BUITENLAND. LAWSON GASKACHEL BINNENLAND. |4e Jaargang. EIJSDAG 12 DECEMBER 1922 No. 4002 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 2.50 per kwartaal. Bij onxe Agenten 20 cent per week, 2.60 per kwartaal. Franco per post i 2 96 per kwartaal, fïd Geïllustreerd Zondagsblad 1b voor de Abonné's verkrijgbaar tegen betaling van 60 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af zonderlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 85 oent per regel Overige dagen 80 cent ;ocr regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbe. e van het tarief berekend. KLEINE AUYERTENT1EN, van ten hoogste 30 woorden waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop, f 0.75 's Zaterdags, overige dagen f0.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen Onderwijsverslechtering, Er is heel wat te doen over de dreigende onderwijs-verslechtering. Men vergeet vaak hierbij, dat het tekort op de Staatsbegrooting moet gedekt worden door bezuiniging, namelijk door versobering, door vereenvoudiging. En zulks kan niet gebeuren door alléén posten voor nuttelooze uitgaven te Bchrap- pen ook zal er wat gemist moeten wor den in het volmaakte, het perfecte van de verschillende diensten. De Haagsche briefschrijver van „De Tijd" schrijft zoo terecht (in „De Tijd" van gisterenavond) „In één opzicht waren wij het, meenden wij, allen roerend eens: do belastingen dulden geen verhooging, het tekort op de Staatsbegrooting moet dus gedekt worden door bezuiniging, d.i. door versobering, door vereenvoudiging van den staat en den stand, die Nederland voert. Het kan zijn, dat dit voor oen heel klein deel kan geschieden door het afsnijden van tot niets nuttige, niets noodige franje, maar geen ernstig man zal of kan gelooven, dat daar uit een redelijk deel der millioenen is te halen, die men vinden moet. Wij moeten ze kriigen door ons dingen te gaan ontzeg wen, die op zich zelf goed, pewenscht kun nen zijn, aangenaam, gemakkelijk en voor- deelig, maar waarvan geldt: onze bruin kan het niet trekken, of kan het niet lan ger trekken. Een vereenvoudiging op het geen men heeft en niet houden kan, kan men altiid een verslechtering noemen. Wil men een dergelijke verslechtering niet, wil men dus niet vereenvoudiging of versobering, dan kunnen wij den Neder- landschen Staat wel failliet laten gaan". Van deze waarheid moge volksvertegen woordiging en volk zich wel bewust weten bij de behandeling van het eerste wetsont werp (Onderwijs) dat in de noodzakelijkheid dor bezuiniging zijn grcnd vindt, welke be handeling vandaag aanvangt. De conferentie te Londen. EEN NIEUWE MISLUKKING. De besprekingen verdaagd In de gisteren gehouden kabinotszitting heeft Bonar Law mededeelingen ver strekt over heigeen tot dusver in de con ferentie der premiers is behandeld. Zaterdag en Zondag hebben de eerste ministers de kwestie van het moratorium besproken, zoomede een uitgewerkt voor stel van Poincaré, waarin verschillende dwangmaatregelen waren opgenomen. Ook Mussolini heeft zijn voorstellen uit eengezet. De laat ingediende Duitsche voorstellen zijn onderzocht en onvoldoen de bevonden. Bonar Law heeft bij wijze van proef een wijziging in het Duitsche plan voorgesteld, die echter voor Poin caré ook na die wijziging onaannemelijk bleef. Dit is voor Bonar Law aanleiding geweest zijn collega's te raadplegen, al vorens verder te gaan met de besprekin gen. Do bladen meenen, dat het plan van Bonar Law feitelijk de nota van Balfour ter zijde wilde stellen. Zij meenen te we ten, dat de premier zich bereid verklaar de Duitsche obligaties in betaling aan te nemen voor wat Frankrijk