n Ie Jaargang. WOENSDAG n DEQEMEm 1922 No. 4003 9 ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 2.60 per kwartaal. Bij on*e Agenten 20 cent per week, 2.60 per kwartaal Franco per poet 5 2 96 per kwartaal. it Geïllustreerd Zondagsblad is voor de A bonné's verkrijgbaar jen betaling van 60 ct. per kwartaal, bg vooruitbetaling. Af- iiderliïke nummer» C ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG TELEFOON INTERC. 935 No. 10 - LEIDEN POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADYEIÏTENT1EN, van ten hoogste GO woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhun koop en verk oop f 0.75 's Zaterdags, overige dagen f0.50. nummer bestaat uit twee bladen 'tls een rijk man. Is een rijk man; dus maakt hij ch heel gemakkelijk, heeft een lui le gt je en geniet van alles (natuurlijk op Isoenlijko wijze). 't Is een rijk man; dus staat hij ver af in de elendo van zoovelen en dezen blij- ook ver van hem verwijderd (maar jrig ia hij niet; op een inteekenbiljet »r een of ander goed doel b.v. staat bij lijd voor een groot bedrag). I Is een rijk man; dus werkt hij heel el voor het algemeen belang; omdat hij maar steeds behoeft te zinnen op Idelijk gewin dus kan hij veel van krachten vergen, omdat het geld hem staat stelt veel levensgemak te genie- zich de energie stalende ontspannin- n te veroorloven. t 19 een rijk man; dus weet hij zich de Voorzienigheid geroepen om door »en overvloed aan te vullen, wat in an- irer leven op vaak maar al te pijnlijke ijze ontbreekt, en hij vervult die roe gaarne persoonlijk. Hier zijn getypeerd wat men noemt een Isoenlijk mensch", die echter in meer- re of mindere mate heiden is, èn een risten. a toen deze week in den Leidschen Raad socialistische zijde op laatdunkende se werd gesproken over de bezitters vermogen, toen had men de eerstbe- Iden op het oog en veralgemeen- bovendien nog do direct-prac- che zijde van de aanhangige kwestie verhooging van opcenten op de ver- pensbelasting) tenecnenmale negee- Is een rijk man en hij is waarlijk Iholiekdus leeft en werkt hij ten. ze- van de samenleving. p. I 4 De conferentie te Lausanne. IURZON OVER DE MINDERHEDEN. Lord Curzon zeide in de commissie, die i bezighoudt met het vraagstuk der aderheden, dat Europa van de Turken dat zij de Armeniërs onafhanke- BUlfen laten. Het vraagstuk der min- ,eden is door de vlucht op groote schaal p..s belangrijk vereenvoudigd, doch juist •e volksverhuizing van 900.000 menschen rigt aanleiding te geven tot een nieuw momisch probleem van grooten omvang, at deze verplaatsing van bevolking ver- dan verliest Turkije meer, dan het at, zoodat bescherming der minderheden het behoud op Turksch gebied in bet der Turken is. Tïrrkije zou er goed aan doen, de 50.000 tizken, die zich met het Turksch bewind Elein-Azië willen verzoenen en de Grie- in Constantinopel te laten waar zij waartegenover dan de Grieken de irken in West-Thracië, enz., ongehinderd aden laten blijven. Van de drie millioen rmeniërs in Klein-Azië zijn er nauwelijks fl.000 óvergebleven, doch voor hen eischt i wereld thans een onafhankelijk tehuis, itgeen wel een moeilijk, doch geenszins a onoplosbaar vraagstuk is. Dc noodige waarborgen voor de_ minder den zouden moeten zijn: a. Grieken en arken kondigen een amnestie af in ver- snd met de gebeurtenissen der laatste ne en jaar; b. de wederzijdsche onderdanen «den worden vrijgesteld van dienstplicht pen betaling van een weerbelasting; c. Erionen. die in bet land van een ander iterblijvcn, zullen