BINNENLAND. r cjsncj« bm&m&G 18 DECEMBER 1S22 No. 4006 Be ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 2.60 per kwartaal. By onze Agenten 20 cent per week, 2.C0 per kwartaal. Franco per post 3 8 96 per kwartaal. Eel Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar tegen betaling van 60 ct. per kwartaal, by vooruitbetaling. Af zonderlijke nummers C ct., met Geïllustreerd Zondageblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per ge Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADYERTENT1EN, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdags, overige dagen f0.5O. Dit nummer bestaat uit twee bladen BUITENLAND. De conferentie te Lausanne. DE TURKSCHE HOUDING. De voorstellen der Geallieerden o n a an n e m e 1 ij k N*cr aan het „Hbld." wordt gemeld, ver klagen de Turken het project der geal lieerden inzake de juridische voorstellen ter vervanging van de capitulaties abso luut onaannemelijk. In de gemengde rechtbanken ter berechting van vreem delingen zouden Europeesche rechters steeds de meerderheid moeten vormen. Vreemdelingen door de Turken gearres teerd. moeten binnen 48 uren voor den Europeeschen rechter worden geleid en na dezen termijn in vrijheid gesteld. Daar slechts gemengde rechtbanken te Constan tinopel, Smyrna en Broes9a worden voor gesteld, lijkt dit laatste den Turken niet slechts onaannemelijk, maar ook belache lijk. De Turken zeggen vreemde juristen slechk* te kunnen aanvaarden als advi- seuif en voor het oefenen van toezicht ter geruststelilng van de Europeanen.dat alles behoorlijk toegaat. De vrede ln aantocht? De medewerker van het Hbld., G. Ny- pe's. seint uit Lausanne: Naar ik uit geallieerde bron verneem, wordt er thans hard onderhandeld over de vredespreliminairen, welke*- alleen de groote lijnen zouden omvalten, en welke naar men zegt goede hoop bieden nog voor Nieuwjaar geteekend te zijn. Duitscbland. 'r' De pers over do redo van Poincaré. De pers beschouwt de mededeelingen van Poincaré aan het Fransche parlement als een poging tot verdoezeling der feiten. De Lokal Anzeiger zegt, dat de rede een interessant bewijs is van wat men een Fransche volksvertegenwoordiger kan voorzetten zonder zichzelf belachelijk te maken. Het Berliner Tageblatt zegt, dat de hoofdzaak is dat Poincaré afziet van de bezetting van het Roergebied, maar niet van zijn politiek van garantie. Het laatste feit verklaart dan ook de gToote meerderheid, die de motie van vertrou wen kreeg. Ook beschouwt hei. blad als opmerkelijk, dat de premier de vraag on beantwoord liet, of Frankrijk eventueel zelfstandig die sancties zal trachten uit te voeren pf niet en wijst er op, dat der gelijke plannen als basis voor de schade- vergoedingspolitiek waardeloos zijn. Duitscbland zal, hoe het ook loopt, ac tief deel moeten nemen aan de oplossing van dit vraagstuk, doch kan daartoe niet overgaan als een dergelijke geest in Frank rijk blijft overheerschen. In dit geval zou ook iedere bespreking met Amerika bij voorbaat onvruchtbaar zijn. De Vorwarts zegt: Men gelooft zijn ooren niet als men Poincaré hoort zeggen, dat Frankrijk nooit heeft gedacht aan de bezetting van het Roergebied. Poincaré is er blijkbaar nog niet in géslaagd de nieuwe formule te vinden voor den eisch, dien men wil stellen. Onderwijs-reTerenduni In N.