichzelf de mo- gelijkheid van een handelsverdrag met Rusland ook door de groote Europeesche Mogendheden, niet geheel wordt verwor pen. Ook op eene andere conferentie, Asrst tegen het einde van het jaar samengeroe pen, deden de Russen liun invloed gelden, al was deze meer van afbrekenden dan van opbouwenden aard. Het was to Lau sanne, waar men nogmaals, gelijk in 1912, vrede met Turkije trachtte te sluiten. In tusschen, met een geheel ander Turkije dan zich in 1912 tegenover Italië overwon ncn moest verklaren. Het moge dan niet het officieel© Turkije zijn, dit Turkije van Angora, het is een krachtig en jong Tur- kij.e, dat nog eens heeft doen zien, dat Turkije's militaire kracht geen overleve ring alleen van voorbijgaande eeuwen is. Moestafa Pascha, die de Regecring le An gora om zich heen vormde, die aanvanke lijk als rebel door den off.icieelen Turk- schen sultan werd behandeld, heeft de in Klein-Azië voortdringende Grieksche le gers een dusdanigen tegenstand geboden, dat midden in den zomer, voor de buiten wereld plotseling, do débacle volgde. La tere verklaringen hebben nu wel bewezen, dat men in Grieksche kringen deze déba- ele ietwat voorzag, in jprpT.ip'T'>1i Tnot d" TiTDgel}jIdifMd--re,K.ètHiig meldtoch -is de vraag gewettigd," of zelfs in dien kring ceh debacle van dezen omvang werd tegemoet gezien. Met groote snelheid slaagde Moes tafa Pascha erin, het aanvankelijk verlo ren Klein-Azië als met één slag te her winnen; voordat men het goed en. wel wist, had hij Smyrna veroverd, de stad in brand gestoken en doen vrcezen voor de duizenden en honderdduizenden Euro peanen en Christenen. De vraag van eer biediging van de door de Geallieerden ge neutraliseerde zones, de vraag van de zee engten, de vraag van de bezetting van Constantinopel werd dringend. Te Moe- öania heeft men een conferentie gehou den, waarop weliswaar Moestafa niet in eigen persoon verscheen, maar Ismet Pascha zond om met generaal Harington en de anderen te onderhandelen, Het zijn opnieuw spannende dagen geweest, waar in een nieuwe Europeesche oorlog, zij het ook in kleiner formaat, niet tot dc onmo gelijkheden behoorde. In Constantinopel vreesde men voor het leven vaq^d'e Chris tenen, de Turken namen er een uitda gende houding aan. Inzake de zee-engten wilde Moestafa niet toegeven. Engeland wilde krachtdadig optreden, versterken zijh contingent Frankrijk wilde de tra ditionele vriendschap met Turkije niet verlaten en Italië schaarde zich aan Frankrijk's zijde. Dc Nabije-Oosterschc kwestie heeft de Engclsche politiek in dien zin belieerscht, dat Lloyd George er door is gevallen; intusschen is de oplos sing gematigder geweest dan men aan vankelijk mogelijk dacht. Moestafa gaf wel niet geheel toe, maar bleek tot den voor Griekenland noodzakelijken wapen stilstand bereid; te Lausanne kwam de vredesconferentie bijeen, die, zij het ook tengevolge van het toege\en der Gealli eerden inzake de Dardanelles en ook voor een deel inzake de capitulaties, tot een beter resultaat nog voor het einde van dit jaar leidde dan men gedacht had. Tn Griekenland intusschen lieten de ge slagen wonden zich gevoelen; eene revo lutie brak uit; Koning Constantijn, door verrassing lot den troon geroepen, werd bij verrassing weder weggevaagd. Kor ten tijd daarna nam een revolutionair ka binet do zaken in handen. Minister Goe- naris en de zijnen, de opperbevelhebber van het leger in Klein-Azië. die de leiding had gehad tot aan de débacle, werden ge vangen genomen; ter dood-veroordcclden doodgeschoten; een vonnis van dusdanige gestrengheid, dat men het gelijke voor beeld ervan vergeefs in de moderne ge schiedenis zoekt! En Vcnizelos, de man die nog geen twee jaren geleden de wijk moest nemen voor.den aanhang van Ko ning Constantijn, trad opnieuw naar vo ren en verdedigde de belangen van Grie kenland te Lausanne! Gaat men te rade met den innerl ijken toestand 'van de verschillende groote Europeesche Rijken, dan wit allereerst de aandacht op Engel and. Op Engeland: daarom, wijl eindelijk in den loop van hot jaar, zij het ook niet dan ten koste van voe<l bloed, smart, ellende, vernieling, de definitieve verhouding van liet Rijk tot Ierland i3 totstandgekomen. Reeds