te allen tijde mogen trekken, zonder dat dit invloed hoeft hun eigendomsrechten; d. de volken- ond benoemt een commissie in Grieken- ind en een te Constantinopel om op een ander toe te zien. Curzon besloot met Grieken en Turken overweging te geven, deze punten wel tr harte te nemen en te bestudeereiï. DE EISCHEN DER TURKEN. Uit Lausanne verneemt men, dat rereenkomst waarschijnlijk lijkt aan- Unde het vraagstuk der kusten van de '0 van Marmora, die de Turken zoo noo- wcnschen te mogen versterken. Het fencens geëischte minimum van verstor ingen op Gallipoli ontmoet grooten te- Snstand bij de Engelschen. Ka de conferentie te Londen. EEN VERKLARING OVER DE BESPREKINGEN. Een gezaghebbende persoonlijkheid uit fo omgeving van Poincaré legde de vol gde verklaring af over de conferentie te pnden:' Ben zeer belangrijk punt, dat bereikt tod, is de terugname van de nota-Balfour oo Engeland al niet reeds aanvaard heeft tfftalil te worden met de bons van de se- tie C, dan ie dat denkbeeld toch ook niet uitgesloten geworden en zulks kan ook van invloed zijn op Amerika en de besprekin» gen, die van Engelsche z'jdo te Washington zullen ge voord worden. Mussolini heeft zeer actief aan de besprekingen deelgeno men. Italië is nog meer belanghebbende dan Frankrijk bij een oplossing, daar zelfs, rekening houdend met wat het van Duitsch land te vorderen heeft, Italië meer schul denaar dan schuldeischer is. Poincaré heeft kunnen eonstateeren in welke mate de at mosfeer te Londen veranderd is sinds Bo- nar Law aan het bewind kwam. Toen Maandag de Duitscho nota kwam, waren do deskundige Engelsche ministers direct unaniem in hun verklaring, dat de voorstel len niet veel beteekenden, terwijl Lloyd George ze onmiddellijk aan een deskundig onderzoek zou hebben onderworpen. Geen enkel oogenblik is er sprake van geweest, in den raad van de vier eerste ministers exporten daarover te hooren, terwijl Lloyd George hen zeker aan de tafel der eerste ministers zou hebben doen plaats nemen. De onderbreking der conferentie zou alleen het gevolg zijn geweest der par- j^montaire verplichtingen van Bonar Law. Trouwens de kwestie van de pandneming zou door aandrang van Franschen kant geen stap verder zijn gebracht. Twee na tionale politieken staan hier tegenover elkaar, maar Engeland begint te begrijpen, dat Frankrijk een ander standpunt kan innemen. Zoo Frankrijk beslagneming noo- dig vindt, zou dat altijd een protest uitlek ken, maar onder Lloyd George zou dat een uitbarsting tengevolge hebben gehad, ter- ijl thans dat protest meer van vormei ij ken aard zou zijn. Ook heeft men den in druk, dat Engeland krachtige pogingen doet tot handhaving der Entente. Bonar Law is volgens Poincaré een rechtzinnig, loyaal en eenvoudig man. Welk plan zou mogelijk zijn? Men heeft gesproken van B.oer-bezetting. van bezetting van Essen, Boeholt, enz. Maar Poincaré heeft die na men nooit uitgesproken en is niet de man om voornit ziin bedoelingen to doen blijken S j&Sffi&gbi&ik op treden zou kriigen, dan zou Londen de Fransche houdmg des te gemakkelijker ac- •cptecren, daar bet Engelsche parlement tot 15 Februari uiteengaat. Het verder verloop. De „Matin"i verneemt, dat de conferentie der premiere op 2 Januari a.s. 2 h 3 dagen zal duren. Onmiddellijk daarop volgt een algemeene conferentie der geallieerden, waar ook Po len, Roemenië, Tsjecho-Slowakiie en Ja pan zullen deelnemen terwijl men hoopt, dat ook de Vcresn. Staten zich zullen laten vertegenwoordigen. Deze algemeene