-Duitscbland. Kardinaal Bertram heeft in een rede medegedeeld, dat met de hulp der kerke lijke organisaties in Noord-Duitschland een particuliere volksstemming zal wor den uitgeschreven voor en tegen de con- fessïoneele school. Zulk een volksstemming heeft in Zuid- Duitschland. waar zij reeds gehouden werd, een schitterend resultaat opgeleverd en men verwacht, dat ook in Noord- Duitschland de groote meerderheid des volks zich voor het behoud der confes- sioneele school zal uitspreken. De „Kulturkampf". De „Neue Freie Présse" verneemt uit Presburg, dat de Tsjecho-Slowakijsche Tegeering den Slowaken, Magyaren en Durtschers, verboden heeft deel te nemen aan een katholiekendag, die daar gehou den zou worden. Eén van de punten, die op deze bijeen komst besproken zouden worden, was de door de katholieken aan te nemen hou ding tegenóver de op de kerken betrek king hebbende wetsvoorstellen van de regeering. welke volgens het oordeel van de katholieken in Tsjecho-Slowakije op opheffing van de godsdienstvrijheid en de- halionalisatie van de Slowaken zouden neerfcomen. Het verbod heeft in Slowakije beroering .Verwekt'. De ambtenarenbezoldiging. In verband met 't nieuwe bezoldiging» Ontwerp der beambten en andere staat?- omployé's verneemt het „Acht Uhr Abcnd- blatt" van welingelichte zijde de volgende bijzonderheden De totale uitgaven van het rijk voor de beambten* employé's, staat&a/rbciders en leden de* weermacht bedroegen tot 1 Dec. 2 billioen 300 milliard mark. Daarbij komen* naaor men in de begrootangscom- missie van den rijksdag heeft vastgesteld, van 1 December af, onder voorbehoud van de formeele goedkeuring door den rijks dag, nog 1200 milliard, zoodat van 1 Dec. af "de totale kosten van bet rijk voor deze doeleinden bijna 3 Y, billioen mark be draagt. Daarbij hebben de vereenigingen der beambten en sbaatsemployé's voor Januari reeds nieuwe aanzienlijke eischen aange kondigd, welker inwilliging volgens een voorloopige schatting nog vele honderden milliarden zouden verslinden. Buitendien is de noodzakelijkheid goble ken om voor de renteniers en de invaliden- en beambtenverzekering ongeveer 25 tot 27 milliard toe te staan en voor de militaire rentetrekkers 12 milliard duurte toeslagen Indien ooit nog de hoop bestond, de ge wone begroeting op de een of andere wijze in evenwicht te kunnen brengen, dan is elke kans daarop door deze voorbeeldo- looze uitgaven vernietigd. Het geweldige deficit, dat te verwachten is, zal de rijksregeering natuurlijk pogen te dekken door de tarieven weder gewel dig op te drijven. Het is echter zeer de vraag, of het togenover zulke reusachtige bedragen nos wel mogelijk zal zijn, bet deficit ook maar ©enigszins te effenen. In het bijzonder zou het te verwachten deficit van de posterijen een ongekende hoogte hebben bereikt.. Polen DE STAATSPRESIDENT VERMOORD. Aftreden van het Kabinet. Staatspresident Narutowicz, die eerst een tiental dagen geleden tot president werd gekozen, is Zaterdagmiddag het slachtoffer geworden van een moordaan slag. Narutowicz had zich met een adjudant, twee ministers en den voorzitter der kun_ stenaarsvereeniging naar de tentoonstel ling hegeven. Het gezelschap trad de eer ste zaal der expositie binnen, toen een in dividu, die zich onder de omstaanders ver borgen hield, plotseling drie schoten lost- te, die den president in den rug troffen. Deze zakte ineen en stierf eenige oogen- blikken later. De moordenaar, die vluchten wilde, werd daarin door de aanwezigen verhin derd. De dader is een schilder, 52 jaar oud. en staat in relatie met de nationalis tische partij der democraten. Hij heet Eli_ gius Naiwiadomski en is in 1869 te War schau geboren. Hij verliet in 1889 het gym nasium en ging naar St. Petersburg om de kunstacademie aldaar te bezoeken. Daar na ging hij naar Parijs. Sinds langen tijd is hij echter geen schilder