aan het einde van 1921 scheen'eene oplossing nabij, maar de verhouding tusschen Koord- en Zuid-Ierland ccuerzijds, de ver houding voorts van de gematigden en ongematigden in de Iersehe onafhanke lijke partij anderzijds, deed nieuwe moei lijkheden uitbarsten. De Valera en de zijnen, de extremisten, waren niet tevre den met hot door de Iérsehe grondwet verkregen©zij "wilden racer: een geheel onafhankeliiken Ier&ohen Staat, die eigen lijk mot bijna, geen bard aan Engeland zou zijn gebonden. Zij beden tegenstand ■aanvankelijk in hot vertegenwoordigend lichaam; werden ©vorst rud, zouden zich aanvankelijk bij de beslissing in meerder heid neerleggen, maar bleken hunne extremistische aanhangers dusdanig te hebben bewerkt, dat deze van hen een volhouden tot hot bittere einde eischten. Do burgeroorlog in Ierland brak uit op •geheel andere wij zo dun voorzien was de benden van D© Valera deden invallen in het gebied van Ulster, tegenover welke invallen Graig zich even onverzoenlijk toonde. Hot officio©!© Zuid-Ierland cn Koord-I©rland bleten slechts moeilijk tot overeenstemming te kunnen komen be treffend© de definitieve grenzendo tus- &civenkomst van het kabinet te Londen was daartoe nc-cdig. Ikm tengevolge van het aanvaarden der Iersehe grondwet door La,gier- en Hoogerluus, do eerste wet, tig© Iersehe Rogecring onder leiding van Griffith kon worden geïnstalleerd, begon de strijd van de extremisten. Aanvanke lijk trad do Iersehe Regecring daartegen niet echerp opeerst na de benoeming van Collins tot cpperbevelhebber van het Iersehe leger verstevigde zich deze hou ding. De strijd fcusschen de Vrij&tators, d. w. z. de aanhangers dor Regeering en d© republikeinen, d. w. z. de aanhangers van De Vail-ena, werd rtia' minder scherp, niet minder bititer, jncjr j Ftig ge- en. de ona^55felrjkem f TuiT-hx Dublin nestelden zich de gewapende van de Regeering. Toen kwam het scherpe optreden van den Vrij staat; werden de Four Courts, het .groote justitie gebouw in Dublin, met goweld ge nomen, zij hot ook ten koste van vernie ling van dit merkwaardige gebouwbe gon de zuivering van het verdere Ierland, die vooral na den slag bij Li numeriek en na de inneming van Cork bijna voltooid kon heeten. Maar Ierland verloor twee van zijne beste zonen bijna, tegelijkertijd' Griffith stierf tengevolge van overspan ning, Collins wend uit ecno hinderlaag neergeschoten. En tevoren waren reeds Iersehe extremisten te Londen er in ge slaagd om den generaal Wilson, oen der groote figuren uit den grootan oorlog, neer to schieten, op een middag, daJt hij zijn huis wilde binnentreden, als wraak neming ten gevolge van zijne houding in do Iersehe aangelegenhodlen. Intusschen, indien men mag spreken van bloed, dat niot nutteloos gevloeid' heeft, dan zeker het blood der Iersehe Vrijs Laters, die daarmede thans helt herstel van orde heb ben verkregen. Wel is De Valera nog niet onschadelijk gemaakt en zoolang dit per sonago zich in vrijheid bevindt, valt van hem en zijn aanhang alles te verwachten, miaar zijne macht is gebroken, zijn in vloed tob nihil gedaald. Dat de oplossing van hot Iersehe waag stuk tot een der persoonlijke overwinnin gen van Lloyd George behoort, kan niet worden ontkend'; zijn tact. zijn geduld, zijn liberaal inzicht ook hebben Engeland in dit opzicht den goeden weg gewezen en voorkomen, dat Ierland zich, .gelijk een oagenbllk dreigde, geheel van liet groote Rijk zou afscheuren. Het is het laatste succes van Lloyd George geweest; reeds in den aanvang van het jaar liepen ge ruchten over aftreden on hadden ernstige besprekingen in het Kabinet plaats. De gedeeltelijke mislukking van de Turksche politiek leidde tob een© plotselinge on- tevredtenheidtoen scheurde de coalitie van natiomal-liberal?ru en conservatieven plotseling uiteen; Bonar Law, de vroo gere leider der oppositie, nam heb roer in handen, en in slechts weinige dagen bleek het, dat Lloyd George niet moer over eene meerderheid in het Huis zou kunnen beschikken. Hij nam na. een diensttijd: van meer dan 12 jaren als Mi nister, meer dan 5 jaren als Premier, af scheid toonde zijne geweldige vitaliteit door het werkzame aandeel, dat hij on middellijk in den verkiozingsstrijid