BUITENLAND. ~l"N'N EN LANDT 14e Jaargang. SATERDAG 16 DECEMBER 1922 No. 4005 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 2.60 per kwartaal. Bij ome Agenten 20 cent per week, 2.60 perkwartaaL Franco per post 2 96 per kwartaal, jjet GeïlluBtreerd Zondageblad Is voor de Abonné'e verkrijgbaar tegen betaling van 60 ct. per kwartaal, by vooruitbetaling. Af- onderliike nummers C ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit biad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. op Zaterdag 85 cent per regel Overige dagen 80 cent per ge Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele l van het tarief berekend. KLEINE ADYEBTENTIEN, van ten hoogste 50 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdags, overige dagen f0.50. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Dit nummer bestaat uit drie bladen waaronder het Geïl lustreerd Zondagsblad. Het Pauselijk gezantschap. Weer eens is in de Tweede Kamer be sproken het gezantschap bij den Paus. De heer Kersten, die gekozen is om o.m. op te komen voor het anti-papisme, heeft zich van zijn taak bij „Buitenlandsche Zaken" gekweten. Hij deed het benepen en bekrompen natuurlijk, hoe kin die laak anders worden ten uitvoer gebracht! Maar dr. Nolens zei goedig: „Hij lijkt me wel een verstandig man en zal nog wel tot andero gedachten komen, als hij hier heeft rondgekeken". Ds. Kersten was in ieder geval:oprecht 't Zelfde kan gezegd van den leider der Christelijk-Iïistorischcn, dr. Schok king. Toch moet geconstateerd, dat hot lang niet'verheffend was, te zien, dat deze coalitie-partij meeging met het amendement-Kersten, hetwelk minister Van Karnebeek toch heusch geen Ka tholiek!! onaannemelijk had verklaard In hun houding lag opgesloten, dat zij liever dezen eminenten bewindsman uit een ministerie, stcuinend op de coalitie, zouden zien heengaan, dan be houden het gezantschap bij den Paus! Is hier niet do volksgunst maar al te erg in het spel de zucht n.l. om te behouden de gunst van antipapistische Protestanten? Maar onoprecht trad de heer Dres. 6elhuys op. Hij stelde voor om de gezan- lenpost met ƒ24.000 te verminderen, met de bedoeling, uitdrukking te geven aan den wensch der Kamer, om, door vermin dering met driemaal het minimum "der bezoldiging van een gezant te komen tot beperking onzer gezantschapsposten, wel ker getal overdadig voorkomt in verband met den toestand van 's Lands financiën, met een opheffing van een drietal der minst noodzakelijke posten, onder welke in de eerste plaats die bij den Pauselijken Stoel is te begrijpen. In de staart zat het venijn De heer N o 1 o n s noemde het amende ment 'n „wispelturig amendement", en het „work van een eerstejaarslid". Do lieer Dresselhuys/ zei dr. Nolens scherp, „moest toch eens bedenken, dat hij ook in het buitenland eenige reputatie heeft te verliezen". Het amcndement-Dresselhuys werd ten slotte ingetrokken. Maar de Vrijhcidsbon- ders stemden toen voor het amendement- Kersten. Dit amendement werd verworpen met 18 legen 37 stemmen. Vóór de Socialisten, de Vrijh°idsbonders, de Plattel-anders, de heer Kersten, mej. van Dorp, de Christe- lijk-Historischen, en de heer Wijnkoop. De antirev. lieder, de heer C o 1 ij n. gaf zijn protestantschen vrienden een lesje in verdraagzaamheid en diplomatiek inzicht. Hij vindt Rome een „merkwaardig diplo matiek centrum" en oordeelt het noodig daar „een luisterpost" te hebben. Minister Van Karnebeek verdedigde uitvoerig den post bij het Va- ticaan. Hij ging de geschiedenis nog eens na, wees er op, dat zich sinds verleden jaar niets nieuws heeft voorgedaan, ter wijl