meer. maar leeraar in de schilderkunst. Hij wordt voor een uiterste chauvinist gehouden. Bij een tramongeluk in 1918 heeft hij een ernstige verwonding aan het hoofd opge- loopen en sindsdien geldt hij voor een zonderling. Het bericht van het ombrengen van den Poolschen president Narutowicz werd te Parijs nog wel door de avondbladen ge meld. doch de tijd had ontbroken om com mentaar te geven. De tijding maakte een diepen indruk, daar de lotgevallen van den Oostelijkcn bondgenoot Frankrijk zeer ter harte gaan en men groot belang hecht aan een rus tige en normale'ontwikkeling der Poolsche binnenlandsche zaken. Eerst later in den avond vernam men bijzonderheden, die deden zien, dat men te doen had met de daad van een krank zinnige en dat de aanslag geen onmiddel lijk verband hield met de agitatie, waar aan Polen ten prooi is. Dat de aanslag Polen van zijn staats hoofd berooft-, juist op het oogenblik, dat ook het ministerie demissionnair is, be- schouwt men als een omstandigheid, die den toestand zeer crifiek maakt. Direct na den aanslag werd door toege snelde artsen de dood officieel vastge steld. Onmiddellijk daarop kwam onder presidium van den, krachtens de grond wet als plaatsvervanger van den presi dent fungeerenden president van de Sejm, den heer Bataj, een buitengewone kabi netsraad bijeen, waaraan ook do nog altijd dienstdoende opperbevelhebber van het leger, het afgetreden staatshoofd P:lsoeds_ ki. deelnam. Er werden maatregelen ge- treffen voor het handhaven van de orde In aansluiting hiermede kwam onder pre sidium van den Sejm-maarschalk het Seniorenconvent uit de Sejm bijeen, dat als datum voor de verkiezing van een nieuwen president den 20sten December vaststelde. Bij het einde 'der zitting 'deelde Rataj aan de vertegenwoordigers der pers mede, dat reeds gisteren, de nieuwe minister president in de plaats van den nog bij liet leven van Narutowicz afgetreden mi nister-president. Nosac-k zou worden be noemd. Een ander bericht meldt, dat de i Nationale Vergadering Woensdagochtend bijeen zal komen, ter verkiezing van een nieuwen president. De chef van den ge- neralen staf, de heer Sikorski, heeft op dracht gekregen tot het vormen van een kabinet. Het lijk van den Poolschen staatspresi dent werd, bedekt met den Poolschen ade laar, onder escore naar het slot „Belvede re" overgebracht. Aan deze plechtigheid nam minister Darnowski als vertegenwoor diger der regeering deel. Hot KabinetrSikorjkl gevormd. Sikorski i9 er .gisteren is geslaagd een kabinet te vormen. Sikorski zelf treedt daarin als eerste minister en als minis ter van Binnenlandsche Zaken op. Buiten- landsche Zaken is toevertrouwd aan Skrzynski, Oorlog aan Stokowski. Proclamaties aan bevolking en leger. De minister van Binnenlandsche Zaken heeft een proclamatie aan de bevolking gericht, waarin hij den moord op den staatspresident een afschrikwekkenden daad noemt. Voorts deelt hij hierin me de. dat, in overeenstemming met de grond wet, de voorzitter van den Landdag het hoogste staatsgezag, als plaatsvervanger van den president-, uitoefent. De schilderij-tentoonstelling, waar de moordaanslag heef plaats gehad, is als teeken van rouw onmiddellijk weder ge sloten. Alle bladen uiten hun verontwaar diging over den moord en sporen de be volking aan, de orde te bewaren. De dader staat reeds sedert. langen tijd als een geëxalteerd mensch bekend. Hij heeft reeds eenmaal groot opzien ge baard, toen hij een criticus, die zich on gunstig over zijn kunst had uitgelaten, af ranselde. Generaal Sikorski heeft een proclama tie aan de troepen gericht waarin