nam. Maar, gelijk te verwachten, de uitspraak der kiezers keerde zich tegen hemhet is nog slechts een betrekkelijk kleine groep van ©en ze&ligbal aanhangers, die hij in het Lagerhuis .aanvoert. Wat intus schen niet wegneemt, dat de persoonlijke invloed, die er van hem uitgaat, nog meer dan voldoende is om heiri vcor elk Kabinet, ook dit conservatieve, gevaar lijk te maken. Merkwaardige verwisseling: niet meer Asquith, de oude liberaal, is de leider van de oppositie, aan Macdonald, den leider der socialisten, na de, conser vatieven thans de 'krachtigste partij, viel 1 deze eer te beurt Een resultaat, dat temeer verwonderde, omdat slechts een paar weken tevoren do sociaal (democraten bij de g-emeenteraacb- e.rkiezingcn nederlaag op nederlaag leden De conferentie te Lausanne. HET TURKSCHE ANTWOORD INZAKE MOSOEL. De Turksche delegatie heeft gisteren haar antwoord betreffende de toekomst van liet vilajet Mosoel aan Gurzon over handigd. dgens het bericht van een nieuws agentschap handhaven de Turken volko men hun eisch ten opzichte van de opne ming van Mosoel in den Turkschen staat. Met betrekking tot de andere kwesties, waaromtrent men op het doodo punt. was gekomen, heeft Curzon zijn laatste woord gezegd, en het staat thans aan de Turken den volgenden stap te doen. De toestand bleef gislerochtend statio nair. Bemiddelaars trachtten' eenige ont spanning in den toestand te brengen;naar verluidt,zou den Turken ook geraden zijn, niet te veel haast te maken met hun ant woord inzake de kweslie-Mosoel. Een no ta hunnerzijds zou dan ook niet voor 1923 te wachten zijn. De Britsche vlootactie. In officieele kringen te Londen wordt de toestand to Lausanne nog steeds zeer ernstig geacht. De terugkeer van den vicc-admiraal sir De Brock met de „Iron Duke" en een flot- tilje lorpedobootcn naar Constantinopel moet als een voorzorgsmaatregel worden opgevat. De Britsclie, Amerikaansche en Japansche regoeriugen zijn vast besloten, in de kwestie der capitulaties niet verder toe te geven. De Franschen nemen nog HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Vergaderingen R.-K. Kicsrcrcoiiigir.qen in Leiden (2de blad) cn in dc omgeving, tfe In hun antwoord aan do Geallieerden zouden dc Turken hun cisch inzake do opneming van Mcsocl in den Turkschen staat handhaven. Dreigende spoorwegstaking in Ierland. Senator Borah trekt zijn amendement in Do Iersehe actie in Amerika. Men brengt verband tussenon hei prew selinge bevel aan het eskader le Malta om naar het nabije Oosten terug te kee ren en de 'berichten omtrent troepencon centraties der Turken in Klein-Azië. Een bevestiging dier berichten is ech ter te Londen nog niet ontvangen en zelfs als die concentratie werkelijk plaats heeft :s het moeilijk uit te maken of de Turken een aanval in de richting van Constanlino- pel in den zin hebben dan wel of het een voudig een poging geldt, om den geallieer den met dreigementen schrik aan te ja gen en hen to Lausanne tot verder con cessies te dwingen. Men vermoedt, dat de Engclsche regec ring, het zekere voor het onzekere ne mend. do schepen naar Constantinopel di rigeerde, teneinde een aanslag -der Turken te voorkomen. Hongarije. Hongarije kan niets betalen. In <1© Hongaarsch-Britsche handoh- Icaoner t© Boedapest hield in tegenwoor digheid van. de ventéige nwoerdigers van het Engelsche gezantschap, den leider der Engel ach© ondernemingen in Hongarije en talrijk© vooraanstaande personen uit liet openbare leven, president Simon von Krans een opzienbarende, red© over d'e sohadovergooding-sprestaties van Hon garije. Hij verklaarde, dat men in de toekomst de veroorzakers van den oorlog zal moe- •Leni uitzoeken. Hoewel de harde bepalin gen tegenover Duitschland nog niet ver zacht zijn, begint het materieel© inzicht reeds 'langzamerhand meer invloed te krij gen, cn neigt men meer en meer over fcc* de aneening, dat Duitschland eerst Opge richt moét worden» vóórdat dit Jjw*' in staat is betalingen te doen. Ook Hongarije bestaat en leeft nog, doch dit land heeft reeds door het afga slane gebied genoeg betaald. Hongarije staat "voor liet laatste station van zijn lij densweg. Wanneer Hongarije in de naaste toekomst niet door een definitief