in dien tijd Rome als diplomatiek centrum er zeker niet op achteruit is ge gaan. Men denke aan de kwesties in-Rus land, in het nabije Ooslcn enz. „Rome voorziet" volgens den Minister, „in een bijzondere behoefte". „De internationale politiek van de Paus is er een van verzoe ning, daar mogen de heeren wel eens aan denken", meende de Minister. Zal men er nu het volgend jaar wèèr eens op terugkomen? Duitschland. D© dwangmaatregelen. Een tolgrens tusschen Rijn- en Roergebied. Nu het vrijwel uitgesloten schijnt, dat Frankrijk de andere mogendheden zal meekrijgen voor een bezetting van het Roergebied, zou volgens de „Daily Mail" Frankrijk een anderen weg willen in slaan. De methode zou volgens do „Daily Mail" daarin bestaan, dat er een tolgrens tusschen Roer- en Rijngebied zou wor den ingericht, waardoor het mogelijk zou zijn toch voldoende pressie op de groot industrie uit te oefenen, welker toevoer van grondstoffen men do.or zulk een tol- naai- wensch kan bemoeilijken, tot *ij toegeven aan de Franseho oischen ten opzichte der waarborgen. De Kwestie van herstel. Dr. Bergmann te Berlijn. Staatssecretaris Bergmann is gisteren k Berlijn gearriveerd en had vóór den biddag een eerste onderhoud met den Rijkskanselier en den minister van buiten landsche zaken von Rosenberg. Waar schijnlijk zal de Rijkskanselier heden de partijleiders ontvangen. Men is voorne mens ook nog vertegenwoordigers van de financieelo wereld, de bankwereld en de industrie te hooren en in den loop der volgende week deskundigen uit andere ge bieden van het economische leven bij de besprekingen te betrekken. Van het re sultaat dor besprekingen van Bergmann met de leidende persoonlijkheden zal het afhangen, wat er verder gebeuren moet in zake het herstel. De industrie cn de internationale leening. Van zeer betrouwbare zijde wordt aan de ..N. R. Crt." het volgende medegedeeld: Van ententezijde is herhaaldelijk de vraag gesteld, welke waarborgen de Duit- sche industrie zou kunnen bieden bij het sluiten van een internationale leening. In Duilscho industrieele kringen werkt men nu aan een bepaald plan. Men wil weer eens trachten te bereiken, dat het rijk de Duitsche spoorwegen aan de industrieelen verpacht, en de inkomsten der spoorwe gen zouden in dit geval door de indus trieelen als waarborg voor een interna tionale leening worden gesteld. Enkele dagen geleden heeft de Engel- scho regeering nog te Berlijn om nadere bijzonderheden over de waarborgen van de industrie gevraagd. Zij deed dit, nadat Stinnes reeds door vertrouwenslieden het plan om de inkomsten der spoorwegen als waarborg te doen dienen, te Londen had laten mededeelen. Het spreekt' vanzelf, dat de socialisten en de vakvereenigingen zich evenals vroe ger tegen het verpanden der spoorwegen aan particulieren zullen verzeilen. De industrie heeft .-op dit. verzet gere kend. Opvallend is inderdaad, dat de actie tegen den ochturigen werkdag pas is be gonnen. nadat bet kabinet-Cuno aan het bewind was gekomen. Deze actie is op touw gezet door de Duitsche volkspartij, die de partij der indusfripelen is. erf mpét dienen als inleiding tot den strijd om de spoorwegen. ïtet 'stakingsrecht dor ambtenaren. Het rijkshof van discipline heeft bij een vonnis het recht tot staken der ambtena ren in principe ontkend. Frankrijk. FOINCAItc OVEU HET SCHADEVEItGOEDlNGSVKAAGSTUK. Poincaré heeft gisteren in de Kamer een lange rede gehouden over de buiten landsche politiek, in 't bijzonder wat be treft dc kwestie der schadevergoeding. Na herinnerd te hebben aan de bereikte overeenstemming te Lausanne en op de „gunstige stemming der