vergadering zal zich be zig houden mot de volledige behandeling der schadevergoeding en onderlinge schul den en in plaats komen van de Brusselsche conferentie. Zij zal echter alleen gehouden worden als de beraadslagingen der pre miers tot overeenstemming leiden. Als dan in de algemeene vergadering der geallieerden eveneens goede resultaten worden bereikt, is het mogelijk, dat de_ de legaties zich naar 3russel begeven cm daar in een slotzitting de definitieve regeling te onderteekenen. Een verklaring van Poincaré Poincaré beeft tegenover vertegenwoor digers der pers een verklaring afgelegd, waarin hij er op wees, dat de eenstemmige verwerping van de Duitsclie nota aantoont, dat de geallieerden niet langer genoegen nemen met vage beloften van Duitscbland. Vorder vestigde Poincaré de aandacht op de kwestie der schulden. Ten aanzien van deze aangelegenheid heeft Bonar Law do verzekering gegeven, dat deze buiten Ame rika kan worden behandeld. Poincaré voegde hieraan voorts toe, dat de kwestie der onderpanden op de confe- rente welke in Januari te Parijs zal wor den gehouden, kan worden besproken. Bonar Law over de kwestie der intergeallïe e r d o schulden. In antwoord op een vraag in het Lager huis betreffende Duitsche schadeloosstel ling, verklaarde Bonar Law, dat hij, met het oog op het feit, dat de Londensclie be sprekingen te Parijs zouden worden voort gezet, zou afzien van het afleggen v*** voerige verklaringen daaromtrent. Er is echter één onderwerp, namelijk de kwestie der Europeesche intergeallieerde schulden, omtrent hetwelk men zou kunnen zeggen, dat Groot-Brittannië tot op zekere hoogte is afgeweken van zijn vroegere po litiek, zeide Bonar Law. Hij achtte het daarom wenschelijk, om zooveel mogelijk de woorden in herinnering te roepen, welke hij over deze zaak bij de besprekingen heeft „Ik zeide", aldus Bonar Law, „dat het niet billijk ou zijn, wanneer er een zooda nige regeling werd getroffen, dat van alle geallieerde landen feitelijk alleen Groot- Britannië de schadeloosstelling zou moeten betalen. Het kwam mij billijk voor, na te gaan, welk bedrag in totaal van Duitsch- land zou kunnen worden verkregen, en dan tot de geallieerden tc zeggen: Daar ge niet alles van Duitschland kunt krijgen, wat ge erwacht hebt, zijn wij boreid, onze vorde ring op u te verminderen. Wanneer wij daarom kans zouden zien om tot een algemeene regeling te komen, welke vermoedelijk wel van blijvenden aard zou zijn, dan zouden wij bereid zijn, een zeker risico te loopen nuzooveel van de geallieerden en Duitschland to zullen ont- angen, als wij aan Amerika zouden moeten betalen. Ik voegde echter erbij, dat naar mijn overtuiging ieder er mede zou instemmen, dat het dwaas zou zijn, een dergelijke con cessie te doen, wanneer het gehccle vraag stuk later opnieuw te berde zou worden gebracht." Ee!ci§. De Hoogcschooi-kwestie. Een oplossing aanstaande? De meerderheid in de taalcommissie heeft in haor jongste bespreking over'de hoogeschool-kwcslie een standpunt inge nomen, dat neerkomt op de vervlaam- sching der bestaande Fransche universi teit te Gent volgens de volgende princi pes: het onderwijs aan de universiteit van Gent wordt in de vier faculteiten in de Vlaamsche taal gegeven. Het onderwijs in de bijzondere (technische) scholen ge schiedt in het Vlaamsch en Fransch. De Vlaamsche literatuur en deRomaan- sche phylologie zullen in het Fransch ge doceerd worden. De andere levende talen zullen in die talen zelf onderwezen wor den. De