J4e Jaargang. VRSJÖ&G 22 DECEMBER 1922 No. 4Q10 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 2.50^ per kwartaal. Bij onze Agenten Franco per post cent per week, 2.60 per kwartaal. 5 2 05 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar tegen betaling van 60 ct. per kwartaal, bg vooruitbetaling. Af- onderliike nummers 6 ct., met Geillnstreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt elkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent per regol Overige dagen 30 cent per regel Voor Ingezonden ^lededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADVERTENTIES, van ten hoogste CO woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verk oop f 0.75 's Zaterdags, overige dagen f0.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen BUITENLAND. De conferentie te Lausanne. I1ET VRAAGSTUK DER ZEE-ENGTEN. Be uit Lausanne ontvangen berichten bevestigden, dat de moeilijkheden, die dreigden ren voorbarig einde aan de con ferentie te maken, feitelijk uit den weg geruimd zijn, nu de Turken practisch alle voorstellen der geallieerden hebben aan genomen om de vrije doorvaart der Zee- engten te waarborgen. De eenige punten, die dienaangaande nog moeten worden ge regeld, zijn de macht, die de controle commissie zal verkrijgen en de garanties, waarop Turkije aanspraak maakt. De rede van Ismet Pacha was verzoe nend en vriendelijk van toon, zoodat zij een gelukwensch van Curzon uitlokte wegens de duidelijke bewoordingen, waar in de geallieerde voorstellen werden aan vaard, evenals voor de matiging en rede lijkheid van het nieuwe standpunt der {Turken. Curzon voegde hier aan toe, dat de be zorgdheid der Turken voor hun veilig heid rechtmatig was. Hij spoorde hen aan riet over woorden te vallen. Daarop behandelde hij (ie verschillende punten door Ismet aangeroerd. Aangaande het vraagstuk van een in Gallipoli te leggen garnizoen, zeide hij, dat dit niet in overeenstemming was te brengen met het begrip eener gedemili tariseerde zone. De Turken kregen het recht garnizoen te leggen in Kavak, 'ten Oosten van Gallipoli, zoodat deze troepen spoedig genoeg in geval van nood naar Gallipoli waren over te brengen, terwijl bovendien in enkele uren, als Gallipoli bedreigd werd troepen uit Panderma kon- 'TT Het bezwaar, dal de souvereinitevt van Turkije in het gedrang kwam, noemde Curzon onjuist, omdat er gendarmerie Icon worden gelegd, wat feitelijk op artille ry na hetzelfde is als troepen. Hij zeide vrder er nooit aan te hebben gedacht, de aanwezigheid van stationneerende oorlogsschepen in de doorvaart, hetgeen pon vrijwilige concessie der Turken was, p.]8 vernederend kon worden beschouwd. Hot was noodzakelijk, dat de ambassa- lipurs en gezanten een middel hebben om zich zoo noodig te verplaatsen. Doch hij zou overleg plegen met de twee gezanten en den eenen oud-gezant, ter conferentie aanwezig, over de vraag, of deze wacht schepen al dan niet onontbeerlijk waren. Overgaande tot het protest van Ismet aangaande de commissie -van toezicht gaf hij toe, dat de geallieerden aan die com missie wellicht functies zouden opdragen, •iie ook op andere wijze konden worden I vervuld. Hij had zijn collega's geraad pleegd en geloofde een practischen weg t.o hebben gevonden om de Turksche ge- vo-ligheden te ontzien. Intusschen merk te hij op, dat iedere vredesovereenkomst in zekeren zin een beperking der souve- reiniteit was en haalde als voorbeeld daar- van het verdrag tusschen Engeland en de "Vereenigde Staten over de demilitairisee- r:ng van de Groote Meren in Canada. België. DE KWESTIE DER GENTSCHE HOOGESCHOOL. De debatten voortgezet. De Kamer