afzien van do schudevergcedings-eisclien tot rust 'komt, zal do bestaansmogelijkheid van 't land afgesneden werden. Hongarije is ab soluut niet in slaat een sohodevergoecLing to betalen. De huidige actie van de com missie van herstel begunstigt de ^uitwas sen van dc international© speculaties. Op voorstel van Krans word besloten een groote voorliohtingsacti© inzake de schadevergoeding in te stellen. Graaf Albert Apponyi verklaarde, dat men bewijzen moet, dat de ciscben inzake de schade vergoed ing aan Hongarije to hoog zijn. Hongarije is niet in staat te betalen en de gestelde cischen zullen tot een bankroet .voeren, Engeland. Ernstige ontploffing te Dublin. Een ontploffing, naar rnen gelooft ver oorzaakt door een landmijn, bad. plaats in een winkel in Dawsonsbrcot, een der voornaamst© straiten der stad. De winkel,1 bewoond dcor oen aanstaand senator, volkomen verweest. Over hondorden nieters af stands werden de ruiten gebro ken. Dc Iersehe kwestie. Dreigende spoorwegstaking Dc Engclscho bladen melden, dat, zoo er voor dien tijd geen overeenstemming tus- schcn de Iersehe spoorwegdirecties ca het personeel tot stand komt, Zondagmid dag een algemcene slaking zal worden Af gekondigd. De bestaande overeenkomst tusscliea directies en personeel, welke de re-geering destijds had voorgesteld, eindigt namelijk Zondagmiddag. Een paar maanden gele-; den had een staatscommissie een voorstel gedaan fot loonsverlaging, van gemiddeld 31 shilling, waartegen de arbeiders zich. echter met overgroctc meerderheid verzet ten. Itaüö Botsingen tusschen fascisten en communisten. De „Sccolo" meldt, dat er in Bari ver schillende gevechten tusschen 'fascisten en communisten zijn geleverd. Er zijn tal van gewonden. Een communist werd ge dood door een hom. die hij in zijn zak had, temn-hii vnnr de achtervolging der fa- ei; De leren in de V. S. De - Iersehe republikeinen doen ook in Amerika hun best cm zooveel mogelijk him gezag te hamdliavcn hetgeen kan blij ken uit het volgende telegram uit New*- York aan de Engelsche bladen Toen Lindsay Crawford "Woensdag avond de zaken, van Daniel Me Gratis, den afgetreden consul-generaal van den. Ierschen vrijstaat te Kew-York, wild© overnemen, stormden zeven man met Lau rence Ginneü (die maandenlang als „ver mist" was vermeld) aan liet hoofd, heb consulaat binnen en proclameerden zich als vertegenwoordigers van D: Valera en de Iersehe republiek. Verscheidene andere Valerianen kwa*- men later de eörsto zeven versterken, waarna 2 van de 3 kamers werden be zet, terwijl Crawford, in dc derde plaats nam. Hij hield 'echter de deur open, can te kunnen zien, wat de republikeinen zou den1 uitvoeren. Een zekere Briscoe, lid van het republi- keinseho leger, verklaarde aan Crav,-ford, dat het consulaat met republikeinse-hs fondsen was opgericht en dat hij cn zijn vrienden derihalvo eenvoudig cischten, wat zij als eigendom der republiek be schouwden. Hij voegde er aan toe: „Wij i-ijn hier volgens order en als soldaat blij ven wij hier tot. die onder is gewijzigd" Incidenten deden zich overigens niet voor. Van beide zijden handhaaft men d© respectieve strategischo posities. Borah trekt zijn amendement in. Senator Borah, die er van in kennis was gesteld dat zijn amendement nadecüg zou zijn ten opzichte van de aan den gang zijnde onderhandelingen in Europa, heeft in den Senaat medegedeeld, dat hij het heeft ingetrokken. Van het Vatieaan. Een uitbreiding der Vaticaansche bibliotheek. ~a- In den Donderdag gehouden minister.- raad is besloten, dat de door den staais aangekochte gewichtige documenten over het pontificaat van Paus Alexander VII •alsmede do bibliotheek Chiqi, welke zeld zame kerkelijk© geschriften bevat in heb belang der studeerenden in de Vaticaan sche bibliotheek zullen ondergebracht worden. IN NE N LA N D. - De Eerste Kamerverkiezingen. Een voorstel tot verbetering. Do Studiecommissie van dc Yercenigin-g tot Verbetering van het Stclstel van Evenredige Vertegenwoordiging heeft aan den Minister van Binnenlandsche Zaken <h>en toekomen een voorstel tot verbete ring van de verkiezing van loden van dei Leaste Kamer, uitgewerkt door het lid

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1