colleges van strafrecht worden ge geven in het Fransch en Vlaamsch, zoo als dat ook geschiedt aan dc universiteit van Luik. Een toegevoegd uiet-vorplfichtend on derricht dat 60 lesuren per jaar bedraagt, zal aan de Vlaamsche studenten gelegen heid geven zich in de Fransche termino logie te bekwamen. Tot zoover de zienswijr? van de meer derheid der cur- m Leo»'» -Vpn definil ievft ter Poullet opgesteld. Komt dit voorstel er door, dan mogen de Vlamingen er zich op beroemen een overwinning te hebben behaald, wat ook de meening is van de „Standaard", het orgaan van de Katho lieke Vlaamsche kamergroep. Tevens zal dan blijken,, dat de tactiek der Vlamingen, om de besprekingen te la ten verdagen, eerder een gunstige uit werking zal hebben, dan een nadeelige, welke men vreesde, omdat het wetsont werp nu kans heeft door een behoorlijke meerderheid in dc Kamer te worden aan genomen. Duitschland. Do militaire 00011*010. In de Duitsche antwoordnota op de ge meenschappelijke geallieerde nota van 17 November, waarin de geallieerden verkla ren, dat een vermindering van de contro lecommissies afhankelijk is van de vor deringen, welke de Duitscho ontwapening maakt, verklaart de Duitsche regeering, dat de ontwapening van Duitschland reeds geheel volgens de bepalingen van het vredesverdrag is uitgevoerd. Van eenige obstructie van Duitsche autoritei ten "bij de onwapening kan geen sprake zijn Een nog verder gaande vernietiging van' machines, die tot vredesdoeleinden zijn omgebouwd moet de Duitsche regee ring uit economische oogpunten verwer pen, te meer, daar bij een definitieve op lossing van do kwestie der schadevergoe ding een verhooging van de productie een beslissende factor is. Engeland. Do Iorsche kwestie. - Z. H. do Paus ende.Iersche V r ij s t a a t. De gouverneur-generaal van den Ier- schen Vrijstaat heeft door bemiddeling van Kardinaal Gasparri het volgende te legram van den Paus ontvangen: ,,Z. H. heeft met genoegen Uwe Excellcnlie's rne- dedeeling ontvangen en begroet vriend schappelijk Uw benoeming. De Heilige Vader bidt dat een gelukkige tijd van vre de en welvaart nu zal aanbreken voor zijn geliefd volk van Ierland en hij zendt U van harte zijn Pauselijken zegen". De opening van het Zuid- Ie r s c h e parlement. De gouverneur-generaal van den vrij staat heeft op de eerste vereenigdo ver gadering van de huizen van het Zuid-Ier- sche parlement dc boodschap van den ko ning voorgelezen, waarin deze zeide, dat hij vurig hoopte, dat door getrouw nako men van het verdrag door alle partijen, de vredo en de voorspoed van Ierland zou worden verzekerd. Hij smeekte om den goddelijkcn zegen bij.de moeilijke taak, opgedragen aan de ministers en leden van hot parlement. De r e b e 1 1 e.n-t e r r e u r. Rebellen hebben bij verrassing een aan val gedaan op de kazerne te Carrick-on- Suir, ontwapenden dc bezetting en namen haar gevangen. Zij nemen de voedings middelen en wapens in beslag, doorzoch ten de etad en verdreven de leden uit de Iersche club, welke in brand werd ge stoken. Twee Nationalen werden gedood, vier gewond. Een meisje werd gevaarlijk gewond. Twee rebellen die gevangen za ten, werden bevrijd. Nationale versterkin gen uit Clonmel en Waterford kwamen aart en bezetten de stad. Zwitserland. Verbod van loterijen en weddenschappen. De nationale raad heeft een wet aange nomen, waarbij in beginsel loterijen en weddenschappen worden verboden. Afrika. Opstand in Soedan. Er is een opstand uitgebroken in Soe dan, waar inboorlingen, na