en Italië aan Engeland schuldig zijn, mits deze regeling onderdeel zou kunnen uitmaken van een algemeene practischo regeling van het Schadevergocdingsvraagsluk. Zoodoende -zou slechts een deel hunner schuld di rect door dio landen behoeven te worden betaald, hetgeen vrijwel als symbool zou kunnen dienen voor den onderlingen sa menhang der schulden dier landen aan Engeland en de Engelscho schuld aan Amerika. De Duitsche obligaties, waarvan hier sprak is, zijn de „G-obligaties", die ter waarde van 82 milliard goudmark zouden worden uitgegeven, doch niet voor onmiddellijke disconteering' in aan merking zouden komen. Het Comm.uniqué Van Maandag. Do besprekingen der premiere duurde gistermiddag twee uren. Bij het einde werd een communiqué aan de pers ver strekt van den navolgenden inhoud: De eerste ministers der verbonden mo gendheden hebben den tegenwoordigen stand van het vraagstuk der schadever goeding en het daarmee verwant probleem der onderlinge Europeesche schulden nauwkeurig onderzocht. Ook het plan van een lus3chentijdsche regeling der schadevergoeding, door den Ouitschen kanselier voorgesteld, is in overweging genomen, doch word alge- taeen als onvoldoende beschouwd. t Het is onmogelijk gebleken, in den tijd, dfe den verbonden eersten ministers ter beschikking stond, lot een doficilief be sluit te komen over de gewichtige aan de orde gestelde vragen. In deze omstandigheden, zoo vervolgt het communiqué, heeft men besloten de besprekingen tusschen de premiers op 2 Januari in Parijs voort te zetten, zoodat een algemeene conferentie, onmiddellijk daarop volgend, in staat zal zijn, vóór 15 Januari tot definitieve besluiten te ko men aangaande het complex der vraag stukken, nu in Londen besproken. Zal Frankrijk alléén bot Ruhrgebied bezetten? Het optimisme, waarmee men te Parijs het begin der Londensche conferentie ont vangen had, is niet gerechtvaardigd ge bleken en de stemming is hier geheel an ders geworden, nu uit Londen bericht komt, dat een afbreken van de conferen tie, zij het dan ook in den zachteren vorm van een voorloopige schorsing, zeer waar 9chijnlijk is. Dit bewijst, dat omtrent het hoofdpunt, de territoriale sancties, geen overeenstemming tusschen den Franschen en den Engelschen premier bereikt is, doordat Poincaré geoordeeld heeft ook te, genover Bonar Law geen afstand te kun nen doen van den cisch, dat een bezetting van Duitsch grondgebied als dwangmaat regel niet langer mag worden uitgesteld. Evenals die van Augustus, is ook deze bijeenkomst dus zonder rosultaat geble ven. In Parijs wordt thans de bezetting van het Ruhrgebied door Frankrijk al leen onvermijdelijk geacht. De ontruiming van Constantinopel. Naar men verneemt, zal de ontruiming van Constantinopel door de geallieerde bezettingstroepen, mits de conferentie van Lausanne goed resultaat oplevert, onge veer midden-Januari haar beslag krijgen De geallieerde bevelhebbers ter plaatse zien in, dat het groote gevaren zou ople veren indien al de troepen tegelijk ver trokken. vandaar dat zij aan hunne regee ringen hebben voorgesteld, de ontruiming systematisch te laten geschieden, zoodat telkens kleine groepen geallieerden zul len vertrekken en door een gelijk getal Turken worden vervangen. Niet alleen wordt daardoor vermeden, dat de veran dering in regime te zeer opvalt, doch ook lijkt het de beste methode om de orde in de stad geregeld te handhaven. Naar het heet zijn de Turken te Constantinopel het met dit plan dat door Generaal Pelle is uitgewerkt, volkomen eens. Een protest der Russen. De Russen hebben een schriftelijk pro test ingediend tegen de uitsluiting der