besprekingen" te Londen, wees hij met nadruk op de on rechtvaardigheid der beschuldiging van van imperialisme, welke tot Frankrijk is gericht. Deze beschuldiging zal in Engel- sche rcgccringskringen nooit weerklank vinden. Het is trouwens onmogelijk, zeide Poincaré, dal. Frankrijk, dat honderd mil liard voor Duitschland heeft uil gegeven, afstand zoii doen van zijn vordering. Wat de intergeallieerde schulden betreft, wel ke in totaal 72 milliard bedragen, deze zijn aangegaan ten bate van dc gemeen schappelijke verdediging. De geallieerden moeten niet de oorlogs kosten van elkaar gaan opeischen, alvo rens Duitschland de schadeloosstelling heeft betaald. Het zou de meest onduld- baro onrechtvaardigheid zijn, wanneer de geallieerden strenger werden behandeld, dan do Duitschers, op wie dc verantwoor delijkheid rust. Het is niet ons voornemen, aldus Poin-. care, onze schulden te ontkennen, doch zoowel op grond van het recht als van van feitelijken toestand is bet ons on mogelijk lo betalen, alvorens Duitschland lieeft betaald. Poincaré verklaarde vervolgens dat de jongste onderhandelingen te Londen het thans mogelijk hebben gemaakt een re geling der Europeesche intergeallieerde schulden te bespreken, zonder dat Frank rijk toestemt in eenig offer wat zijn vor dering op Duitechland betreft. Poincaré drong vervolgens aan op de noodzakelijkheid eener controle op de Duitsche financiën. Na er aan herinnerd te hebben, dat de bezittingen der schulde naren steeds het onderpand zijn der schuldeischers, verklaarde hij, dat Frank rijk nimmer het plan heeft gekoesterd tot een militaire expeditie of het opleggen van een straf aan Duitsohland. Het wil slechts allo mogelijke maatregelen nomen om be talingen zijner vordering te verkrijgen, en het is slechts bedacht op de bescherming van de gemeenschappelijke belangen der geallieerden. Wij zullen er vriendschappelijk op aan dringen, hun medewerking (o verkrijgen, zeide Poincaré. Wanneer wij tot ons zeer groot leedwezen verplicht zouden worden, tot een afzonderlijk optreden ten einde de noodige waarborgen te krijgen, zou den wij dit slechts doen ten bate van alle geallioerden. Frankrijk zou in dat geval spontaan de controlo zijner vrienden inroepen op de maatregelen, welke het eventueel zou ne men, en het is bereid, bun te bewijzen, dat het niet zou handelen in een milita- ristischen geest of met hot voornemen, de hand te leggen op vreemd grondge bied. De gedachlenwi&seling te Londen was zeer kalm en bevestigde de overtuiging, dat aan de Entente Cordiale, geencrlei af breuk zal worden gedaan. Hot zou de voorkeur verdienen, om, gelijk Bonar Law verklaarde, tot een gemeenschappelijke op lossing f.o komen. Het was met de algc- meene instemming der geallieerden, dat het Duitsche voorstel: werd verworpen. liet zou niet raadzaam zijn, zeide Poin caré, thans reeds medp te dcelcn, wat er besproken is;' het zou geen nut hebben, onzen schuldenaar, Duitschland, reeds thans in kennis te stellen met de plannen zijner onbetaalde schuldeischcrsr Poincaré zeide, niets aan deze verkla ring te kunnen toevoegen. Hij zeide, zijn pogingen te zullen voortzetten om allo vraagstukken in denzelfden geest van rechtvaardigheid en mot denzelfden wil tot vreedzame verwezenlijking. Wanneer de Kamer vertrouwen stolt in-hot kabinet, zal dit alles in het werk stellen tot verde diging der belangen van Frankrijk, wel ke onafscheidelijk zijn van die van Euro pa en de geheele wereld. Engeland. Het Parlement verdaagd. Een Koninklijke boodschap. Het parlement is gisteren verdaagd. In de koninklijke boodschap, waarmede deze zitting