een aantal politiemannen en kooplieden te hebben vermoord, het hoofdkwartier van dc poli tie hebben aangevallen, maar afgeslagen zijn. Er worden strafmaatregelen geno men. Amerika. Do conventie van Washington. Uit Washington wordt gemeld: Vol gens een mededeeling van het departe ment van marine is Amerika, welke hou ding Frankrijk ook aanneemt ten opzich te der maritieme ontwapening, niet van plan met Engeland te gaan concurreeren met het bouwen van schepen. Het con gres schijnt niet gezind meerdere supple- loire begrootingen loc te staan en, naar verluidt, zou Harding het plan hebben op gevat, als het systeem van een algemeéne regeling voor de vijf landen niet opgaat, een plan voor een regeling van de drie grooto zeemogendheden alleen uit te wer- IsTM EiUA li D. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Hot onderwijsdebat in de Tweede Kamer begonnen. Do arbeid in kantoren voor minderjarig gen. Een verklaring over do besprekingen op do conferentie te Londen. Loxxl Curzon over het vraagstuk der minderheden. Een gunstige oplossing voor do VIamin-« gen inzake dc Hoogeschool-kwcslie? Z. H. de Paus cn de Icrschc Vrijstaat. Een loterijwet in Zwitserland. Arbeid in kantoren. De aandacht wordt cr op gevestigd, dat ten aanzien van jeugdige personen op 31 December 1922, in werking zullen treden de bepalingen, vervat in par. C van Hoofd stuk IV der Arbeidswet 1919 en de daar mede verband houdende bepalingen om trent arbeidslijsten en arbeidsregvsters. Van genoemden datum af zal derhalve een jeugdig persoon (d. i. een arbeider be dien 18 jaar) op een kantoor niet langer ^gen werken dan: a. op de eerste vijf werkdagen der week gedurende 8'A uur per dag en wel tus- schen 8 uur dos voormiddags en 6 uur des namiddags b. Op Zaterdag gedurende 5 uren en wel tussc.hcn 8 uur des voormiddags en 1 uur des namiddags. Arbeid op Zaterdag tusscken 1 en 4 uuï des namiddags zal slechts zijn toegestaan in kantoren, gelegen in de gemeenten Alk maar, Axel, Genemuiden, Harderwijk Helmond, Hoorn, Leiden, Roermond, Sit- tard, Stavoren, Utrecht, Vcnlo en IJzcndij- ke, alsmede in kantoren gelegen te Hee renveen. Wordt door een jeugdig persoon op sa terdag na 1 uur des middags in een der in den vorigen zin bedoelde kantoren ge werkt, dan kan hij op dien dag langer dan vijf uren erbeid verrichten, doch moet hem hetzij een, op een anderen werkdag na 1 uur des namiddags, hetzij ^op Maandag voor l uur des namiddags vrijaf worden gege ven. Op Zondag mag door jeugdige personen a kantoren geen arbeid worden verricht. Doen zich op een kantoor bijzondere om- tandigheden voor of is er een opeenhoo- ping van werk, dan kan het bevoegde dis trictshoofd der Arbeidsinspectie toestaan, dat arbeiders van minstens 16 jaar 10 uur por dag en 55 uren per week werken. De regeling van den arbeidstijd moet blijken uit een arbeidslijst, welke moet vol doen aan de voorschriften van artikel 68 der Arbeidswet 1919. Ook moet in liet kantoor aanwezig zijn een arbeidsregister, dat de namen, de voor namen en de geboortedata moet vermel den van de op het kantoor werkzame jeug dige personen, benevens voor elk hunner een aanwijzing op welk blad der arbeids lijst te zijnen of haren aanzien de arbeids regeling is vermeld. Arbeidslijsten zijn verkrijgbaar aan de postkantoren. Arbeidsregistere worden verkocht door de N.V. Boekhandel voorh. Gebr. Belinfanto, Kneuterdijk te 's Craven- ^Arbeiders werkzaam op z.g. fabriekskan- toren, blijven, wat betreft de regeling van hunne