hij hen aanspoort tot kalmte en gehoorzaamheid. Italië De positie van hst fascisme. Het feit, dat Mussolini volmacht heeft- gewaagd, om zoo noodag te kunnen op treden tegen intriganten op politiek ge bied, wordt hier, vooral in buitenlandsche •kringen, beschouwd als een bewijs dat- het gezag van het fascisme begint te minde ren. Mussolini heeft heden een vergadering gepresideerd van het bestuur der fascia tische partij, waarin ook de leden van het ministerie werden toegelaten. In deze ver gadering heeft hij een voorstel verdedigd, om de militie der fascisten te veranderen in oen nationale militie, die geheel onder zijn persoonlijke leiding zou staan De on derdeden dezer reorganisatie zullen ver moedelijk nog voor Kerstmis worden ge publiceerd. Voor het geval deze reorgani satie tot stand komt, zal de thans be staande Kon. garde belangrijk kunnen wooden verminderd en worden vervangen door een corps, aan welks koningstrouw niet valt te twijfelen. Alle Itaüaansche consulaten en gezant schappen in het buitenland ontvangen een schrijven waarin verordend wordt, dat scholen en andere inrichtingen, die van de zijde der ïtaliaansche Tegeering ge steund of gesubsidieerd worden, er voor dienen te zorgen, dat in die inrichtingen zoowel het kruisbeeld als het portret der koning aanwezig is. Wordt hieraan niet voldaan, dan zal de subsidie der regeering ophouden. Verder weid bekend gemaakts dat do ïtaliaansche regeering in het minst niet voornemens is, zioh te Moskeu diploma tiek te laten vertegenwoordigen. Amerika. De meening der geallieerde mogendheden over het ingrijpen inzake de kwestie van herstel. Reuter verneemt uit bevoegde bron, dat de mogendheden, ter Londensche confe rentie vertegenwoordigd, zonder twijfel ieder voorstel van do Vereenigde Staten, strekkend tot herstel van de Europeesche financicele moeilijkheden, welkom zouden heeten. Tevens echter ment men. dat. de stabilisatie wan de mark vooraf moet gaan aan het verstrekken cencr leening aan Duilschland. BuitenSandsche Berichten. Mislukte treinrcof. In den trein van Essen naar Bocnum werd een fabrikant door twee roovers overvallen. Er ontstond een worsteling, waarbij een der roovers tegen het portier gedrongen werd, zocdat dit opensprong. De rooverviel op de rails cn werd vermorzeld. De andere roover wist te ontkomen. Auto-ongeluk. Uit Londen wordt gemeld: Generaal Sïi George Montague Harper, de opperbevel hebber' van het Zuidelijko leger commando, werd Vrijdag bij een auto-ongeval in Dor set gedood. Lady Harper werd gewond. ONS VESTINGSTELSEL. De meening van den Minister. In verband met de rede van den heer H. Colijn in de Tweede Kamer, waarbij hij als zijn oordeel ta kennen gaf dat ons land moet afzien van het bestaande ves- tingstelsel, is van belang hetgeen da Minister van Oorlog verklaart in de Memorie van Antwoord op de Vestingbe- grooting van 1923. Hij bepleit daarin het nut en de nood zakelijkheid van de handhaving en het onderhoud van de bestaande vaste ver dedigingswerken. De meening dat verdedigingswerken hare beteekenis, gelet op de ervaring van den jongsten oorlog zouden hebben ver loren, is niet houdbaar; uit die ervaring mag integendeel worden afgeleid, dat da gToote verdcdi.cangswerken onzer stellirh gen, stormvrij door natte grachten en ge dekt door onder-water-ze-ttingen, als on- vemielbare aarden steunpunten een bij zondere waarde hebben behouden. Naast hare be teekenis van voorbereide beveiliging van de basis ten behoeve van de operatiën van heb veldleger, heeft de verdedigingslijn tevens beteekenis als be scherming van het