Russische delegatie van de besprekingen der geallieerde en Turksche experten over de zeeëngte-kweslie. Amerika. Harding niot weer camlidaat voor het presidentschap. Draadloos wordt uit Washington ge seind1: In Amerikaansche politieke krin gen heeft men den indruk, dat president Harding zich in 1924 niet weer candidaat. zal stellen. Men is ervan overtuigd, dat daarvan een belangrijke verschuiving in de politieke partijen het gevolg zou zijn. President Harding zelf heeft reeds meer malen te verstaan gegeven, dat hij met het oog op den gezondheidstoestand zijner echtgenoote zich niet meer verkiesbaar zal stellen, m-ede in verband met het feit, dal hij zelf steeds minder neiging ge voelt, deze functie nog - langer te bliiven bekleeden. Van het Vaticaan. HET GEHEIME CONSISTORIE. De toespraak des Pausen. Hot geheim consistorie is gistermor gen aangevangen, aldus meldt de „Msbd." In zijn toespraak tot het H. College zei- de de H. Vader, dat Hij zich gelukkig ge voelde nu Hij de kardinalen om zich heen zag, om voor den eersten keer het woord lot hen te richten. Dan herinnerde de Paus aan de mede werking van het H. Collego, episcopaat, geestelijkheid cn geloovigen, welke mede werking van hat H. College, episcopaat, r.ing noemde voor het verleden en een schoono hoop voor de toekomst temidden der zorgon en gevaren. Vervolgens sprak Paus Pius over Pa lestina en bracht daarbij de allocutie van Paus Benedictus in herinnering in het consistorie van 12 Juni 1921 gehouden en Wiens protest de tegenwoordige Paus tot het zijne maakte. „Overeenkomstig den plicht, voort vloeiend uit ons apostolisch ambt, moe ten wij wenschcn", zeide de Paus, „dat de rechten geëerbiedigd worden, niet alleen legnover de Israëlieten en de ongeloovi- gon, maar ook tegenover de Katholieken, tot welke natie zij ook Lehooren". De Paus sprak vervolgens over de groo te droefheid, die zijn hart vervulde, bij het zien van den beklagenswaardigen toe- sland, waarin zich o.a. de Ooslcrsche vol kleinste De zuinigste Grootste capaciteit. Prijs f 33.- ken bevinden. Do H. Vader herinnerde aan hetgeen de H. Stoel gedaan heeft om de ellende te lenigen, ofschoon de hulp middelen steeds ver beneden zulk een uiterst ernstigen nood blijven. Het hart van Zijne Heiligheid wordt niet minder bewogen bij de gedachte aan de ongelukkige bevolking van Rusland. „Indien niemand, die een hart heeft", zeide hij, „ongevoelig kan blijven bij zulk een hartverscheurend schouwspel, zoo veel te miDder kan dit de gemeenschap- pelijke vader en Wij hebben dan ook niets nagelaten om hot werk, eenmaal be gonnen en Ons als erfdeel nagelaten door de onuitputtelijke liefdadigheid van On zen Voorganger, voort te zetten, welk werk nog in omvang toeneemt. Dit is de zuivere traditie der Romein- sche Kerk, die in dien geest zelfs door den martelaar St. Ignatius de Leidster der liefdadigheid kon genoemd worden, een lof, welke later herhaald werd door den H. Dionysius, bisschop van Corynlhe, in oen brief, vol bewondering en dank baarheid jegens de Kerk van Rome voor de weldaden, van Haar ontvangen ten behoeve van zijn kudde, ep het oogen- blik, dat deze in de grootste bekommernis verkeerde". De Paus vervolgde: „Evenals onze be zorgdheid Ons er toe bracht, materieel© hulp te bicden aan onze meest behoeftige kinderen, evenzoo hebben Wij al Onze krachten ingespannen *m te trachten, aan allen de- voordfeeiéii van den vrede te verzekeren, waarnaar zoo vurig door On zen Voorganger verlangd werd en die nog niet door zijn weldoend liclit de arme menschheid is komen vertroosten". Nadat de Paus herinnerd had aan de aansporingen, welke aan de