gesloten is, wordt gezegd: Ik heb vast vertrouwen dat oen bevredi gende oplossing ten nanzKn van hot Na burige Oosten binnenkort zal bereikt wor den. De ingewikkelde moeilijkheden ten aanzien van het herstel van bet econo misch evenwicht in Europa zullen alleen kunnen overwonnen worden door gedul dige en'ernstige samenwerking der meest betrokken naties. De landbouw doorleeft oen tijdperk van ernstige depressie. Do ministers hopen do middelen te zullen vinden om do moeilijkhedon voor de boe ren en arbeiders te verlichten. Rusland. Dc nieuwe hongersnood. Uit Nicolajef aan do Zwarte Zee wordt gemeld, dat de honger in deze streken weder toeneemt. Tal van kinderen lijden opnieuw aan de hongerziekte, en in vele gevallen is de dood er reeds op gevolgd. De toestand wordt aan do oevers van de Zwarte Zee als zeer ernstig beschouwd. Italië Een samenzwering tegen het Fascisme. Een door den correspondent, van do „Daily Mail" uit Rome geseind bericht, dat Zinovieff, de sovjet-gezant en presi dent van de derde internationale, giste ren to Bologna gearresteerd is, verwekt nogal opzien. Volgens de „G-iornalc d'Italia" ge schiedde de arrestatie aan hot. station, ter wijl do 60vjctman op weg was vau Triest naar Rome. Zinovieff wordt er van beschuldigd naar Italië gekomen te zijn met hel doel, een vereeniging tusschen de bolsiewiki, de maximalisten en de communisten tot stand te brengen oni zoodoende het fas cisme in Italië omver te werpen en de re geering Mussolini ton val Ie brengen. Bij ziin arrestatie protesteerde Zinovieff he vig cu beweerde zelfs niet alleen geen bolsjewiek te zijn, maar nog keizerlijk raadslid te zijn van wijlen den tsaar. Mussolini eu <Ie bijeenkomst te Parijs. Mussolini heeft in den ministerraad verklaard, dat hij niet naar dc bijeen komst, van 2 Januari te Parijs zal gaan, indien daaraan geen behoorlijke diploma tische voorbereiding vooraf gaat. Amnestie. Do ministerraad heeft ingestemd met een amnestie op ruime schaal tegen Kerst mis. Amerika. Dc Ver. Stalen cn do schadevergoeding. Een internationale leéning aan Duitschland? Gemeld wordt, dat de Amerikaansche gezant te Londen Harvey naar de Ver. Staten terugkeert, klaarblijkelijk in ver band met de ziekte zijnor cchtgenoote. Men gelooft, dat Harvey zat confereoren met Harding, Hughes cn andere persoon lijkheden, in het bijzonder over onderwer pen aangaande de 'betrekkingen tusschen Amerika met Engeland cn Europa. Waar schijnlijk keert Harvey begin Januari naar Europa terug. Indien de regecring van Washington on_ der de huidige omstandigheden een weg zou vinden waardoor men zou kunnen ge raken uit de moeilijkheden in verband mot de kwestie der schadeloosstelling, zal aan Harvey waarschijnlijk opdracht wor den gegeven om de opinie van Europa te polsen, voordat Amerika eenig formeel voorstel aan de hand doet. In sommige kringen gelooft men dat het bezoek van Harvey een belangrijke stap zal blijken te zijn naar de oplossing van de kwestie der schadeloosstelling. Do Washingtonsche correspondent van do „World" meldt, dat algemeen wordt geloofd, ofsehoon officiecle bevestiging ontbreekt; dat Morgans bezoek van Woensdag aan Hughes iels te maken heeft met de mogelijkheid eener uitge breide internationale leéning aan Duitsch land, vooropgesteld dat Frankrijk toe stemt in bepaalde vereffening der schade vergoedingen). De correspondent voegt erbij, dat het bedrag der leening volgens rcgceringskringen li milliard dollar be loopt. De „New York JJcrald" meldt eveneens, dat de leening li milliard bedraagt, dat ze door de internationale bankiers wordt •overwogen, en dat de bankiers