keurde gistermiddag bij de voortgezette behandeling der Hoogeschool debatten goed art. 5, dat luidt: de inrich ting van het onderwijs en van de proe ven, bepaald bij artikel 4, wordt bij ko ninklijk besluit geregeld. Ook artikel 6, dat wijziging brengt in de wet op bet ver leenen van academische graden, wordt aangenomen. De derde alinea van artikel 4 van het eerste voorstel der commissie, dat luidt: in al de faculteiten worden de noodige lessen in het Fransch gegeven, wordt verworpen. Over artikel 7, luiden de: De leergangen vereischt tot het beko men van den graad van burgerlijk mijn ingenieur, worden aan de hoogeschool b Gent ingericht en in het vfaamsch gege ven, wordt weer heftig geredetwist. Ten slotte wordt dit artikel aangenomen. Art. 8, dat luidt: Het gebruik van Vlaamsch aan de hoogeschool te Gent zal beginnen met het academiejaar 19231924 en dan trapsgewijze van jaar tot jaar, aan vangende met de leergangen van het eer de studiejaar, worden voortgezet in de verschillende faculteiten en scholen, wordt bij zitten en opstaan goedgekeurd. Zonder bespreking wordt met 90 togen tö stommen en 6 onthoudingen ook arti kel 9 goedgekeurd, dat luidt: de hoog leeraren of docenten, bij de hoogeschool t© Gent aangesteld vóór de afkondiging van deze wet, worden verzocht, hunne les sen te geven in het Vlaamsch, naarmate de bepalingen van art. 8 toepasselijk wor den. Verkiezen zij dat niet te doen, dan wordt ndast den Fransclien leergang een Vlaamsche leergang ingericht en hebben de studenten ook voor heb examen de keuze tusschen beido leergangen. De hoog leeraren en de docenten, benoemd na de afkondiging van deze wet, geven hunne lessen in de taal vastgesteld bij de vorige artikelen. Art. 10: Do regeering neemt de maatre gelen, vereischt tot vrijwaring van de voordeelen van stoffelijkon aard, toeko mende aan de thans aangestelde hoog- leera^en en'docenten, wordt bij zitten ep opstaan goedgekeurd. Vandaag wordt de bespreking in tweede lezing afgewikkeld. De studenten betoogingen. Tal van studenten hebben gisteren te Brussel betoogingen gehouden. Zij hebben gefloten, gejouwd en de ruiten stukge gooid bij eenige afgevaardigden, die voor de wet tot vervlaamsching van de uni versiteit te Gent hebben gestemd. Te Gent hebben der wet vijandig gezin de studenten een betooging gehouden. Zij verhinderen den studenten de college-lo kalen binnen te gaan en schreeuwden: Weg met de flaminganten, flaminboches! enz. Vervolgens gingen zij naar het nota rishuis om de houding te bespreken, die zij zouden aannemen. De Vlaamscho stu denten hebben getracht, dit huis binnen te dringen, maar zij werden door de poli tie teruggedrongen. Frankrijk. Dc kwestie van het hcrstcL Rede van Poincaré in d en Senaat. Reuter uit Londen: Als antwoord op een interpellatie in den Senaat, merkte Poincaré op, dat het natuurlijk is, dat het in gebreke blijven van Duitschland de menschen veront- gaiter'-aer- a uitleggen'als een verzaking, zelfs e< uitleggen'als een verzaking, zelfs een ge deeltelijke van de Fransehe vorderingen Hij had, verklaarde Poincaré, haast niets toe. te voegen aan zijn uiteenzetting ir. de Kamer. Hij stelt vast, dat Duitsch land in zijn tekortkomingen en misbrui ken volhardt. De magnaten verrijken zich ten koste van het Duitsche volk; de in flatie neemt voortdurend toe; de econo mische en financieele wanorde kan een vreeselijke ramp ontketenen. Poincaré houdt vol, dat Duitschland systematisch zijn ondergang bewerkt heeft om zijn uitvoer te vergrooten. Het moet echter zijn verplichtingen nakomen Men spreekt van nieuwe Duitsche voor stellen blijkbaar een verlengbaar mora torium