delegaties der mogendheden, te Genua vergaderd, gericht werden, om de droevige omstandig heden in acht te nemen, waaronder de volken gebukt gaan en naar geneesmidde len te zoeken voor deze ernstige beproe vingen, hernieuwde hij dezelfde aanspo ring aan het adres der vertegenwoordi gers, die op de aanstaande conferentie te Brussel zullen bijeenkomen. „Waarlijk", zoo ging de Paus voort, „deze soort zittingen zullen bijna zonder nut zijn en tot een gevaarlijke desillusie voor de volken leiden, zoo lang de regee ringen niet besluiten haar overwegingen van gerechtigheid te matigen door overwe gingen van naastenliefde, die op slot van rekening ten voordecle van overwinnaars en overwonnenen zullen strekken. Wij koesteren het vertrouwen, dat deze zending van liefde en vrede, door de Kerk uitgeoefend, tot ajgeheele pacifica tie en herstel der maatschappij zal bij dragen. Wij wenschen vurig, dat Ons werk zoo moge zijn als dat, hetwelk Onze twee on middellijke Voorgangers voor liet welzijn der heele wereld ondernamen, waarvan de eenc zich voorstelde alles in Christus te hernieuwen en de andere niet ophield aan de menschcn den christeüjken vrede 9oor te houden. Deze twee programma's van het ponti ficaat willen Wij zoodanig samenvoegen, dat ons devies aldus kan luiden: „De vrede van Christus in het rijk van Chris tus. Pax Christi in regno Christi". Dit is ook het onderwerp van de Ency cliek, die Wij Ons voorstellen te doen ver schijnen als Onze gave voor Kerstmis en Nieuwjaar aan alle 'bisschoppen der Ka tholieke wereld. Na de allocutie benoemde Z. H. de Paus de acht kardinalen, waarvan de namen reeds bekend zijn, alsook verschillende ItaLiaansohe en vreemde bisschoppen. Nadat het consistorie geëindigd was, verlieten de pauselijke ceremoniemees ters het Vaticaan en gingen aan de nieu we kardinalen, die te Rome aanwezig zijn, het benoemingsschrijven brengen. Nederland en de ontwapening. Ministor Van Dijk acht ver mindering van legerstorkte ontoelaatbaar. Blijkens de Memorio van Antwoord van Minister Van Dijk heeft deze met leedwe zen ontwaard, dat verscheidene leden, zich stollende op het standpunt van geheole ontwapening on zich uit dien hoofde van nader betoog ontslagen achtende, liun stem aan deze milifairo begrooting niet zullen kunnen geven. Daartegenover bepaalt hij zich tot de enkele opmerking, dat de leuze der ontwapening nog nergens door de daad der ontwapening is gevolgd, dat de verant woordelijkheid der regeering medebrengt de zorg van 's lands veiligheid, dat de inter nationale verhoudingen en do geschiedenis van den jongsten tijd geenszins steun ge ven aan de meening, dat een durende vrede zelfs maar in het verschiet zou zijn, dat weerloosheid zelfs zeer ernstige moeilijk heden zou kunnen provocecren, ten slotte dat niet kan worden ingezien waar om Nederland in staat en geroepen zou zijn om, met opoffering van zijn vitale belan gen en zeker ook ten nadeele van de rust in West-Europa het voorbeeld van ontwa pening te geven. Verder zegt de Minister, dat ten aan zien van de maatregelen, welke moesten worden genomen, om de uitgaven te beper ken, zoover is gegaan, als maar eenigerma- te mogelijk was, zonder de gevechtswaarde van de krijgsmacht op zoodanige wijze te schaden, dat herstel in volgende jaren niet mogelijk zou zijn. Voorop stond en staat de noodzakelijk heid, dat ook op de militaire uitgaven het bezuinigingsproces worde toegepast. De Memorie van Antwoord op de Oorlogsbegrooting. Aan de Memorie van Antwoord op Hoofdstuk VIII der Staatsbegrooting 1923 ontleenen wij nog eenige der voornaamste punten. In bewerking is een wetsontwerp, dat