arbeids- en rusttijden, voorshands onderworpen aan de bepalingen, vervat in par. 4 van Hoofdstuk IV der Arbeidswet 1919. Voor verdere inlichtingen wende men zich tot dc bureelen der Arbeidsinspectie. Pensioenen. Wetsontwerpen gereed. Op de voiaigen van den lieer Hugeniholtz betreffende d© pensiocnbepalingen voor het reserve-personeel van land- en zee macht en voor de vrijwilligers van den landstorm hoeft de heer Westcrveld, Mi uister van Marine geantwoord, dat de ontwerpen van wet. houdende pensioen regeling van het reserve-personeel dar landmacht en van het personeel der Kon marine-reserve, gereed zijn en zoo spoedig mogelijk, na daaromtrent ontvangen ad viezen, sullen worden ingediend. Het ligit in de bedoeling de in die wets ontwerpen voorkomende bepalingen krach tens wettelijk© voorschrift van toepassing t© verklaren op de vrijwilligers van den landstorm en wel te rekenen van 1 Jan 1923. De toestand in den tuinbouw. Een conferentie. De minister van Landbouw a.i. heeft met het oog op de verslechterde toestan den in het Tuinbouwbedrijf de vertegen woordigers van de organisaties van werk- parlement. Het wetsontwerp tot wijziging van invoer recht op sigaren. De R.-K. Vereeniging van sigarenfabri kanten t© Eindhoven verzoekt den Minis ter dringend spoedig© inwerkingtreding van hot- wetsontwerp tot wijziging van invoeerreoht op sigaren. Bezuiniging. De Ministerraad besloot alle gratifica ties bij ambtsjubilea van het Rijksperso neel af te schaffen en geen vergoeding meer to verleenen voor het tijdelijk waar nemen van een functie in hoogeren rang door het Rijkspersoneel. De Zomertijd. De Algemeene Nectar landsohe Bond van Handels- ©n Kantoorbedienden beeft aan d© Tweede Kamer verzocht, het voorst el- Braat en De Boer, om don zomertijd af ta schaffen, t© verworpen, om de meerdere levensvreugde en de economische voor deden, welke d© zomertijd geeft. Waarschuwing. Uit Leiden wordt aan „Onze Banier"' weekblad van den Ned. Chr. Bond van personeel in. publieken dienst, ernstig ge waarschuwd tegen z.g.n. „Voorschotban ken zonder borg." Er zijn er die van deze banlcon hot slachtoffer worden. Dc afd. Leiden meldt van personen, di© 100 hadden geleend bij een dergelijk© bank in Den Haag welk© ook vertegenwoordigers eldere heeft Na eenigen tijd moest men reeds 150 terug betalen. Bij niot betaling wordt oan de werkgevera last gegeven van het schuldige telkens op he.t loon in te houden Wellicht dat zulke banken ook elders bestaan. Ook ons zijn schadelijke woeker prxo- tijiken bekend. Groote voorzichtigheid, bij het schrijven op dergelijke adtvcntentiea, moet dringend worden aanbevolen. Goud voor slroo. Men meldt uit Groningen aan het „Hbld.": De groote vraag naar consumptiesiroo in het buitenland is oorzaak, dat dc prijs van dit artikel nog geregeld omhoog blijft» gaan. Waren dc boeren eind October en begin November nog zéér tevreden als ze hun stroo tegen ƒ28 a ƒ30 per 1000 KjG. konden plaatsen (voor den oogst 1921 moesten ze zich over 't algemeen met 10 a ƒ12 tevreden stellen), thans worden er bij levendigen handel al prijzen van 44 a ƒ46 bedongen, zoodat voor hen, die bun tijd hebben weten af to wachten, alleeh hierdoor het oogstjaar 1922 goed wordt gemaakt, daar een goed perceel koren al leen aan stroo 5000 a 6000 K.G. Conferentie met den Minister van Arbeid Het bestuur der Centraio van Technici heeft aan den minister van arbeid ver- 7i-»riif. bii deze Centrale aangesloten orga-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1