behelzend. Zou Duitschland ech ter zijn financiën saneeren? Het verleden maakt ons wantrouwend in dat opzicht. Binnenkort zullen wij voor Duitsche rekening een honderd milliard betaald hebben. De campagne van 1923 voor den wederopbouw der verwoeste gewesten en het nationaal herstel moet echter beslis send zijn. Daarom moet Duitschland ons echter betalen. Het verdrag van Versail les geeft ons oen geprivilcgcerde hypo theek op het Duitsche bezit. Ik wil dit privilegie als een realiteit/ boschouwen. Ik zal onzen Geallieerden vragen om zich met ons in het bezit van do panden te stellen, of ze ons voor gemeenschappe lijke rekening te laten nemen. Duitschland laat den uitvoer van zijn goud toe zonder toestemming der commis sio van herstel, waaraan het door het vre desverdrag gehouden is. Zijn onroerend bezit zal als pand dienen voor onze vor dering, niets meer. De bewering, dat wij Duitschland willen dooddrukken en zijn ondergang bewerken is belachelijke laster Wij willen alleen voorkomen, dat het zich achter zijn schijnbare armoede verschuilt on over enkele jaren onze werkelijke en onherstelbare armoede bespot. Wij zullen ons niet verzetten tegen de pogingen van Duitschland om zijn valuta te stabiliseeren; wij zullen zelfs met ge noegen zien, dat het binnen- en buiten- landsche leeningen sluit, die het in staat stellen zijn schuld te mobiliseeren, wat betalingen over een lange reeks van jaren verspre id.zonder ernstige bezwaren dat mee brengen. Het is verkieslijk, dat Duitsch land stukken kapitaal betaalt, liever dan kruimels van annuïteit. Dit beteekent echter niet dat de betaling der reparaties in de handen der bankiers moet overgaan. Zij moet geregeld worden door de betrok ken regeeringen en de Commissie van Herstel. Deze kwestie zal een onderwerp van bespreking vormen op 2 Januari. Op de conferentie van 2 Januari zal er ook over de intergeallieerde schulden ge sproken worden. Wat dit betreft heb ik de stemming veel verbeterd gevonden toen ik de laat ste maal lo Londen was, ging Poincaré voort. Men weigert niet meer de zaak der intergeallieerde schulden te bespreken en men stelt ons niet meer voor te wachten tot wanneer Amerika zal gesproken heb ben. Die kwestie' houdt zeer nauw ver band met die der schadevergoeding. Het vredesverdrag heeft bepaald, dat de kos ten van den oorlog niet zouden terugbe taald worden, maar dat de vergoeding voor aangerichte schade een geprivile gieerde schuldvordering zou worden; het is dus onaannemelijk, dat Frankrijk zijn schuld aan Engeland zou betalen alvorens Duitschland de schadevergoeding betaalt. Ik ben te Londen zeer hartelijk ontvan gen geworden. Er heerscht tlvans de bes- to stemming onder de Geallieerden. Er is nog wel verschil van inzicht, maar geen oneenigheid meer. De geallieerde mogend heden zullen broederlijk vereenigd blijven in het geloof aan het recht on de vrijheid Na deze rede van Poincaré heeft de Se naat met algemeene stemmen een motie van vertrouwen aangenomen. De Religieus© Congregaties. Wetsontwerpen tot verlof voor onderwijs geven. Poincaré heeft, naar aan de „Msbd." wordt gemeld, ten bureel© van de kamer in zijn hoedanigheid van ^minister vanbui- tenlandsche zaken vier wetsontwerpen in gediend om aan een viertal religicuse con gregaties verlof te verleenen tot het ge ven van onderwijs in Frankrijk. Het betreft in de eerste plaats de Con gregatie van de Missionarissen van Afrika de z.g. Witte Paters, ten tweede de Mis sie-congregatie der Franciscanen, ten der de de Congregatie der Afrikaansche Mis sionarissen van Lyon en ten vierde de Sociëteit der Missionarissen van den Le vant. De ontwerpen zijn naar de commissie voor buitenlandsche zaken gezonden, on der voorbehoud van het advies van de on_ derwijs-commissie.