hart des lands. De vrees, als zoude, door een en ander hot gevaar dreigen, dat- een groot aantal troepen aan het operatieve orgaan zou worden onttrokken, behoeft niet te be- stSan aldus de Minister. De Marine-begrooting. In een nota van de Twe-ede Kamer, naar aanleiding van het verslag omtrent het wetsontwerp tot wijziging en aanvul ling van het Yle Hoofdstuk der Staats- bcgrooting voor het dienstjaar 1922, merkt de Minister op, dat het juist is, dat met ingang van 1 Januari a.s. ook op do be zoldiging van officieren, onderofficieren cn minderen bij de Marine 8H pCt. voor pensioeni premie zal worden gekort. Medegedeeld wordt, dat hot aantal vliegtuigen, bestemd voor onderricht, dit jaar nog eënige uitbreiding zal onder gaan alsdan is er voorshands geen stag natie in de opleiding tot vlieger te ver wachten. De uitkeering van gratificatie aan de weduwen van militairen, die niet verzorgd worden door de weduwenwetlen, is bij de verscrüilende daarbij betrokken departe menten op overeenkomstige wijze geregeld Hieruit volgt, dat door het Departement van Marine in de regeling dezer uitkee ring niet incidenteel eene wijziging kan worden gebracht. Zomertijd. Verzameling van gegevens. De Minister van Binnenlandsche Zaken heeft, naar aanleiding van de aan de Tweede Kamer gedane toezegging, haar zooveel mogelijk gegevens te verstrek ken, noodig ter beoordeeling van de voor- en nadeden, verbonden aan de handha ving van den zomertijd, aan de Gedepu teerde Staten der provincies verzocht, eenige gemeentebesturen uit te noodigen, zoo na mogelijk onder cijfers mede te dee- len den invloed, welken de zomertijd heeft uit het oogpunt van besparing van ko len en kunstlicht. Tevens heeft de minis ter verzocht, de zienswijze van de Gede puteerde Staten te mogen vernemen om trent de vraag, of het aanbeveling zoude kunnen verdienen, dat de zomertijd, hetzij facuLtief wordt gesteld in dien zin, dab gemeentebesturen, die daaroip prijs Stel len, vervroeging van den wettelijken tijd' zouden kunnen toepassen gedurende eeni ge maanden in het jaar, hetzij alleen wordt ingevoerd voor de meer stedelijke gemeenten. Uitvoer van kaas. Naar Spanje. De Vereeniging van Kaashandelaren in Noord-Holland hoéft gisteren aan den Mi nister van Buitenlands che Zaken geseind: Verwonderen ons, geen antwoord op brief van 2 October te ontvangen. Achten oplossing kaarsinvoer-kwestie met Spanje zeer urgent. Hollandsohe kaas wordt reeds door Zwitsersohe verdrongen, door toch tig goudpeseta's per honderd kilo lagere rechten. Uit het dmkkersbedrijf. Het concept contract door den ït.-K. Graf. Bond aanvaard. Op de Zaterdag gehouden bondsverga dering van den Ned. ït.-K. Graf. Bond if na oen bespreking "^an ongeveer zes uur het concept, collectief contract met 2251 stemmen vóór en 352 stemmen tegen aan genomen. Het nieuwe boekbïnderseontract werd met algemeene stemmen aangenomen. Als hoofdbestuurslid werd gekozen de afdeelingsvoorzitter van Rotterdam, de heer Friesman. Uit de Schoenindustrie. Loonsverlaging. Door daling dor indexcijfers in groot- en kleinhandel zal vo-lgens bepaling van art 10 der O. A. voor de schoenindustrie (glij dende loonschaal) met ingang van 1 3aü. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Do pas gekozen Poolsche Staatspresi- dent Narutowicz to Warschau vermoord. Sikorski heeft een nieuw kabinot ge-« vormd. Amerika cn de kwestie van liorstoL Treinramp in Amerika. 