en de re gecring van Amerika eraan meedoen. HET FRANSCH. Door verwerping van hot amendement van mej. Westerman met 37 tegen 30 stemmen, blijft het Fransch van de la gere 9c-hool in de hoogste klassen geweerd cn de „eenhcidsscbool" is dus behouden. Geen der partijen in dG Kamer er wa ren 27 leden afwezig was eenstemmig. Van de Katholieken stemden er 11 vóór cn 15 tegen. Onder do laatsten waren er wellicht, die hun stern uitbrachtenin de hoop, dat er nog iets zou terecht komen van het amcndement-Moerel, dat wettelij ke erkenning van cursussen in één of meer U.L.O.-valclcen en dus ook van v.recra db talen beoogde. Later trok de heer Moe- rel. dit amendement in, omdat hét niét paste in het kader van deze wet. Indien ook dc Eerste Kamer den Minis ter in dezen volgt, dan blijft het Fransch want daarom gaat het hier in iedere lagere school als officieel leervak ge weerd en is de „inccnschakeling" met het uitgebreid en middelbaar onderwijs ver broken. Men weet hoe wij hierover dén ken, maar wij zullen niet naplcilcn. Voor de bijzondere Schoolbesturen is de weg aangewezen. Zij kunnen, waar. het noodig zal blijken, buiten dc lesroos ter om gemakkelijk allerlei aanvullings- lessen laten geven cn wij vermoeden, dat ook de ouders dien weg zullen bewandeld willen zien. Voor onderwijzers cn onder wijzeressen met speciale acten is het een buitenkansje. Intusschcn is nog niet alle kans verke ken. Volgons de ,,N» Rolt. Crt." zal de fractie van dén Vrijheidsbond bij dc over gangsbepaling van artikel 193 opnieuw een poging doen om het Fransch zijn plaats op de lagere school te hergeven, althans tot het jaar 1930. Die dan leeft, die dan zorgt„Tijd". De lieer Dresselhuys c. heeft oen amendement, voorgesteld op hot wetsont werp tot herziening van de Lager Onder wijswet, ter toelichting waarvan worde opgemerkt, dat daardoor de mogelijkheid zal worden geschapen, dat tot hot jaar 1930 toe alle scholen voor gewoon lager onderwijs, zoowel openbare als bijzondere welke oip 1 Januari 1920 bestonden, een leerplan bezitten, ingericht overeenkom stig art. 2bis der wet van 17 Augustus 1S73 zoodat op die scholen ook een vreemds taal kan worden onderwezen. AM BULANTI SM E. De Tweede Kamer heeft gisteren haar middag goeddeels besteed aan de aloude kwestie van het ambailantisme. Mej. Westerman en haar mede. Vrijheid s- bonders wilden het ambuiantisme ver-, plichten voor scholen niet meeir dan 7 jaarklassen. De heer Suiring cn vier an dero Katholieken wilden de geheele be paling van het 4e lid van art. 27 schrap pen, waardoor niet langer vastgelegd zou worden, dat aan hot hoofd het onderwijs eener klasse is opgedragen (behoudens vrijstelling in bijzondere gevallen door den Minister, den Onderwijsraad gehoord) In het laatste voorstel werd dus de vrij heid. gewaarborgd, welke ook het bijzon der onderwijs geniet cm naar gelang Aan plaatselijke en bijzondere omstandigheden al of niet ambulante hoofden aan te stel len. Het eerste voorstel is ingetro,loken (na dat de Minister het onaannemelijk had. verklaard) terwijl het voorstel Suring werd verworpen. De Rijksmiddelen. De opbrengst der rijksmiddelen over HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Dc beraadslagingen in do Tweede Kamer over het wetsontwerp tot herziening van do Lager-onderwijs~wet 1920. Een poging tot herstel van het ambulantisme heeft gefaald. De Rijksmiddelen in November. Verlenging van arbeidstijd in brood bak kerijen en slagerijen. Een Russische Jaarmarkt in Leiden. Het Europeesche vergoedingsvraagstuk maakt oen onderwerp van bespreking uiti in het Amerikaansche kabinet. De Duilscho