- Engeland. .Pp iVr'1" lijk niet mot de Nieuwe Kath. Pa/rfcij, maar roet een groep ongeorganiseerde Katholieke kiezers te dioen laad. Wel was men bereid!, in de Meawereeniging me.t de wenscben van deze Katholieken rekening te honden. Het bestuursvoorstel werd terug genomen, en besloten werd, ee/rat her nieuwe kiesreglement vast te stellen, daa.r vooral een grief van de andere par tij is, diat in dé Mesverecriging een min derheid niet tct haan.' 'recht komt. Na de vasitstctTliiiiig van het mle/uwe reglement- zal aan de andere groepen, gevraagd worden, of dit reglement een. grondslag biedt -voor haar toetreding tot do R. K. Kiesvereeni- ging. Do afvloeiing. Hot wachtgeld voor onderofficiere n. Eij de behandeling van de Begrooting van Oorlog in de Tweede Kamer heeft de Minister medegedeeld, dat die onderofficie ren, die nog geen 35 jaren dienst hebben en in aanmerking komen voor afvloeiing, op wachtgeld zullen worden gesteld. Het wachtgeld zal bedragen: 70 procent van het salaris en voorts 5 procent voor degenen, die reserveplichten vervullen. De Kamers van Arbeid. Opheffing op 1 Januari a. s. In SkCrt. 249 is opgenomen het Kon. Be sluit van den 14den December 1922, tot vasts tolling van het tijdstip van opheffing van het instituut der Kamers van Arbeid, nl. op 1 Januari a.s. De Zomertijd. Naar het N. v. d. D. verneemt, heeft de iréetie der Nedcrlandsche Spoorwegen den Minister van Waterstaat geadviseerd den zomertijd in 1923 niet weder in te voe ren. Boekbinders-patroons. g os t ok e n. De sneltrein Belfast—Dublin is Woens dagnacht door gewapenden tot staan ge bracht op zes mijl zuidelijk van Dundalk en in brand gestoken, nadat den reizigers gelast was den trein te verlaten. Een goe derentrein uit Dublin kwam later in bot sing met den brandenden sneltrein, ter wijl ook een goederentrein noordelijk van Dundalk tot ontsporing werd gebracht. Italië Overeenstemming tusschen Fascisten en legioen soldaten van d'Annunzio. De over gansch Italië verspreide ver- eenigingen van legioensoldaten van d'An- nunzio worden op bevel van den dichter zelf ontbonden. De vereenigingen zullen echter opnieuw worden opgericht, maar slechts diegenen, die een actieve rol bij de expeditie naar Fiume hebben gespeeld, zullen er lid van kunnen worden. De le den van deze vereenigingen zullen geen lid van een politieke partij mogen zijnJEen uitzondering wordt voor de fascistische partij gemaakt. Deze regeling beteekent het einde van liet conflict tusschen de fas cisten en de legioensoldaten van d'An- nunzio. BINNENLAND. EEN KORTE HERINNERING. Wij meld/den gisteren, dab in den State nMeskring Leiden d'e candndiaat- steiling door de Katholieke Kies vereeni gingen voor de Prov. Staten moeit ge- eohied zijn voor 3 Januari. Dit was een zetfout en ar moet werden gelezen: voor 5 Januari. Samenwerking Centraal Zielkundig Beroepskantoor. Men bericht ons: De R. K. Vereeniging voor Beroepskeuze en Vakopleiding te Nijmegen besloot in haar vergadering van 9 December algemeene stemmen tot samen werking met het Centraal Zielkundig Be roepskantoor te Utrecht. Dit als gevolg van de vergadering der commissie van be heer van heb Zielkundig Beroepskantoor met de afgevaardigden der diverse plaat selijke commissies voor beroepskeuze 20 November jl. Be eenheid der R.-K. Staatspartij. In een vergadering van de R.