tot bezuiniging aan de Kon. Militaire Acade mie zal leiden. De Legercommissie doet ook een onderzoek naar bezuinigingsmaat regelen. De minister heeft gemeend vooralsnog het bestaande stelsel van eerste oefening te moeten handhaven, omdat het stelsel, door do Legercommissie aanbevolen wel tot belangrijke bezuiniging leidt, maar velen de gelegenheid afsnijdt om het diplo ma te verwerven. De instelling van het commando der Vesting Holland is een concentratie, die .jaarlijks ongeveer f 90.000 bezuiniging zal geven. De conclusie van jhr. von Schmidt en zijn brochure over de Vesting Holland heeft niet de instemming van de regee ring. De minister zal ook in de toekomst aan het onderhoud van vestingwerken zoo weinig mogelijk ten koste leggen, zonder die werken e. a. ongeschikt, te doen wor den. Het ligt niet in de bedoeling van de Regeering voorgoed af te zien van de in stelling van een artilleriefonds, maar hij zal rekening houden met den ernstigen fi- nancïeelen toestand des lands. Met het oog op de daaruit voortvloeien de vermindering van socialen druk en van kosten is de Regeering bereid te bevorde ren, dat de eerste oefening bij de cavalle- rie van 8 maanden wordt teruggebracht tot 14 maanden. Een verdere beperking van do lierha- lings-oefeningen kan niet worden toege zegd. Indiening van een wetsontwerp tot her ziening van de pensioenregeling van het resorve-personeel kan spoedig worden te gemoet gezien. Er zijn bezwaren tegen verbetering der pensioensbepalingen voor oude gepensioneerden. Het verslag der Legercommissie over den vrijwilligen landstorm zal worden openbaar gemaakt. Aanvaarding van bet beginsel, dat de Staat onvoorwaardelijk moet zorgen Toor de gezinnen, wier kostwinner zich onder do wapenen bevindt, zou tot groote en vaak onnoodige uitgaven leiden. Belangrijke besparingen in Oen genees kundigen dienst zullen woixlen mogelijk gemaakt door productiefmaking van dit dienstvak. Het eindcijfer is van ruim f 64 millioen teruggebracht tot ruim f G3 millioen. R. K. Jeugdorganisatie. In bet Gildenbuis te Amsterdam word gisteren de jaarvergadering gehouden van de Diocesane Commissie voor de R. K. Jeugdorganisatie in bot Bisdom Haarlem met de" Plaatselijke en Gewestelijke Jeugd commissies cn de sociale organisaties, on der leiding van den WelEerw. beer J. B. Möller, rector te 's-Gravenhage. Nadat deze de vergadering had geopend, bracht de adjunct-secretaresse verslag uit van de werkzaamheden over 1922. Vervol gens bracht de penningmeester bet finan cieel verslag uit, dat met een batig aaldo sloot van f 126.45. De Voorzitter las liicrna een schrijven voor van Z. D. H. Mgr. A. J. Gallier, Bis schop van Haarlem, waarin do commissie verzocht werd, bijzondor de aandacht te wijden aan bet punt werkprogram, betref fende bet werk der vacantie-bezigheid, va- cantie-tehuizen en kinderspeeltuinen, als ook" aan de verzorging der schoolgaande jeugd. In verband met dit laatste deelde rector J. W. van Kampenbout mede, dat van de zijde van personen buiton de jeugd commissie staande, plannen worden ge maakt, om eenige ondcrdeelcn van bet jeugdwerk ter band te nomen. Met betrek king biertoe legde de voorzitter er den na druk op, dat gewaakt moet worden tegen dergelijke pogingen en dat in zulke geval- HET VOORNAAMSTE NIE'JWS. Het standpunt van den Minis er van Oorlog ten opzichte van de ontwapening. Bezuinigingen bij „Ooi-log". De zakelijke belasting op het bedrijf blijft in Leiden gehandhaafd. Er is een wijziging te verwachten. De Leidscho Gemeenteraad heeft na zeven vergaderingen de begrooting vrij wel ongewijzigd aangenomen. De Conferentie te Londen