1923 wederom een verlaging der contra- loonen plaats hebben van 5 pOt. Daardoor bedragen de loonen alsdan voor le, 2e en 3 klasse arbeiders van 21 tot 60 jaar reap, 22.50, 19.80 en 17.10 Voor steden zijn deze loonen 10 pCt. hoo- ger. Vereeniging van Raden van Arbeid. De Vrijdag te Amsterdam gebood en vergadering van de Vereeniging van Ba den van Arbeid heeft besloten^ de bespre king van de codificatie van de verzeke ringswetgeving in de in het voorjaar te houden vergadering te doen plaats vin den. Men verwachtte, dat don de hangen de plannen waarschijnlijk een irv-er vaste re n vonm zullen hebben. Voorts werd in beginsel besloten, d«fe de vereeniging oen vakexamen voor de ambtenaren bij de Raden van Arbeid zal instellen. Een nadere regeling omtrent iHi examen zal in de wagende --p.-nadering worden vastgesteld. Ter voorziening in de vc*.?,Ivsea van 9 leden-arbeiders en 1 plaatsvervangend lid- arbeider voor het bestuur werden geko zen de heerer H. J. Tenrmin.-!?. te Roosen daal, J. Sanders, te Dordrecht, en R. J. Dijk, te Rotterdam; in de vacature van een plaatsvervangend lid—werkgever in hot bestuur de heer Humpers te Eindho ven. In de vacatures van een werkgever- lid, een plaatsvervangend werkgever-lid, cn een plaatsvervangend arbeider-lid voor do geneeskundige commissie werd voor zien door verkiezing van de heeren E. J. M. Stumpol, te Hoorn, J. J. Dorst, tó Hcngel-c, en P. T. Drk te Rotterdam. De leerstoel van Prof. de Groot. Do R.-K. Stud. Vereeniging ,J3t. Thoma* Aquinas" te Amsterdam heeft in haar ver gadering van 13 dezer de volgende mof ia aangenomen: De leden van de R.-K. Stud. Ver. „Sfc. Thomas Aquinas", vcrecnigd op de alge- moene vergadering van 13 December, spro- ken eerbiedig de lioop uit, dat door bet Doorluchtig Episcopaat zoo spoedig moge lijk moge worden voorzien in de vacature, ontstaan door het overlijden van prof. dr. Mag. J. V. de Groot, O. P z. g„ buitenge woon hoogleeraar aan de Universiteit van Amsterdam, en zoo moge worden tege moet gekomen aan de dringende behoefte aan onderwijs in de thomistische wijsbe geerte aan deze „Tijd." SPORT. VOETBAL. Overzicht. De regen was gisteren weer grooten- decls spelbreker, maar ongeveer tegen speeltijd werd het op vele plaatsen droog, waardoor de wedstrijden op bespeelbare velden toch nog doorgingen. En hier vie len natuurlijk nog weer verrassingen te boeken. Zoo wisten de Haarlemsche lei ders slechts één puntje te veroveren-op de bewoners van Feyenoord, waarmede het leiders-record werd gebroken, mede doordat H.B.S. de leans legen Sparto be nutte en met 1—0 won. U.V.V., dat anders zoo sterk is op eigen veld liet een veer tegen H.V.V. en verloor smadelijk met 0—3. De Hagenaars waren voortdurend in de meerderheid en het feit dat Dé Kessler de drie puntjes voor zijn club wist te noteeren zegt voldoende, wat H.V.V. aan haar oude mannetjes to donken heeft. H.V.V. steeg hiermede een plaats op de ranglijst, terwijl U.V.V. twee plaatsen daalde, mede doordat Quick een 10 zege behaalde op V.O.C. In de Overgangsklasse valt op de groo te overwinning van H.F.C. op Excelsior. Ook Hilversum won met flinke cijfer» van V.U.C. Stormvogels boekte haar eer ste nederlaag tegen O.D.S. In de tweede klasse B liet RJF.C. weeï! een veer tegen Velox, terwijl Corcordf# met de oneven goal van D.O.NA.R. won. R.F.C. krijgt door deze nederlaag weer een kans minder op de eerste plaats, waf ten goede komt aan A.S.C. V Uitslagen. Westelijke afdeeljflg. ie klasse. Den Haag: H.B.S.Sparta 10 Utrecht: U.V.V.—H.V.V. 0—3 Haarlem: R.C.H.Feijcnoord t—41 Rotterdam: V.O.C.Quick 0—i Overgangsklasse. Hilversum. Hilversum—V.U-C. 5—0 T.Tmuiden: StormvogelsO.D.S. 1 Rotterdam: ExcelsiorÜPIL 1—0

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1