-K Kies vereeniging te 's-Hertogenibosch ia een bestuursvoorstel tob samenwerking met de Nieuwe Katholieke Partij bij de a.s. verkiezingen bohandidkl. Dit voorstel was een resultaat van gevoerde besprekingen. Oandidaten van de Nieuwe Kath. Partij zou/den op de lijst van die kies vereeniging zoodanige plaatsing krijgen, dat hun een diefde van de Katholieke zetels verzekerd1 was. Da vergadering bleek echter niet van deze officieele samenwerking te willen weten, ook niet, toen door het bestuur i word duidelijk gemaakt, dat men eigen HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Bij Kon. besluit is de datum van ophef fing der Kaniers van Arbeid Iiepaald op 1 Januari 1923. De Minister van Oorlcg hoeft in do gis-, teravond gehouden vergadering der Twee de Kamer nadere bij zonderheden meege deeld betreffende de herziening dor vre desorganisatie, de rangschikking- en do wachtgeldregeling enz. enz. Een nieuwe rede van Poincaré over <1© kwestie der Duitsche schadevergoeding. Do voortgezette behandeling over do Belgische Hoogeschool-kwestie. Poincaré heeft vier wetsontwerpen in gediend om aan een viertal religieus© congregaties verlof to verleenen tot hot geven van onderwij a vindt plaMfl als o/p Zondag. De nachtposfct/reinen trussdben Amateur- dam en Rottendam zullen in dien. nacht van. 31 December op 1 Januari met loo^ pen. De ibuslitihting womit door de directe/a ren geregeld overeenkomstig de behoefte. De bestelling wondt uitgevoerd als op Op Maandag 1 Januari wonden de eib- tetvmidige postkantoren, evenals op 31 December, gedurende twee uren onafge broken opengesteld. Het vervoer van brieven- en pakket- post vindt plaats ais op feestdagen. De nachtp-os'ttirednen tusschen Amster dam en Rotterdam zullen wel loopen in dien "nacht van 1 op 2 Januari. In dezen nacht zullen met de boot van Hoek van Holland naar Harwich geen brievenmalen van den Ned'erlandeohen dienst worden verzonden. ders-patroons te Amsterdam gehouden on der leiding van den heer F. L. v. d. Bom. Na breede toelichting van den voorzitter bespreking werd de door een onderhan- delings-commissie aangeboden concept-ar beidsovereenkomst met algemeene stem men aanvaard. Deze zal nu indien de werk nemersorganisaties haar eveneens hebben aangenomen met 1 Jan. 1923 in werking treden. Met nadruk werd er in de vergade ring op gewezen dat bij de hernieuwing van de overeenkomst meer dan dusverre gelet moet worden op vakbekwaamheid en arbeidsprestatie. Het hoofdbestuur werd gemachtigd maatregelen te nemen indien een of meerdere der werknemer sorganisa- tie3 het aangeboden concept verwerpen. Uit den Amsterdamschen Raad. De Amstereliamsche R-aad heeft aange nomen een voorstel van B. en W. om ZH pCt. pen/sdoenstortbintg van het personeel te vorderen (zooals te Leiden) be nevens lagere bezoldiging voo/r overwerk enz, en om voorloopig tot 1 Juli nog de 45-/uirig© werkweek te handhaven. Het voorstel van B. ós aangenomen met 21 tegen 14 stemmen. Tegen hebben ge stemd de leden Van Meorvelcllb, Opborst, Ter Haa/r, Romme, Vos, mevrouw Koek Mulder, Stable, Rcbssevain, DraJbbe, Rite, mej. Kate, Weis, Wijnkoop en Lasser. >o s o c i a a 1-d! emocrat® n stem- idlen voor. De communisten stemden tegen, omdat liet voorstel hun niet genoeg was voor hot personeel terwijl anderen tegenstemden omdat de werk week niet werd verlengd. De Hoofdredactie van de Nederlander. Prof. Slotemaker de Bruine, is eenigen tijd geleden uit de hoofdredactie van de Nederlander getreden uit persoonlijke en zakelijke redenen. Thans deelt het blad mede, dat ook mr. Schokking ontheffing heeft verzocht wegens te drukken arbeid, zoodat de hoofdredactie voorloopig uitslui tend blijft toevertrouwd aan den heer J. R. Snoeck Henkemans. De postdienst bij de jaarswisseling. Voor hot binnenland bestemd© brieven; enz., welke