afgebroken. Do premiers gaan uiteen tot 2 Januari. Waarschijnlijk gaat Frankrijk alléén over tot bezetting van het Ruhrgebied. Mussolini acht de onderln-ekizig tot 2 Januari te lang. De consistorie-rede van Z. H. Paus Pi us XI. De Russen hebben ter conferentie van Lausanne oen schriftelijk protest inge diend tegen hun uitsluiting. len de betrokken personen moeten worden opmerkzaam gemaakt op de jeugdcommis sie, waartoe zij zich hebben te wenden en zender welke zij geen jeugdwerk moeten ondernemen. Hierna werd besproken de ..Vragen lijst" over den stand van bet jeugdwerk, te beantwoorden door de Plaatselijke en Gewestelijke Jeugdcommissie, waarvan ^efc antwoord bij bet secretariaat van de Dioc. Commissie voor de R.-K. Jeugdorganisatie in het Bisdom Haarlem voor 1 Februari wordt ingewacht. Hoogc Raad van Arbeid. Bij Kon. besluit van 28 November is, met ingang van dien datum.,'op zijn ver zoek, eervol ontslag verleend aan den heer J. Das Dzn, te Utrecht, als lid van ■den Hoogen Raad van Arbeid, onder dank betuiging voor de door liem in die functie bewezen diensten, en is voor het tijdvak van 28 November j.l. tot en met 25 No vember 1924 benoemd tot lid van genoem den Raad de heer J. C. Blankert, te Utrecht eertijds plaatsvervangend lid, en tot plaatsvervangend lid de heer J. H. van Lonkhuyzen.te Zeist, onder bepaling, dat laatstgenoemde zal optreden ter ver vanging van den beer Blankert, voor noemd. Do zakelijke bedrijfsbelasting. Het bestuur van den Neder'andscbea Middenstandsbond heeft gisteren eeD adres gericht aan den minister van finan ciën, betreffende de zakelijke bedrijfsbe lasting, waarin het mede zijn bezwaren laat liooren tegen het invoeren of hand haven der zakelijke bedrijfsbelasting, zooals deze daartoe bevoegd door de wijziging, welke art. 240 der Gemeente wet heeft ondergaan, door verschillen de gemeentebesturen is ingesteld. Het bestuur is van meening d:il naast de ontzaglijke geldelijke offers, die >n ons land de sociale wetgeving van handel en industrie vergt, cn de lasten die h.v. het Statistiekrocht, de a n - delsregisterwet, c. d deze bronnen van volksbestaan opleggen, do zakelijke bedrijfsbelasting wel d* mrm! onredelijke en meest ongewensohtc belas ting is, die de bedrijven treffen kan. wijl zij het ovenwicht in de onderlinge ver houding der bedrijven ernstig verstoort. Uit bot drukkcrsfcc&ri j f. De afdeeling Haarlem en Omstreken van de Federatie van Werkgevers- organisatiën in het Boekdrukkersbedrijf heeft met algemeene stemmen een if otio aangenomen, waarin zij, gehoord ds be sprekingen over de vraag of het soncepfc van de nieuwe collectieve arbeidsovereen komst voldoende tegemoet komt aan de ongekende malaise in het bedrijf, besluit het concept nog niet te aanvaarden, doch zich hare houding op de algemeene ver gadering voor te behouden. Aftreden Burgemeester Ztoor.erman. N«&r do „Ms'bd^* -vwneemt, beeft Bum ge-meester Zimjnern±i$ thans met ingang van 15 December de bencming tot com missaris-generaal -van -Oostenrijk -aange nomen, zoodat bet thans zeker is dat hij als burgemeester mn Rotterdam aftreedt De juristen conferentie over oorlogsrecht, Gisterennamiddag le half vier had ioi tegenwoordigheid van verschillende £?e- noodigden uit de diplomatieke, hoog- 'ambtelijke en rechtskundige kringen, ia de groote rechtszaal van het Vredespaleis de openingsbijeenkomst plaats van de in ternationale commissie van juristen, voor. de herziening van liet oorlogsrecht. Dc minister vaa buitenlandscho zaken, jhr. mr. Van Karnebeek, hield dc begroe- tingsreaó in de F.;ansche taal.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1