industrie cn de interna tionale lecning. Poincaré houdt* een rede ovcc liet ver goedingsvraagstuk. Tegen Kerstmis zal in Italië een amnes tie worden verleend. November was ongerekend, nog de tabak, ruim 50 millioen, d. i. aanzienlijk meer dan ooit in één maand is binnengekomen. De vermeerdering tegenover verleden jaar bedroeg 14^ millioen; zij was echter voor meer dan 6 millioen aan de suc cessiebelasting en voor bijna f -*1% mil lioen aan de inkomstenbelasting te dan ken De Middelen hebben n.l. in November opgebracht 50.916.646 tegen 35.773-101 in November 1921 en voor de eerste 11 maanden 431.420.999, tegen een raming van 393.810.917 en in 1021 f r<V> f*l5A?0. Eerste Kamer. De Eerste. Kamer is in vergadering bij eengeroepen 'tegen Dinsdag 19 December dc3 avonds te 8 30 uur. Verlaging van het post la. lef. Men meldt aan de „N. R. Crt..": Behalve de wederinvoering van het stadsport, komen voor verlaging van het tegenwoordige tarief ook in aanmerking de briefkaarten en liet port voor gedrukte stadskern in het buitenlandsch verkeer. Broodbakkerijen. De Minister van Arbeid heeft vergund, dat in broodbakken jen in allo gemeenten des rijks: 1. door hoofden of bestuurders en door bakkersgezellen op Zaterdag 23 en Zater dag 30 December 1922 telkens tusschen middernacht cn 6 uur des voormiddags bakke-rsairbeid wordt verricht en boven dien voor zoover betreft broddbakke- ijen, aan welke een vergunning, als be doeld in art. 37, eerste lid, der Arbeids wet 1919, is verleend cp Vrijdag 22 en Vrijdag 29 December 1922, telkens van 3 uur des namiddags af arbeid wordt ver richt, bestaande in het gereedmaken van deeg cn ovens 2. door hoofden of bestuurders en door bakkersgezellen op Dinsdag 26 December 1922 en Dinsdag 2 Januari 1923, telkens tusschen 4 on 6 pur des voormiddags 1 of wanneer' ingevolge het bepaalde bij art. 35, tweede Jid. onder e en 1, der Arbeids wet 1919, oin 5 uur des voor middags met den bakkersarbeid mag worden aangevan gen, tiissplnjn 3 en 5 uur.des voormiddags bfakkorsairbeid wordt verricht en boven dien) voor zoover betreft broodbekke- rijen, aan wolbo een vergunning, als be doeld in artikel 37, eerste, lid, dor Arbeids wet 1919 is verleend op die dagen tel kens gedurende twee uren vóór het tijd stip, waarop alsdan de b&kkersarbeid mag aanvangen, arbeid, bestaande in het ge reedmaken van deeg en ovens, wordt ver richt 3. de werktijd van bakkersgezellen op Zaterdag 23 en Zaterdag 30 December 1922, alsmede op Dinsdag 2 Januari 192:'., telkens met ten hoogste twe-e uren wordt verlengd, met dien verstande, dat in de weken, waarin die dagen vallen, niet lan ger dan vijftig uren arbeid wordt ver richt. Hiertoe moet o.m. aan do voorwaarde worden voldaan dat, in ondernemingen, waarvan deze vergunning op, 23 en 29 December 192-2 gebruik, wordt gemaakt, geen arbeid wordt verricht pp 25 Dcc om ber 1922, cn in ondernemingen, waar van. deze vergunning op 30 December 19-22 en 2 Januari 1923 gebruik wordt gemaakt, geen arbeid wordt verricht, op 1 Januari 1923. De. Minister van Arbeid heeft, dit ter aairmlling van een bericht, in ons twocde blad vergund, dat in brood bakkerijen in alle gemeenten des rijks waarin tor viering van den Driekoningendag op Zaterdag 6 Januari 1923 geien arbeid wordt verricht 1. door hoofden of bestuurders en door bakkersgezellen op Vrijdag 5 Januari 1923 tusschen middernacht en 6 uur des voor- middags bakkemsorbeid wordt verricht en 'bovendien voor zoover betreft brood bakkerijen, aan welke oen vergunning, a l£ bedoeld in art. 37, 1ste lid, deir Arboido»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1