men op 1 Januari ek. wensaht to. doen bestellen, dienen reeds op 27. of 29 December ek. tar post te worden De verzending van niouwsjaars- visitekaarlen, welk© zooveel mogelijk af zonderlijk zullen worden gehouden, be hoeft niet. met iedere post gelegenheid te geschieden. Op Zaïterd/ag 30 December worden de kantoren, behalve voor den dienst der pakketpost en dér Rijkspostspaarbank, opengesteld als op andere werkdagen. Op Zondag 31 December blijft de open- s telling dér post- en der vereenigde ka» toren geregeld als op Zondag, met dien verstande, diait de enkelvoudige postkan toren gedurende twee uren onafgebroken zullen zijn open te stellende hulpkan toren sullen, evenals op feestdagen, ge durende één uur mor hot publiek geopend zijn. Het vervoer van brieven- cn pakketpost Tenzij mei een geringer aantal torn wotr dien volstaan, wondt het normale aantal bestellingen uitgevoerd. Rijkskeuring van films. Te 's-Gravenhage ia in het gebouw Do Ruyfenstroat 67, onder leading van dr. W. W. v. Meulen een bijeenkomst gehouden, belegd door d© Vereeniging van Gemeen telijk© en Particuliere Bioscoop-commis sies in Nederland. Een giroot aanbal maat schappelijk© federaties en vereenigingen waren uitgenoodógd. Besproken werd d© urgentie van Rijkskeuring van films Vertegenwoordigd waren 42 vereenigin gen, waaronder de Tuchtunie, de Nationa le Vrouwenraad, dte Bond tot Behartiging r.axi de Belangen van het Kind, het Cen traal Haagsah Oomité voor Zedelijke Ver ing, Onderlinge Vrouwenbescherming, Eer en Deugd; meerdere O ruler wijs-orga nisaties, de Nederlands ehe Vereeniging tot Bescherming van Dieren, de Neder lands che Kindieubond, die Bond van Hoo- ger Politie-porsoneefl, enz., terwijl boven dien oen groot aantal vereerd gingen! schriftelijk haar instemming haddon be tuigd. De Voorzitter zette in zijn inleiding uit een de voordeden van Rijkskeuring en be- antwooa-dkle de gemaakte opmerkingen, waaronder een betoog van rar. A. db Graaf uit Utrecht tegen de keuring in het algemeen. Aan het debat wend verder deelgenomen door afgevaardigden van do bioscoop-commissie van Groningen en Winschoten, den voorzitter van den Bond! van BiosocK>i>exploitanten, alsmede door den heer Natzijl. Tenslotte weiden door den voorzitter aan de vergadering een viertal conclusies voorgelegd. Staande de vergadering werd een oomité van actie benoemd bestaand® uit de dames mej. S. Grashaus. mevr. mr. M. L. Gunning-Poelen, mevr. C. de Jong- van Beek en Donk-Stern. mej. M. Krui- Schiilz en d© heeren J. F. Ekering, C. W. J. Weiier allen te 's-Gravcnhagc. Tob score' "ris weird aangewezen de heer Nat zijl. Suczkade 32, aldaar. Het comité zal de conclusies aan d© verschillende vereenigingen voorleggen en de verdere actie in dezen, ook bij da Regeering, voorbereiden. De viier concliv ales luidien als volgt le. Het is in het algemeen belang en in' t bijzonder met het oog op de bescher ming van hot kind! tegen de gevaren, dio' de bioscoop kan opleveren, noodzakelijk; die die bescherming dtoor do overheid1 zidhf niet bepaJe tot enikel© gemeenten, maar zich uitstrekt over 't geheele land. 2e. Rijkskeuring op de films vcchoogt d© eenlhoid in de beslissingen en daarmedo het 'gezag van de uitspraak. 3e. Het toezicht op het nakomen der voorschriften met name ten aanzien vaal het aanbrengen van. coupures en van do identificatie der lichtbeelden in het alge meen, wordt bij Rijkskeuring aanmerk©- lijk verhoogd. 4e. Rijkskeuring verhoogt de rechts zekerheid van do exploitanten en verge makkelijkt daardoor samenwerking vim dezen mot de Overheid.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1